Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

"Đó là một s xu h thường nht". Ken Burns đã nói như vy khi được hi v tri nghim sn xut b phim tài liu "Cuc chiến Vit Nam" mà ông hp tác cùng n đo din Lynn Novick. Burns và Novick bt đu d án vi "mt s ngo mn" rng h hiu cuc chiến. Nhưng ngay khi bt đu quá trình nghiên cu, h nhn ra h đã gn như không biết gì.

cuoc1

Tượng đài chiến tranh Vit Nam ti Military Park, Oklahoma City. (Photo by Jacob Derichsweiler)

Những năm gn đây là thi gian n r cho nhng nghiên cu mi v Vit Nam, mt ch đ phn nào đánh mt s hng thú t phía các hc gi và công chúng vào nhng năm 90. Chiến tranh lnh kết thúc vi s sp đ ca h thng Cng sn làm tăng s t tin v sc mnh và làm gim mi quan tâm ti nhng cuc chiến tht bi ca M. Nhưng sang thế k 21, hai cuc chiến Afghanistan và Iraq mà nhiu người gi là "mt Vit Nam khác" cùng các tài liệu được gii mt t tàng thư ca M, Đông Âu, mt phn t Trung Quc và Vit Nam đã khiến Chiến Tranh Đông Dương ln th 2 thu hút nhng nghiên cu mi. Mt trong các công trình được mong đi là b phim tài liu "Cuc chiến Vit Nam" bt đu phát sóng vào giữa tháng 09/2017 trên kênh PBS đng đo din bi Ken Burns và Lynn Novick.

Ken Burns, 64 tuổi, ni tiếng vi kiu tóc "úp ni", là mt tượng đài v làm phim tài liu M. Ông tr nên ni tiếng sau khi hoàn thành b "Cuc Ni Chiến" nói v Ni Chiến Hoa Kỳ phát sóng năm 1990. "Cuc Ni Chiến" thu hút ti 40 triu người xem, thiết lp k lc cho chương trình có nhiu người xem nht trong lch s ca PBS. Sau thành công đó, Burns to cho mình danh tiếng như "người k chuyn nước M" bng lot phim tài liệu v các câu chuyn kinh đin ca M như "Bóng chày" (1994), "Jazz" (2001), "Lut cm đ cn" (2011), và "Gia tc Roosevelt" (2014). "Cuc chiến Vit Nam" có l cũng s theo mch đó, ch là mt câu chuyn khác ca nước M nếu không có Lynn Novick, người qu quyết rng "Cuc chiến Vit Nam" phi được thc hin c Vit Nam và k nhng câu chuyn Vit Nam.

Lynn Novick sinh năm 1962, bà tốt nghip Đi hc Yale và bt đu làm vic cho Burns khi b phim "Cuc Ni Chiến" đang giai đon hu kỳ. n tượng vi năng lc ca Novick, Burns đã đ ngh bà làm nhà sn xut cho phim tài liu "Bóng Chày". Ti b tài liu v Frank Lloyd Wright, kiến trúc sư bc thày ca M thì Burns và Novick tr thành đng đo din và tiếp tc như vy vi hu hết các phim v sau. Trong quá trình làm "Cuộc chiến Vit Nam", Lynn Novick đã ti Vit Nam ba ln. Cùng nhà sn xut Sarah Botstein, bà điu hành tt c các hot đng ca d án ti đây. Ken Burns do phi phu thut thn đã không th bay sang. Trong chuyến bay t M ti Vit Nam tháng 08/2017, Novick đã tự nh đó s là ln cui cùng nhưng bà biết mình đã nhm ngay khi đt chân xung mt đt. Tuy d án phim đã kết thúc nhưng mt mi liên h cá nhân đã hình thành gia bà và nhiu người bn Vit. Sau nhng gì nhn được t Vit Nam, bà cảm thy mình có trách nhim phi làm cho b phim xem được Vit Nam thay vì ch mang nó v M như mt sn phm thương mi. Lynn Novick mong rng mt ngày bà s mang con trai và c Ken Burns ti Vit Nam. Như vy s là ln đu tiên bà giúp ông m rng tm nhìn ch không phi chiu ngược li.

