Thông Luận

I. Bí ẩn thân thế 

Chủ tịch Hồ Chí Minh là nguyên thủ quốc gia cộng sản duy nhất có lai lịch bí ẩn cho đến nay vẫn chưa được giải mã. Xác ướp nằm trong lăng Ba Đình được tôn thờ có đúng là xác của Nguyễn Ái Quốc/Lý Thụy… ngày 13/8/1942 lần đầu tiên lấy tên Hồ Chí Minh đại diện Việt Minh sang Tàu họp việc ?

"Ai yêu bác Hồ Chí Minh hơn chúng em nhi đồng – Bác chúng em dáng cao cao, người thanh thanh, mắt như sao râu hơi dài…" (Tác giả : Phong Nhã 11/1945).

Mọi thắc mắc của nhân dân là hợp lý. Người dân kính ngưỡng Bác là chủ tịch nước, ước mong thân thế Bác được minh bạch hóa song chỉ gặp toàn thất vọng. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh giấu kín quá khứ, xuất hiện dưới nhiều tên nên không dễ gì theo dõi gốc gác của ông.

Báo L’Humanité (Nhân Đạo) cơ quan trung ương của Đảng cộng sản Pháp, năm thứ 29, số 12292, ngày thứ ba 09/08/1932 đã đăng tin và chia buồn về Nguyễn Ái Quốc, sáng lập viên kiên cường của Đảng cộng sản Đông Dương đã từ trần vì bệnh lao phổi tại bệnh xá nhà tù ở Hong Kong.

Như vậy Nguyễn Ái Quốc sau này là giả mạo ? 

Điều này nếu đúng thì việc giả mạo thi công cũng đơn giản và cần tiến hành vì Nguyễn Ái Quốc còn có giá trị sử dụng. Nguyễn Ái Quốc tuy cấp bậc thứ yếu, ít người biết đến, chết gây tiếng vang nhỏ chóng tắt, được hồi sinh triển vọng tiền đồ vẫn u ám, song Quốc tế Cộng sản cần trù hoạch mọi bước đi. 

Mặt khác các đồng chí qua Tàu không nhiều, biết Hồ Chí Minh thì về nước hoạt động chết sớm trong ngục tù Pháp. Những ai còn đó đều nhắm mắt triệt để tuân theo Quốc tế Cộng sản, có khi đồng tình đồng lõa.

Những thuận lợi này khiến sự giả mạo chấp nhận sơ suất mà không đòi hỏi toàn hảo.

Đầu năm 1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh sang Pháp hội thảo và ký Hiệp định Sơ bộ ngày 6/3/1946. Nếu còn người Pháp nào nghi hoặc về quá khứ của ông thì cũng không tiện nêu lên vì thấy Hồ Chí Minh nay để râu dài, trán vồ, mặc áo lãnh tụ, diện mạo khác hẳn Nguyễn Ái Quốc trẻ trung, lịch sự mới vừa đây.

II. Giải mã bí ẩn 

1. Ngoại hình

Lúc bất ngờ thành công, trở thành chủ tịch nước, Hồ Chí Minh là người hoàn toàn xa lạ trong nước và quốc tế. Nếu nhìn thoáng qua thì chỉ thấy ông người dong dỏng, cao hơn bình thường, đúng như trong lời hát được nghe khắp nơi : "Bác chúng em dáng cao cao, người thanh thanh, mắt như sao, râu hơi dài…" trong bài hát "Ai yêu bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng". 

Chắc chắn tác giả Phong Nhã năm 1945 đã quan sát thật kỹ để mô tả trong bài hát nổi tiếng này, ngoại hình của Bác "dáng cao cao" là chính xác, phù hợp với các hình ảnh Bác chụp tập thể (1).

Thật chẳng ai ngờ bài hát nhỏ bé này lại là chìa khóa để giải mã bí ẩn về thân thế của Chủ tịch Hồ Chí Minh sánh ngang "Cuộc phỏng vấn định mệnh của Hồ Chí Minh" năm 1966 giải mã tài năng, trí tuệ của người (2).

Dáng cao cao là khá cao (tallish), cũng như ‘xanh xanh’ là khá xanh (bluish), láy, ý giảm.

Các số liệu cho biết Nguyễn Ái Quốc cao 1m65, theo căn cước Nguyễn Ái Quốc đến xin làm và khai tại sở Cảnh sát Paris, Pháp ngày 4/9/1919 và cao 1m62 được ghi trong hồ sơ số 39 lập năm 1931 của sở Cảnh sát hình sự tại Bắc Kỳ. Về Hồ Chí Minh thì chưa ai đo chiều cao, có khi lại dùng số liệu của Nguyễn Ái Quốc năm 1919.

2. Thẻ căn cước

Thẻ căn cước cấp tại Paris năm 1919 là đơn giản. Cụ thể được ghi : Nguyễn Ái Quấc, sinh viên, sinh 15/1/1894, tại Vinh, hạt Annam, cư ngụ tại 6 villa des Gobelins, Paris 13. 

Nhân dạng : cao 1m65, tóc đen, mắt đen, mũi tẹt, da xỉn màu, mặt trái xoan. 

Dấu đặc biệt (Signes particuliers) : không có (néants).

Ở Pháp ai cũng có quyền làm chính trị, tùy sở thích, chẳng ai hỏi tới. 

Nguyễn Tất Thành xin làm thẻ căn cước mới, thay đổi cả tên (Nguyễn Ái Quốc), ngày, nơi sinh, nhân dạng chiều cao… thì được song là với ý đồ gì ? Đi xa ông vẫn hay dùng nhưng tên khác.

Thẻ căn cước nay không còn phần ghi nhân dạng chung chung dễ giả mạo, cũng loại bỏ ghi chiều cao dễ làm cho có lệ : nhón chân, đi giày dép đế cao, ước đoán hay người xin cho biết sẵn chiều cao để ghi vào thẻ… Hiện nay là kỷ nguyên căn cước mã vạch gắn chip.

Hình 1 : Thẻ căn cước làm tại Paris năm 1919 của Nguyễn Ái Quấc, Sinh Viên, sinh năm 1894.

