Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Nếu Franz Kafka là nhà tiên tri về một thế giới không có ký ức thì Gustav Husak là người tạo ra thế giới ấy. Sau T. G. Masaryk, người được mệnh danh là Tổng thống - Anh hùng giải phóng dân tộc (tất cả những tượng đài ông đều đã bị phá hủy), sau Benes, Gottwald, Zapotocky, Novotny, và Svoboda thì đến Husak, vị tổng thống thứ bảy của nước tôi, người được mệnh danh là tổng thống của quên lãng.

husak1

Tổng bí thư Đảng cộng sản Liên bang Xô Viết Leonid Brejnev và Tổng thống Tiệp Khắc Gustav Husak, năm 1969

Người Nga đưa ông lên nắm quyền vào năm 1969. Lịch sử dân tộc Tiệp Khắc kể từ năm 1621 cho đến nay chưa từng bao giờ trải qua một cuộc tàn sát về văn hóa và tư tưởng như thế. Mọi người khắp nơi đều cho rằng Husak chỉ trấn áp kẻ thù chính trị của ông. Tuy nhiên, cuộc đấu tranh với đối lập chính trị chỉ là cái cớ, thực ra đây là một cơ hội tuyệt vời cho người Nga mượn tay trung gian để mưu đồ đại sự.

Trên quan điểm này tôi thấy chuyện rất quan trọng là vụ Husak sa thải 145 sử gia ra khỏi các trường đại học và viện nghiên cứu (người ta đồn rằng cứ mỗi sử gia biến mất là một tượng Lenin mới mọc lên huyền bí như trong chuyện cổ tích). Một trong những sử gia này là người bạn gần như mù của tôi Milan Hubl. Ông đến thăm tôi ở căn hộ rất nhỏ của tôi ở đường Bartolomejska. Chúng tôi nhìn ra các tháp của Lâu đài ở bên ngoài cửa sổ mà lòng thấy buồn.

Hubl nói : "Bước đầu tiên để tiêu diệt một dân tộc là xóa bỏ ký ức của dân tộc ấy. Phá hủy sách, văn hóa và lịch sử của dân tộc ấy. Rồi cho người viết ra sách mới, tạo ra văn hóa mới, bịa đặt ra lịch sử mới cho dân tộc ấy. Rồi chẳng bao lâu dân tộc nước ấy bắt đầu quên hiện tại và quá khứ. Thế giới nói chung còn mau quên hơn nữa".

"Còn về ngôn ngữ thì sao ?"

"Ai thèm cướp ngôn ngữ của ta làm gì ? Ngôn ngữ chẳng mấy chốc trở thành dân gian đơn thuần và chết tự nhiên".

Phải chăng sự cường điệu ấy sinh ra từ sự hoàn toàn tuyệt vọng ?

Hay phải chăng đúng là dân tộc không thể nào vượt qua được sa mạc của sự lãng quên có tổ chức ?

Chẳng ai trong chúng ta biết chuyện gì sẽ xảy đến. Tuy nhiên một điều chắc chắn là trong những khoảnh khắc sáng suốt dân tộc, Tiệp Khắc có thể thoáng nhìn thấy cận kề cái chết của chính mình. Không phải như sự đã rồi, cũng không phải như tương lai tất yếu, mà như một khả năng rất cụ thể. Cái chết đã đến sát bên mình rồi.

Sáu tháng sau Hubl bị bắt giam và bị kết án nhiều năm tù…

Milan Kundera

Nguyên tác : "The Book of Laughter and Forgetting", bản dịch tiếng Anh của Michael Henry Heim, nhà xuất bản Penguin Books, 1980, trang 158-160. Tựa đề tiếng Việt của người dịch.

