Thông Luận

Việc báo chí được bật đèn xanh đăng các hồ sơ nhân 40 năm sự kiện 17/02/1979 (Trung Quốc xâm chiếm Việt Nam) đang được không ít người vỗ tay "hoan hô Tuyên giáo". Có người thậm chí "cám ơn anh Võ Văn Thưởng !". Có nhiều điều để phân tích động thái thuần túy mang tính chính trị đối ngoại này, ở thời điểm cụ thể này, với bối cảnh chính trị khu vực này. Dù ý nghĩa chính trị của nó như thế nào thì cũng thấy động thái trên không phải là dấu chỉ cho thấy Tuyên giáo cởi trói báo chí.

Một nghĩa trang thuộc Lạng Sơn gần biên giới với Trung Quốc.

Chẳng hề có chuyện báo chí được cởi trói. Báo chí vẫn tối mò mò. Một số nhà báo ăn lương có lương tâm vẫn tiếp tục úp úp mở mở bày tỏ ấm ức trên mạng ở các vấn đề thời sự để khỏi mất thời giờ sáng mai vào phòng biên tập "giải trình" "tại sao viết như thế" và "ý thức chính trị ở đâu mà phát biểu như vậy"… Đèn xanh chỉ được bật lên ở một góc giao lộ. Toàn bộ tuyến đường và toàn bộ khu vực vẫn nhấp nháy bất tận đèn đỏ. Mà xanh cũng có "mức độ" của xanh, trong khuôn khổ chừng mực và được phép, chưa kể sự giới hạn của yếu tố thời gian. Ngày mai người ta bảo, thôi, xanh như thế là đủ, thế là phải thôi. Dám cãi ! ?

Tôi dám cá nếu một cô người mẫu mất tích ở Thái Lan thì báo chí sẽ "vào cuộc" quyết liệt như thế nào. Sẽ có rất nhiều "phóng viên điều tra" sang tận khách sạn nơi cô người mẫu mất tích để chụp hình và thực hiện các cuộc phỏng vấn "nhân chứng" một cách rất chuyên nghiệp. Tòa soạn sẵn sàng chi tiền để phóng viên "bám trụ địa bàn" cho đến khi nào tìm ra manh mối vụ mất tích kỳ bí. Thế nhưng báo chí đã im phăng phắc trước vụ mất tích quái đản của một người có thể được xem là đồng nghiệp – nhà báo Trương Duy Nhất. Ngay cả một hàng tin ngắn : "ông Trương Duy Nhất, một người Việt Nam, đã biến mất một cách kỳ lạ ở Thái Lan" cũng chẳng báo nào dám đăng.

Khoan vội "hoan hô Tuyên giáo" và đừng quá nhanh miệng trong việc "cám ơn anh Thưởng". Thậm chí còn tệ hơn cách đây vài thập niên khi báo chí vừa đi vừa dò đường, báo chí ngày nay không bao giờ dám đi đâu trước khi được chỉ đường. Chẳng riêng vụ ông Trương Duy Nhất, báo chí chẳng dám viết về bất cứ gì hoặc bất cứ ai dù có khi rõ ràng đèn xanh đã "xanh như thế" ở các vấn đề chẳng hạn "chống tham nhũng". Chưa có tờ báo nào đụng đến "cậu" Lê Trương Hải Hiếu, huống hồ sờ đến ba của cậu là "bố già" Lê Thanh Hải. Báo chí đang chống tham nhũng, cả xã hội đang vào cuộc, sao lại không thể đề cập chân tướng những gương mặt tham nhũng đại gian ? Khoan ! Tuyên giáo đã nói gì đâu. Cứ chờ đấy. Hóng hớt xem thế nào rồi tính. Đừng có mà ngu cầm đèn chạy trước ôtô, bị cán chết tươi bây giờ !

