Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Ngày 6 tháng 11, Hoa Kỳ có cuc bu c gia hai kỳ bu Tổng thống, hay còn gi là "Bu C Gia Kỳ" (Midterm Elections). Người M gc Vit đã có nhng tham gia rt tích cc vào kỳ bu c này. Cho đến hôm nay, vài ngày trước ngày bu c chính thc, người M gc Vit cũng chia s nhiu sôi đng vi các náo lon ca dòng chính, ngay c chia r vi tinh thn đng phái cc đoan trong cng đng mình.

baucu1

Dù theo đng nào hay ng h ng viên nào, người Vit đu chia s giá tr T Do, Dân Ch, Nhân Quyn, Dân Quyn ca Hoa Kỳ - Hình minh họa.

Mong rằng s đóng góp đy nhit tình ca chúng ta s không đy cng đng M gc Vit vào s phân hoá đáng ngại gia hai chính đng Hoa Kỳ, rơi vào s kỳ th chng tc, kỳ th tôn giáo, him khích đy bo lc không nên có. Dù theo đng nào hay ng h ng viên nào, người Vit chúng ta đu chia s giá tr T Do, Dân Ch, Nhân Quyn, Dân Quyn ca Hoa Kỳ, và chung hoài bão muốn bo v ch quyn ca Vit Nam trước s xâm lăng ca Trung Quốc.

Voice of Vietnamese Americans xin mời quý đng hương cùng duyt qua bc tranh chung, mong rng qua kỳ bu c này người M gc Vit s chng t cho chính khách Hoa Kỳ và thế gii thấy được s trưởng thành, ln mnh ca người M gc Vit và s tôn trng tiếng nói ca chúng ta hơn khi quyết đnh các chính sách nh hưởng đến người Vit.

I. Cộng đng M gc Vit, dân s và lá phiếu

Cho đến nay, trong các ging dân M gc Châu Á Thái Bình Dương, c tri gc Vit đi bu hăng hái nht, đến 77%. Tuy nhiên, tiếng nói ca chúng ta li chưa được hiu qu lm, nht là vi nhng chính sách đi ngoi như nhân quyn, hay đi phó vi Trung Quốc trên Bin Đông.

Theo Migration Policy Institute, người Vit tp trung ti các tiu bang California (39%), Texas (13%), Washington State (4%) và Florida (4%). Ti các tiu bang này chúng ta sm có mt s đi din dân c người M gc Vit ti đa phương. Nhưng năm nay, s ng viên tăng lên gp bi, và gm cả nhng tiu bang min Đông như Massachusetts, Viriginia, hay min Nam như Georgia.

Theo tài liệu ca Census Bureau cho đến năm 2016, thì chúng ta có khong 2 triu người (2.067.000) tp trung ti các khu vc như California (Orange County, San Francisco, San Jose, Sacramento, San Diego), Texas (Houston, Dallas – Fort Worth, Austin), Massachusetts (Boston), New Jersey, New York (New York City), Philadelphia, Virginia – Maryland – Washington D.C, Washington State (Seattle), Louisiana (New Orleans), Oregon (Portland), Oklahoma (Oklahoma City), Arizona (Phoenix), Nevada (Las Vegas), Georgia (Atlanta). Tại mi thành ph va nêu, có trên 10.000 ngàn người Vit cư ng. Đây là con s đáng k nếu chúng ta đi bu.

Theo nghiên cửu ca Pew vào tháng 9/2017, thì 75% người M gc Vit đã là công dân, và có th đi b phiếu. Đó là mt con s đáng k, nếu tt c chúng ta khi có quc tch đu ghi danh c tri và đi bu.

Cuộc bu c gia kỳ thường cho thy mc ng h ca người dân đi vi v Tổng thống đương nhim sau hai năm tại v. Tổng thống Trump là v lãnh đo không theo các tiêu chun chính thng, đã to nhiu phân hoá trong toàn quc trên nhiu phương din, và có đim tín nhim thp nht so vi các v Tổng thống trước. Riêng vi dân M gc Vit, đài VOA ngày 26/10 đưa tin là 64% dân Vit tín nhim ông Trump, vì nghĩ rng ông có thái đ cng rn vi Trung Quốc. Nhiu người thích thú khi thy ông Trump đánh thuế lên hàng Trung Quc, và làm cho kinh tế Trung Quốc chao đo, tuy Trung Quốc vn gia tăng áp lc lên Vit Nam và tiếp tc quân s hoá Bin Đông.

