Nếu năm 2016 đã trôi qua khá êm ả đối với thân phận của đảng cầm quyền – trừ vụ "cả ba bị bắn" ở Yên Bái mà đã khiến quân số bảo vệ giới "yếu nhân" nghe nói tăng vọt gấp đôi gấp ba, nếu 11 trong tổng số 12 tháng của năm 2017 vẫn có vẻ tiếp diễn thế giằng co của chính trường Việt Nam, thì cái tháng cuối của năm cũ đã trở thành sự khởi đầu cho một năm 2018 mà nhắm mắt cũng thấy rõ quang cảnh "biến loạn" trong giới chính trị từ thượng tầng kiến trúc trung ương xuống tận các hạ tầng cơ sở thuộc "vùng sâu vùng xa".
Sau phiên tòa xử Đinh La Thăng và Trịnh Xuân Thanh, dư luận chờ đợi sự ra tay của ông Nguyễn Phú Trọng đối với ông Nguyễn Tấn Dũng trong năm 2018. (Hình: Getty Images) (Hình : Getty Images)
"Năm của Nguyễn Phú Trọng"
Những ngày Tết Nguyên Đán 2018…
Khác với khoảng thời gian cận Tết Nguyên Đán 2017 hoàn toàn "bình yên" – một khoảng bình yên trên ngọn núi lửa trong lúc Ủy ban Kiểm tra trung ương của Trần Quốc Vượng âm thầm chuẩn bị hồ sơ kỷ luật Đinh La Thăng, những ngày cận Tết Nguyên Đán 2018 từ lao xao đến xôn xao tin đồn về "sẽ bắt ông H, ông M, ông A, kỷ luật ông B…" và tư thế khó mà tại ngoại cho hàng lố quan chức của một ngân hàng thương mại cổ phần nào đó.
Vấn đề chỉ còn là thời gian, chỉ còn là "cho ăn tết để nhân văn hơn…".
Bầu không khí chính trị, rốt cuộc, đang có vẻ diễn biến theo mong muốn của Tổng bí thư Trọng về "trên nóng, dưới cũng phải nóng theo". Sau một số vụ bắt bớ đối với giới cựu quan chức của Tập đoàn Cao su Việt Nam, kỷ luật một số lãnh đạo và cựu lãnh đạo ở Quảng Nam, Thanh Hóa, Hậu Giang vào cuối năm 2017, chiến dịch tấn công vào các thành lũy còn lại đang có chiều hướng phát triển theo bề rộng và cả chiều sâu, với những địa danh nổi bật như Đà Nẵng, Kiên Giang, Sài Gòn.
2018 hình như là "năm của Nguyễn Phú Trọng".
Bức tranh "chống tham nhũng" của ông Trọng cho tới giờ đã lộ diện hai gam màu khác hẳn nhau :
Gam màu lạnh : từ tháng Sáu, 2016, khi ông Trọng phát lệnh "việc cần làm ngay" với vụ xe Lexus của Phó Chủ tịch Hậu Giang Trịnh Xuân Thanh đến đầu tháng Mười Một, 2017, có thể được xem là giai đoạn chống tham nhũng theo phương châm "vận động, thuyết phục, xử lý chủ yếu bằng kỷ luật". Chỉ có một ít trong số "giới tinh hoa" bị bắt như Trịnh Xuân Thanh, Trầm Bê và giới quan chức của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN). Còn nhân vật từng được một số dư luận xem là "hiện tượng chính trị" hay "thần tượng chính trị" – Đinh La Thăng – chỉ bị loại khỏi Bộ chính trị nhưng vẫn giữ được ghế ủy viên trung ương đảng.
Gam màu nóng : Kể từ cuối tháng Mười Một, 2017 khi công bố việc đưa ra xét xử Trịnh Xuân Thanh, và đặc biệt đến ngày 8 tháng Mười Hai, 2017, cho bắt Đinh La Thăng, chiến dịch "chống tham nhũng" của ông Trọng đã chính thức chuyển sang giai đoạn 2 – một giai đoạn đầy "máu lửa" và ngả theo phương châm chủ yếu "bắt và xử tù".
Không "nghỉ giải lao"
Khác với nhịp độ chậm chạp và thiếu hẳn sức nóng của giai đoạn 1, vào giai đoạn 2 dường như sẽ cấp tập mà chẳng có khoảng trống nào cho "giải lao". Một tín hiệu rất rõ ràng cho tinh thần "tiến công, tiến công liên tục" như thế là vụ cựu ủy viên Bộ chính trị Đinh La Thăng : Nhân vật được xem là "Bạc Hy Lai Việt Nam" này chỉ mất tròn một tháng từ lúc bắt cho đến lúc ra tòa, và từ lúc còn đang là phó trưởng Ban Kinh Tế Trung Ương đến khi phải nhận một bản án tù nặng nề chỉ có một tháng rưỡi – một thời gian được rút ngắn hơn rất nhiều so với thời gian bảy tháng rưỡi kể từ tháng Tư, 2017 khi ông Thăng bị Ủy ban Kiểm tra trung ương công bố kết luận kiểm tra về những hành vi sai phạm "rất nghiêm trọng" cho đến khi chính thức bị bắt.