"Anh nhớ xóa đoạn chat và đừng nói với ai những gì tôi vừa kể với anh" – một nhà báo đã cẩn thận nhắn cho tôi sau khi trao đổi một vài "bí mật hậu trường" ở một số vấn đề thời sự. "Cái hãng hàng không ấy, tôi nói anh nghe, kinh hoàng luôn ; cái lão ấy, tôi nói anh biết, kinh khủng không thể tưởng ; cái vụ ấy, tôi nói anh nhé, không như báo chí nói đâu ; cái tên bộ trưởng ấy, con lão ấy đang du học ở Luân Đôn đấy…" – tôi vẫn nghe một số bạn nhà báo kể những câu chuyện tương tự. Họ biết rất nhiều nhưng họ không thể viết vì viết không thể đăng bởi đăng thì báo bị "giết" tức khắc. Cách đây ít nhất 10 năm, tôi đã nghe không biết bao nhiêu tình tiết ly kỳ về Dương Thị Bạch Diệp, bà trùm bất động sản, một mafia đúng nghĩa của từ này. Chẳng báo nào dám viết trong suốt thời gian dài bà Diệp làm mưa làm gió, cho đến mới đây, khi bà bị bắt với tội lừa đảo. Điều tệ hại nhất của tình trạng này là sự thật không bao giờ đến được độc giả. Có vô số sự kiện bây giờ người ta chỉ có thể biết bằng cách đọc "báo phản động" hoặc xem các "đài phản động" như VOA hoặc RFA. Độc giả biết tin sự kiện Lộc Hưng từ báo chí nhà nước hay từ "báo chí phản động" ? Điều tệ hại nữa của tình trạng này là để tồn tại, báo chí đành phải sống bằng những vụ té xe trầy chân người nổi tiếng hoặc đại loại, dẫn đến một "môi trường báo chí" ô nhiễm và thậm chí ảnh hưởng đạo đức xã hội.

Đừng vội vỗ tay hoan hô Tuyên giáo trước một hoặc vài sự kiện được bật đèn xanh. Chừng nào còn phụ thuộc vào tín hiệu đèn xanh thì báo chí vẫn còn sống dài dài với nỗi thấp thỏm bị siết cổ nửa đêm bằng tin nhắn hoặc cú gọi lạnh tóc gáy từ một "đồng chí" Tuyên giáo. Cá nhân Võ Văn Thưởng, trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, cũng là công cụ. Tuyên truyền phục vụ đường lối chính sách của Đảng vẫn là "tôn chỉ" xuyên suốt của hoạt động báo chí Việt Nam. Các bài viết về sự kiện 17-2 gần đây không nằm ngoài điều đó. Còn có quá nhiều chi tiết liên quan sự kiện, ngoài môtíp tường thuật quen thuộc "ta thắng, địch thua", vẫn chưa được phép lật lại để cho "sòng phẳng với lịch sử" như cách diễn đạt phổ biến của nhiều người ngày nay. Việc được bật đèn xanh lần này chỉ cho thấy một điều tích cực : làng báo Việt Nam không thiếu người làm báo giỏi. Bài "Biên giới 1979 trước biển người phương Bắc" của VNExpress là một ví dụ. Làng báo Việt Nam thật ra không thiếu người tài. Báo chí Việt Nam lý ra không lôi thôi như đang thấy, nếu Tuyên giáo được đóng cửa và người tài được sử dụng. Có lẽ ít người quan tâm đến sự thật rằng hệ thống báo chí đang bị khống chế bởi một "quy định" bất thành văn trong đó cấm tiệt một số nhà báo được phép viết cho báo chí nhà nước, dù họ (chẳng hạn Phạm Đoan Trang) tài giỏi như thế nào.

Mạnh Kim

Nguồn : VOA, 14/02/2019

Tươi cười 40 năm Cao Miên - Cúi mặt 40 năm Trung Quốc

Đảng Cộng sản Việt Nam đã chính thức kỷ niệm 40 năm để khoe công đã cứu nhân dân Cao Miên thoát chế độ diệt chủng Pol Pot-Khmer Đỏ, nhưng lại không dám tưởng niệm những người Việt Nam đã hy sinh trong cuộc chiến chống quân xâm lược Tầu ngày 17/02/1979.