Ngày 2/11, ông Trump tweeted rằng "các cuc tho lun thương mi vi Trung Quc đang din tiến tt đp". Trong cùng ngày, Ngoi trưởng Vương Ngh ca Trung Quc khng đnh "Trung Quc có ch quyn ti Bin Đông" khi thăm New York. Đáp lại, Ngoi trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo ch "nhc khéo" đến thỏa thun chế tài Bình Nhưỡmg ! Điu này khiến người M gc Vit cũng cn thn trng, xin nh rng Hoa Kỳ phi đt quyn li quc gia ca h lên trên hết.

Trong bài đăng trên VOA ngày 26/10, phóng viên An Hải cũng nêu lên là "thế h th nht ng h Cng Hòa", còn "thế h th hai ng h Dân Ch".

2. Giới tr tích cc ra tranh c

Rất đông người M gc Vit tr tui đã tham d cuc biu tình ngày 21/01/2017, mt ngày ngay sau khi ông Trump đăng quang, tại Hoa Thnh Đn, trên các thành ph ln toàn quc, và trên toàn thế gii. H cho là ông không có đo đc, coi thường ph n, chế nho người tàn tt, kỳ th người gia màu, và không đ kinh nghim cũng như thiếu tư cách đ lãnh đo quc gia. Nhiều ph n tr M gc Vit đã chn con đường tích cc là ra tranh c trong các vai trò lp pháp ti tiu bang hay liên bang, đ có th s dng h thng tam quyn phân lp trong gung máy chính tr Hoa Kỳ hu bo v các giá tr nhân bn ca Hiến pháp Hoa Kỳ, trong đó có nhân quyền, dân quyn, và bình quyn v gii tính.

Tại Virginia, bà Kathy Trn, mt ph n Vit t nn va sinh con gái ngày 20/01/2017, đã quyết đnh tranh c vào ghế Dân biu tiu bang Virginia đ : "Bo v tương lai cho con gái tôi và duy trì môi trường, nhân quyn, dân quyn cho người dân Virginia". Kathy Trn (Dân Chủ) đã thng c ngon mc, thay thế ông Dave Albo (Cộng Hòa), người tng gi ghế này sut 24 năm.

Kathy Trần phn đi vic Tổng thống Trump rút ra khi Paris Climate Agreement, đòi hủy Luật Bo him y tế va túi tin, ct ngân sách cho các chương trình bo v sc khỏe ph n, chuyn ngân qu giáo dc công lp sang cho các trường tư thc, và có các đo lut hành chánh vi phm quyn ca người di dân và người da màu.

Nhiều người tr khác cũng ra tranh cử vào các ghế lp pháp liên bang, như Bác sĩ Mai Khanh Trn (Dân Chủ - đa ht 39, California), anh Ethan Phm (Dân Chủ -đia ht 8, Texas), anh Daniel Nguyn (Cộng Hòa - đa ht 22, Texas), bà Stephanie Ngc-Dung Đng Murphy (Dân Chủ - Dân biểu liên bang t Florida địa hạt 7).

Quốc hội Tiu bang có l gn gũi hơn, và năm nay có khá nhiu ng viên M gc Vit tranh c, t California (Thượng nghị sĩ tiu bang Janet Nguyn (Cộng Hòa) tái tranh c ; ng viên Tyler Dip (Cộng Hòa) tranh c vào ghế General Assembly), đến Massachusetts (Lut sư Trâm Nguyễn- Dân Chủ - tranh c vào ghế Dân biu tiu bang t đa ht 18th Essex), và ti tiu bang Washington (Bác sĩ Savio Phm - Cộng Hòa, Bác sĩ Joe Nguyn - Dân Chủ - tranh c vào Thượng vin tiu bang, Dược sĩ M-Linh Thái – Dân Chủ - tranh c vào ghế dân biu liên bang).

Tại Westminster, Orange County, nơi người Vit chiếm 1/5 dân s, có đến 6 ng viên M gc Vit tranh c ghế Ngh viên Hi đng Thành ph : Khi Đào, Tài Đ ; Chi Charlie Nguyen, Frances The-Thuy Nguyen, Samantha Bao Anh Nguyen, Andy Quach. Đó là chưa k chúng ta đã có Thị trưởng T Đc Trí, Ngh viên thành ph Nguyn Tâm cũng đang tái tranh c.

