Thông Luận

Ở nhiều quốc gia, nhiệm kỳ lãnh đạo chính quyền thường là bốn năm, có nơi cũng có năm, sáu hoặc bảy năm. Với Úc, nó chỉ là ba năm. Mà không phải ba năm đầy. Thủ tướng cầm quyền có thể kêu gọi bầu cử lại bất cứ lúc nào, miễn không quá thời hạn ba năm kể từ ngày quốc hội mở khóa họp đầu tiên cho kỳ bầu cử khóa trước.

Thủ tướng Morrison, người vừa mới lên nắm quyền ngày 24/08/2018

Mỗi ba, hay chưa đầy ba, năm bầu lại chính quyền, người dân Úc có dịp bầu lại lãnh đạo chính trị quốc gia. Tưởng là người lãnh đạo đó sẽ tiếp tục trong cương vị này, ít nhất là cho đến kỳ bầu cử tới, ngoại trừ bị chết yểu, bị mất tích, bị ám sát, hay vì lý do nào đó, như từ nhiệm. Phần lớn lịch sử chính trị Úc từ trước đến nay là thế. Nhưng gần đây lại khác. Trong mắt người dân thì chẳng có lý do chính đáng nào để lãnh đạo chính trị phải thay đổi liên tục. Thế mà trong 11 năm qua, tức chưa đầy bốn kỳ bầu cử, tổng cộng lại chưa bằng thời gian John Howard làm thủ tướng bốn nhiệm kỳ trước đó, đã có tổng cộng bảy lần thay đổi thủ tướng Úc [1].

Rất có thể từ đây đến ngày 18 tháng 5 năm 2019, tức thời điểm phải bầu cử chung cho toàn hạ viện lẫn một nửa thượng viện, Thủ tướng Morrison, người vừa mới lên nắm quyền vào ngày 24 tháng 8 vừa qua, cũng có khả năng bị chính người khác trong đảng thay thế, hoặc bị Bill Shorten thắng cử trong kỳ bầu cử tiếp. Nếu thế thì càng nâng thêm kỷ lục là trong vòng 12 năm thay thế đến tám thủ tướng Úc. Trước đây có một thời nước Nhật cũng thay đổi thủ tướng liên miên, nhưng nay đã tạm ổn định, hay ít ra là không bằng Úc. Phóng viên Nick Bryant của BBC gọi Úc là "thủ đô đảo chánh của thế giới dân chủ" [2].

Người dân, không nhiều thì ít, ở mọi xã hội, đều muốn có cơ hội thay đổi lãnh đạo chính trị quốc gia, nhất là khi lãnh đạo đó đang có vấn đề về tài năng điều hành, đường hướng hay chính sách, chẳng hạn. Nhưng khi lãnh đạo đó không có vẻ gì là có vấn đề và chưa hết nhiệm kỳ thì họ không cảm thấy có lý do chính đáng nào để thay thế. Tuy nhiên, trong cơ chế chính trị Úc, một chế độ đại nghị (parliamentalism), thì đảng hay liên đảng nào chiếm đa số ghế hạ viện 150 ghế, tức từ 76 ghế trở lên, đều có thể thành lập chính quyền (về mặt này thì hành pháp và lập pháp không hoàn toàn độc lập như tổng thống chế (presidentialism), như Hoa Kỳ, chẳng hạn). Đảng hay liên đảng lập chính quyền đó có thể duy trì người thủ lãnh và phó thủ lãnh ban đầu (tức lúc bầu cử), hoặc thay đổi bất cứ lúc nào, nếu họ xét thấy thích hợp. Người thủ lãnh sẽ đảm nhiệm vai trò thủ tướng và tuyển chọn thành viên nội các chính phủ và bộ trưởng các bộ còn lại.

Tóm lại, đối với nền đại nghị của Úc, mặc dầu người dân có thể gián tiếp bầu chọn lãnh đạo chính trị, các thành viên chọn lọc của đảng, gồm những vị dân cử của cả hạ viện lẫn thượng viện (Caucus), có quyền quyết định thay đổi lãnh đạo của mình.

