Ngày 14/2/2023 vừa qua, hàng trăm chủ đầu tư kinh doanh Karaoke tại Hà Nội đã cùng nhau ký vào đơn kiến nghị khẩn cấp gửi các cấp thành phố, trung ương sau việc thực hiện quy định về phòng cháy chữa cháy, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho các cơ sơ kinh doanh Karaoke.

Các chủ đầu tư Karaoke yêu cầu tháo gỡ những quy định gắt gao về phòng cháy chữa cháy cho các cơ sơ kinh doanh Karaoke. Ảnh minh họa

Sau hai vụ cháy quán kinh doanh Karaoke An Phú tại thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương tối 6/9/2022, làm chết 32 người, bị thương 17 người và quán Karaoke ISIS ở 231 phố Quan Hoa, phường Quan Hoa quận Cầu Giấy, Hà Nội ngày 2/8/2022 làm chết 3 cảnh sát Phòng cháy chữa cháy, các cơ quan chức năng đã có cuộc tổng rà soát về an toàn phòng cháy chữa cháy trên toàn quốc đối với các cơ sở kinh doanh Karaoke, quán Bar, vũ trường. Lực lượng chức năng đã căn cứ vào các tiêu chuẩn Phòng cháy chữa cháy đóng cửa hàng loạt các cơ sở có nguy cơ gây cháy nổ cao, tạm đình chỉ hoạt động một số cơ sở chưa bảo đảm hoạt động phòng cháy chữa cháy…

Thành phố Hà Nội có 1.548 cơ sở kinh doanh Karaoke lớn nhỏ, trong đó hơn 400 cơ sở nhỏ lẻ tự phát, không có đăng ký kinh doanh… Những trường hợp này chắc chắn phải tự giải thể. Bên cạnh đó có 1.000 cơ sở, trong đó 600 cơ sở chưa được cấp phép đầy đủ giấy tờ liên quan về Phòng cháy chữa cháy, an ninh trật tự, văn hóa…, phải củng cố, hoàn thiện. Còn khoảng 400 cơ sở được cấp phép đầy đủ giấy tờ mà vẫn bị tạm đình chỉ hoạt động vì có thể cơ sở đã được thẩm duyệt, nhưng lúc nghiệm thu hiện trạng kiểm tra phát hiện một số lỗi như hành lang, cầu thang bộ đóng kín lại mở cửa, vật liệu trên hành lang thoát nạn là vật liệu dễ cháy, diện tích phòng hát bị co hẹp… Tất cả những điều này cơ sở buộc phải khắc phục. Như vậy là hầu như toàn bộ ngành kinh doanh Karaoke tại Hà Nội phải dừng hoạt động. Ở thành phố Hồ Chí Minh, ngành kinh doanh Karaoke cũng trong tình trạng tương tự. Thời gian dừng kinh doanh từ khoảng tháng 10 năm 2022 đến nay, tức là gần năm tháng.

Theo các chủ đầu tư Karaoke ở Hà Nội cho biết, mỗi phòng hát đầu tư khoảng 300-500 triệu đồng, hàng nghìn phòng hát trên toàn thành phố có đầu tư hàng ngàn tỷ đồng. Nhưng hơn ba tháng mà chưa có văn bản hướng dẫn về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ được ban hành để các cơ sở karaoke có thể khắc phục cho đúng yêu cầu. Bà H, chủ một cơ sở karaoke tại quận Hà Đông, cho biết, gia đình đã đầu tư hơn 20 tỷ đồng cho quán karaoke 12 phòng. Từ khi dừng hoạt động, cơ sở của bà vẫn phải gánh chi phí duy trì khoảng 500 triệu đồng mỗi tháng. Chi phí lớn cùng khoản lãi vay khiến cơ sở này đang trên bờ vực phá sản. Chuỗi Karaoke ICool (Thành phố Hồ Chí Minh), với quy mô 20 chi nhánh trên cả nước, đơn vị không có nguồn thu nhưng vẫn phát sinh chi phí duy trì hoạt động ; khả năng trả lãi vay ngân hàng không còn ; 600 nhân viên, cộng tác viên không có việc làm trong thời gian dài. Toàn bộ ngành kinh doanh Karaoke đang trên bờ vực phá sản và sụp đổ !

