Thơ, vốn là những câu vần vè của người bình dân khi cao hứng giữa đồng ngân nga trêu chọc nhau hay ước muốn mưa thuận gió hòa, thôn xóm bình an, gia đình sung túc. Đó là vài trăm năm trước.
Bài thơ "Đất nước mình lạ quá phải không anh" được phổ nhạc - Ảnh minh họa
Thơ, bước vào đời sống văn học là trăn trở phận người, là hào khí chống giặc, là tình yêu lứa đôi, là triết lý sống hay trăn trở về số phận. Thơ lúc ấy trở thành thi ca. Là nữ hoàng của mọi thể loại văn học. Thơ có một lúc đầy hào quang, ánh sáng mỹ học và như mọi cuộc dấn thân khác, thơ cần tồn tại bằng chính sự sáng tạo. Thơ hôm nay không còn tiếp tục sáng tạo, nó ê a cái cũ, nó ca tụng cái không còn đáng ca tụng, nó như con tắc kè thay màu da khi cuộc sống tác động lên nó. Thơ suy nghĩ theo hướng danh và lợi, hai thứ vốn rất xa lạ với thơ, ngay cả với một câu thơ dở nhất.
Thơ lâu ngày bị quên lãng vì nó không được sáng tác bởi những ngòi bút không cần lĩnh lương. Thơ thật sự bế tắc hiển nhiên ra đó, in gì thì in nhưng nói tới in thơ là nhà xuất bản không cần hỏi lại câu thứ hai, vất.
Nói vậy cũng tội cho thơ. Thơ "chín" vẫn được người đọc thấm thía lắm. "Đất nước mình lạ quá phải không anh" không cần in, không cần loa phường, thậm chí không cần ông Hữu Thỉnh tuyên dương nó vẫn nằm sâu trong tim vài triệu người đọc.
Có lẽ vì vậy mà ông Hữu Thỉnh bực mình. Ông không muốn cái Hội Nhà văn vốn nuốt vài chục tỉ mỗi năm của ngân sách nhà nước lại chằng có cái gì đình đám. Vậy là ông cùng một số tay cơ hội theo đuổi, nâng cấp, chải chuốt và màu mè tổng lực cái "ngày thơ" rất ấm ớ này. Mục tiêu của nó tuy mờ mịt nhưng ý đồ thì ai cũng thấy : "Ngày Thơ Văn Miếu" sẽ đóng dấu ấn lên cái tên Hữu Thỉnh.
Chủ đề xuyên suốt của Ngày thơ Việt Nam lần thứ 15 là "60 năm Hội Nhà văn Việt Nam đồng hành sáng tạo cùng đất nước". Không biết trong 60 năm đó ông Hữu Thỉnh làm chủ tịch bao nhiêu lâu, nhưng ai cũng tin rằng độ lì bám ghế của ông không hề thua ông Nguyễn Phú Trọng. Thậm chí có người nhận ra rằng ông Hữu Thỉnh hơn Phú Trọng một bậc ít ra là chữ nghĩa và giải thưởng, (Hữu Thỉnh ẳm giải Hồ Chí Minh chứ chơi à ?) hai thứ thiết yếu khi nhảy vào một chức vụ cao nhất, bất cứ ở đâu.
Cái hội Hữu Thỉnh vốn rất cần thiết cho công tác tuyên truyền trong quần chúng hạng hai, tức không phải nông hay công nhân, mà chủ yếu là giới có chữ ít nhiều không biết nhưng cứ có chữ là hợp lệ.
Nếu không ý đồ như thế ai lại mang tấm ảnh của chính mình vào cái ngày mình la làng cho cả nước tới xem : Ngày Thơ Văn Miếu ?
Hữu Thỉnh không ngần ngại dấu đi cái ý hướng này. Ông cho lính in cái hình của mình thật to treo bên dưới cổng chào, bên cạnh ông là Nguyễn Khoa Điềm, một người từng là Trưởng ban tuyên giáo Trung ương, lủng lẳng trước bao cặp mắt người tới xem.
Tuy nhiên thật đáng buồn cho ông Hữu Thỉnh, cả hai tấm chân dung khổng lồ ấy đều được "kính cẩn" viền đen chung quanh. Ảnh thờ trong một đám ma cũng không lớn và trang nghiêm hơn thế.