Có thể nói "Cuc chiến Vit Nam" là mt trong nhng d án tham vng nht ca Ken Burns và Novick. B phim có đ dài 18 gi chia làm 10 tp, được thc hin trong 10 năm vi kinh phí 30 triu Đô-la M. Đi ngũ sn xuất đã thc hin khi lượng nghiên cu khng l vi 25,000 bc nh, hơn 15,000 gi phim tư liu, phng vn trên dưới 80 nhân chng, cung cp nhiu tài liu, thông tin mi được gii mt chưa tng được biết ti. Trent Reznor, nhc sĩ tng đt tượng vàng Oscar cho phần âm thanh ca phim "Mng xã hi" chu trách nhim sn xut âm thanh. 120 tác phm ni tiếng ca Bob Dylan, The Beatles và rt nhiu tên tui khác cũng được cp quyn s dng đ tái to không khí nhng năm 60, 70 ca thế k 20. Do tính cht nhy cảm ca đ tài này Vit Nam, Thomas Vallely, mt cu binh M, người có đóng góp ln vào tiến trình bình thường hoá quan h Vit Nam - Hoa Kỳ, đã phi lên tiếng đ B Ngoi Giao và b Quc Phòng Vit Nam đng ý ngm cho Novick phng vn và quay phim. Đi ngũ cố vn cũng tp hp các chuyên gia hàng đu v Vit Nam như nhà s hc Fredrik Logevall t Đi hc Harvard, hay nhà báo Huy Đc, tác gi cun "Bên Thng Cuc".

Cả Ken Burns và Lynn Novick đu tha nhn "Cuc chiến Vit Nam" là ch đ khó khăn và phc tạp nht mà h tng thc hin khi có quá nhiu lung quan đim, quá nhiu cách nhìn nhn t các đi tượng khác nhau. Khi được hi vì sao la chiến tranh Vit Nam, m li nhng hi c đau thương và tranh lun cay đng không có hi kết, hai đo din cho rng "Việt Nam" vn là công vic còn dang d ca nước M. Không có ai thc s hiu cuc chiến đã xy ra thế nào và nhng người tri qua nó phi chu đng ra sao. "Vit Nam" là chìa khoá đ hiu nhng vn đ ni ti ca nước M: chính quyn gian di, chia r trong xã hội và s thiếu vng nhng trao đi mang tính xây dng. Năm mươi năm sau đnh đim ca cuc xung đt dường như là thi đim lý tưởng cho mt cách nhìn mi. Quãng thi gian đ dài đ bi bm chính tr lng xung nhưng cũng không quá dài đ còn được nghe trực tiếp t người đã tht s tri qua nó. Burns và Novick cũng chia s hy vng b phim s là mt cơ hi đ người Vit Nam hiu hơn v cuc ni chiến ca chính mình cũng như "Cuc Ni Chiến" ca Burns đã làm cho người M vào năm 1990.

Ken Burns và Lynn Novick đặt ra mt nguyên tc khi bt tay vào sn xut "Cuc chiến Vit Nam". Đó là phim s không có s tham gia ca nhng nhân vt cm cán mà theo Burns là nhng người "s lái lch s theo hướng mà h mun". Không John Kerry hay John McCain, không Henry Kissinger hay Jane Fonda. Thay vào đó, bộ phim đã phng vn nhng người "bình thường" t tt c các bên. Nhng người lính M, min Bc Vit Nam, Nam Vit Nam, gii phóng quân, gia đình t sĩ M, lit sĩ Vit Nam, thanh niên xung phong, người t nn, nhà hoạt động phn chiến...đã phơi bày cho công chúng mt Cuc chiến Vit Nam nhiu góc cnh nht và nhiu s tht nht, hơn tt c nhng gì tng được biết. Mt Cuc chiến Vit Nam không phi t li l ca nhng người tiến hành nó mà t câu chuyn ca nhng người đã trc tiếp tri qua và chu đng nó mt cách đau thương nht và cũng hào hùng nht.

