Chuyến đi tẻ nhạt đến Pháp của ông Trọng đã được bù đắp lại xứng đáng từ ngày thứ Tư 28/03/2018 khi chuyên cơ của Hàng không Việt Nam đáp xuống sân bay Jose Marti ở Havana. Một quốc gia cộng sản anh em cách nhau hàng ngàn cây số nhưng vốn có mối liên hệ mật thiết đã non 60 năm qua. Đây là chuyến viếng thăm thứ hai của ông Trọng đến đảo quốc cộng sản này để có các cuộc đối thoại chính thức với quan chức Cuba và cùng các hoạt động khác.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có buổi làm việc với Bí thư thứ nhất Đảng cộng sản Cuba Raul Castro tại thủ đô La Habana, Cuba. Ảnh : TTXVN
Trong chuyến viếng thăm đảo quốc Cuba vào tháng Tư năm 2012, ông Nguyễn Phú Trọng cho biết, Cuba là một ví dụ cho nhân dân Việt Nam. "Cuba là một ví dụ về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, chủ nghĩa quốc tế vị tha, ý chí sắt đá và niềm tin sâu sắc về nguyên nhân chính đáng của tự do và độc lập". Ông Trọng còn cho biết rằng cuộc gặp gỡ với Fidel Castro là một cuộc gặp gỡ " rất thân mật và rất thú vị, không khách sáo, như anh em sống cùng nhà".
Ông Trọng được thông tấn xã Prensa Latina của Cuba cho đăng tiểu sử tóm tắt từ trước khi đặt chân đến Cuba. Mỗi ngày có vài bài báo ở Cuba loan tin chi tiết về những sự kiện mà ông Trọng tham gia ở đảo quốc Cuba một cách tự nguyện khách hẳn với báo chí ở Pháp đã không có bài tường thuật chi tiết nào cho đáng để làm nở mặt nở mày với tây phương.
Bước xuống sân bay đã thấy bước đi hùng dũng, hồ hởi khác hẳn khi đến Pháp lần này, ông Trọng lại được đón tiếp vô cùng trọng thị trong khuôn khổ viếng thăm cấp nhà nước chứ không phải bị ghẻ lạnh như ở trời tây.
Có những điều lại được lặp lại khi quan chức cao cấp của Việt Nam đến Cuba và ngược lại. Đó là báo chí hai Đảng nhắc đến sự kiện Fidel Castro đến Quảng trị trong thời kỳ chiến tranh ; tinh thần kiên cường chống Mỹ của hai dân tộc, một bên đánh cho Mỹ cút, một bên không khuất phục đế quốc chỉ nằm cách xa có 90 dặm.
Khi quan chức Việt Nam đến Cuba sẽ không thể thiếu việc dâng hoa tại tượng đài ông Hồ Chí Minh mà báo chí ở nhà cho là ở công viên Hoà bìnhnằm trong trung tâm Havana. Kỳ thực công viên này nằm bên rìa của khu Vadero, cách xa khu vực trung tâm và ít có người lui tới. Thậm chí hỏi người dân Cuba trẻ gần trong khu vực này thì cũng không có mấy ai biết có một bức tượng như thế tồn tại.
Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo trong buổi đón tiếp đã tuyên bố chuyến đi của ông Trọng và phái đoàn có tầm quan trọng đặc biệt trong bối cảnh Cuba đang trải qua thời kỳ thay đổi thế hệ lãnh đạo nhà nước. Theo như dự kiến Raul Castro Ruz sẽ thôi chức chủ tịch Cuba vào ngày 19/4 sắp tới.
Sự ngưỡng mộ khả năng đấu tranh, kháng chiến của người dân Việt Nam cũng như sự phát triển của Việt Nam trong bài diễn văn của Chủ tịch Quốc hội Cuba làm cho ông Trọng quên phéng đi những bực dọc ở Pháp chẳng hạn như chuyện cộng đồng người Việt tập trung biểu tình gần toà đại sứ Việt Nam ở Paris. Chuyện tương tự chắc chắn sẽ không xảy ra ở Havana mà chỉ có người dân Cuba và người Việt nồng nhiệt chào đón ông Trọng như chào người thân trở về nhà.
Raul Castro Ruz, Bí thư thứ nhất đảng cộng sản Cuba, chủ tịch hội đồng nhà nước và bộ trưởng Cuba cũng có cuộc gặp gỡ thắm tình anh em với ông Trọng sau khi được Raul nhường cho vị trí quan trọng để đi duyệt đội quân danh dự với nghi thức đón tiếp dành cho nguyên thủ quốc gia. Lần này ông Trọng trao cho người vừa là đồng chí vừa là anh em Raul Castro Ruz huân chương sao vàng để lại quả việc ông Trọng được nhà nước Cuba trao cho Huân chương Jose Marti cao quý vào năm 2012.