"Con đường thi nhân" dọc theo cổng vào Văn Miếu - Quốc Tử Giám là nơi tôn vinh hơn 200 nhà thơ Việt Nam cùng các tác phẩm tiêu biểu của họ, (một sự tiêu biểu rất đáng nghi ngờ) thế nhưng sau khi khai trương, người dân rúc rích cười vì những sai sót mà đáng lẽ trẻ con cũng không vấp phải.
- Ảnh chân dung cụ Phan Thanh Giản được ghi là cụ Nguyễn Khuyến
- Chân dung Chu Văn An bị ghi là Cao Bá Quát
- Hàn Mặc Tử bị đeo kính, khoác thêm cái áo mang tên Yến Lan
- Câu thơ nổi tiếng :
"Trời còn để có hôm nay
Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời"
trong Truyện Kiều của Nguyễn Du bị sửa lại thành :
"Đời còn để có hôm nay
Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời".
Đó là chưa kể tới những câu thơ chỉ đáng nằm cạnh toa thuốc trị "ghẻ" nay chễm chuệ nằm chung với Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến ! bèo lắm cũng là Hàn Mặc Tử ! Kinh.
Ai phê bình thì người đó tự nghe, Hữu Thỉnh không có trách nhiệm phải nghe những lời "chim chóc" ấy. Ông còn bận rộn cho những lá phiếu lần tới. Lá phiếu khẳng định sự đúng đắn và thông minh xuyên suốt của hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, biết chọn người lo cho vận mệnh thơ của nước nhà.
Hai bên trái và phải của Hữu Thỉnh đã có sẵn hệ điều hành một đảng phái. Bên phải là Trần Đăng Khoa, vốn là thần đồng thơ đáng được Hữu Thỉnh phong chức Trưởng ban Tuyên giáo Thơ Trung ương. Bên trái đã có Nguyễn Quang Thiều, rất thích hợp cho chiếc ghế Chủ tịch nước Thơ. Ông Thiều giống với bất cứ Chủ tịch nước nào vì hội đủ các điều kiên khó khăn nhất của một Chủ tịch : Không nói, không bàn, không kiểm tra.
Người ta vẫn ngạc nhiên tự hỏi tại sao ông Hữu Thỉnh chưa định ngày đọc lời tuyên thệ nhậm chức Tổng bí thư Đảng Thơ, trong khi người yêu thơ cả nước bơ vơ bất định rất khẩn thiết cần một nhân tài lèo lái quốc gia Thơ xuất sắc như ông ?
Cánh Cò
Nguồn : RFA tiếng Việt, 12/02/20147 (canhco's blog)
***************************
Ông Hữu Thỉnh xin lỗi vì những sai sót trên 'Con đường thi nhân' (Một Thế Giới, 13/02/2017
Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam nhà thơ Hữu Thỉnh đã lên tiếng xin lỗi về việc in nhầm ảnh nhà thơ Yến Lan thành nhà thơ Hàn Mặc Tử
Ông Hữu Thỉnh đã chia sẻ với phóng viên báo điện tử Một Thế Giới về những sai sót không đáng có trong Ngày thơ Việt Nam được tổ chức vào ngày 11/2 (tức ngày Rằm tháng Giêng) tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội.
Chào ông, ông cho biết lý do vì sao lại có những sai sót về hình ảnh của các nhà thơ trong Ngày thơ Việt Nam ?
Ngày thơ Việt Nam có rất nhiều hoạt động khác nhau, nhưng chúng tôi thừa nhận có những sai sót đó là ở "Con đường thi nhân" in nhầm câu thơ của nhà thơ Hàn Mặc Tử, thứ hai đó chính là in nhầm hình ảnh của các nhà thơ với nhau. Việc nhầm lẫn hình ảnh Yến Lan sang Hàn Mặc Tử là thiếu sót trầm trọng của ban tổ chức.