Tại sao lại xảy ra tình trạng này ?

Trước hết và trên hết, đó là sự vô cảm, vô trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị, của các cơ quan chức năng liên quan đến ngành kinh doanh karaoke. Họ không quan tâm các cơ sở kinh doanh Karaoke sống hay chết, có lãi hay phá sản. Chỉ đến khi các chủ đầu tư kinh doanh Karaoke làm đơn tập thể kêu cứu, tất cả các báo đồng loạt kêu cứu cho ngành Karaoke họ mới xem xét giải quyết.

Đi vào những lý do cụ thể, chúng ta biết rằng, các cơ quan Phòng cháy chữa cháy đã đưa ra những quy định thiếu thực tế so với điều kiện kinh doanh cụ thể ở Việt Nam. Mục đích của các quy định này là để các cơ sở kinh doanh Karaoke phải đút lót, hối lộ cho cơ quan Phòng cháy chữa cháy để các cơ quan này cấp phép an toàn Phòng cháy chữa cháy. Nhưng khi đã hối lộ, đút lót để được cấp phép, các cơ sở kinh doanh Karaoke đã hầu như không thực hiện yêu cầu nào về Phòng cháy chữa cháy. Chính vì vậy khi xảy ra cháy, đã không có biện pháp chữa cháy nào, biện pháp cứu hộ cứu nạn nào được thực hiện, dẫn tới chết người và chết nhiều người. Khi siết chặt lại quy định, vẫn còn quá nhiều các cơ sở kinh doanh karaoke không thực hiện được đúng các yêu cầu Phòng cháy chữa cháy.

Một nguyên nhân quan trọng, khiến cho nhiều cơ sở kinh doanh vẫn chưa được phép hoạt động trở lại, cũng như các cơ quan chức năng còn vướng mắc. Đó là sau hai vụ cháy quán Karaoke, Văn phòng chính phủ đã có công văn số 5910/VPCP-NC ngày 8/9/2022 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về tình hình cháy và an ninh trật tự tại các cơ sở kinh doanh karaoke. Trong công văn này, ông Thủ tướng yêu cầu 100% quán Karaoke phải có lối thoát nạn thứ hai. Đây là vướng mắc rất khó giải quyết. Các quán Karaoke tuyệt đại đa số là cải tạo nhà sẵn có, sử dụng nhà của gia đình để kinh doanh. Họ hầu như không có lối thoát hiểm thứ hai, các nhà xây dựng sát nhau thì việc dùng ban công, lối lên mái, thang dây, ống tụt… cũng rất khó thực hiện để khi xảy ra hỏa hoạn người ta có thể chạy ra khỏi các cơ sở đó. Chỉ có các cơ sở xây mới kinh doanh Karaoke mới bảo đảm yêu cầu này. Nhưng chỉ riêng việc đầu tư các phòng hát, đã hết 300-500 triệu đồng một phòng, thì ai là người xây nhà cửa mới để kinh doanh Karaoke ? Vậy nên, các cơ quan chức năng nếu để các cơ sở hoạt động trở lại, sẽ là không thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng. Hệ lụy của việc không thực hiện ngay từ đầu những quy định thiết yếu trong Phòng cháy chữa cháy là như vậy. 