3. Hồ sơ hình sự

Hồ sơ của sở Cảnh sát (Mật thám) hình sự tại Bắc Kỳ số 39 thiết lập năm 1931 thì chi tiết do cần điều tra kỹ lai lịch của đối tượng thuộc diện tình nghi cần theo dõi cùng thân nhân, bạn bè… bổ túc với các tài liệu được các sở cảnh sát Pháp, Hong Kong cung cấp cập nhật, mới nhất là lúc Nguyễn Ái Quốc bị bắt giam ở Hong Kong, tháng 6 năm 1931. 

Hồ sơ này là hình sự nên được làm rất chuyên nghiệp. 

Trong hồ sơ ghi : NGUYỄN-ÁI-QUỐC, Nguyễn-Tất-Thành hoặc Nguyễn-Văn-Thành cũng gọi là Nguyễn-Sinh-Con hoặc Nguyễn-Bé-Con, cũng gọi là Lý-Thụy, sinh năm 1892 tại Kim-Liên (Nghệ-An), con của người quá cố Nguyễn-Sinh-Sắc cũng gọi là Nguyễn-Xuân- Sắc [mất năm 1929].

Dấu đặc biệt (Physical Characteristics) : cao 1m62 (Height 1m62), vóc người mảnh khảnh (lean built), môi dày (thick lips). Điều chú ý là chiều cao này ở đây được đặt nằm trong mục các dấu đặc biệt, vì được cho là dấu đặc biệt của Nguyễn Ái Quốc, cao 1m62, gạch đỏ ở dưới, được đo chuẩn xác (3).

Ghi chú : Theo VnExpress Sức khỏe, "Tầm vóc người Việt qua 45 năm" (2021/04/16).

Năm 1975, chiều cao trung bình đàn ông Việt Nam là 160 cm, nữ 150 cm. Năm 1985 là nam 161 cm, nữ 151 cm. Năm 2000 là nam 162,3 cm, nữ 152,4 cm… [Trước nữa ít thay đổi].

Lưu ý : Hồ sơ hình sự mới thanh lọc những thông tin cũ ghi trong thẻ căn cước năm 1919 có các điểm thiếu trung thực ? Cũng lưu ý sẹo nhỏ được xem là dấu ấn ở vành tai Nguyễn Ái Quốc không được ghi trong cả 2 văn kiện ‘căn cước và hồ sơ hình sự’ kể trên. Có lẽ sẹo nhỏ đó dễ tạo hình bắt chước. Thật ra nhìn thật kỹ thì thấy sẹo, vành tai và dái tai của Nguyễn Ái Quốc và Hồ Chí Minh cũng có nét khác biệt.

Hình 2 : Hồ sơ số 39 năm 1931 tại sở Mật thám Bắc Kỳ của Nguyễn Ái Quốc hoặc Lý Thụy sinh năm 1892. Hình tại Moskva (1924), Nguyễn Ái Quốc áo đen bên trái và áo trắng bên phải xem ra quả là vóc người nhỏ nhắn.

4. Chứng cứ cơ sở

Sẹo vành tai cứ ngỡ thiếu nó là Hồ Chí Minh giả nào ngờ lại là đồ giả. Mọi thứ có thể giả chỉ có chiều cao là không thể sửa đổi nhiều nên phải kết luận Nguyễn Ái Quốc cao 1,62m (tầm thước) và Hồ Chí Minh cao 1,70m+ (cao cao) là 2 người khác nhau, không thể cãi bướng ! Một chứng cứ gót chân Achilles là đủ.

Chứng cứ cơ sở gồm 3 yếu tố độc lập với nhau : 1- Hồ Chí Minh dáng cao cao. 2- các hình Hồ Chí Minh dù về già giảm chiều cao, chụp chung xác nhận điều này. 3- Nguyễn Ái Quốc cao 1m62 theo hồ sơ hình sự năm 1931.

Tiếng Pháp có thành ngữ "Chercher midi à quatorze heures", dịch nghĩa là "Đi tìm buổi trưa lúc 14 giờ" (to look for noon at 2 pm). Nghĩa đen là cố làm điều bất khả thi, vì lúc 2 giờ thì trưa đã qua từ lâu. Nghĩa bóng là đặt ra một vấn đề khó hơn mức cần thiết – biến một điều đơn giản thành một điều phức tạp. Cơ sở chứng minh Nguyễn Ái Quốc khác Hồ Chí Minh thực ra là đơn giản, không phải tìm đâu xa xôi.

Cố tâm giả dạng người là khả thi song nếu tầm vóc cách biệt đủ nhiều thì tối hậu sẽ bị lộ tẩy.

Trong bài thơ ngụ ngôn "Lừa đội lốt sư tử" của nhà thơ ngụ ngôn Pháp, Jean de La-Fontaine, thế kỷ 17, một chú lừa khoác bộ da sư tử làm thiên hạ kinh sợ, lâu sau đó bị phát giác chỉ vì 1 mẩu tai lừa thò ra ngoài.

5. Chứng cứ phụ

Thân sinh Bác Hồ là cụ Nguyễn Sinh Sắc (1862-1929), thân mẫu là bà Hoàng Thị Loan (1868-1901). Nếu so sánh hình Bác và hình của song thân lúc cùng tuổi đời thì không thấy nét giống.

Nhìn hình Hồ Chí Minh năm 1945 tóc còn xanh rồi hình Nguyễn Ái Quốc thì thấy khác lạ ngoại trừ vết sẹo nhỏ ở tai.

Hồ Chí Minh nói năng ngượng nghịu, thích ở Nhà sàn, ghiền nặng, phóng tâm hút thuốc lá, hầu như luôn có điếu thuốc trên tay trái kể cả lúc ở hang Pắc Bó. Bác lạnh nhạt với thân quyến, không muốn gặp.

Nguyễn Ái Quốc ăn diện đúng thời trang song không bao giờ thấy tay cầm điếu thuốc trên các hình chụp và là người mồm miệng ? Cộng sản Việt Nam khoe Nguyễn Ái Quốc nhiều lần đi diễn thuyết, có lúc làm phóng viên báo, tờ báo Đức "Die Welt" (Thế Giới).