Ngày 29 tháng 3 năm 2018 ông Trọng hân hoan nhận danh hiệu Tiến sỹ danh dự về Khoa học Chính trị của trường Đại học Havana. Trong diễn văn chào mừng Hiệu trưởng trường đại học Havaba Gustavo Cobreiro đã " thừa nhận sự nghiệp khoa học và đóng góp của ông Trọng đối với việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam".
Ông Trọng là giáo sư, tiến sỹ chuyên ngành xây dựng Đảng nhưng sự nghiệp khoa học của ông Trọng không biết được công bố ở đâu khi mà nếu tìm trên Google chỉ có thể thấy luận văn bằng tiếng Nga của ông viết về chủ đề xây dựng Đảng, có nhan đề là "Các hoạt động của Đảng Cộng sản Việt Nam nhằm làm mạnh mối quan hệ với quần chúng trong giai đoạn hiện nay : dựa trên kinh nghiệm của Đảng Cộng sản Liên Xô" có từ năm 1983.
Trong bài phát biểu tại Đại học Havana ông Trọng có tuyên bố "kinh tế thị trường là sản phẩm của văn minh nhân loại, có thể tồn tại và thích ứng với nhiều hình thái xã hội khác nhau. Tự thân kinh tế thị trường không đưa đến chủ nghĩa xã hội, nhưng muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thành công cần phải phát triển kinh tế thị trường một cách đúng đắn, phù hợp".
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng với những tuyên bố đặc sắc xã hội chủ nghĩa tại Cuba. Ảnh : Reuters
Đây có thể nói là công trình khoa học độc đáo của ông Trọng khi vẫn kiên định đi theo mô hình "kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa" dù rằng Hà nội đang rất thèm muốn được Hoa kỳ và phương Tây công nhận nền kinh tế thị trường để hòng đạt được các ưu đãi về thuế quan cho các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu.
Ông Trọng đã nêu quan điểm ủng hộ cải cách kinh tế trong bài phát biểu với sinh viên Cuba. Điều này trùng hợp với việc Raul Castro Ruz thừa nhận sai lầm trong đổi mới kinh tế sau 10 năm cầm quyền chỉ vài tuần trước khi Raul chính thức rời bỏ chức chủ tịch Cuba vào trung tuần tháng 4.
Vì là mối tình ‘hữu nghị truyền thống, thủy chung, chia ngọt sẻ bùi... vừa là đồng chí vừa là anh em, cùng chung lý tưởng cách mạng nên Hà nội đã hào phóng xoá nợ cho Cuba dù rằng Hà nội cũng đang gánh một gánh nợ trên vai. Raul Castro Ruz đã rất cảm động cảm ơn sự hào phóng của ông Trọng tuy rằng cả hai bên không tiết lộ số nợ được xoá là bao nhiêu.
Trước đó, khi đến thăm trường học Võ Thi Thắng ở Havana ngày 28/03, ông Trọng cũng đã rộng tay tài trợ cho các trường học ở Cuba một số tiền để trang bị máy tính nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy tại các trường tiểu học.
Có thể nói lần nào ông Trọng đi thăm quốc gia anh em hào phóng cả. Thay mặt nhà nước và nhân dân Việt Nam ông Trọng đã quyết định tặng Quốc hội Campuchia Công trình Nhà làm việc của Ban Thư ký và các Ủy ban của Quốc hội Campuchia, trị giá 25 triệu USD vào tháng 7 năm 2017. Vị thế ban cho này của ông Trọng khác hẳn với các chuyến vác rá đi xin viện trợ và nài nỉ ký kết hiệp định song phương của bao nhiêu đời Chủ tịch nước, Thủ tướng và Chủ tịch Quốc hội bấy lâu nay.
Ông Trọng hào phóng như thế vì ông và Đảng chưa bao giờ làm kinh tế, tiền do chính phủ kiếm ra để cho ông và Đảng chi xài. Chứ nếu so ra nền kinh tế của hai quốc gia, GDP của Cuba chỉ bằng 1/3 GDP của Việt Nam (91,56 và 223,6 tỷ USD) nhưng thu nhập đầu người của Cuba hơn hẳn Việt Nam – thu nhập đầu người của Cuba là 7.347 USD so với 2.385 USD của Việt Nam.
Thật là oái ăm khi Cuba muốn đất nước họ được tự do phát triển kinh tế như Việt Nam, thì không ít người Việt lại mong muốn có được hệ thống giáo dục và y tế miễn phí như Cuba. Mỗi bên vẫn cứ đang tự sờ vào từng cái chân một của con voi để mà tưởng tượng viễn cảnh họ đang thiếu thốn.
Chuyến đi Cuba của ông Trọng phải nói là thành công rực rỡ vì chẳng ai lấy nhân quyền hay tự do ra làm điều kiện để trả treo kinh tế, bởi cả hai bên Việt Nam và Cuba vẫn luôn là tuyệt đối đồng quan điểm, đồng ý thức hệ và là hai ví dụ sáng ngời cho sự thành công của chủ nghĩa xã hội như bài xã luận trên tờ báo Đảng Gamma của Cuba đã bình luận.
Phương Thảo
Nguồn : VNTB, 01/04/2018