Trong những ngày giáp Tết trùng hợp với Tổng thống mới của Hoa kỳ nhậm chức, các tổ chức nhân quyền thế giới lại ngạc nhiên khi thấy người bị bắt tại Việt Nam tăng lên đột ngột và khó hiểu. Họ không hề có một hoạt động chống chính phủ nào cụ thể nhưng nhà giam và những bản án vẫn tiếp tục áp đặt lên họ như một sự răn đe.
Chị Trần Thị Nga trong một lần xuống đường chống Trung Quốc. Youtube screenshot
Gia tăng bắt bớ
Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh là người mở đầu danh sách tù nhân lương tâm. Bị bắt vào ngày 10 tháng 10 năm 2016 tại nhà riêng với cáo buộc "tuyên truyền chống nhà nước" theo điều 88 Bộ luật hình sự.
Mẹ Nấm có tuyên truyền nhưng không phải chống nhà nước mà chị chống Formosa khi công ty này xả thải giết hại môi trường 4 tỉnh miền Trung trong khi chính quyền từ địa phương tới trung ương không có bất cứ biện pháp nào đối phó hay xử lý.
Sau Mẹ Nấm là anh Nguyễn Văn Hóa. Ngày 17 tháng Giêng năm 2017 anh bị bắt và ghép vào tội danh vi phạm điều 258 bộ luật hình sự, với cáo buộc ‘lợi dụng quyền tự do dân chủ làm hại quyền và lợi ích của Nhà nước, tổ chức, công dân…’.
Giống như Mẹ Nấm, anh Hóa là người tích cực lên tiếng tố cáo những gì đang xảy ra tại Kỳ Anh Hà Tĩnh khi người dân không còn gì để làm ăn sinh sống và sự chờ đợi nhà nước trợ giúp đã đi đến giới hạn của tuyệt vọng.
Anh Nguyễn Văn Hóa, 22 tuổi ở xã Kỳ Khang, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh từng trực tiếp tường thuật những vụ nộp đơn kiện Formosa và bản án ghép anh vào tội danh 258 đã làm cho người dân ở đây phẫn nộ.
Hai ngày sau khi anh Hóa bị bắt, vào khoảng 22 giờ ngày 19 tháng 01 năm 2017, anh Nguyễn Văn Oai đang đi trên đường 36 thuộc Xã Quỳnh Vinh, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, thì bị một nhóm người được phục kích và bắt giữ.
Ông Nguyễn Văn Doãn, Trưởng công an xã Quỳnh Vinh thông báo cho gia đình biết về việc bắt giữ anh Oai. Nguyễn Văn Oai bị cáo buộc "chống người thi hành công vụ" và "không thi hành bản án quản chế".
Vợ anh Oai là chị Linh Châu kể lại :
Anh Oai bị bắt vào lúc 9 giờ 30 ngày 19 tháng 1 nghe nói anh bị tội danh "chống người thi hành công vụ" Họ bắt mà không đưa ra một loại giấy tờ gì cả coi như một cuộc bắt cóc. Nó còng tay anh Oai lại bỏ lên xe chở đi luôn. Người ta gán ghép cái tội là chống phá nhà nước bị tới 4 năm tù bây giờ họ phải quản chế, anh mới về 1 năm hay hơn 1 năm thôi.
Lý do anh Oai bị bắt cũng không khác với anh Hóa và blogger Mẹ Nấm, bởi vì anh lên tiếng và tiếp tay tung ra sự thật về vùng biển mà anh đang sinh sống.
Và quy trình bắt người theo nhịp độ hai ngày một lại xảy ra, ngày 21 tháng Giêng, tức trước Tết vài ngày, công an tỉnh Hà Nam lại đến nhà bà Trần Thị Nga đọc lệnh tạm giam với cáo buộc giống như Mẹ Nấm đó là "tuyên truyền chống nhà nước" theo điều 88.
Nếu có quan tâm tới những người tranh đấu cho dân oan cũng như lợi quyền người lao động, người ta sẽ thấy sự cáo buộc "tuyên truyền" đối với bà Trần Thị Nga là đúng nhưng không phải chống nhà nước. Bà Nga chống lại những bất công, mờ ám từ các công ty môi giới xuất khẩu lao động ra nước ngoài vì chính bà là nạn nhân. Bà chống lại các vụ tịch thu đất đai trái phép và rất mạnh mẽ chống lại Formosa từ những ngày đầu tiên.
Vì sao ?