Đối chiếu Hồ Chí Minh và Nguyễn Ái Quốc về phong cách, hình dáng thì chỉ thấy điểm khác, chưa thấy điểm giống.

Tóm lại một nửa bài toán, phần quan trọng nhất : "Hồ Chí Minh khác Nguyễn Ái Quốc. Hai Người Khác Nhau" đã được giải. Nửa kia phức tạp là tìm hiểu Hồ Chí Minh là ai mà thấy cách nói tiếng Việt không mấy suôn sẻ. 

Lại còn bí ẩn về hậu duệ của Bác tức là con cháu hiện còn sống trong nước.

Mọi việc sẽ sáng tỏ hơn chỉ cần hài cốt của Bác, của bà Hoàng Thị Loan và các con, của các thân nhân bên ngoại, của Nông Thị Xuân và con được giám định DNA, là điều Đảng cộng sản Việt Nam luôn chống đối.

Tuy nhiên năm 1998 một ngôi mộ có bia mang tên Trần Phú, chết năm 1931 được phát hiện tại nghĩa trang họ đạo Chợ Quán, đường Cách Mạng Tháng 8, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh. Đảng cộng sản Việt Nam cho xét nghiệm DNA ngay, được xác nhận là hài cốt của đồng chí Trần Phú, Tổng bí thư đầu tiên của Đảng. (Wikipedia).

Các thân nhân của Tổng bí thư Trần Phú được cấp giấy phép mang hài cốt của ông về Hà Tĩnh.

III. Lời kết 

Cho dù là Nguyễn Ái Quốc hoặc ai đó giả mạo thì xác ướp của Hồ Chí Minh, chức sắc Quốc tế Cộng sản cũng đã tiến nhập Lăng.

Chủ nghĩa Mác-Lê đem về nghe Bác nói là theo ý nguyện của toàn đảng, toàn dân, tất yếu lịch sử !

Đúng sai chưa vội tỏ, chủ nghĩa Mác-Lê hay dở chưa vội bàn, chỉ cần biết Việt Nam tự chuốc đại họa vào thân : giang sơn do chủ nghĩa Mác-Lê kết nối, "đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu" tất yếu rơi vào tay đồng chí Trung Quốc bành trướng khổng lồ láng giềng. 

Tiếp nhận chủ nghĩa Mác-Lê là đánh mất bản sắc dân tộc, là sự sai lầm chết người mất nước do bất cứ ai hoặc nguyên nhân nào thì một tập đoàn giới cầm quyền hậu duệ muốn tháo gỡ trước khi quá muộn, đòi hỏi lòng yêu nước và nghị lực phi thường. 

Việc cần làm ngay là viết lại tiểu sử Chủ tịch Hồ Chí Minh, dù khó và mất hào hứng. Trước kia mọi việc đều dễ tô lục chuốt hồng, nguồn gốc gia đình nho học khoa bảng, thời niên thiếu của Bác là các huyền thoại Nguyễn Tất Thành và Nguyễn Ái Quốc ra đi cứu nước. Nay những điều kỳ diệu ấy Bác không còn, các dấu tích nhận lầm phải chóng được xóa bỏ tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, cũng như tại mọi nơi khác.

Lê Bá Vạn

Nguồn : VNTB, 24/12/2022

Chú thích :

 (1) Hình minh họa

Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, tháng 9 năm 1945. Bác Hồ đứng giữa, nhìn xuống. (Ảnh tư liệu).

Chiến sĩ miền Nam ra thăm miền Bắc, Hà Nội 11/1965. Bác tóc bạc, đứng cao nhất, 1m72 ?

("Bác chúng em người cao cao, dáng thanh thanh". Nguyễn Ái Quốc người tầm thước, cao 1m62, trong hình cỡ bằng người thứ 5 từ trái qua và người thứ 7 là thấp nhất, 1m54 ?).

Theo nhân trắc học, thông thường đầu = 1/8 và mặt (miệng+mũi+trán) = 1/10 chiều cao cơ thể. 

Một người cao 1m70 thì mặt = 17 cm (miệng = mũi = trán = 5cm6) và thêm tóc cao 4cm.

Nếu Nguyễn Ái Quốc đứng ngang đỉnh trán (chân tóc) của Hồ Chí Minh thì kém Hồ Chí Minh 4cm.

Nếu Nguyễn Ái Quốc đứng ngang lông mày của Hồ Chí Minh thì kém Hồ Chí Minh (4cm+5cm6) = 9cm60… 

Các chuyên gia cho biết từ độ tuổi 40, cứ sau mỗi 10 năm, cơ thể người sẽ thấp hơn 1,2 cm. Sau tuổi 70, chiều cao giảm sút nhanh chóng hơn. Tổng cộng, mỗi người có thể "lùn đi" từ 2,5 đến 7,5 cm trong suốt nửa cuối cuộc đời. (Tạp chí JAMA Internal Medicine). Theo 2 hình trên Hồ Chí Minh 55 tuổi năm 1945, chiều cao giảm 1cm, lúc 75 tuổi, năm 1965 giảm 3cm… tính ra năm 40 tuổi, chưa giảm cao hơn Nguyễn Ái Quốc nhiều.

(2) Tư tưởng Hồ Chí Minh ra đời là một kỳ tích. 

(3) Trước năm 1975 chiều cao trung bình của người Việt Nam, nam giới là 1m60. Tuy nhiên vua Bảo Đại và Phạm Quỳnh người cao lớn, trong khi Mạc Đĩnh Chi và Lê Văn Duyệt người thấp bé.

Lắm người có tầm vóc (chiều cao) khiêm tốn là những vĩ nhân thiên tài làm thay đổi lịch sử : Án Anh đời Tề, Đặng Tiểu Bình, Vladimir Lenin 1m65, Nguyễn Phú Trọng (!)…

Vở diễn ‘Yêu Bác’

Mạnh Kim, VOA, 21/05/2019

Hàng năm, sắp đến sinh nhật Hồ Chí Minh, báo chí lại nhộn nhịp các bài viết về "học tập và làm việc theo tấm gương "Bác". Năm nay không khí còn "dữ dội" hơn vì Tuyên giáo yêu cầu đẩy mạnh chiến dịch tuyên truyền nhân "50 năm thực hiện di chúc Bác Hồ". Hàng trăm tờ báo đã đồng loạt đăng những bài viết na ná nhau, ca tụng "Bác" với cùng một giọng, tôn vinh "Bác" với cùng một ngôn ngữ. Nó như một vở kịch khổng lồ với cách diễn quen thuộc cùng dàn diễn viên quen thuộc.