Trần Quốc Việt dịch (18/07/2023)

Additional Info

  • Author Milan Kundera
Published in Diễn đàn

Việc ông Nguyn Xuân Phúc, Th tướng Vit Nam, kêu gi người Vit cư trú bên ngoài Vit Nam nói chung và người Vit sng ti Cng hòa Czech (Séc) nói riêng "giám sát, hn chế ti đa" hot đng ca nhng cá nhân, nhng nhóm gc Vit đang vn đng cho dân chủ, nhân quyn ti Vit Nam là mt món quà quý mà ông Phúc nói riêng và h thng chính tr, h thng công quyn Vit Nam nói chung tng cho nhng cá nhân, nhng nhóm này…

sec1

Ông Nguyễn Xuân Phúc chụp ảnh chung với đại diện cộng đồng người Việt Nam tại ti Cộng hòa Czech ngày 17/04/2019. (Ảnh : Thống Nhất/TTXVN)

***

Cuối tun va qua, Văn Lang – mt nhóm người Vit cư trú ti Czech, chuyên qung bá, thúc đẩy các nguyên tc ca xã hi dân s và h tr phát trin các hot đng văn hóa – đã công b "Thông cáo báo chí v chuyến thăm Czech ca Th tướng Nguyn Xuân Phúc" (1). Theo đó, ti Czech, Hi Người Vit Nam ti Czech – vn có s gn bó mt thiết vi chính quyn Cng hòa xã hi ch nghĩa Vit Nam - tng "nhiều lần can thiệp các hoạt động dân sự của người Việt Czech".

Chẳng hn : To áp lực hủy hợp đồng thuê chỗ trong khu Sapa đ nhóm Văn Lang không th̉ chức sự kiện mà nhóm dự tính. Cắt điện đ gây gián đon hot đng tưởng nim ngày 17 tháng 2 (ngày Trung Quc xua quân sang Vit Nam nhm dy cho Vit Nam mt bài hc vào năm 1979) do một nhóm khác tổ chức, sau khi đã tác đng mà nhóm này không chu hủy bỏ hot đng tưởng nim… Văn Lang khng đnh "không khó để tìm những ví dụ khác", chng minh hoạt động của Hi Người Vit Nam ti Czech đang xâm hi "những chuẩn mực hin nay của Czech".

Cộng hòa Czech – một thành viên ca cng đng quc tế, đng thi là mt thành viên của Liên Hiệp Châu Âu – chc chn không ch cam kết bo v, thăng tiến nhân quyn mà còn đt đnh nhng qui phm pháp lut hết sc c th đ tt c mi thành viên, t công dân đến thường trú nhân có th thc thi các quyn căn bn ca mt con người, trong đó có tự do biu đt thông qua din ngôn, sách báo, bày t thái đ bng nhng hành đng phn kháng phi bo lc.

Chuyện Th tướng ca mt quc gia khác đến Czech, ngay trên lãnh th Czech, kêu gi c công dân Czech ln thường trú nhân Czech "giám sát, hạn chế" quyn t do biu đt ca các công dân ln thường trú nhân khác đang cư trú ti Czech, chc chn là vi phm nghiêm trng lut pháp ca Czech, k c xâm phm ch quyn, can thip vào công vic ni b ca quc gia Đông Âu này.

Bởi Văn Lang cũng như mt s nhóm khác hot đng cho dân ch, nhân quyn ti Czech tng gp không ít tr ngi t Hi Người Vit Nam ti Czech, không th loi tr nhng tr ngi này có th gia tăng c v tính cht ln mc đ nghiêm trng sau khi Th tướng Vit Nam đến Czech, vừa khen ngi vic "ngăn chn", va khuyến khích "giáo dc", kêu gi gia tăng hot đng "giám sát, hn chế", Văn Lang và nhng nhóm y có th liên lc vi các cơ quan hu trách ca Czech đ xin bo v.

Báo chí Czech chắc chưa quên, dân chúng và chính khách Czech chắc vn còn nh nhng chi tiết vn chng hay ho chút nào trong scandal nh hưởng đến th din quc gia do Czech vô tình dính líu đến scandal bt cóc Trnh Xuân Thanh Đc, hn s không ngi im, thêm mt ln vô tình giúp ông Phúc chng minh ông hữu lý, khi ông trn an c ta rng "Czech rt yêu mến Vit Nam" đ thúc gic công dân Czech ln thường trú nhân Czech xâm hi quyn t do biu đt ca người khác ngay trên lãnh th Czech.