Tuy đây là điều bình thường trước đây, nhưng khi các dân cử làm trái ngược nguyện vọng của người dân, thì đó là điều làm cho họ ngày càng bức xúc và bất mãn. Nhất là khi phần lớn các lý do thay đổi này dựa vào các cuộc thăm dò ý kiến của công chúng trong đó phỏng đoán chính quyền hiện tại có thể tồn tại trong kỳ bầu cử tới không, và nếu không thì bao nhiêu ghế có xác xuất bị mất v.v…

Nhưng tại sao nền chính trị Úc ở trong tình trạng như thế trong vòng 11 năm qua mà hiếm khi xảy ra trước đây ?

Theo Kevin Rudd thì sự khủng hoảng dân chủ tại Úc là do một số nguyên nhân [3].

Một, tính cách chính trị đầy kịch tích của thay đổi khí hậu đã làm phân hóa quốc gia hơn một thập niên qua, nhưng Úc lại thiếu sự trưởng thành chính trị quốc gia để đối phó với nó, trong khi đây là lục địa khô khan nhất trên địa cầu hiện nay. Hai, sự coi trọng (hay thờ phượng) quá đáng đối với các cuộc thăm dò ý kiến, làm cho các tầng lớp chính trị không ngừng lo sợ bị mất ghế nếu thật sự hành động lên các chính sách mang tính dài hạn. Ba, cái văn hóa trẻ con của phần lớn thế hệ chính trị gia con nít "Đảng viên trẻ Lao động/Tự do" (Young Labor/Young Liberal), thành phần chưa bao giờ làm gì khác ngoài chính trị trong thời sinh viên của họ, chỉ nhìn thấy chính trị như trò chơi để đối sử tồi tệ với người khác. Bốn, sự thuận tiện thay đổi/đảo chánh lãnh đạo, dưới quy luật của hai chính đảng hiện nay, dễ như trở bàn tay (qua sự kiện chính ông Rudd bị truất phế năm 2010 thì sau đó lúc trở lại ông đã tu chính quy định này cho Đảng Lao động vào năm 2013, nhưng Đảng Cấp tiến thì chưa đổi). Năm, mẫu người như Tony Abbot, người mà Rudd cho là không hề quan tâm đến chính sách, không hề khởi xướng hay thi hành một chính sách nào đáng kể, mà chỉ quan tâm đến thắng lợi bằng mọi giá, đã ảnh hưởng không ít tiêu cực lên nền chính trị quốc gia trong thời gian qua.

Nhưng trên hết, Rudd biện luận nguyên do chính là ảnh hưởng của Rupert Murdoch, mà ông cho là "ung thư lớn nhất đối với nền dân chủ Úc" (the greatest cancer on the Australian democracy). Rudd cho rằng Murdoch không chỉ là cơ quan thông tin bình thường, mà hoạt động và tổ chức như một đảng chính trị ; không chỉ theo đuổi các quyền lợi thương mại được vạch ra rõ ràng, mà ông còn có cái nhìn về thế giới mang ý thức hệ cực hữu. Các kênh truyền thông của Murdoch, như các báo chí của ông tại Anh, đã ảnh hưởng đến kết quả của Brexit tại Anh, còn Fox News đã giúp cho Tea Party và Trump ảnh hưởng lên Đảng Cộng hòa tại Hoa Kỳ ; tại Úc cũng như Hoa Kỳ, Murdoch đã vận động hàng thập niên qua ủng hộ việc giảm thuế cho người giàu, giết chết các hành động về thay đổi khí hậu, và thủ tiêu tất cả những gì gần giống chủ nghĩa đa văn hóa. Murdoch đã chiếm hai phần ba thị trường báo chí tại Úc, điều mà Rudd cho là không có nền dân chủ nào gần như độc quyền truyền thông một cách hiệu quả giống như Murdoch.

Rudd chia sẻ chính ông biết cả hàng tá chính trị gia, lãnh đạo doanh nghiệp, ký giả và học giả, cả tả lẫn hữu, đều rất sợ để đối diện với Murdoch vì các đòn trả thù đối với cá nhân họ. Riêng trong trường hợp của mình thì Rudd cho biết trong thời ông làm thủ tướng, Murdoch không thích các chiến sách kích thích kinh tế, ghét bỏ chiến lược thay đổi khí hậu, và tìm mọi cách để triệt tiêu hệ thống NBN mang dây cáp quang đến nhà (fiber-optic to the home) vì lo sợ rằng như thế sẽ giúp cho Netflix trở thành đối thủ của Foxtel, ảnh hưởng đến lợi nhuận của các công ty của mình.