Thượng tọa Thích Thanh Quyết, cũng là đại biểu Quốc hội Việt Nam, giới thiệu bức tranh "Đạo pháp và dân tộc" tại một buổi lễ mừng ngày sinh của Đức Phật tại Học viện Phật giáo ở Sóc Sơn, Hà Nội, hôm 10/5. (Ảnh chụp màn hình VTC)

Tại lễ "biểu dương các tập thể, cá nhân thực hiện tốt học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh năm 2018-2019" vào ngày 14/5/2019, Bí thư Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân "nhắn nhủ" : "Những lúc khó, cực, lúc không hài lòng với công việc, hãy nghĩ tới Bác" (Tuổi Trẻ 14/5/2019). Cùng ngày, Đảng ủy Khối Dân-Chính-Đảng Thành phố Hồ Chí Minh cũng tổ chức "Lễ tuyên dương điển hình học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" và trao tặng Huy hiệu Đảng cho các đảng viên. Phát biểu tại buổi lễ, ông Dương Công Khanh, Bí thư Đảng ủy Khối Dân-Chính-Đảng Thành phố Hồ Chí Minh, nói rằng cuộc đời Hồ Chí Minh là "một cuộc đời trong sáng, cao đẹp của một người cộng sản vĩ đại ; Người là biểu tượng cho những giá trị tốt đẹp nhất của dân tộc ta, mà nổi bật hơn là lòng yêu nước, thương dân". Ông Khanh "gửi gắm" thêm : "Để xứng đáng với Bác hơn nữa, mỗi cá nhân phải thường xuyên tự soi rọi để nhận thức một cách đầy đủ trách nhiệm của mình với mục tiêu, lý tưởng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn" (Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh, 14/5/2019).

Theo Hướng dẫn số 90-HD/BTGTW ngày 10/4/2019 của Ban Tuyên giáo Trung ương, gần như không cơ quan đoàn thể nào không "hình thức hóa" chiến dịch tuyên truyền này. Bộ Giáo dục và đào tạo tổ chức cuộc thi "Tuổi trẻ học tập và làm theo lời Bác năm 2019", với ba nhóm đối tượng : 1/ Học sinh phổ thông (kể cả học viên các trung tâm giáo dục thường xuyên) ; 2/ Công dân Việt Nam đang theo học tại các đại học, học viện, trường đại học, cao đẳng sư phạm và học sinh trung cấp sư phạm ở trong và ngoài nước ; 3/ Cán bộ quản lý giáo dục, giảng viên, giáo viên trẻ, đoàn viên, thanh niên, lưu học sinh Việt Nam, những người quan tâm và dự thi (dưới 35 tuổi)... Chiến dịch còn được "địa phương hóa", từ các khu vực miền Trung Tây Nguyên, tỉnh thành, quận-huyện-phường-xã…, đến "khối đảng ủy công an, quân đội…" và thậm chí "khối doanh nghiệp". "Huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc" là cụm từ miêu tả ngắn gọn và chính xác hoạt động tuyên truyền này.

Mặc dù tạp chí Đảng Cộng sản (dangcongsan.vn) ngày 17/4/2019 viết rằng chiến dịch này thể hiện sự "sáng tạo từ cách làm" và "lựa chọn những đột phá để thực hiện theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh" nhưng kiên nhẫn đọc hàng chục, thậm chí cả trăm bài viết, liên quan nội dung tuyên truyền cũng sẽ không thấy bất kỳ "sáng tạo" hoặc "đột phá" nào. Ngôn ngữ ca tụng "Bác" cùn mòn đến sáo rỗng. Nó quen thuộc đến mức đọc câu trước, người ta có thể đoán được ý câu sau. Hàng chục năm qua, viết mãi một đề tài như thế thì còn gì để viết. Nói mãi một điều như thế thì còn gì để nói. Ca tụng mãi một người như thế thì còn gì để ca tụng. "Luộc" mãi một vở kịch cũ mèm như thế thì còn gì để "sáng tạo" trong "cách nghĩ và cách làm" ! Thế nhưng hậu duệ "Bác" vẫn lặp đi lặp lại không biết ngượng. Người ta vẫn neo vào "Bác", bám vào "Bác", lợi dụng hình ảnh "Bác", và nói không ngoa, thậm chí "trục lợi" từ việc khai thác "Bác". Mỗi chiến dịch tuyên truyền hàng năm như vậy ngốn bao nhiêu tiền thuế của dân ? Nó được phân bổ và chi xài như thế nào ? Chẳng có cuộc "tổng kết" màn trình diễn "học tập và làm theo" nào có nêu ra minh bạch nguồn ngân sách "dành cho" "Bác".

Một thực tế không thể không nhận thấy : sô diễn về "Bác" càng "hoành tráng" thì nó càng mâu thuẫn với thực trạng. Hình ảnh "Bác" càng được cố tình nâng lên thì tư cách đảng viên càng lún thấp. Đạo đức "Bác" càng được tô vẽ "sáng ngời" thì đạo đức đảng viên càng tối mờ. "Học tập và làm theo" ngày càng là một sáo ngữ rỗng tuếch mà bản thân đảng viên sau khi dự các cuộc thi "noi gương "Bác" có thể sẽ cười thầm về mức độ "thuộc bài" của nhau để "trả nợ" Tuyên giáo. Vở diễn này, do đó, không chỉ diễn trên sân khấu quần chúng. Nó còn là vở diễn của đảng viên với Đảng. Vở diễn này không chỉ "gạt bà con". Đám diễn viên còn gạt nhau, bịp nhau, xem ai diễn tốt và ai làm đạo diễn tốt. "Những lúc khó, cực, lúc không hài lòng với công việc, hãy nghĩ tới Bác" – phát biểu này của Nguyễn Thiện Nhân có lẽ nhận được nhiều tiếng cười thầm nhất trong hàng ngũ đảng viên.