Tại Texas, chúng ta có Dân biu tiu bang Hubert Võ (Dân Chủ) đi din đa ht 149 tng được tín nhim sut 5 nhim kỳ ; Commissioner Andy Nguyn Taran County rt được lòng c tri, cũng tái tranh cử. Đc bit có anh Danny Nguyn (Cộng Hòa) tranh c kỳ sơ b vào ghế Dân biu liên bang t Texas đa ht 22, nhưng không vào chung kết. Chính ti đa ht 22 này, chúng ta có Nathan Trương, mt người M gc Vit mi 26 tui, đang vn đng cho ng viên Sri Preston Kulkarni (Dân Chủ) và tạo nhiu tiếng vang.

Chúng ta cũng đã có một s người thng c các cuc bu c đc bit và đã thng v vang, như Cô Bee Nguyn (Dân Chủ), Dân biu tiu bang Georgia đa ht 89 ; Dean Tran (Cộng Hòa) – Thượng nghị sĩ tiu bang Massachusetts qua cuộc bu c đc bit vào tháng 12, 2017.

Theo dõi các ứng viên M gc Vit, chúng ta thy tuy khác đng phái, h cùng chia s nhng đim chung sau đây :

1. Là người Vit t nn cng sn, sang Hoa Kỳ khi còn nh tuổi

2. Hiểu được s khó khăn ca cha m, gia đình trong bước đu ca người di dân.

3. Ngoài khả năng vượt tri, h còn có lý tưởng mun đóng góp và t

4. Vẫn còn mang trong người dòng máu Vit, tâm thc Vit, nhưng đã hòa nhp vi đi sng Hoa Kỳ, giá trnhân bản ca Hoa Kỳ, vi đu óc rng m đ phc v x s này.

Sự dn thân ca người M gc Vit vào gung máy Lp pháp và Hành pháp ca Hoa Kỳ t đa phương, đến tiu bang, liên bang, là ngun hng khi cho c tri M gc Vit. Nhng ng viên này thuc c đảng Dân Ch ln Cộng Hòa, và đu có kh năng cùng tâm huyết vượt tri.

Nhìn chung, các ứng viên đu ch trương tranh đu đ nói lên tiếng nói ca khi dân thiu s M gc Vit, M gc Châu Á - Thái Bình Dương, mong đt đến s đi x bình đng không kỳ thị cho mọi ging dân. Các ng viên tuy khác đng phái, nhưng cùng quan tâm đến vn đ y tế, di dân, giáo dc, ngh nghip, giao thương,và gn đây nht là chuyn s dng sung, và quyn có quc tch Hoa Kỳ.

Khi tranh cử vào dòng chính, các ng viên khó có cơ hội đ cp đến các vn đ người Vit quan tâm, như nhân quyn cho Vit Nam, hay tranh chp trên Bin Đông. C tri M gc Vit chúng ta cn lưu ý mi ng viên v các quan tâm này, đưa vào trong ni dung ca "giá tr nhân bn ca Hoa Kỳ, và quyn li quc gia Hoa Kỳ".

Voice of Vietnamese Americans có dịp t chc bui "Nói Chuyn vi ứng c viên vào H Vin Hoa Kỳ t Virginia Đa ht 8", gia ng viên Don Beyer (Dân Chủ)- dân biu đương nhim, và ng viên Thomas Oh (Cộng Hòa), người M gc Đi Hàn. Khi câu hi đưa ra v nhân quyn, TPP, và tranh chp trên Bin Đông, thì ông Don Beyer (Dân Chủ) li đng v phía người Vit và người Đông Nam Á đòi Trung Quốc phi tôn trng lut quc tế, trong khi ông Thomas Oh tr li không biết nhiu v các vn đ này.

3. Vai trò của c tri :

Là cử tri, chúng ta cũng cn tham d các bui nói chuyn vi ng viên, và chia s vi h các điu chúng ta quan tâm. Như vy, lá phiếu ca người M gc Vit s có ý nghĩa hơn.

Tiếng Nói Người M Gc Vit đ ngh chúng ta b phiếu theo tiêu chun : Nhiên (bảo v môi trường, khí hu) – Nhân (bo v nhân quyn) – Dân (bo v dân quyn) đ song đôi vi quan tâm ca đng bào ti Vit Nam trong lúc vn đt nng giá tr ca Hoa Kỳ.

Chúng ta rât may mắn có mt thế h tr tài gii, nhiêt huyết, dn thân. Hãy cùng nhau hỗ tr h đ cùng đi ti. Voice of Vietnamese Americans hoan hô tt c nhng ai đã dn thân phc v cng đng.

Xin cử tri M gc Vit hãy đi bu tht đông năm nay, ngày 6 tháng 11, 2018.

Genie Nguyễn Th Ngc Giao

Voice of Vietnamese Amerians

Nguồn : VOA, 05/11/2018

Published in Diễn đàn