Nhật Huy

Nguồn : VOA, 09/26/2017

Tổng hp t các ngun:

http://www.washingtonpost.com/sf/opinions/2017/09/18/why-ken-burns-and-lynn-novicks-vietnam-war-pbs-documentary-took-10-years-to-make/?utm_term=.58613f4ae037

https://www.washingtonpost.com/entertainment/tv/yes-america-pbss-the-vietnam-war-is-required-viewing--all-18-hours-of-it/2017/09/14/c89bd07a-94be-11e7-89fa-bb822a46da5b_story.html

http://www.washingtonpost.com/sf/opinions/2017/09/21/ken-burns-and-lynn-novick-directed-the-vietnam-war-together-why-is-only-one-of-them-famous/?utm_term=.88ea0a4db427

https://nyti.ms/2xCmpJQ

https://nyti.ms/2eXhMSx

http://www.npr.org/2017/09/21/552575164/in-vietnam-war-ken-burns-wrestles-with-the-conflict-s-contradictions

Published in Diễn đàn

Với gần 200 giờ phỏng vấn, hàng ngàn giờ tư liệu và hàng chục ngàn tấm ảnh, hai nhà đạo diễn Mỹ Lynn Novick và Ken Burns sau 10 năm nghiên cứu, sản xuất đã cho ra loạt phim tài liệu về chiến tranh Việt Nam.

vietnawar1

Đạo diễn Lynn Novick (thứ nhì từ trái sang), đứng giữa các ông Chuck Hagel và John McCain, và đạo diễn Ken Burns ở giữa hình

Hôm 30/9, phóng viên Thùy Linh của BBC Việt Ngữ có một buổi phỏng vấn riêng với một trong hai đạo diễn của series The Vietnam War là bà Lynn Novick.

Thùy Linh : Bộ phim đã được công chiếu trong vài tuần qua. Vậy bà đã nhận được những phản ứng gì từ phía khán giả ?

Lynn Novick : Phản ứng mà chúng tôi nhận được thì khá là tích cực. Hầu hết đều nói họ rất trân trọng bộ phim chúng tôi làm và cách mà chúng tôi cho thấy nhiều mặt, nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc chiến.

Họ nói họ rất trân trọng tính chân thực, sự thảm khốc và đau đớn của cuộc chiến mà chúng tôi đã thể hiện được trong bộ phim.

Chúng tôi vẫn chưa nhận được bất cứ phản ứng tiêu cực nào từ phía người xem. Có vẻ như bộ phim khiến nhiều người xúc động.

vietnamwar2

Phim 'The Vietnam War' (Cuộc chiến Việt Nam) - hình do đoàn làm phim cung cấp

Thùy Linh : Đây không phải là bộ phim tư liệu đầu tiên làm về Chiến tranh Việt Nam. Điều gì khiến The Vietnam War khác biệt với những bộ phim khác ?

Lynn Novick : Tôi nghĩ chưa có bộ phim tài liệu nào đã có thể thể hiện được nhiều khía cạnh, nhiều quan điểm từ những con người bình thường sống sót trong cuộc chiến.

Bộ phim bao gồm nhiều cá nhân khác nhau, gồm cả những người tham chiến và cả những người phản đối cuộc chiến.

Bộ phim cũng cho thấy một cái nhìn cận cảnh hơn về bối cảnh chính trị tại Washington, Sài Gòn cũng như Hà Nội.

Thùy Linh : Bà có thể chia sẻ về quá trình sản xuất bộ phim được không ? Một số người phân vân về quyết định lựa chọn một số cá nhân đã xuất hiện trong bộ phim. Xin bà lý giải thêm.

Lynn Novick : Chúng tôi đã dành suốt 10 năm để gặp gỡ làm quen với nhiều người và thu thập tư liệu. Nhiều tư liệu chưa bao giờ được trình chiếu trước công chúng.

Chúng tôi dành vài năm ở Việt Nam, tìm kiếm được hơn 1000 người, phỏng vấn 100 người và chọn được 79 người để tham gia vào bộ phim.

Những người xuất hiện trong bộ phim là những người cởi mở, những người có thể kể câu chuyện của họ và sẵn sàng kể câu chuyện của họ trước máy quay. Và chúng tôi cũng lựa chọn những người có câu chuyện phù hợp với mạch chuyện của bộ phim.

Chúng tôi may mắn gặp được nhà sản xuất tên Hồ Đăng Hòa, để giúp đỡ thu thập tư liệu từ Thông tấn xã Việt Nam, Bảo tàng Quân đội và ông cũng gặp từng nhiếp ảnh gia thời chiến, xem qua bộ ảnh của họ.

Thùy Linh : Bà có gặp khó khăn hay nhận được sự giúp đỡ gì từ phía chính phủ Việt Nam ?