Nếu nhng cá nhân, nhóm, vn tng gp không ít khó khăn khi thc hiện quyn t do biu đt ti Czech, yêu cu các cơ quan hu trách ca Czech bo v, đng thi liên lc vi các cơ quan truyn thông ca Czech, đ ngh h sm liên lc vi Đi s quán Vit Nam ti Czech, hi xem, Vit Nam đã t chc mng lưới gián đip trên đất Czech thế nào, thu thp thông tin ra sao đ ông Phúc có th mnh m khng đnh : "Không phi Th tướng và các cơ quan chc năng không biết" - nên mi dõng dc ch đo gia tăng "giám sát, hn chế"… thì t không ch có Th tướng Vit Nam rã ri !

Cứ như Thủ tướng Vit Nam đã bày t thì ít nht nhng người được Đi s quán Vit Nam ti Czech mi đến gp ông Phúc hôm 17 tháng 4 là nhng đi tượng đu tiên mà chính quyn và dân chúng Czech nên cnh giác, bi mt trong nhng điu mà ông Phúc đ cp khi trò chuyện vi nhng đi tượng này là nguy cơ "xâm nhp" rt ln. Nhng ai trong s đó đã tham gia các hot đng có tính cht gián đip trên đt Czech, thu thp thông tin đ Đi s quán trng pht nhng người dám thc hin quyn t do biu đt trên lãnh th Czech bằng cách t chi cp visa nhp cnh Vit Nam ? Nhng ai tng tham gia "ngăn chn" quyn t do biu đt ca người khác, ngang nhiên vi phm lut pháp Czech ? Đc bit, sau khi được đích thân Th tướng đến tn Czech đng viên, nhng ai s tr thành quá khích, dùng cả bo lc đ "hn chế" quyn t do biu đt ca người khác ?

***

Nếu được dch sang nhiu ngôn ng khác nhau, video clip ghi li phát biu ca ông Phúc khi ông gp g mt s công dân Czech và thường trú nhân người Vit Czech hi trung tun tháng 4 (2) có thể là bng chng đ nhiu cá nhân, nhóm gc Vit đang cư trú ti nhiu quc gia khác, đc bit là các quc gia Đông Âu, tng tham gia vn đng cho dân ch, nhân quyn ti Vit Nam, chng minh h cũng là đi tượng có th gp nhng ri ro tim n, thành ra cần được chính quyn s ti quan tâm, bo v. Chưa k h thng truyn thông s ti cũng cn được thông báo đ cnh báo rng rãi trong dân chúng, bi theo li ông Phúc thì Trung tâm Sapa, rng hơn là Praha và Czech s được dùng như "gương cho các tổ chc khác, trong các đt nước khác"... Hi Người Vit Nam gn vi các cơ quan ngoi giao Vit Nam ti ch này, ch khác hóa ra phc tp hơn thiên h vn tưởng.

Trong thập niên va qua, Vit Nam không ngng "t xung, hu đt" chng minh n lc thăng tiến nhân quyền ti Vit Nam vi cng đng quc tế, vi nhiu khi quc gia, k c vi chính ph hết quc gia này đến quc gia khác, video clip ghi li phát biu ca ông Phúc khi ông gp g mt s công dân Czech và thường trú nhân người Vit Czech hi trung tuần tháng 4 năm 2019 là mt món quà quý, dành tng tt c các bên quan tâm đến dân ch, nhân quyn nói chung và dân ch, nhân quyn ti Vit Nam nói riêng. Dù mun hay không, các t chc vn đng cho dân ch, nhân quyn cũng nên cám ơn ông Phúc. Giàu trí tưởng tượng đến my cũng chng dám mơ, Th tướng mt quc gia dù là đc tài, đến mt quc gia khác, khen ngi kiu bào "ngăn chn", kêu gi kiu bào "giám sát, hn chế" mnh m hơn quyn t do biu đt ca người khác !

Trân Văn

Nguồn : VOA, 29/04/2019

Chú thích :

(1) https://www.facebook.com/NhomVanLang/photos/a.621801147844567/2434840716540592/?type=3&theater

(2) https://www.youtube.com/watch?v=OHZ1rIMNqA0&t=963s&fbclid=IwAR2JEzMPLbpKF2RMifr1709uUGMtJnTQrkdTHweNpYQ2v7ciaMXqRb32FM8

Published in Diễn đàn