Thay mặt cho Hội Nhà văn Việt Nam và Ban tổ chức Ngày thơ Việt Nam lần thứ 15, nhà thơ Hữu Thỉnh đã gửi lời xin lỗi đến độc giả, công chúng và gia đình các nhà thơ về sự cố nhầm ảnh, in sai thơ
Do thời gian thực hiện quá gấp gáp, lúc đó giao cho đội thi công và do họ không được thi công vào ban ngày nên chỉ thực hiện vào ban đêm nên khi họ lên Google tìm kiếm thì thấy hình ảnh đó nên họ đã lấy về sử dụng. Tìm xong ảnh thì còn mang đi in và đến sát nút giờ diễn ra mới treo pano lên. Nguyên tắc là phải treo thứ tự các nhà thơ theo tuổi tác, từ cao đến thấp. Khi tôi đang đi kiểm duyệt thì ban tổ chức gọi vào vì đã đến giờ khai mạc. Nhưng dù có thế nào cũng là do bản thân tôi đã không sâu sát, nên tôi phải chịu trách nhiệm về việc này.
Có rất nhiều ý kiến bày tỏ sự bực bội về sai sót này, ông sẽ nói gì với công chúng ?
Để xảy ra sai sót là điều vô cùng đáng tiếc, đặc biệt là đối với một chương trình kỷ niệm 15 năm. Đây chỉ là chi tiết nhỏ thôi nhưng là sự nhầm lẫn kiến thức sơ đẳng nên càng đáng tiếc hơn nữa. Ai cũng biết Hàn Mặc Tử và Yến Lan là hai nhà thơ hoàn toàn khác nhau nên sự việc lần này quả thật tôi cũng rất lấy làm xót xa. Xin thay mặt ban tổ chức tôi xin gửi lời xin lỗi đến công chúng, các độc giả yêu thơ, đặc biệt là gia đình các nhà thơ lời xin lỗi chân thành nhất về việc in nhầm hình ảnh, in sai thơ lần này.
Với ý định ban đầu chỉ là mong muốn đưa đến cho Ngày thơ Việt Nam lần thứ 15 một nét mới nên chúng tôi đã tạo ra "Con đường thi nhân" gửi tới công chúng. Không ngờ đã có những sai sót khi tổ chức đã dẫn đến sự giận giữ, khó chịu của các độc giả yêu thơ.
Vậy có những khó khăn nào khi tổ chức sự kiện Ngày thơ Việt Nam đối với ban tổ chức ?
Nói về khó khăn thì rất nhiều, nhưng chủ yếu khó khăn nhất vẫn là kinh phí tổ chức. Ban tổ chức phải tự lo các khâu chuẩn bị, các nhà thơ chỉ có chuyên môn sáng tác chứ không phải là những người tổ chức sự kiện chuyên nghiệp. Để tổ chức sự kiện Ngày thơ và duy trì 15 năm, tới nay thành một lễ hội văn hóa đẹp, ý nghĩa là một cố gắng lớn của toàn thể Hội Nhà văn. Chúng tôi cũng đã giao cho đơn vị tổ chức nên đã có những sai sót trong sự việc lần này, tôi rất lấy làm tiếc.
Ngày thơ Việt Nam năm nay hướng tới kỷ niệm 60 năm thành lập hội, 15 năm Ngày thơ Việt Nam nên tinh thần chung sẽ hướng đến chủ đề mang tính lịch sử của hội, sự đồng hành của thơ ca trong các vấn đề trọng đại của đất nước nên chúng tôi đã có sự chuẩn bị gấp rút nên chưa được kỹ lưỡng. Đó cũng là một khó khăn lớn về nhân lực.
Với hàng loạt ý kiến phản đối như vậy thì năm sau Hội nhà văn có tiếp tục tổ chức Ngày thơ Việt Nam không, thưa ông ?
Chúng tôi có tinh thần cầu thị, sai thì sửa và hôm nay 13.2 chúng tôi vừa có một cuộc họp, trong đó có đưa ra việc kiểm điểm. Bản thân tôi cũng nhận sự kiểm điểm nghiêm khắc, bản thân tôi cũng gửi tới độc giả và toàn thể công chúng yêu thơ lời xin lỗi của mình. Và nếu có phạt thì tôi với tư cách là Chủ tịch Hội nhà văn cũng sẽ chịu trách nhiệm về vấn đề này. Nhưng xét trên tinh thần thì Ngày thơ Việt Nam chính là ngày hội của các nhà thơ, nhà văn với nhau để gặp gỡ, trao đổi giao lưu, vì thế chắc chắn không thể vì một lý do nào mà dừng lại hay có vấn đề gì mà không tổ chức cả.