Lynn Novick : Chúng tôi không gặp bất cứ khó khăn gì từ phía chính phủ Việt Nam. Chúng tôi đơn giản chỉ giải thích là chúng tôi muốn làm một bộ phim về những câu chuyện về các cá nhân từ mọi phía của cuộc chiến và muốn được tiếp xúc với những người muốn nói lên câu chuyện của mình. Họ hỗ trợ chúng tôi với vấn đề hậu cần, xe cộ…

Chính quyền Việt Nam đã giúp đỡ nhưng không can thiệp.

Thùy Linh : Có một số người thắc mắc vì sao bộ phim không được công chiếu ở Việt Nam. Có phải vì lý do gì nhạy cảm ?

Lynn Novick : Chúng tôi đã có một số buổi công chiếu nhỏ ở Hà Nội và Sài Gòn.

Chúng tôi cũng không cần hay xin phép chính phủ để được chiếu ở Việt Nam.

Bộ phim này không phải là loại phim để chiếu ở rạp chiếu, mà phù hợp trên tivi và xem trực tuyến. Chúng tôi đang có hàng triệu khán giả theo dõi bộ phim từ Việt Nam trên trang PBS.

Thùy Linh : Rất nhiều nhà làm phim đã làm phim về Chiến tranh Việt Nam, lý do gì mà bà và ông Ken Burns lại tiếp tục sản xuất một bộ phim khác về chủ đề này ?

Lynn Novick : Rất nhiều người Mỹ vẫn không hiểu về cuộc chiến, đây là một phần quan trọng của lịch sử Hoa Kỳ, và chúng tôi cảm thấy nước Mỹ cần biết điều gì đã xảy ra.

Với lý do khác với người Mỹ, nhưng tôi nhận ra nhiều người Việt cũng không biết nhiều về cuộc chiến, họ cũng không nói nhiều về nó.

Nhiều người trẻ sau khi xem phim nói họ không biết nhiều về cuộc chiến, và rằng họ rất tò mò về những gì đã xảy ra. Tôi nghĩ bộ phim này cũng đóng một vài trò quan trọng với người Việt.

Ở Mỹ cũng vậy, rất nhiều người Mỹ gốc Việt trẻ tuổi cũng muốn xem nó và nói chuyện với cha mẹ lần đầu tiên về cuộc chiến… Tôi nghĩ nhiều người Nam Việt Nam cảm thấy họ bị lãng quên. Vì hầu hết các bộ phim mà người Mỹ làm tập chung vào những người dành chiến thắng, họ không đề cập nhiều đến cộng đồng người tỵ nạn Việt Nam… Cho nên có một sự trân trọng rằng chúng tôi đã chia sẻ những câu chuyện của họ. Chúng tôi nhận được phản ứng tích cực từ cộng đồng này.

Thùy Linh : Trong suốt quá trình làm phim, điều gì để lại ấn tượng với bà nhất ?

Lynn Novick : Điều tuyệt vời nhất mà tôi học được từ bộ phim này là một sự thấu hiểu sâu sắc về sức chịu đựng của con người.

Tôi đã lắng nghe một người phụ nữ kể lại việc bà đã mất hai con trai và cả tám người anh em trai trong cuộc chiến. Người phụ nữ nhỏ bé 90 tuổi này đã làm sống lại những khoảnh khắc đau đớn nhất của bà. Trải nghiệm đó thực sự thay đổi tôi. Thật không thể diễn tả thành lời. Thật sự rất đáng ngưỡng mộ và cũng rất đau lòng. Tất nhiều người kể lại cách họ vượt qua nỗi đau và điều đó sẽ đeo bám tôi mãi.

Tôi cũng nhận ra rằng tất cả những cựu chiến binh khi nói về trải nghiệm của họ và nếu họ nói cùng một ngôn ngữ, thì khi bạn nhắm mắt lại... bạn nhận ra không có chút sự khác biệt gì giữa những người lính Việt Nam và Hoa Kỳ… về những gì họ trải qua như một người lính, giữa những giết chóc và sống còn.

Tôi nhớ sau một buổi công chiếu nhỏ, tôi hỏi một cựu chiến binh là ông học được gì sau khi xem xong bộ phim, thì người cựu chiến binh này nói : "Đây là lần đầu tiên sau hàng chục năm trời, tôi nhận ra sự nhân đạo từ trong chính những người mà tôi từng muốn giết chết."