Dấu mốc lịch sử 40 năm của hai cuộc chiến chỉ cách nhau 30 ngày. Tại Cao Miên, bắt đầu từ ngày 23/12/1978, khoảng 200.000 quân Việt Nam đã vượt biên giới để tấn công mở đường và yểm trợ lực lượng 20.000 lính của Mặt trận Đoàn kết Dân tộc cứu nước Campuchia, do Heng Samrin lãnh đạo và được Việt Nam yểm trợ, chiếm Thủ đô Nam Vang ngày 07/01/1979.

Mười ngày sau, 17/01/1979, quân Việt Nam là chính, đã kiểm soát gần hết lãnh thổ xứ Chùa Tháp. Pol Pot và Khmer đỏ, dù có Trung Quốc đứng sau lưng, đã phải rút quân về cố thủ dọc biên giới Thái Lan.

Để trả đũa thay cho Pol Pot, ngày 17/02/1979, lãnh tụ Trung Quốc Đặng Tiểu Bình, đã tung 600.000 quân vượt biên giới đánh vào 6 tỉnh của Việt Nam gồm Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Tuyên (Hà Giang, Tuyên Quang), Hoàng Liên Sơn (Lào Cai và Yên Bái) và Lai Châu. Họ Đặng gọi cuộc hành quân là "dạy cho Việt Nam một bài học".

Quân Trung Quốc tràn qua biên giới ngày 17/02/1979

Chiến tranh hủy diệt

Ngày 14/3/1979, Trung Quốc rút hết quân về nước, nhưng sau đó lại mở mặt trận đẫm máu thứ hai ở vùng biên giới, đặt trọng tâm vào Vỵ Xuyên (tỉnh Hà Tuyên) từ 1984 đến 1990 để chiếm hai vị trí chiến lược núi Lão Sơn (Laoshan, điểm cao 1059, Việt Nam gọi là núi Đất) và Giả Âm Sơn (điểm cao 1250, Việt Nam gọi là đồi 722) và các điểm cao chiến lược khác dọc biên giới hai nước. Việt Nam đã mất vĩnh viễn phần lãnh thổ quan trọng này kể từ ngày 14/07/1984.

Vậy thương vong đôi bên ở mặt trận Vị Xuyên (Hà Tuyên) ngày ấy ra sao ?

Phóng viên Hoàng Thùy của VnExpress viết ngày 25/07/2014 :

"Mặt trận Vị Xuyên - Thanh Thủy được xác định là vùng chiến sự ác liệt nhất trong cuộc chiến tranh chống lấn chiếm biên giới phía Bắc 1984-1989. Trong vòng 4 tháng (4/1984 - 8/1984), Việt Nam đã loại khỏi vòng chiến đấu khoảng 7.500 quân Trung Quốc…".

Thương vong của phía quân đội Việt Nam thì nhiều tài liệu nói là có khoảng 4.000 người đã hy sinh, một nửa trong số này một phần thân xác vẫn còn nằm ở chiến trường.

Thiếu tướng Lê Mã Lương, người đã chiến đấu 8 năm ở biên giới Việt-Trung và được phong tặng "anh hùng lực lượng võ trang", kể về chiến sự ác liệt tại Vị Xuyên :

"Đã có cả chục ngàn người lính và thường dân ngã xuống và chừng đó người khác bỏ lại một phần thân thể mình dọc biên giới phía Bắc những năm 1979-1988. Khi nói về lịch sử, dân tộc, chúng ta phải công bằng, không ai được phép lãng quên, không ai được cố tình lãng quên sự thật này".

(VietnamNet, Tuần Việt Nam, 27/07/2017)

Chuyện bi thương thứ hai nên kể về Pháo đài Đồng Đăng, tỉnh Lạng Sơn. Đó là khi :

"Nhắc đến những ngày đương đầu với quân Trung Quốc tại Lạng Sơn, không thể không kể đến trận đánh tại pháo đài Đồng Đăng. Người trực tiếp chiến đấu tại pháo đài này là Đại tá - Anh hùng Nông Văn Pheo, năm nay 61 tuổi. Ông may mắn sống sót sau trận đánh vô cùng chênh lệch về lực lượng với quân xâm lược.