Có lẽ không chỉ người dân, mà chính đảng viên, cũng nhìn thấy rằng sự phát triển kinh tế đất nước, sự hưng thịnh quốc gia, sự tiến bộ xã hội…, chẳng liên quan gì đến "Bác". Các cuộc phát động "học tập và làm theo", thậm chí ngay cả khi đảng viên có thực tâm "làm theo", không mảy may đóng góp vào tỷ lệ tăng trưởng GDP. Các chương trình mời vốn đầu tư nước ngoài hoặc kêu gọi sự đóng góp của cộng đồng kiều bào cũng chẳng liên quan đến "Bác". Mức độ hiện đại hóa, công nghiệp hóa, "4.0 hóa", "rồng hóa"… của tương lai quốc gia không dính dáng gì đến hình ảnh một lãnh tụ quá cố. Sự phát triển của thế giới ngày nay, kể cả trong lịch sử, cho thấy không đất nước nào xây dựng và kiến thiết "dựa trên nền tảng" ca ngợi giả dối và sáo rỗng một lãnh tụ, cho dù chỗ đứng trong quá khứ của ông ta như thế nào. Đòn bẩy đưa đất nước đi đến phú cường là chính sách đúng đắn, là thể chế thuận lòng người, là nền chính trị trong sạch được dân tin. Hãy thôi lấy "Bác" làm "điểm tựa". Vở diễn "yêu Bác" nhàm chán đã đến lúc cần phải hạ màn.

Mạnh Kim

Nguồn : VOA, 21/05/2019

*****************

Phật giáo Việt Nam biến đổi nhanh nhưng đang phát triển hay suy thoái ?

Nguyễn Lễ, Gửi tới BBC, 20/05/2019

Phật Đản năm nay ở trong nước làm lớn thật lớn.

Ở hải ngoại không có điều kiện làm lớn như vậy. Trước đó một tuần, Phật tử người Việt khắp vùng đông bắc Hoa Kỳ tề tựu lại một ngôi chùa nhỏ ở Maryland rồi đi xe hoa rước Phật đến một hội trường thuê trong trường học để làm Lễ Phật đản chung.

Phật Đản năm nay ở trong nước làm lớn thật lớn.

Người Mỹ thì đến các trung tâm Phật giáo ở thủ đô Washington D.C. dự buổi thiền quán tưởng niệm Đức Phật.

Cũng dễ hiểu là vì năm nay là lần thứ ba Phật đản ở Việt Nam được nâng lên thành Đại lễ Tam hợp Liên hiệp Quốc. Chỉ trong một thời gian ngắn, Việt Nam đã đem sức dốc núi từ chỗ không có gì dựng lên một cảnh chùa hùng vĩ giữa trời mây non nước của tỉnh Hà Nam để tiếp đón các phái đoàn quốc tế bằng tất cả tấm lòng trọng thị của người Việt.

Được dốc sức chuẩn bị như thế là vì Lễ Phật đản Liên Hiệp Quốc bên cạnh ý nghĩa tôn vinh Đức Phật còn là cơ hội thể hiện hình ảnh đất nước, con người và chính quyền Việt Nam. Nhưng đối với mỗi người Phật tử, Lễ Phật đản dù lớn hay nhỏ trước hết vẫn là cảm giác thuần khiết của sự an lạc, hoan hỉ vì tưởng nhớ ngày Đấng Từ phụ ra đời.

Với ý nghĩa đó, Lễ Phật đản năm nay dù lớn nhưng cảm giác của người Phật tử không còn tròn vẹn như những năm trước.

Phật giáo vừa trải qua cơn rúng động với tai tiếng nối tiếp tai tiếng.

Hết hóa vàng, dâng sao giải hạn đến thỉnh vong báo oán, từ hòm công đức 'không minh bạch' cho đến xây chùa to để 'buôn thần bán thánh'. Đến nỗi có người đã nói về sự suy đồi của Phật giáo và đòi phải chấn hưng. Thậm chí còn có lời mạt sát Tam bảo.

Tuy nhiên, nói chấn hưng Phật giáo là chấn hưng cái gì ? Chấn hưng làm sao ? Chứ nói khơi khơi như vậy khiến cho các Phật tử hoang mang quá. Giáo hội chẳng phải đã nói các hiện tượng kể trên không có trong giáo lý nhà Phật đó sao ?

Có lật hết ngàn trang vạn quyển kinh văn Phật giáo cũng không thấy có chỗ nào nói về thỉnh vong, đốt vàng hay giải hạn hết. Vậy thì làm sao bãi bỏ một cái không có cho được ?

Từ tín ngưỡng dân gian…

Mặc dù nói không có trong giáo lý nhà Phật nhưng rành rành nhà chùa có làm, và các hiện tượng nói trên không chỉ bó hẹp trong nhà chùa mà còn nhan nhản trong đời sống quảng đại của người Việt. Vậy thì, muốn chấn hưng thì phải bỏ tận gốc những tập quán, tín ngưỡng đó chứ ?

Trước hết, thật lòng mà nói tôi cũng đốt vàng bạc vì từ nhỏ đã thấy ông bà, cha mẹ đốt giấy tiền mỗi khi tang ma hay giỗ quẩy rồi đến lượt mình tôi cũng làm theo.

Đành rằng chết là hết vì đã rã xác tan hình, còn theo nhà Phật vong linh phải luân hồi trả nghiệp thì còn đâu mà tiêu xài vàng bạc cõi trần gửi cho, đó là chưa kể đốt mọi thứ thành tro bụi thì lãng phí biết bao nhiêu. Biết là vậy nhưng đến ngày giỗ mà không đốt giấy tiền tôi lại thấy thiếu. Hơn nữa, vì thương ông bà mình đã quá vãng chẳng thà làm để được an lòng còn hơn là không làm, dù chỉ là một chút cho có lệ.