Riêng trong trường hợp của Turnbull thì được biết Murdoch đã quyết định Turnbull phải ra đi. Theo phóng viên Andrew Probyn, người đã từng làm việc tám năm cho News Corp của Murdoch, thì Murdoch đã đến Úc ngày 10 tháng 8, ngày 20 vẫn còn ở Úc, tức trong cái tuần mà Peter Dutton thách thức Malcolm Turnbull và sau đó "đảo chánh" thành công, mặc dầu kết quả không thuận lợi cho Dutton [4]. Theo các nguồn tin mà Probyn thu thập được thì Murdoch rõ ràng bày tỏ ý kiến của mình là "Turnbull phải ra đi". Murdoch cho rằng nếu việc ra đi của Turnbull có làm cho Liên Đảng thất cử sắp tới, thì cũng chẳng sao cả, không đến nỗi tệ hại lắm, vì ông có thể tồn tại ba năm với một chính quyền Lao động, và ông vẫn có thể "làm ra tiền" được. Tờ báo The Australian của Murdoch (News Corp) vẫn tiếp tục đưa các thông tin và bình luận bất lợi cho Turnbull cho đến ngày thứ Sáu 24 tháng 8 khi cuộc "đảo chánh" đã hoàn tất. Trong khi đó, Kerry Stokes, một doanh nhân, tỷ phú, người sở hữu khá nhiều cơ quan truyền thông tại Úc, và là người khá thân cận với Turnbull, lại không hề muốn ông Turnbull bị truất phế như thế. Nhưng sau khi trao đổi với Murdoch, và khi nhận ra rằng ván cờ không thể đảo ngược nữa, cuối cùng trên tờ báo The West Australian mà ông sở hữu, đã chọn quyết định yểm trợ cho Scott Morrison bằng tít lớn : "Thủ tướng nên đứng sang một bên cho ScoMo (tức Scott Morrison)" [5].

Tóm lại, sự thay đổi lãnh đạo chính trị ngoạn mục tại Úc vừa qua đã quá sức tưởng tượng của nhiều người. Bốn cuộc "đảo chánh" thành công trong 11 năm qua, nhất là cuối tháng Tám vừa rồi, đã làm cho nhiều người bất bình, nếu không phải là phẫn nộ. Nhưng tôi cho rằng nguồn gốc vấn đề này bắt đầu từ cuối thời của John Howard, năm 2006, 2007. Người dân đã mong muốn thay đổi chính quyền sau bốn nhiệm kỳ, và bày tỏ rõ ràng như thế qua nhiều cuộc thăm dò ý kiến. Peter Costello, Bộ trưởng Tài chánh (Treasurer) lúc đó, mong muốn Howard nhường quyền lãnh đạo lại cho mình nhưng Howard chưa sẵn sàng. Kết quả là liên danh Kevin Rudd và Julia Gillard đã thắng vẻ vang, và chính ghế của Howard cũng không giữ nỗi, bị mất về tay cô phóng viên Maxine McKew thuộc Đảng Lao động. Có lẽ đây là một trong các bài học quan trọng nhất của cả hai đảng Cấp tiến và Lao động trong việc chủ động thay đổi nhân sự lãnh đạo khi các cuộc thăm dò ý kiến bất lợi về mình để, một, có khả năng xoay chuyển tình thế để biến thua thành thắng, và hai, nếu thua, thì cũng giảm thiểu số ghế bị mất. Nó trở thành một tiền lệ, hay chuẩn mực, cho nền chính trị Úc kể từ đó.