Để bảo toàn lực lượng, Đại tá Pheo và một số đồng đội đã phải rút lui khỏi pháo đài tìm đường về đơn vị tiếp tục chiến đấu. Theo thống kê, sau 3 ngày đêm chiến đấu anh dũng, Đại tá Nông Văn Pheo đã trực tiếp tiêu diệt 70 tên địch, góp phần gây tổn thất nặng nề cho quân địch.

Nhưng đau xót thay, sau khi pháo đài Đồng Đăng thất thủ, quân Trung Quốc đã sát hại hàng trăm đồng bào ta. Pháo đài trở thành ngôi mộ tập thể lớn nhất trong chiến tranh biên giới của nhân dân Lạng Sơn.

Trước sự tấn công ồ ạt của quân Trung Quốc, Đồng Đăng và thị xã Lạng Sơn đều bị thất thủ. Quân xâm lược đi đến đâu là tiến hành đốt phá nhà xưởng, công sở, kho tàng bến bãi tới đó. Thị xã Lạng Sơn và nhiều địa phương khác gần như bị phá hủy hoàn toàn sau khi quân Trung Quốc rút đi".

(Dân Việt, 17/02/2018)

Chi tiết hơn, nhân chứng Hoàng Văn Liên là một trong hai người sống sót tại pháo đài Đồng Đăng, nấm mồ chung của gần 400 người cả dân thường lẫn bộ đội Việt Nam.

Báo Tuần Việt Nam viết ngày 10/02/2018 :

"Nhóm của ông cùng lực lượng biên phòng chiến đấu quyết liệt. Sau ba ngày, bộ đội tại các lực lượng đã hy sinh gần hết. Những người còn lại rút vào cố thủ trong pháo đài và bắn qua lỗ châu mai. Pháo đài có 3 cửa, một cửa đã bị lấp từ trước, 2 cửa còn lại bị lính Trung Quốc chiếm giữ. Đến ngày thứ 4, lính Trung Quốc thả bộc phá và khí ngạt vào hang khiến toàn bộ gần 400 người cả dân và quân thiệt mạng. Ông và một đồng đội khác lợi dụng đêm tối đã lẽn ra khỏi hang rút đi, trở thành 2 nhân chứng cuối cùng cho câu chuyện bi tráng ở pháo đài Đồng Đăng".

"Pháo đài Đồng Đăng vẫn ở đó, trở thành chứng tích của một sự kiện lịch sử, là nấm mồ chung của gần 400 người Việt Nam".

(Tuần Việt Nam, 10/02/2018)

Cuộc chiến biên giới Việt-Trung kéo dài 11 năm đã gây tổn thất cho cả hai phía, nhưng so với thiệt hại và thất bại chính trị của Trung Quốc thì sự phá hoại và tàn bạo của lính Trung Quốc để lại cho nhân dân 6 tỉnh đã vượt quá sự chịu đựng của người Việt Nam.

Theo thống kê bán chính thức của Bách khoa Toàn thư mở thì Việt Nam thừa nhận có 10.000 thường dân thiệt mạng, nhưng không công bố tổn thất quân sự. Các chuyên gia quân sự Tây phương ước tính có 20.000 quân lính Việt Nam chết và bị thương. Tây phương cũng phỏng định có lối 28.000 quân Trung Quốc tử thương và hàng chục ngàn lính bị thương.

Trận chiến Lão Sơn là một trận chiến kinh điển trong các trận chiến hạn định phi quy ước. Chiến thắng của phía Trung Quốc có thể kể công đầu là chiến thắng của mạng lưới tình báo Hoa Nam.