Chỉ có chấp nhận thực tế cấu trúc của các cơ sở kinh doanh hiện tại, tăng cường giám sát và yêu cầu các cơ sở này tập luyện, diễn tập thường xuyên các tình huống phòng cháy chữa cháy, nâng cao ý thức phòng cháy chữa cháy và bảo đảm tuyệt đối các yêu cầu khác (ngoài lối thoát hiểm thứ hai) thì mới mở đường cho các hoạt động kinh doanh Karaoke trở lại được. Còn chần chừ ngày nào, người kinh doanh Karaoke còn khốn khổ ngày đó, ngành kinh doanh Karaoke còn tiếp tục bên bờ phá sản và sụp đổ ngày đó.

Hà Nội, ngày 22/02/2023

Nguyễn Vũ Bình

Nguồn : RFA, 22/02/2023

Trong thời gian gần đây, liên tục xuất hiện sự cố các quán Karaoke cháy dẫn tới chết nhiều người. Ngày 1/8/2022, quán Karaoke ở số nhà 231 phố Quan Hoa, phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy cháy làm 3 cảnh sát phòng cháy chữa cháy chết. Ngày 06/9/2022 vừa qua, quán Karaoke An Phú ở thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương xảy ra cháy làm thiệt mạng 32 người. Ngay sau đó mấy hôm (11/9), quán Karaoke Yến Nhi tại xã Hố Nai 3, huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai cũng xảy ra cháy, may mắn số khách hát đang ở tầng một chạy thoát ra ngoài khi cháy xảy ra ở tầng hai không gây chết người… ngoài ra còn rất nhiều vụ cháy khác ở các quán Karaoke cả nước trong mấy năm qua.

Ngày 1/8/2022, quán Karaoke ở số nhà 231 phố Quan Hoa, phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy cháy làm 3 cảnh sát phòng cháy chữa cháy chết.

Một câu hỏi được đặt ra, tại sao các quán Karaoke lại hay cháy, dễ cháy như vậy ? và tại sao khi xảy ra cháy ở các quán Karaoke lại chết nhiều người như vậy ? cần tìm hiểu những nguyên nhân trực tiếp và nguyên nhân sâu xa của các vụ cháy này, từ đó mới có giải pháp giải quyết triệt để vấn nạn gây tổn thấy nhân mạng nhiều như vậy.

Ngày 06/9/2022, quán Karaoke An Phú ở thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương xảy ra cháy làm thiệt mạng 32 người.

Nguyên nhân trực tiếp của việc các quán Karaoke dễ cháy, hay xảy ra cháy có thể có ba lý do. Thứ nhất, các phòng hát trong quán Karaoke cần sự cách âm, nên các vật liệu dùng để cách âm là xốp, mút, sợi thủy tinh là những vật liệu rất dễ cháy và cháy rất nhanh. Thứ hai, các phòng hát và quán Karaoke cần nhiều các đèn trang trí, nhấp nháy, các bộ âm thanh công suất lớn tiêu tốn nguồn điện lớn trong khi phần lớn vật liệu (dây điện, đèn trang trí…) của Trung Quốc, chất lượng không bảo đảm nhưng lại được sử dụng liên tục. Thứ ba, khi đám cháy khởi phát, các quán Karaoke không có người có kỹ năng chữa cháy, dập lửa ngay từ ban đầu, nên đám cháy bùng phát và lan nhanh. Đây là ba nguyên nhân trực tiếp, dẫn tới việc các quán karaoke rất dễ cháy và thực tế là cháy rất nhiều.

Khi xảy ra cháy ở các quán Karaoke, số người trong quán hát đông, sự hoảng loạn xảy ra, các khách hàng không thông thạo đường đi lối lại, không có lối thoát hiểm, khói từ các vật liệu cách âm gây ngạt thở, điện mất không nhìn rõ đường đi… đã dẫn tới việc nhiều người không thoát ra được. Các đơn vị nghiệp vụ chữa cháy vừa đến chậm, vừa không đủ phương tiện chữa cháy, kỹ năng kém không cứu giúp được người bị nạn. Đó là nguyên nhân dẫn tới việc nhiều người chết khi xảy ra cháy nói chung và cháy quán Karaoke nói riêng hiện nay.