Blogger mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh File photo
Nhà báo Phạm Chí Dũng, người đang có những hoạt động về xã hội dân sự cho biết nhận xét của ông về hiện tượng bắt giữ người đồng loạt và có kế hoạch này như sau :
Có mấy sự kiện trùng lắp trong thời gian gần đây, thứ nhất là TPP tan vỡ, thứ hai là Nguyễn Phú Trọng đi Trung Quốc đã về đó là những sự kiện quốc tế có thể tác động đến việc công an gia tăng đàn áp tại Việt Nam. Theo tôi còn một lý do nữa một số chính quyền và công an địa phương thù hằn đối với những người bất đồng chính kiến, đặc biệt là đối với chị Trần Thị Nga. Chị Nga là một người đấu tranh cho dân oan phải nói là có tiếng và rất mạnh mẽ, không ngại gì cả và do vậy mà trước đây chị bị đánh gãy chân phải bó bột suốt mấy tháng ở bệnh viện.
Lần này chị Nga tiếp tục tố cáo một số bất công xã hội do các nhóm lợi ích chính sách đưa lên như vấn đề tăng giá xăng hay tăng thuế bảo vệ môi trường. Tôi cho chị Nga là cái gai trong mắt chính quyền Hà Nam và công an Hà Nam và chị cũng chửi công an Hà Nam rất nhiều. Đây là bối cảnh không thuận lợi cho phong trào đấu tranh dân chủ nhân quyền bối cảnh mà công đoàn có thể bị hoãn vô thời hạn thì công an Hà Nam đã bắt chị.
Một phụ nữ khác khá nổi tiếng tại Huế là ca sĩ Dạ Thảo gần giống như trường hợp của bà Trần Thị Nga mặc dù Dạ Thảo chưa một lần có tiền án tiền sự.
Ca sĩ Dạ Thảo sống ở Huế, nơi phong trào bất đồng chính kiến rất nhỏ lẻ và không mấy ai biết tới bỗng dưng trở thành tầm ngắm của công an tỉnh.
Kể với chúng tôi về việc bị sách nhiễu chị cho biết công an và an ninh chìm nổi đã chặn xe chị tại nhà riêng yêu cầu tới phường làm việc. Do chị từ chối quyết liệt nhóm người đại diện công quyền này phải chùn bước nhưng vẫn hăm dọa, canh chừng trước nhà chị một cách công khai. Khi hỏi lý do khiến bị giam lỏng như vậy ca sĩ Dạ Thảo cho biết :
Từ lâu nay em nằm trong tầm ngắm của nó rồi mà em bị họ đe dọa không phải công khai như vừa rồi nhưng họ đánh tiếng qua những người bạn của Dạ Thảo coi chừng trước sau gì cũng bị, có nghĩa là em đã bị đe dọa trước đó rồi. Hôm vừa rồi em nghĩ chắc có lẽ là một động thái đe dọa em xem phản ứng của mình thế nào, nếu mình run sợ thì họ mời lên phường làm việc hỏi mình vừa rồi ai là người giăng biểu ngữ rồi ai là người đi cùng, chủ yếu của họ là vậy thôi.
Họ nói là có tài liệu có chứng cứ em là thành viên của Hội Anh em dân chủ có liên lạc có đi lại với cha Lý cha Lợi, có kết nối với một số thành phần ở Hà Nội, Sài Gòn những thành phần mà họ gọi là phản động, như vậy thì em nằm trong tầm ngắm của nó. Em chả làm gì để gọi là tội cả chẳng qua là mình lên tiếng ở Huế mà cái địa bàn rất nhỏ, mình lên tiếng nhiều cho nên không tránh được tầm ngằm của nó.
Với những người nổi tiếng trong đấu tranh thì chính quyền có phương cách khác để đối phó, hoặc ngăn cản hoặc bao vây cô lập tại nhà.
Luật sư Lê Công Định đã gặp cảnh ngăn cản khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ sang Việt Nam lần cuối cùng trước khi mãn nhiệm. Luật sự Định nhận được giấy mời gặp gỡ ngoại trưởng Mỹ nhưng công an biết được và ngăn cản không cho ông tới gặp, luật sư Định kể lại :
Họ nói với tôi là họ không muốn tôi gặp ông John Kerry chiều nay vì họ biết bên sứ quán Mỹ có mời tôi lúc 3 giờ chiều. Tôi không đồng ý chuyện đó thì họ nói anh không đồng ý thì cũng không thể đi được vì họ sẽ có biện pháp.
Dư luận của những người bất đồng chính kiến khi xâu chuỗi những việc bắt bớ liên tục này chỉ có thể giải thích rằng nhà nước đang nỗ lực bịt chặt các mầm mống gây bất ổn chính trị, nhất là nạn nhân trực tiếp của Formosa đang chờ đợi bồi thường mà trung ương vẫn chưa có giải pháp nào toàn vẹn.
Mặc Lâm, biên tập viên RFA
Nguồn : RFA, 25/01/2017