Thế nhưng, đáng tiếc nhưng phải lên án Đảng cộng sản Việt Nam vì quá sợ bị Trung Quốc trừng phạt nên không dám tổ chức tưởng niệm và ghi công những công dân và binh lính đã hy sinh trong cuôc chiến bảo vệ Tổ quốc chống quân Trung Quốc xâm lược từ 1979 đến 1990.

Nghĩa vụ cho ai, vì ai ?

Trong khi đó tại chiến trường Cao Miên, ngược với trông đợi Việt Nam sẽ rút quân sau khi đánh bật Pol Pot ra khỏi Nam Vang, quân Việt Nam đã sa lầy ở đó đến 10 năm. Cho đến khi sức cùng lực kiệt Việt Nam đã buộc phải rút quân từ tháng 6 năm 1989, trước áp lực cấm vận của quốc tế và là điều kiện bắt buộc của Bắc Kinh nếu Hà Nội muốn nối lại bang giao.

Vậy Việt Nam đã được gì sau cuộc chiến gọi là "nghĩa vụ quốc tế" của lực lượng "tình nguyện" ở Cao Miên ?

Hà Nội chẳng được gì, dù đã tổn thất khoảng 100.000 mạng sống gồm chết, bị thương và mất tích. Đất nước Cao Miên ngày nay, tuy quyền hành nằm trong tay cựu Trung đoàn trưởng Hun Sen, người được quân Việt Nam cứu và đưa trở lại Nam Vang nắm quyền sau Heng Samrin, đã nằm gọn trong tay Trung Quốc.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nhà nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã có ảnh hưởng chính trị tuyệt đối với Cao Miên, hơn cả Hoa Kỳ.

Ông Hun Sen đã nắm quyền lãnh đạo Campuchia 33 năm, sẽ tiếp tục được Bắc Kinh ủng hộ để thực hiện kế hoạch bành trướng "một vành đai, một con đường" của ông Tập Cận Bình, nhưng đồng thời cũng để bao vây Việt Nam ở phía tây.

Một bài viết phổ biến trên Internet cho biết :

"Là quốc gia viện trợ lớn nhất cho Campuchia, Trung Quốc đã hỗ trợ quốc gia Đông Nam Á này 11 triệu USD để tổ chức các cuộc bầu cử địa phương trong năm nay. Ở chiều ngược lại, chính phủ Campuchia mở cửa cho làn sóng đầu tư chưa từng có của các doanh nghiệp Trung Quốc. Hiện đã có 30 sòng bạc của doanh nghiệp Trung Quốc đi vào hoạt động ở Campuchia và 70 sòng bạc khác đang trong quá trình xây dựng. 

Số lượng khách du lịch Trung Quốc đổ tới Sihanoukville, thành phố vốn chỉ có 90.000 dân, tăng gấp đôi trong vòng hai năm 2016-2017. Mọi nhà hàng, khách sạn, ngân hàng, cửa hàng mua sắm miễn thuế, siêu thị và ngân hàng ở Sihanoukville đều trưng biển hiệu viết bằng tiếng Trung Quốc". 

Theo thống kê, năm 2017 Việt Nam đã dầu tư ở Cao Miên 184,5 triệu Mỹ kim, so với 501,5 triệu của Trung Quốc.

Ngoài mất ảnh hưởng chính trị vì không có khả năng kinh tế và tài chính bao bọc cho Hun Sen bằng Trung Quốc, đảng cầm quyền cộng sản Việt Nam còn phải đối phó với mối hiềm khích lịch sử dai dẳng với Cao Miên về tranh chấp lãnh thổ và chủng tộc. Dù ngoài mặt thân thiện, nhưng trong thâm tâm, người Miên vẫn lạnh nhạt với người Việt Nam. Nó giống hệt như mối thù tiềm ẩn không bao giờ ra khỏi máu người Việt đối với Trung Quốc mỗi khi người Việt nhớ đến cuộc tấn công vào 6 tỉnh biên giới của Đặng Tiểu Bình năm 1979 để không quên rằng Việt Nam đã từng bị người Tầu đô hộ 1.000 năm trong nhiều thế kỷ trước.