Cũng thành thật mà nói là tôi cũng từng được cúng sao mặc dù không tin tưởng. Năm đó tôi gặp nạn liên tục trong mấy ngày Tết nên khi được người thân cúng cho tôi cũng không có gì phản đối. Trông chờ vào thần thánh nào đó là phi lý và trái luật nhân quả của nhà Phật, nhưng suy cho cùng những người dâng sao cũng chỉ mong được hóa giải nạn tai.

Trong lúc bấn loạn có thêm chút cảm giác bình an dù sao vẫn tốt hơn. Và nếu nói mê tín thì xây nhà, tang ma, cưới hỏi, vốn là những việc ai cũng mong được bình an, đừng chọn ngày lành tháng tốt gì hết, cứ đụng ngày nào làm ngày đó có được không ?

…đến chùa Ba Vàng

Còn việc thỉnh vong báo ứng nhân quả của chùa Ba Vàng ở Quảng Ninh, vốn là đỉnh điểm tai tiếng của Phật giáo, cũng mang đầy màu sắc dân gian nhưng có pha lẫn Phật giáo. Màu sắc dân gian là niềm tin vào linh hồn, còn giáo lý nhà Phật là nhân quả, nghiệp lực và cúng dường.

Những lời 'giảng' của bà Phạm Thị Yến chùa Ba Vàng nói rằng Cao Mỹ Duyên, cô gái giao gà bị hãm hiếp, sát hại là do "ác nghiệp từ tiền kiếp" đã gây bức xúc lớn trong dư luận

Trước hết, những ai nói vong linh là mê tín thì liệu có dám dọn vào ở trong một căn nhà vừa có người chết oan do bị sát hại hay hỏa hoạn không ? Thử hỏi xung quanh xem có bao nhiêu người tin rằng ông bà mình dù chết đi nhưng linh hồn vẫn còn đâu đó và sẽ về sum họp vào ngày giỗ, Tết ?

Tại sao người Việt hàng ngàn năm nay vẫn duy trì tục lệ xá tội vong nhân mà trong Nam gọi là cúng cô hồn ?

Tại sao người dân xây am thờ dọc các quốc lộ để an ủi vong linh các vụ tai nạn ?

Mà đâu chỉ người Việt Nam. Trên thế giới có tôn giáo nào không tin là có thế giới sau khi chết ?

Khác với dâng sao hay hóa vàng vốn thuần túy là tín ngưỡng dân gian, câu chuyện chùa Ba Vàng còn lồng ghép các yếu tố giáo lý của nhà Phật.

Để giải nghiệp, chùa Ba Vàng cho rằng cần cúng dường cho chùa để hồi hướng cho vong linh nhưng vào cửa chùa mà đòi tiền bạc thì quá phản cảm.

Cái gốc của cúng dường là tâm hướng thiện. Hơn nữa, đó cũng để học cách cho đi để nhận lại.

Lên chùa nghe kinh, thính pháp, tu tập, học điều hay lẽ phải, được đãi cơm chay ai mà không cảm thấy cần đóng góp trở lại để tạo phước duyên cho người khác cũng được lợi lạc ? Cho nên, cúng dường tự thân nó không có lỗi mà lỗi ở chỗ nó bị lợi dụng.

Sự việc ở chùa Ba Vàng đúng là có dấu hiệu lợi dụng Phật giáo để trục lợi, nhưng vẫn còn đó những chỗ chưa rõ. Làm sao bác sĩ một bệnh viện lớn lại khuyên bệnh nhân đến chùa Ba Vàng ?

Rồi số tiền được cho là hàng ngàn tỉ bị chiếm đoạt đã đi đâu về đâu ?

Lễ cầu siêu cho cố Chủ tịch nước Trần Đại Quang được tổ chức tại Việt Nam Quốc tự, Thành phố Hồ Chí Minh, hồi 9/2018

Sau khi báo chí phanh phui sao không thấy có nạn nhân nào đòi tiền lại ?

Và nếu là để kiếm chác từ tiền cúng dường thì vị trụ trì phải nói là 'Càng giàu càng phải cúng dường' chứ sao lại nói là 'càng nghèo' ?

Đạo Việt Nam ?

Ở đây chắc sẽ có người thắc mắc là bàn về 'chấn hưng Phật giáo' sao lại đi sâu vào tín ngưỡng dân gian, hai phạm trù đó gần như hòa lẫn làm một khó phân biệt được.

Khi du nhập vào Việt Nam, Phật giáo đã linh động, mềm dẻo để tùy nghi, tiếp biến những yếu tố văn hóa, tâm linh của người Việt, chứ không ở thế đi giáo hóa bản địa. Phật tử Việt Nam cũng thờ cúng ông bà, đốt vàng mã, xá tội vong nhân, dâng sao giải hạn, trong nhà có thờ thêm ông Công ông Táo (hay trong nam là Thần Tài, Thổ Địa).

Các chùa miền Bắc ngoài Phật còn thờ bà Chúa, Thánh mẫu, ban Cô, ban Cậu và những bậc tiên hiền, anh hùng dân tộc có công với nước. Nhiều chùa trở thành nơi phục vụ tín ngưỡng dân gian, từ tụng kinh ma chay cho đến coi ngày coi tháng.

Giáo lý nhà Phật đã ăn sâu vào tâm lý dân tộc hơn là chúng ta nhận ra. Nhiều người chưa từng quy y tam bảo, chưa từng học Phật nhưng gặp chuyện vẫn niệm Phật, ngày Tết vẫn đi chùa, tin vào nhân quả và khi chết vẫn được tung kinh siêu độ.

Có thể nói Phật giáo tuy xuất phát từ nơi khác nhưng khi được trao cho dân tộc Việt Nam, người Việt đã biến nó hoàn toàn thành của mình, không còn lệ thuộc gì vào nơi sinh ra nó nữa.

Người Phật tử vì thế không bị giằng xé giữa đất nước và tín ngưỡng nên hòa thành một khối với dân tộc, đồng hành cùng dân tộc suốt mấy ngàn năm.