Với bài học này, các chính trị gia đã áp dụng triệt để tình hình thực tế khi đến gần kỳ bầu cử kế tiếp. Ai cũng sợ mất ghế, nên quyền lực và quyền lợi của mỗi dân biểu và thượng nghị sĩ mang tính quyết định cho các hành động của họ, không nhất thiết cho quyền lợi của toàn đảng. Tương tự, quyền lực và quyền lợi của đảng, trên lý thuyết, là để phục vụ người dân và cử tri, và trên hết nó phải là phương tiện để phục vụ quốc gia, nhưng trên thực tế, các chính đảng coi quyền lợi và quyền lực của mình là trên hết. Thay vì thương lượng, cho và lấy, để cũng đi đến thỏa hiệp có lợi cho toàn quốc gia, họ rõ ràng không sẵn sàng làm như thế. Cũng vì thế nên họ tùy tiện thay đổi lãnh đạo với nhau bất kể nguyện vọng của người dân. Ngoài ra, ảnh hưởng lớn lao của vài nhà tài phiệt đang nắm giữ các cơ quan truyền thông tại Úc, chủ yếu là Murdoch, cũng tác động đáng kể lên tiến trình dân chủ tại Úc.

Các sinh hoạt đảng phái và các chuẩn mực dân chủ ngày càng có vẻ bị soi mòn, suy thoái. Đảng chính trị, lẽ ra, là phương tiện chứ không phải cứu cánh. Cái vấn đề chung của chính trị toàn cầu ngày hiện nay là người ta dùng phương tiện riết rồi họ tưởng nó là cứu cánh luôn. Khi tin tưởng và tuyệt đối trung thành với đảng mình, người ta nhìn vấn đề từ bên trong ra, tức nội chiếu (introspection), hơn là nhìn từ bên ngoài vào, tức ngoại thức (extrospection), nên khó thấy được toàn cảnh. Người ta sẽ nhìn vấn đề ở lăng kính hoàn toàn khác nhau. Những góc nhìn như thế khó làm cho họ đánh giá khách quan hoặc chính xác về mình và về mọi vấn đề khác. Đó cũng là điều tự nhiên khi con người học hỏi và làm việc. Nhưng khi phần lớn chủ quan cho là mình là đúng nhất, hay nhất, bất chấp dư luận hay bằng chứng khoa học ra sao, đó là điểm khởi đầu, là nguồn gốc và nguyên nhân sâu xa, của sự suy thoái. Sự thay đổi sẽ vô cùng khó khăn đối với tư duy bảo thủ, giáo điều. Hệ quả sẽ vô cùng tiêu cực và không có lối thoát.

Đã đến lúc Đảng Cấp tiến cũng phải cải tổ quy định về việc thay đổi lãnh đạo, như Kevin Rudd đã làm đối với Lao động, để nó không dễ như trở bàn tay, như hiện nay. Đã đến lúc quốc hội Úc phải thay đổi hiến pháp và luật bầu cử để nhiệm kỳ trở thành bốn năm, thay vì ba năm, và ngày bầu cử được ấn định hẳn hoi, thay vì thủ tướng đương nhiệm quyết định. Đã đến lúc người dân cùng với quốc hội và chính quyền tìm những phương cách sáng tạo và hữu hiệu để hạn chế sự lũng đoạn của những tài phiệt như Murdoch, nếu không mọi lá phiếu của mọi công dân chỉ là tượng trưng chứ thực chất chẳng còn giá trị bao nhiêu. Sau cùng, tôi thấy đề nghị của ông Rudd rất hay là chính quyền Úc được công chúng bầu vào nhiệm kỳ tới cần ủy nhiệm một ủy ban độc lập để mở cuộc điều tra về những lũng đoạn của Rupert Murdoch hầu điều nghiên các hoạt động này có vi hiến và vi pháp không.

Chúng ta phải đấu tranh để giành lại quyền quyết định của mình trong việc chọn lựa lãnh đạo quốc gia một cách xứng đáng và liêm chính. Nếu không thì nền dân chủ trở thành chính trị đầu sỏ quyết định bởi thiểu số tài phiệt.