Nhưng nguyên nhân nào dẫn tới việc các quán Karaoke không bảo đảm các tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy vẫn hoạt động ?

Mới đây nhất sau vụ cháy quán Karaoke ở Bình Dương làm chết 32 người, tỉnh Thanh Hóa đã kiểm tra đột xuất 75 cơ sở kinh doanh Karaoke thì 56 cơ sở không bảo đảm các yêu cầu về phòng cháy chữa cháy (https://vietnamnet.vn/kiem-tra-75-quan-karaoke-56-quan-khong-dap-ung-yeu-cau-ve-pccc-2059341.html). Có hai lý do quan trọng giải thích cho việc này.

Một là, kinh doanh Karaoke là loại hình kinh doanh có điều kiện. Các điều kiện kinh doanh Karaoke rất khắt khe và không thực tế (ví dụ thiết kế bảo đảm yêu cầu phòng cháy chữa cháy, mỗi phòng hát tối thiểu 20m2 chưa kể công trình phụ…). Để thực hiện được yêu cầu thiết kế phòng cháy chữa cháy trong kinh doanh karaoke, các chủ kinh doanh phải xây mới cơ sở kinh doanh. Nếu các cơ sở kinh doanh Karaoke thực hiện theo đúng các quy chuẩn như vậy, thì không ai dám bỏ tiền đầu tư, và cũng không ai kinh doanh được. Chính vì vậy mà tuyệt đại đa số đều cải tạo nhà ở thành cơ sở kinh doanh Karaoke. Nhưng tại sao hầu hết các cơ sở kinh doanh không bảo đảm yêu cầu phòng cháy chữa cháy mà vẫn được hoạt động ? đó là vì họ phải đút lót cho cơ quan phòng cháy chữa cháy.

Hai là, kinh doanh karaoke phần lớn gắn với hoạt động mua bán dâm, còn gọi là Karaoke "ôm". Nếu không có hoạt động mua bán dâm dạng "ôm" này thì rất ít khách tới hát. Khi đã gắn với hoạt động mua bán dâm như vậy, chủ cơ sở kinh doanh phải là người có thế lực, hoặc phải chi rất nhiều tiền. Từ hai lý do này (đút lót để đủ điều kiện phòng cháy chữa cháy và kinh doanh karaoke "ôm" cũng đút lót hoặc có thế lực), các chủ kinh doanh Karaoke hầu như không cần quan tâm tới việc phòng cháy chữa cháy nữa. Chính vì vậy khi xảy ra cháy, tuyệt đại đã số các cơ sở Karaoke này không thể xử lý được, dẫn tới chết rất nhiều người.

Khi đã tìm hiểu được nguyên nhân sâu xa dẫn tới việc các quán Karaoke dễ cháy và chết nhiều người, chúng ta không có bất cứ hi vọng nào về sự thay đổi trong việc cải thiện tình trạng phòng cháy chữa cháy của các quán Karaoke. Việc đưa ra các quy định phòng cháy chữa cháy khắt khe không thực tế, không ai thực hiện nổi là mục đích của các cơ quan phòng cháy chữa cháy ép các chủ kinh doanh phải hối lộ, đút lót và phụ thuộc vào các cơ quan này. Kinh doanh Karaoke kèm theo hình thức mại dâm biến tướng cần có thế lực hoặc phải chi rất nhiều tiền cũng là lý do không thể cải thiện tình trạng vi phạm yêu cầu phòng cháy chữa cháy. Cuối cùng, chỉ có những người quản lý cơ sở kinh doanh karaoke này, nếu lo cho tính mạng bản thân và nhân viên, cũng như bảo vệ cơ sở kinh doanh thì tự mình thực hiện các yêu cầu tối thiểu về phòng cháy chữa cháy mà thôi.

Nguyễn Vũ Bình

Nguồn : RFA, 12/09/2022 (nguyenvubinh's blog)