Năm sau, tôi cũng hy vọng có sự quan tâm của các doanh nghiệp để có kinh phí tổ chức một cách bài bản, cẩn thận hơn nữa.
Cảm ơn ông về những chia sẻ.
Dạ Thảo
**********************
Trưởng Ban tổ chức Ngày thơ Việt Nam : Nhầm lẫn do "anh em thi công ban đêm, rét mướt"
"Đêm tối, hơn nữa việc thi công thực hiện "con đường thi nhân" lại mới mẻ với gần 100 bức ảnh và câu thơ do đó gần đến phút chót mới treo xong, Ban tổ chức kiểm tra thì quá vội để quay về đón khách khai mạc cho nên xảy ra thiếu sót", Nhà thơ Hữu Thỉnh nói.
Trước những dư luận vì Ngày thơ Việt Nam 2017 vừa được tổ chức nhưng lại xảy ra khá nhiều sai sót, nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Trưởng Ban Tổ chức Ngày thơ Việt Nam đã có cuộc trao đổi với phóng viên Infonet vào chiều muộn 12/2.
Không có chuyện khung ảnh "màu đen như cáo phó"
Với tư cách là Trưởng Ban Tổ chức, nhà thơ Hữu Thỉnh nhấn mạnh, "con đường thi nhân" là một sáng kiến của sự kiện năm nay với tiêu chí, mục đích nhằm tôn vinh các giá trị thi ca trong quá khứ từ trước Cách mạng tháng Tám (là người phải được chọn lọc trong phong trào Thơ mới và các nhà văn cổ điển của Việt Nam) còn sau Cách mạng tháng 8 thì phải là những người đạt giải thưởng Nhà nước, giải thưởng Hồ Chí Minh.
"Những người thực hiện không phải là người làm thuê hay khoán hợp đồng, họ là mấy anh em nhà văn vì yêu mến thơ ca làm chứ mình cũng chưa trả người ta được đồng nào, thậm chí công cũng rất ít"- ông Hữu Thỉnh khẳng định.
Lý giải cho việc nhầm lẫn giữa ảnh nhà thơ Yến Lan với Hàn Mặc Tử và một số sai sót khác, ông Hữu Thỉnh cho biết, nguyên nhân là do "các anh thi công chỉ được thực hiện vào ban đêm" do ban ngày Văn Miếu Quốc Tử Giám vẫn còn đón khách.
"Với những đêm gần đây rét như thế, họ phải thức trắng đêm để làm trong khi chưa nhận được đồng nào cả. Đêm tối, hơn nữa việc thi công thực hiện "con đường thi nhân" lại mới mẻ với gần 100 bức ảnh và câu thơ do đó gần đến phút chót mới treo xong, Ban tổ chức kiểm tra thì quá vội để quay về đón khách khai mạc cho nên xảy ra thiếu sót.
Việc thiếu sót này là vô cùng đáng tiếc, báo chí và dư luận chỉ ra tôi rất hoan nghênh vì mình làm còn thiếu sót người ta chỉ ra với thiện chí (nhà văn thạo viết chứ, chứ không thạo tổ chức sự kiện cho nên có những sai sót khó tránh khỏi)"- ông Hữu Thỉnh phân trần.
Chủ tịch Hội Nhà Văn Việt Nam, Trưởng ban tổ chức cho biết, ngay khi nhận được phản hồi ông đã lập tức cho thu lại các bức ảnh đó.
Nhầm lẫn giữa ảnh chân dung nhà thơ Hàn Mặc Tử và nhà thơ Yến Lan.
"Chúng tôi đã tiến hành thu rồi, kiểm điểm nghiêm khắc trách nhiệm rồi, Ban tổ chức cũng có thiếu sót không kịp phát hiện ra ảnh ông Yến Lan và ông Hàn Mặc Tử. Qua đây, thay mặt Ban tổ chức tôi rất cảm ơn báo chí và có lời xin lỗi với công chúng bạn đọc yêu thơ dù chỉ là chi tiết nhỏ thôi, chỉ là "hạt sạn" thôi trong khối lượng công việc lớn nhưng dù chi tiết có nhỏ đến đâu cũng là sai sót"- ông Hữu Thỉnh nhấn mạnh.