Một biểu hiện khác, không kém rõ ràng, cho thấy nhịp độ công kích của ông Trọng sẽ được đẩy nhanh, kể cả thời gian cận Tết Nguyên Đán 2018. Đó là việc các cơ quan tư pháp như điều tra công an, viện kiểm sát, tòa án đã có vẻ phải làm việc hết tốc lực, kể cả vào hai ngày nghỉ cuối tuần, để hoàn thành một thời gian kỷ lục vụ xử án "Đinh La Thăng – Trịnh Xuân Thanh", "Phạm Công Danh – Trầm Bê". Rồi hầu như không ngừng nghỉ, tiếp luôn các vụ xử "Trịnh Xuân Thanh giai đoạn 2" ngay trước tết và "Đinh La Thăng giai đoạn 2" ngay sau tết. Nhịp độ nhanh đến mức đầy bất thường như thế ít nhất cho thấy quan điểm của Tổng bí thư Trọng muốn các vị Trịnh Xuân Thanh, Trầm Bê phải được hoàn tất số phận của chúng trước tết nguyên đán 2018, để sau tết "còn làm chuyện khác".
Nếu đúng như thế, "chuyện khác" là gì, hoặc những gì ?
Danh sách tống giam đối với giới quan chức PVN cho tới giờ chỉ mới chiếm khoảng 1/6 bản danh sách dài hơn hơn mà ngay từ cuối năm 2016 đã có đồn đoán về nó. PVN dĩ nhiên đã trở thành một thứ đại án – tương xứng với tầm vóc có thời kỳ đã đóng góp đến 1/4 GDP của tập đoàn này. Và PVN được hứa hẹn sẽ còn trở thành một thứ "hậu đại án" nữa.
Việc đảng "để dành" Đinh La Thăng cho vụ xét xử "800 tỷ" sau tết nguyên đán 2018 hẳn không chỉ nhắm vào việc chung quyết số phận của ông Thăng với một mức án tổng cộng có thể lên đến ít nhất 30 năm tù giam, mà Đinh La Thăng còn được xem là "đầu vụ" của vụ PVN và dắt dây đến rất nhiều quan chức PVN khác. Theo đó, dự liệu sẽ còn nhiều quan chức và cựu quan chức của PVN phải "nhập kho" trong năm 2018.
Nhưng PVN cũng chỉ là một trong số 21 đại án mà có lẽ đảng muốn cho "lên thớt" trong năm 2018 này. Mà để bảo đảm được kết quả ấy, ngành kiểm sát và tòa án phải căng mình xử 2 vụ mỗi tháng. Còn có dấu hiệu cho thấy ngành công an phải "tổng động viên" cả một số cán bộ điều tra vừa nghỉ hưu…
Kịch bản "Người tử tế"
Sau Hội nghị Trung ương 6 vào tháng Mười, 2017 sẽ là Hội nghị Trung ương 7 – có thể diễn ra vào quý 2 năm 2018. Nếu Hội nghị Trung ương 6 chỉ "diệt ruồi" đối với bí thư thành ủy Đà Nẵng khi đó là Nguyễn Xuân Anh, thì Hội nghị Trung ương 7 có thể hứa hẹn sẽ sôi sục hơn nhiều. Những cái tên nào – có thể cả cấp ủy viên bộ chính trị – sẽ bị Nguyễn Phú Trọng "trảm ?"
Còn sau Hội nghị Trung ương 7 sẽ là Hội nghị Trung ương 8 – theo truyền thống là diễn vào quý 4 năm 2018. Khi đó, đại án PVN và vài vụ án khác có lẽ đã kết thúc phần luận tội và các bản án chính, để cùng với một số đầu dây mối nhợ khác, có lẽ Tổng bí thư Trọng có thể bắt đầu ngẫm nghĩ nhiều hơn và sâu sắc hơn về nhân vật "người tử tế" trong kịch bản của ông.
Kể cả về một "phiên tòa lịch sử", một phiên tòa chưa từng có trong lịch sử triều đại đảng cộng sản Việt Nam, có thể diễn ra vào năm 2019…
"Chiến lược" cùng những nước cờ của ông Trọng, được chuẩn bị công phu kể từ năm 2016 và chuyển sang "giai đoạn 2" kể từ tháng Mười Một, 2017, đã ngày càng nổi bật mục tiêu số một của ông ta : Nguyễn Tấn Dũng.
Ở vào thế đã cưỡi lưng cọp, có lẽ ông Trọng đã tự chọn cho mình một quyết định sống mái như thế, và ông ta hiểu bất cứ một biểu hiện khoan hòa, dung thứ hay thỏa hiệp nào từ phía ông ta đều sẽ khiến ông ta bị cọp vồ ngược.
Trong cuộc chiến được xem là "chống tham nhũng" và tập quyền cao độ của ông Trọng, Nguyễn Tấn Dũng sẽ chí ít là mục tiêu tối thiểu, để sau đó Nguyễn Phú Trọng mới có thể quyết định cho tâm thế cá nhân sẽ "nghỉ" hay "ngồi tiếp" tại đại hội 13 của đảng cầm quyền – sẽ diễn ra vào năm 2021.
Ngay trước mắt, nếu không có "vấn đề" gì về tình trạng sức khỏe, 2018 chắc chắn sẽ là "năm của Nguyễn Phú Trọng" – một ấn tượng chưa từng có về quyền lực xung sát trong lịch sử triều đại Đảng cộng sản Việt Nam.
Phạm Chí Dũng
Nguồn : Người Việt, 18/02/2018