Thời kỳ hưng thịnh nhất của dân tộc cũng là thời kỳ đỉnh cao của Phật giáo khi triết lý từ bi của nhà Phật thấm nhuần vào đạo trị quốc của nhà vua. Có vị vua kiệt xuất xuất gia làm sư (Trần Nhân Tông) và có nhà sư lỗi lạc vào triều giúp vua (thiền sư Vạn Hạnh, Khuông Việt…). Vị vua khai quốc nhà Lý sinh ra ở cửa Thiền còn vị vua khai quốc nhà Trần viết sách luận về Thiền (Khóa hư lục).

Tuy nhiên, tiếp biến quá mức thì có thể dẫn đến hoán chuyển hoàn toàn. Ở nhà đốt vàng mã thì được chứ đến chùa cũng hóa vàng thì Trời Phật nào nhận cho ? Dâng sao khác nào phỉ báng luật nhân quả ?

Nhà chùa thờ Hai Bà Trưng, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo… thì không ai nói nhưng thờ Hồ Chí Minh sẽ làm tổn thương tình cảm một số người.

Với lại, đạo pháp đi với dân tộc thì nhuần nhuyễn, nhưng gắn thêm 'chủ nghĩa xã hội' thì không thuận tai vì Phật giáo chủ trương giải phóng tư tưởng, sửa mình, từ bi, không cố chấp - chỏi hoàn toàn với tin tưởng tuyệt đối, đấu tranh giai cấp, bạo lực cách mạng và chuyên chính vô sản của chủ nghĩa Mác-Lênin.

Chấn sao mới hưng ?

Cũng may, Phật giáo chính tông - tức là theo sát lời dạy của Đức Phật là Tứ Diệu Đế, Bát Chánh Đạo để tìm sự an lạc, giải thoát - đang ngày càng lan tỏa, nhất là ở các chùa miền Nam.

Khai phóng chứ không áp đặt, không bắt tin mà phải hành, không dạy cầu mà phải tự tạo, không chấp 'có' cũng chẳng chấp 'không', thấy trong bát nước có hằng hà sa số sinh vật, nhìn chúng sinh là 'vạn vật hữu tình', trong vũ trụ có tam thiên đại thiên thế giới, hiếu đạo phải đến bảy đời…,

Phật giáo chính tông đang phát triển song song với Phật giáo dân gian tạo thành hai nền Phật giáo. Chánh tín càng lan tỏa thì càng có thể cân bằng và trung hòa mê tín.

Mê tín thì phải bỏ nhưng cũng không thể dẹp hết tín ngưỡng dân gian cho được vì nó đã thành một phần máu thịt của dân tộc.

Cấm hóa vàng, cấm giải hạn thử xem có dẹp được không ? Phê phán ô nhiễm thế nào cũng không ngăn người Ấn tắm sông Hằng.

Mấy chục năm xây dựng xã hội chủ nghĩa', trong đó có chủ trương triệt hạ tôn giáo, mà xã hội Việt Nam giờ còn tâm linh hơn trước. Cán bộ, đảng viên cộng sản vốn phải quán triệt vô thần mà giờ đây cũng cúng bái, lễ lạy không thua gì thường dân.

Tuy nhiên, Giáo hội Phật giáo cũng không thể nhắm mắt bịt tay trước những đòi hỏi chấn hưng mà có đòi hỏi rất bức thiết, nhất là trong thời đại ngày nay.

Phật giáo Việt Nam vốn có truyền thống nhập thế, khác với chủ trương xuất thế của Đức Phật, cho nên đời xưa mới có các bậc Quốc sư ra giúp vua trị nước.

Nhưng nay tu hành nếu chỉ toàn họp hành, hội nghị, tiếp khách thì còn thời gian đâu mà tham thiền nhập định, thời gian đâu để tinh tấn tu tập nữa ?

Cửa thiền lâu nay rất dễ bị kẻ xấu len lỏi vào trục lợi.

Dẫu biết là con đường thoát khổ tự nguyện nên Phật giáo không chủ trương tổ chức chặt chẽ để ràng buộc tín đồ, nhưng chính vì thế đã lọt nhiều kẽ hở. Đã xảy ra không ít trường hợp trụ trì trộm chuông bán tượng hay hòa thượng chơi bời hút chích.

Có tướng cướp 'buông hạ đồ đao' thành sư thì cũng có sư hành xử như tướng cướp.

Có những kẻ xem đi tu là một 'nghề' mà vào đó họ tu ăn, tu ngủ, tu hưởng thụ.

Siết chặt kỷ cương, tuyển lựa kỹ càng và sàng lọc cẩn thận là điều Giáo hội nhất thiết phải làm để trả lại sự thanh tịnh cho chốn Thiền môn và giữ gìn uy tín cho Phật giáo.

Thêm nữa, cúng dường trong hoàn cảnh xưa, nay cũng khác.

Thời Phật tại thế, cúng dường chỉ là vật thực, thau, bồn, đèn, đuốc, nhang, dầu. Bây giờ thời đại kim tiền, người tu hành quá gần gũi mùi tiền công đức thì làm sao mà Giới, Định, Tuệ cho được ?

Xây chùa lớn cũng giúp cộng đồng Phật giáo phấn khởi vì có thêm chỗ nương theo Phật, Pháp, Tăng và tiếp nối 'tứ đại khí' của cha ông, chưa nói lượng khách hành hương đến còn có thể giúp cải thiện thu nhập của dân địa phương.

Có điều nó cũng đặt ra gánh nặng rất lớn về duy tu, quản lý. Nhưng nhà tu hành thì làm sao quản lý theo kiểu kinh doanh cho được ? Tôi thấy chùa Phật Quang Sơn, Đài Loan, vốn cũng hết sức hùng vĩ, có mô hình hoạt động rất hay mà Phật giáo Việt Nam có thể tham khảo.

Thấy lỗi mình và biết sửa lỗi mới là làm đúng lời dạy của Đức Phật. Có như vậy, Phật giáo Việt Nam mới vững vàng tiếp nối truyền thống gần 2.000 năm đồng hành cùng dân tộc.

Nguyễn Lễ

Nguồn : BBC, 20/05/2019

Tác giả là thạc sĩ ngành Quan hệ Quốc tế tại Đại học California, San Diego và từng là thực tập sinh tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở Washington D.C.