Theo ông Hữu Thỉnh, ngày thứ 6 tới, Ban Tổ chức Ngày thơ Việt Nam sẽ họp kiểm điểm rút kinh nghiệm, ai làm việc này, và vì sao lại như thế ? Việc rút kinh nghiệm này theo ông Hữu Thỉnh "không phải để hành hạ nhau năm mới mà chỉ là rút kinh nghiệm cho năm sau".
Một vấn đề khác cũng được dư luận quan tâm đó là những bức ảnh được đặt trong khung đen "giống như ảnh cáo phó". Bác bỏ thông tin này, ông Hữu Thỉnh cho biết : "Hiện, tất cả khung đã được tháo về, hôm nay có giám định hẳn hoi "hoàn toàn là khung vàng"- với hình ảnh các cây trúc màu vàng (ở chỗ đốt hơi vàng sẫm một chút) chứ không phải màu đen cũng không phải màu nâu. Những khung ảnh đó hoàn toàn là màu vàng nhưng không hiểu tại sao, trong khung cảnh tối như vậy cho cảm giác màu đen"- ông Hữu Thỉnh nhấn mạnh.
Một lần nữa, ông Hữu Thỉnh khẳng định không có khung màu đen bởi, "ai lại làm khung đen đầu năm để mất dông chết". Số khung này đang được lưu giữ tới đây họp toàn Ban tổ chức để nhìn cho rõ.
"Những sai sót vừa rồi là kỹ thuật, thi công vội vàng ban đêm rét mướt, kiểm tra kiểm định không tinh nhưng không phải là sai sót nội dung, chính trị … mà nó vấn đảm bảo đề cương đề ra. Chúng tôi sẽ tiếp thu họp Ban tổ chức kiểm điểm để năm sau làm tốt hơn"- ông Hữu Thỉnh nói.
Hai câu thơ trong Truyện Kiều cũng bị trích dẫn sai. (Trời còn có để hôm nay/ Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời)
Theo ông Hữu Thỉnh, việc tổ chức các lễ hội văn hóa là một việc làm công phu, cần thiết, nhưng nó phải có một quá trình lâu dài mới trở thành lễ hội văn hóa được.
"Đề xuất ra một sự kiện đã khó nhưng duy trì, tổ chức, nuôi dưỡng nó để trở thành một sự kiện của quần chúng thực sự, trở thành một nhu cầu thực sự của công chúng nuôi nó được lâu dài thì khó khăn hơn rất nhiều. Vì đó là văn hóa, là yêu cầu tinh thần của nhân dân, còn tổ chức ra một lần rồi thì thôi thì ai cũng làm được.
Hội nhà văn Việt Nam thạo về viết, sáng tác chứ không thạo về tổ chức các sự kiện. Tổ chức các sự kiện không phải thế mạnh của Hội Nhà Văn Việt Nam. Ấy thế mà họ đã đề xuất, duy trì trong suốt 15 năm qua, tổ chức, cải tiến nâng cao và bây giờ tổ chức một ngày thơ trong cả nước, theo tôi đấy là một thắng lợi rất lớn và trước kia chưa khóa nào làm được cả’- ông Hữu Thỉnh nói.
Nhà thơ, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Trưởng Ban Tổ chức "Ngày thơ Việt Nam" Hữu Thỉnh
Riêng Ngày Thơ Việt Nam năm 2017, ông Hữu Thỉnh cho biết với chủ đề rất rõ ràng "60 năm Hội Nhà Văn Việt Nam đồng hành, sáng tạo cùng đất nước" nhìn đại thể mà nói từ kịch bản đến chủ trương… đến nay, Ban tổ chức nhận được thông tin của các địa phương nhất là ở Văn Miếu đánh giá thành công tốt được thể hiện bởi lượng công chúng đến đông, thậm chí năm nay đông hơn năm trước, khách đến chật cả hai sân, số câu lạc bộ tham gia trước kia chỉ từ 20-22 năm nay đã lên 48 Câu lạc bộ tham dự.