Tôi nghĩ đây là bài học lớn cho chúng ta, rằng luôn có sự nhân đạo và vô nhân đạo từ mọi phía của cuộc chiến.

Thùy Linh : Thách thức lớn nhất của bà khi làm bộ phim này là gì ?

Lynn Novick : Thách thức lớn nhất đối với chúng tôi là làm sao để thống nhất những bất đồng giữa các học giả và nhân chứng về những gì đã thực sự xảy ra. Chúng tôi rất chú trọng đến sự thật. Cố gắng tập trung vào điều đã thực sự diễn ra. Chúng tôi biết vẫn còn có rất nhiều câu hỏi về cuộc chiến mà đến giờ vẫn chưa có lời giải, thật sự khó khăn khi cố gắng muốn hiểu một cuộc chiến phức tạp như chiến tranh Việt Nam.

Và thật dễ dàng để gọi tên cuộc chiến này là một cuộc giải phóng, một cuộc xâm lăng, một cuộc nội chiến hay một cuộc chiến chống đế quốc. Tôi nghĩ nó phụ thuộc vào việc bạn là ai. Chúng tôi nghĩ đó không phải là việc của chúng tôi để gọi tên. Rất nhiều gia đình bị chia rẽ bởi cuộc chiến này. Ở cả Hoa Kỳ lẫn Việt Nam. Nhiều người đã cống hiến cuộc đời họ vào cái họ tin là thống nhất và giải phóng đất nước…

Chúng tôi rất công bằng. Tôi nghĩ không ai trong giới lãnh đạo Hoa Kỳ, miền Bắc hay miền Nam Việt Nam thực sự thẳng thắn với người dân của mình, cho họ biết chuyện gì thực sự diễn ra…

Thùy Linh : Nhiều người cho rằng bộ phim có mang tư tưởng chống chiến tranh, thiên tả. Có người thấy bộ phim có vẻ như ca ngợi Hồ Chí Minh, và xây dựng hình tượng Ngô Đình Diệm một cách khá tiêu cực. Bà nghĩ như thế nào về ý kiến này ?

Lynn Novick : Chúng tôi không hề có động cơ chính trị nào, hay cố gắng thuyết phục người xem thiên về bên nào. Chúng tôi chỉ lắng nghe các chuyên gia và cố gắng xây dựng một bộ phim mà chúng tôi nghĩ là chính xác nhất có thể. Một nơi mà những con người với những quan điểm khác nhau có thể chia sẻ.

Chúng tôi sẽ để khán giả tự quyết định thông điệp của bộ phim là gì. Và chúng tôi rất muốn nghe xem những cuộc thảo luận, trao đổi được nảy sinh từ bộ phim này.

Thùy Linh thực hiện

Nguồn : BBC, 04/10/2017

Published in Diễn đàn

Chính phủ Việt Nam nói gì về phim 'The Vietnam War' ? (BBC, 22/09/2017)

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng lên tiếng về bộ phim tài liệu The Vietnam War (Chiến tranh Việt Nam) tại buổi họp báo thường kỳ hôm 21/9, theo truyền thông trong nước.

war1

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng

Trả lời câu hỏi của phóng viên AFP rằng chính phủ Việt Nam đánh giá như thế nào về bộ phim và những phản ánh trong bộ phim có thực sự khách quan hay không, bà Hằng nói :

"Đây là cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam, mang tính chính nghĩa, phát huy được truyền thống sức mạnh đoàn kết của cả dân tộc, được bạn bè và nhân dân thế giới hết sức ủng hộ. Chính vì thế đã đi đến thắng lợi cuối cùng và thống nhất đất nước".

Phóng viên này cũng hỏi liệu Người phát ngôn Bộ Ngoại giao đã xem bộ phim tài liệu hay chưa và mô tả những người làm phim cho rằng bộ phim của họ "phản ánh khách quan" về cuộc chiến này.

Bà Hằng nói rằng "Cá nhân tôi mong muốn nhân dân Mỹ và các nhà làm phim hiểu được tính chính nghĩa của cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam cũng như thiện chí của Việt Nam".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao không đưa ra bình luận gì về nội dung chi tiết trong bộ phim tài liệu mà chỉ khẳng định sự cải thiện trong mối quan hệ song phương giữa Việt Nam - Hoa Kỳ sau chiến tranh.