Úc Châu, 24/09/2018

Phạm Phú Khải

Nguồn : VOA, 25/09/2018

Tài liệu tham khảo :

1. John Howard thuộc Liên Đảng (Cấp tiến và Quốc gia) bị Kevin Rudd thuộc Đảng Lao động thắng cử năm 2007 ; Rudd bị Julia Gillard thay thế năm 2010, vài tháng trước khi Rudd hết nhiệm kỳ năm 2010 ; Gillard lại bị chính Rudd thay thế năm 2013 trước khi Gillard hết nhiệm kỳ 2013 vài tháng ; Tony Abbot thuộc Liên Đảng đánh bại Rudd năm 2013 ; Abbot bị Malcolm Turnbull thay thế năm 2015 trước khi Abbot hết nhiệm kỳ năm 2016 ; Turnbull thắng cử năm 2016 nhưng chưa hết nhiệm kỳ năm 2019 của mình thì bị Peter Dutton thách thức, không thành, rồi mấy ngày sau bị thách thức lần nữa ; kỳ này ngoài Peter Dutton còn có Scott Morrison và Julia Bishop tham gia. Kết quả : Scott Morrison trở thành thủ tướng Úc vào ngày 24 tháng 8 năm nay, thủ tướng lần thứ bảy trong vòng 11 năm, trong bốn kỳ bầu cử. Có thể xem Prime Ministers of Australia trên Wikipedia .

2. Nick Bryant, "Australia : Coup capital of the democratic world ", BBC News, 14 September 2015.

3. Kevin Rudd, "Cancer eating the heart of Australian democracy ", The Age, 27 August 2018.

4. Andrew Probyn, "What did Rupert Murdoch and Kerry Stokes have to do with the Liberal leadership spill ? ", ABC News, 19 September 2018.

5. Nick O’Malley, "Labor's laughing as Coalition kowtows to Murdoch ", The Age, 22 September 2018.

Tập Cận Bình lên nắm quyền với chiến lược dùng tiền ảnh hưởng đến chính trị, kinh tế và xã hội từng quốc gia để từng bước khuynh đảo thế giới.

Trung Quốc tung tiền mua chuộc cả hệ thống chính trị gia Úc

Trong đó có cả việc họ tung tiền tài trợ cho các đảng chính trị tại Úc, mua chuộc các chính trị gia, giới khoa bảng, tài trợ truyền thông ảnh hưởng đến dư luận,… nói chung là lũng đoạn cả hệ thống chính trị ở Úc.

Tuần trước Lưỡng Viện Quốc Hội Úc thông qua hai Đạo Luật chống can thiệp chính trị từ ngoại bang và gián điệp công nghiệp. Đúc kết vấn đề dẫn tới việc thông qua hai đạo luật giúp chúng ta rút ra bài học về hiệu năng của hệ thống chính trị đa đảng đối lập.

Tỷ phú Chau Chak Wing mang bí danh "CC-3"

Với sự cố vấn của Cơ quan Tình báo An ninh Úc ASIO, ngày 7/12/2017 thủ tướng Úc Malcolm Turnbull đưa dự luật ra trước Hạ Viện. Cả 2 Dự Luật không hề nhắc tới Trung Quốc nhưng mọi người đều rõ Dự Luật nhằm chống lại ảnh hưởng của Bắc Kinh.

Phía đối lập Thủ lãnh Bill Shorten và Thượng nghị sĩ Kristina Keneally liên tục cho rằng lo sợ ảnh hưởng Trung Quốc là vô căn cứ. Thượng nghị sĩ Penny Wong phát ngôn nhân ngoại giao tuyên bố bang giao Úc - Trung sẽ bị đe dọa và kêu gọi chính phủ phải bớt chỉ trích Bắc Kinh.

Bắc Kinh lên tiếng dự luật chủ trương "bài Hoa", khiêu khích Trung Quốc, ảnh hưởng đến quan hệ giữa hai nước… Họ làm áp lực bằng cách chấm dứt thảo luận song phương với Bộ Ngoại giao, thách thức các chiến hạm Hải quân Úc trong khu vực Biển Đông, đe dọa trừng phạt kinh tế Úc…

Về phía người Úc gốc Hoa, một số công khai ủng hộ dự luật cho biết gia đình họ ở quê nhà thường xuyên bị nhà cầm quyền đe dọa vì họ cổ vũ dân chủ cho Trung Hoa. Một số quan niệm đã là công dân Úc cần chia sẻ trách nhiệm và quyền lợi như mọi công dân khác nên ủng hộ quá trình ra luật.