Do đó, khi tổ chức kỷ niệm chiến thắng Pol Pot-Khmer đỏ tại Hà Nội ngày 05/01/2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc của Việt Nam đã ngụ ý kỷ niệm chiến thắng quân Khmer Đỏ ở mặt trận biên giới Tây-Nam là chính, sau đó mới đến chuyện đánh bật Pol Pot và Khmer Đỏ ra khỏi Thủ đô Nam Vang ngày 07/01/1979.

Ông Phúc đã lồng 2 hành động vào một khung là muốn tránh mở lại vết thương xung đột với Trung Quốc vì Bắc Kinh đã để mất quân bài Pol Pot trước cuộc tấn công của quân Việt Nam.

Hơn nữa khi Thủ tướng Việt Nam gọi lễ kỷ niệm là "Ngày Chiến thắng chiến tranh bảo vệ biên giới Tây-Nam của Tổ quốc và cùng quân, dân Campuchia chiến thắng chế độ diệt chủng (07/01/1979- 07/01/2019)" còn ngụ ý muốn thanh minh quân Việt Nam vượt biên vào Cao Miên 40 năm trước không phải là hành động "xâm lược chiếm đóng" như đã có lần bị chính Nhà vua Norodom Sihanouk tố cáo tại diễn đàn Liên Hiệp Quốc. Ông Phúc muốn mọi người hiểu rằng Việt Nam chỉ phản công hành động đánh phá của Pol Pot-Khmer Đỏ, và tình nguyện giúp người Miên thoát khỏi chế độ diệt chủng.

Ông Phúc nói :

"Sau khi đập tan chiến tranh xâm chiếm biên giới Tây-Nam Việt Nam của Tập đoàn phản động Pôn Pốt, theo yêu cầu của cách mạng Campuchia, Việt Nam đã đưa quân tình nguyện sang giúp lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia giải phóng dân tộc khỏi nạn diệt chủng, khôi phục, xây dựng đất nước. Đến ngày 7/1/1979 thủ đô Phnôm Pênh đã được giải phóng. Đây là Chiến thắng có ý nghĩa lịch sử vô cùng trọng đại, từ đó nhân dân Campuchia hoàn toàn thoát khỏi chế độ diệt chủng, bước vào kỷ nguyên độc lập, tự do, dựng xây đất nước".

Nhóm chữ "cách mạng Campuchia" mà ông Phúc nhắc đến là tổ chức "Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia" được Việt Nam yểm trợ thành lập do Heng Samrin lãnh đạo và Hun xen là Ủy viên.

Báo chí Việt Nam, theo chỉ đạo của Ban Tuyên giáo đảng và Bộ Thông tin và truyền thông, đã viết bài ca tụng quân đội Việt Nam đã "hoàn thành nghĩa vụ quốc tế vẻ vang".

Nhưng trong khi kỷ niệm 40 năm chiến thắng mặt trận biên giới Tây-Nam và giải phóng Cao Miên khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot được tổ chức cấp nhà nước thì trong 39 năm qua, những hy sinh cao cả và đẫm máu của quân-dân 6 tỉnh biên giới trong cuộc chiến chống quân Tầu xâm lược 1979-1990 đã bị đảng cầm quyền cộng sản Việt Nam cố tình làm ngơ.

Chẳng những đớn hèn như thế mà Chính phủ còn ra lệnh chống phá, ngăn cấm mọi cố gắng tự phát của cựu chiến binh và người dân muốn tổ chức truy điệu và dâng hương ghi ơn quân-dân đã nằm xuống trong cuộc chiến hào hùng này.

Không có bất cứ lời giải thích nào từ phía lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam cho thái độ vô ơn bạc nghĩa này. Nếu 40 năm sau ngày quân Trung Quốc xâm lược 17/02/1979 mà hương khói vẫn lạnh tanh ở biên giới Việt-Trung thì vong linh của trên 45.000 quân-dân làm sao mà thảnh thơi nơi chín suối ?

Phạm Trần

(10/01/2019)