Ông Nguyễn Phú Trọng vừa kết thúc một viếng thăm gần như lén lút ở Pháp. Như thông lệ, những ký kết thương mại giữa một nước dân chủ với một nước độc tài chỉ là những buổi ký kết giao kèo kín đáo.
FLC đã ký hợp đồng thỏa thuận chính thức về việc mua 24 máy bay với Airbus cho hãng hàng không Bamboo Airways - Ảnh CafeF
Cả hai đều ngại phải trả lời dư luận về vấn đề nhân quyền, về chiến dịch đàn áp đối lập, bát bớ các bloggers tàn bạo nhất ở Việt Nam từ khi ông Trọng nắm bộ máy Đảng, nghĩa là nắm toàn quyền ở Việt Nam.
Bang giao thực dụng
Việt Nam muốn bắt tay với Pháp, vì đang gặp khó khăn với Đức từ vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh. Đức và Pháp là hai quốc gia rường cột của Liên hiệp Âu Châu. Qua ngả Pháp, chính quyền cộng sản Việt Nam, càng ngày càng cô lập, muốn thổi nóng lại mối bang giao với Liên Hiệp Âu Châu.
Emmanuel Macron, theo chủ nghĩa chính trị thực tiễn, muốn nhân cơ hội, nhẩy vào thị trường Việt Nam, chiếm chỗ của Đức.
Cho tới nay, Đức vẫn là quốc gia có đối tác thương mại với Việt Nam lớn nhất ở Âu Châu, với trên 9 tỷ Euros (10 tỷ dollars), năm 2016. Pháp chỉ đứng hàng thứ 16 trong số các quốc gia trao đổi thương mại với Việt Nam.
Macron nói nước Pháp phải có mặt nhiều hơn ở Việt Nam, một thị trường gần 100 triệu người, hiện nay chỉ thực hiện với Pháp 1% trên tổng số trao đổi thương mại quốc tế. Cán cân thương mại nghiêng hẳn về phía Việt Nam : 4 tỷ rưỡi dollars xuất cảng so với 1 tỷ rưỡi nhập cảng.
Trong mục tiêu đó, Macron đã đạt được những thắng lợi đầu tiên. Trong cuộc thăm viếng của Nguyễn Phú Trọng, hai bên đã ký kết một số thỏa ước thương mại quan trọng. Các công ty lớn của Pháp Bouygues, EDF, Safran sẽ thực hiện dự án xe điện ngầm ở thành phố Sài Gòn, nhà nhiệt điện 2000 mégawatts ở Sơn Mỹ, trang bị kỹ thuật bảo trì hàng không và cung cấp 24 máy bay Airbus.
Tham vọng văn hóa
Macron cho hay sẽ viếng thăm Việt Nam trong năm 2019. Đặt chân trở lại Việt Nam là cơ hội cho Pháp gây dựng lại ảnh hưởng trong vùng, bị sa sút từ trên một nửa thế kỷ. Không phải chỉ trên địa hạt chính trị, kinh tế, nhưng cả trên địa hạt văn hóa.
Tham vọng của Macron là nới rộng vùng nói tiếng Pháp (francophonie), làm sống lại ngôn ngữ Pháp, văn hóa Pháp đã bị quên lãng ở thuộc địa cũ. Macron nói sẽ xây dựng một Maison de France (Ngôi nhà Pháp quốc) ở Việt Nam, tăng cường trao đổi văn hóa, giáo dục, du lịch giữ hai nước.
Trong bối cảnh đó, nhân quyền trở thành thứ yếu ở một xứ vẫn tự hào là cha đẻ của nhân quyền.
Nguyễn Phú Trọng tuyên bố hai bên "sẽ tôn trọng sự khác biệt về thể chế và nguyên tắc không can thiệp tới nội bộ của nước khác". Elysée (Dinh Tổng thống Pháp) nói tự do ngôn luận, vấn đề các bloggers đã được đề cập tới trong cuộc gặp gỡ với Nguyễn Phú Trọng, và tin rằng việc cộng tác, giúp đỡ Việt Nam cải thiện các cơ sở pháp lý sẽ có ảnh hưởng tốt tới tự do ngôn luận, nhân quyền.
Theo Reuters, một cách chính thức, Pháp nói Việt Nam đã có tiến bộ về nhân quyền, nhưng trong hành lang, Elysée nhìn nhận vấn đề nhân quyền là một ưu tư và "hiện có sự sa sút trong tình trạng nhân quyền ở Việt Nam, nhưng việc hợp tác trên phương diện pháp lý rất quan trọng để tạo cơ hội đề cập và cải thiện vấn đề này".