Nhưng đa số lại không rõ chuyện gì đang xảy ra. Nhiều bằng chứng cho thấy Bắc Kinh đã mở chiến dịch sử dụng truyền thông và báo chí tiếng Hoa để định hướng cử tri gốc Hoa là bị "kỳ thị chủng tộc", rồi lèo lái dư luận ảnh hưởng đến kết quả của các cuộc bầu cử sắp tới.

Vì tỷ phú Chau Chak Wing đã kiện công ty Fairfax và đài ABC tội mạ lỵ khi tường thuật ông hoạt động cho cộng sản, nên giới truyền thông rất e ngại khi đưa tin.

Chuyển biến bất ngờ là trong phiên họp Hạ Viện ngày 22/5/2018, dân biểu Andrew Hastie, Chủ tịch Ủy ban Hỗn hợp Lưỡng viện Quốc Hội về An ninh và Tình báo lên tiếng lo ngại quyền tự do ngôn luận tại Úc đang bị ông Chau Chak Wing sử dụng chính pháp luật Úc ngăn cản những người dám lên tiếng chất vấn ông Chau.

Để tránh bị kiện như Fairfax và ABC, Dân biểu Andrew Hastie sử dụng quyền đặc miễn dân biểu, ông cho biết trong chuyến thăm Hoa Kỳ vừa qua đã được FBI tiết lộ tỷ phú Chau Chak-Wing chính là nhân vật mang bí danh "CC-3" đang bị FBI điều tra vì tội danh mướn bà Sheri Yan hối lộ cựu Chủ tịch Hội đồng Liên Hiệp Quốc John Ashe.

Ông Hastie tố cáo chính Đảng Cộng sản Trung Quốc đang tiến hành những hoạt động bí mật nhằm tác động và gây ảnh hưởng đến các cuộc tranh luận công khai tại Úc.

Sau lời tuyên bố của ông phía đối lập ngay tức thì phản ứng, Thủ lãnh Bill Shorten và phát ngôn viên về Tư pháp dân biểu Mark Dreyfus cho rằng ông đã tiết lộ tin tức cần được bảo mật.

Nhưng đồng thời lại có 3 dân biểu đối lập công khai lên tiếng ủng hộ. Dân biểu Anthony Byrne, phó chủ tịch Ủy ban An ninh Tình báo Quốc hội cho biết ông hoàn toàn ủng hộ quan điểm dân biểu Hastie.

Phát ngôn nhân đối lập về Quốc phòng Dân biểu Richard Marles cho rằng thông tin dân biểu Hastie đưa ra có tầm mức vô cùng quan trọng và cần phải thông qua dự luật càng sớm càng tốt.

Dân biểu đối lập Michael Danby, Phó chủ tịch Ủy ban Hỗn hợp về các Thỏa Ước (Treaties) cũng ủng hộ quan điểm của dân biểu Hastie.

Các cơ quan truyền thông Úc ngay tức thì đưa tin và bình luận về lời phát biểu của dân biểu Andrew Hastie hầu hết đều cho rằng dự luật cần thông qua càng sớm càng tốt.

Điều trần trước Thượng viện ông Duncan Lewis, Tổng giám đốc ASIO cho biết 3 điều :

Thứ nhất, lời phát biểu của dân biểu Andrew Hastie không ảnh hưởng đến quan hệ bảo mật thông tin Mỹ và Úc ;

Thứ hai, gián điệp ngoại bang đang gia tăng hoạt động tại Úc đến mức không thể coi thường được nữa ; và

Thứ ba, kêu gọi Quốc hội nhanh chóng thông qua dự luật vì ngoại bang đang tìm mọi cách thay đổi kết quả tranh cử sắp diễn ra.

Về tỷ phú Chau Chak Wing

Ông Chau đến Úc chừng 20 năm đã có quốc tịch Úc và tại Úc ông kinh doanh trong ngành địa ốc. Theo đài ABC trong vòng 10 năm 2006-2016, ông đã 36 lần đóng góp cho 3 đảng Tự Do, Lao Động và Quốc Gia với tổng số tiền lên đến 4.123.500 Úc Kim.