1. Một lần mình đến Phường có chút việc, vào phòng Hội đồng nhân dân, cô chủ tịch Hội đồng nhân dân khá trẻ, tươi cười nói chyện.

Nhìn lên tường thấy một bức tranh sơn mài vẽ một ông ngồi cầm bút trên ghế mây. Khuôn mặt béo ị, đôi mắt hum húp, một tay cầm thuốc lá và tay kia cầm bút viết trên tờ báo Nhân Dân, nhưng cầm bút theo kiểu người Tàu viết chữ Hán. Thấy hay hay, mình hỏi :

– Đây là ai đây ?

Khá ngạc nhiên nhìn mình, cô ấy bảo :

– Anh cứ nói đùa, chẳng lẽ anh không biết đấy là bác ?

– Ồ, bác nhà em à ? Sao bác nhà em lại không treo ở nhà mà lại treo ở đây ? Đây là Ủy ban nhân dân Phường cơ mà.

– Anh không biết thật à ? Chẳng lẽ anh không biết đó là Bác Hồ.

– Bác Hồ ? Anh thấy nhiều ảnh rồi, nhưng khuôn mặt này, con người này không thể là Hồ Chí Minh, anh thấy nhiều cái khác rồi và khác chứ không phải ông béo ị như thế này.

– À, vâng, đúng là cái ảnh này không giống lắm thật, nhưng nhìn vào đó người ta biết là Bác Hồ là được rồi mà anh.

– Không được, anh nghĩ đã vẽ ai, chụp ảnh ai đưa lên là phải giống. Còn nếu không giống thì phải ghi chú cho rõ chứ. Em không thấy trong sách giáo khoa cho học sinh, khi họa sĩ vẽ con bò, dù rất giống vẫn cứ ghi chú : "Con bò" đó thôi.

Tất nhiên, là nhiều khi người ta vẽ con bò nhưng lại giống con trâu nên người ta cũng cần chú thích vì họ muốn vẽ con bò.

– Nhưng nhìn cái ảnh ngồi như thế này, thì người ta nghĩ là Bác Hồ mà anh.

– Đâu có được, ngồi như thế nào là tùy người ta thích. Chứ chẳng lẽ không ai được ngồi như thế này nữa kẻo bị nhầm là Bác Hồ à ? Nếu anh cũng ngồi như thế này, chụp ảnh xong đưa treo lên đây có được không ? Ảnh này anh lại tưởng là bác nhà em.

– Sao mà được, sao ảnh bác nhà em lại dám treo ở đây.

– Vậy thì Hồ Chí Minh có làm cái nhà này đâu, nhà của dân sao em lại nghĩ treo Hồ Chí Minh ở đây thì dám ?

2. Một lần các chú giả danh côn đồ bắt mình vào ngồi ở đồn công an, trên tường là một tấm ảnh một ông ngồi đang viết vào một cuốn sách, trên đầu có hình cái búa, cái liềm như giáng vào đầu.

"Người này có tội tình chi

Mà giáng cả mấy thứ ni vào đầu ?"

Mình buồn cười bảo một chú mặc sắc phục công an :

– Cái ảnh này các chú vẽ đấy à ?

– Đâu có, đây là ảnh Bác Hồ người ta in sẵn và bán đại trà mà anh.

– Thế à, tưởng các chú vẽ thì cất ngay đi, không thì các chú bị tội bôi nhọ lãnh tụ đấy. Bọn Trần Nhật Quang mà nó nhìn thấy thì các chú lại bị chúng nó đến nhà đổ sơn, chửi rủa và phá rối an ninh ngay vì bôi nhọ bác nhà chúng nó.

– Sao anh lại nói thế ? Có gì sai mà Trần Nhật Quang nào lại dám làm thế ?

– Thì đấy, thứ nhất là ông ấy đang đọc sách, lại cầm bút vẽ bậy vào sách là không đúng với tư cách người biết yêu sách. Sách đâu chỉ đọc một lần rồi vứt đi, ông ấy đọc xong để người khác đọc với chứ. Viết vẽ bậy vào đó là phá hoại sách. Mà Lenin nói "không có sách là không có tri thức" cho nên không quý sách thì không quý tri thức. Thứ hai, là ông ấy đang ngồi đó, tội vạ gì mà vác cả búa, cả liềm đâp vào đầu ông ta ? Nếu có tội thì phải đem ra xét xử hẳn hoi chứ sao lại chơi kiểu hành hình thời trung cổ như thế.

Chú ấy im lặng, vì hình như không biết nói gì hơn.

Bọn bố láo lấy hình quỷ Satan lại ghi là Chủ tịch Hồ Chí Minh, rồi còn lập đạo Bác Hồ để lừa đảo đồng bào. Nhưng vì làm theo "bác" nên công an coi như không biết. Thực chất là chúng chửi bác cách tinh vi nhất, công an và chính quyền u mê, bác sao hiểu được. Ảnh : JB Nguyễn Hữu Vinh

Nhiều khi, sự mê muội đến mức ngu xuẩn, ngay cả trong sự yêu quý đi nữa, nhưng mù quáng thì vẫn luôn ẩn chứa những điều nguy hại mà không biết.

Các cháu dư luận viên và đám học trò xuất sắc, cháu ngoan của bác chỉ giỏi chửi bậy, không biết đến văn hóa tranh luận, chỉ giỏi trưng bày phụ khoa và ngôn ngữ nhà vệ sinh công cộng mà không chịu học hỏi thì cũng chỉ làm hại "bác kính yêu" mà thôi.

Đến cả cái Bộ Thông tin và truyền thông và báo chí cũng như các cơ quan còn mê muội đến thế cơ mà.

Đây có lẽ cung là góp ý nghiêm túc cho đám Tuyên giáo, nên tôn trọng sự thật ngay cả khi bị cuồng, bị điên hay mù quáng trong sự lừa đảo.

Mình nói vậy không biết có đúng không và có lẽ mình còn yêu quý "Bác Hồ" hơn chúng nó nhiều.

J.B Nguyễn Hữu Vinh

Nguồn : Tiếng Dân, 21/02/2018