Lối nói nước đôi của Macron phản ảnh sự lung túng của Pháp.
Một mặt không muốn bỏ lỡ cơ hội hiếm hoi, do tình thế cô lập của Việt Nam, trục trặc ngoại giao Đức-Việt, để gây lại ảnh hưởng Pháp ở Á Châu, sau khi đã tăng cường bang giao với Ấn Độ.
Một mặt hiểu rằng muốn đóng vai leader ở Âu Châu, lợi dụng cơ hội bà Merkel bị khó khăn vì chính trị nội bộ ở Đức, Pháp không thể phủi tay về vấn đề nhân quyền.
Quốc hội Âu Châu, tháng 12 vừa qua, đã thông qua một nghị quyết đòi trả tự do cho các ký giả và những người tranh đấu cho nhân quyền đang bị giam giữ ở Việt Nam. Một số dân biểu Âu Châu kêu gọi Liên Hiệp Âu Châu đình chỉ việc phê chuẩn thỏa ước giao thương giữa Việt Nam và Âu Châu, dự tính trong năm nay, vì những vi phạm nhân quyền càng ngày càng trắng trợn ở Việt Nam
Khi Nguyễn Phú Trọng đặt chân tới Paris, người Pháp gốc Việt đã biểu tình phản đối.
Ba tổ chức nhân quyền (1) đã kêu gọi chính phủ Pháp đừng gia tăng hợp tác với một quốc gia vi phạm trắng trợn nhân quyền. Tổ chức Phóng Viên Không Biên giới (RSF-Reporters Sans Frontières) đòi chính phủ đặt thẳng vấn đề tự do ngôn luận ở Việt Nam. RSF tố cáo chính sách đàn áp dã man những người chống đối, những bloggers, từ khi Nguyễn Phú Trọng nắm quyền. Các tổ chức Human Rights Watch, Amnesty International cho hay hiện nay có ít nhất 129 tù nhân chính trị bị giam giữ trái phép và chiến dịch đàn áp dữ dội đến độ nhiều người đối lập hay bất đồng chính kiến đã phải trốn ra ngoại quốc.
Publicité
Cuộc viếng thăm của ông Trọng đã diễn ra trong sự thờ ơ hoàn toàn của dân Pháp và media Pháp.
Không có một nhân vật quan trọng nào đưa đón Nguyễn Phú Trọng. Không có họp báo, phỏng vấn để khỏi phải trả lời về nhân quyền. Trong thời gian ở Pháp, Nguyễn Phú Trọng chỉ tới thăm hai tỉnh nhỏ ở vùng ngoại ô Paris, Choisy le Roi và Montreuil. Montreuil là một thành phố hiếm hoi tại Pháp có thị trưởng là người cộng sản. Trước đây, tất cả các thành phố chung quanh Paris đều nằm trong tay Đảng cộng sản Pháp, gọi là Vòng Đai Đỏ (Ceinture Rouge). Ngày nay, trên toàn quốc, Đảng cộng sản Pháp chỉ chiếm không tới 2% số phiếu bầu.
Hầu như báo chí, truyền hình không ả động gì tới cuộc viếng thăm, trừ vài bài báo về các thỏa ước thương mại trong một tờ báo chuyên về kinh tế.
Báo chí lề phải trong nước đã làm rùm beng về một bài báo trên tờ Le Monde, nói về "Những viễn ảnh tốt đẹp của quan hệ Việt Pháp" (Belles perspectives des relations vietnamo-françaises).
Hình Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và bài viết của ông đăng trên trang Quảng cáo của tờ Le Monde, số ra ngày 27/03/2018. Ảnh chụp màn hình.
Quả thực có nguyên một trang báo trên tờ Le Monde ngày 27/03, nhưng trên góc phải trang báo ghi rõ : Publicité, nghĩa là quảng cáo (trang này dành đăng những bài vở hay quảng cáo đã được trả tiền).
Trước sự thờ ơ của media Pháp, Đảng ta đã mua một trang quảng cáo để ca ngợi mình. Giá một trang quảng cáo trên Le Monde : 147.000 Euros (trên 150.000 dollars), bằng lương của hơn 10 năm làm việc của một công nhân Việt Nam.
Từ Thức
Nguồn : tuthuc-paris-blog.com, 29/03/2018
(1) FIDH (IFHR, Internetioanl Federation for Human Rights), VCHR (Comité Vietnam pour la Défense des Droits de l’Homme), LDH (Ligue des Droits de l’Homme)