Ông Chau là chủ nhân của một tờ báo hiện đang phát hành tại Trung Quốc, nơi mà mọi cơ quan truyền thông đều được kiểm soát chặt chẽ và chỉ được tuyên truyền cho đảng cộng sản.

Ông còn là thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Trung Quốc một tổ chức do đảng cộng sản lập ra, có nhiều quyền lực và nhằm cố vấn cho Tập Cận Bình.

Ông Chau đã giao cho bà Sheri Yan hằng triệu Mỹ kim để hối lộ các viên chức Liên Hiệp Quốc để gây ảnh hưởng đến các chính sách của tổ chức này.

Vào tháng 11/2013, bà Yan hối lộ chủ tịch Hội đồng Liên Hiệp Quốc John Ashe 200.000 Mỹ kim. Bà bị truy tố, nhận tội và phải chịu án tù 20 tháng tại Mỹ.

Khoản tiền 200.000 Mỹ kim được ông Chau sử dụng để mời ông John Ashe tham dự một Hội Nghị do ông tổ chức tại Quảng Châu. Cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton, hai cựu thủ tướng Úc ông John Howard và ông Kevin Rudd là những người cũng đã được ông Chau mời tới phát biểu trong các cuộc Hội Nghị do ông tổ chức.

Bà Sheri Yan là vợ của ông Roger Uren trước đây làm việc cho Cơ quan Tình báo Kinh tế (ONA) của Úc. Tháng 10/2016, Cơ quan Tình báo Úc được tòa cho phép xét nhà ông bà Uren đã thu được một số tài liệu tối mật của Úc và các quốc gia đồng minh đánh giá về hoạt động của Trung Quốc ông Uren đã lấy cắp trước khi nghỉ làm. Ông Uren đã bị truy tố về việc này.

Tỷ phú Huang Xiangmo

Ông Huang đến Úc 2011 đã xin nhập quốc tịch Úc nhưng hồ sơ của ông bị Cơ quan Tình báo Úc giữ lại.

Ông Huang có 2 lý lịch với 2 tên và visa khác nhau. Ông là lãnh đạo của Hội đồng Thúc đẩy Thống Nhất Hòa bình Trung Quốc, nhằm thúc đẩy việc thống nhất Đài Loan và xác định chủ quyền Trung Quốc trên Biển Đông. Ông cũng là thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Trung Quốc chuyên cố vấn cho Tập Cận Bình.

Theo ABC trong vòng 4 năm 2012-2016 ông đã 46 lần đóng góp cho 3 đảng Tự Do, Lao Động và Quốc Gia với tổng số tiền lên đến 2.692.960 Úc Kim.

Năm 2016, ông Huang hứa tặng 400.000 Úc Kim cho đối lập, nhưng khi phát ngôn viên đối lập quốc phòng Thượng nghị sĩ Stephen Conroy lên tiếng chỉ trích chính sách của Trung Quốc ở Biển Đông ông đã rút lời hứa.

Ngay hôm sau, Thượng nghị sĩ đối lập Sam Dastyari, xuất hiện trong một buổi họp báo với ông Huang, tuyên bố ngược lại chính sách của đảng đối lập rằng Úc không nên can thiệp vào các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông.

Văn phòng ông Dastyari đã 4 lần liên lạc Bộ Di Trú để hỏi về đơn xin quốc tịch của ông Huang và sau đó chính ông Dastyari lại tiết lộ thông tin "mật" cho ông Huang ông ấy đang bị cơ quan tình báo Úc theo dõi.

Ông Huang cũng tiết lộ vào năm 2014 đã trả chi phí đi lại và 3.788 Úc Kim cho ông Dastyari cho một dự thảo luật. Vi phạm luật pháp Úc Thượng nghị sĩ Dastyari bị buộc phải từ chức.

Một tuần sau khi ông Dastyari từ chức, đảng đối lập công bố dành chức Thượng nghị sĩ cho một người rất gần gũi với ông Huang, một doanh nhân buôn vàng gốc Hoa ông Simon Zhou. Chỉ trong 1 thời gian ngắn ông Simon đã quyên góp được 140.000 Úc kim cho đảng đối lập.

Báo chí ngay tức thì đưa tin ông Zhou đang bị Sở Thuế Liên Bang điều tra về việc gian lận thuế vụ khiến ông phải từ chức trước khi tuyên thệ nhậm chức.

Ông Huang còn chi tiền để thành lập và tài trợ Viện nghiên cứu Úc - Trung thuộc Đại học Kỹ Thuật Sydney (UTS) rồi mướn cựu ngoại trưởng Bob Carr làm giám đốc. Ông Bob Carr có vợ gốc Hoa là người nổi tiếng thân Bắc Kinh.

Tỷ phú Chau cũng đóng góp 20 triệu Úc Kim xây tặng Đại học Kỹ thuật Sydney (UTS) tòa nhà mang tên ông tòa nhà Chau Chak Wing và 5 triệu Úc kim cho việc nghiên cứu các đề tài về Úc – Trung.

Cả hai công việc trên bị nghi là nằm trong chiến lược của Tập Cận Bình mua chuộc giới khoa bảng, chuyển giao các công trình nghiên cứu về không gian, trí tuệ nhân tạo và khoa học máy tính của Úc cho Trung Quốc, một hình thức của gián điệp công nghệ.

Cả hai tỷ phủ ngay khi đến Úc đã hiểu khá rõ hệ thống chính trị Úc và đã thâm nhập khá sâu vào chính trị Úc cho thấy họ đã được sửa soạn và thu xếp sẵn để đưa vào các vai trò họ được giao cho.

Quỹ tranh cử

Nhiều người nghĩ rằng việc Úc cho phép người ngoại quốc đóng góp cho quỹ tranh cử là một kẽ hở để ngoại bang ảnh hưởng đến chính trị Úc. Nhưng trường hợp ông Chau Chak Wing là người đã có quốc tịch Úc nên có quyền đóng góp như mọi công dân Úc khác.

Nhưng ngay từ năm 2015 Cơ quan tình báo Úc (ASIO) đã thông báo cho ba đảng lớn của Úc biết hai ông Huang và Chau có liên quan đến đảng Cộng sản Trung Quốc. Đáng lo ngại là trong năm 2016, đảng Tự do vẫn tiếp tục nhận 897.960 Úc kim và đảng Lao động nhận 200.000 Úc kim từ hai ông.

Dân biểu Lao Động Anthony Byrne đã đề nghị Quốc Hội cho tiến hành một cuộc điều trần về việc gây quỹ tranh cử.

Bài học rút ra

Úc là một quốc gia dân chủ đa đảng đối lập nên qua sự kiện này chúng ta thấy khá rõ những điểm sau đây :

Thứ nhất, nội bộ mỗi đảng chính trị kềm chế lẫn nhau, như khi dân biểu Andrew Hastie tố cáo tỷ phú Chau, mặc dầu việc làm trái ý với lãnh tụ đảng đối lập vẫn có ngay 3 dân biểu cao cấp của đối lập lên tiếng ủng hộ ;

Thứ hai, chính phủ và đối lập luôn kềm chế lẫn nhau để không đi đến việc chia rẽ nước Úc trong vấn đề vô cùng tế nhị "kỳ thị chủng tộc" ;

Thứ ba, lập pháp, tư pháp, hành pháp độc lập luôn luôn vừa kềm chế vừa hổ trợ lẫn nhau vì quyền lợi nước Úc ;

Thứ tư, truyền thông báo chí luôn kềm chế vạch ra các sai lầm guồng máy chính trị ; và

Cuối cùng cử tri Úc theo dõi diễn biến và quá trình biểu quyết dự luật để càng ngày càng tin tưởng hơn vào hệ thống chính trị đa đảng đối lập tại Úc.

Hệ thống chính trị Úc rất minh bạch nhưng vẫn bị Trung Quốc lũng đoạn. Trong khi hệ thống chính trị độc đảng tại Việt Nam đã quá lỗi thời mất hẳn sức đề kháng trước ảnh hưởng của Trung Quốc.

Bởi thế, Việt Nam cần một thể chế đa đảng đối lập với nhiều khuynh hướng khác nhau thì mới có thể tiến hành đồng thuận dân tộc và bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.

Melbourne, Úc Đại Lợi, 5/7/2018

Nguyễn Quang Duy