"Những bước phát triển tích cực trong mối quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ vừa qua là kết quả của những nỗ lực to lớn của hai nước và chủ trương của Việt Nam về việc gác lại quá khứ, vượt qua khác biệt, phát huy tương đồng, hướng tới tương lai", bà Hằng cho biết.

Bộ phim tài liệu 10 phần dài 18 tiếng do hai đạo diễn người Mỹ Ken Burns và Lynn Novick chính thức được công chiếu hôm 17/9 trên kênh phát sóng cũng như trang web của đài PBS của Hoa Kỳ và đã thu hút nhiều sự quan tâm của cộng đồng quốc tế và Việt Nam.

Giới trẻ và học giả Việt Nam nghĩ gì ?

Trong buổi Bàn tròn Thứ Năm với BBC Tiếng Việt, cựu đạo diễn, blogger Song Chi chia sẻ nhận định của bà về bộ phim Chiến tranh Việt Nam :

"Vẫn là cái nhìn của người Mỹ về Việt Nam. Bộ phim tư liệu phỏng vấn nhiều người khác nhau, tuy nhiên cả ba phe đều thấy những điểm không hài lòng.

"Bộ phim mổ xẻ được, chỉ trích sai làm của chính quyền Mỹ, sự thất bại của người Mỹ, và đề cao quân Bắc Việt, coi thường lãnh đạo Việt Nam Cộng Hòa. Ví dụ như anh em ông Diệm cũng không được Mỹ đánh giá tích cực. Miền Bắc cũng sẽ không thích đề cập đến Mặt trận giải phóng dân tộc là do cộng sản dựng lên dưới sự hậu thuẫn của Liên Xô và Trung Quốc".

"Bộ phim cho thấy ý chí sắt đá của người cộng sản, mặt khác cũng cho thấy sự tàn bạo, thảm sát Mậu Thân mà phía miền Bắc vẫn không muốn thừa nhận. Đây là lý do Hà Nội cũng không muốn công chiếu bộ phim dù miền Bắc được khen khá nhiều".

"Người Việt chưa bao giờ dám nhìn thẳng vào sự thật, đặc biệt là người cộng sản. Sẽ rất khó để có một bộ phim chiến tranh Việt Nam trung thực.

"Trong tương lai, người Việt Nam một lúc nào đó sẽ làm một bộ phim thật sự về cuộc chiến vì đó là cuộc chiến của chúng ta. Khi không học được bài học của quá khứ thì sao có thể bắt đầu về tương lai được".

Một khách mời trẻ trong chương trình, cựu sinh viên Học viện báo chí truyền thông, Mai Doãn Đông bình luận :

"Bộ phim là một khối tư liệu hình ảnh khổng lồ về cuộc kháng chiến chống Mỹ đối với nhân dân Việt Nam, ý nghĩa nhất cho các bạn trẻ, để có một cảm xúc, cái nhìn đa chiều về một cuộc chiến mà thế hệ chúng tôi chưa từng được trải qua.

war2

Bộ phim cung cấp nhiều thông tin về nội bộ chính phủ của Tổng thống Mỹ Lyndon B. Johnson (phải) trong cuộc chiến Việt Nam

"Tôi cũng có lời góp ý cho các bạn tra quan tâm đến lịch sử Việt Nam nói chung và chiến tranh Việt Nam nói riêng. Hãy đi, hãy tìm hiểu, để biết rằng thế giới này rộng lớn hơn rất nhiều, và tình chất phức tạp đa dạng của một cuộc chiến".

Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, Chủ tịch Hội nhà báo tự do Việt Nam nói :

"Đây là một trong những bộ phim về chiến tranh Việt Nam có tính khách quan nhất, có cả hai chiều, sẽ làm cho một số người Mỹ không hài lòng. Tôi không hiểu sao chính quyền Việt Nam thận trọng đến mức không cho công chiếu ở Việt Nam. Một cái gì đó thuộc về sự thật lịch sử thì trước sau cũng phải công bố. Chính quyền Hà Nội nên tôn trọng lịch sử, không thể bưng bít được".

**********************

"Vietnam War" được chiếu trên đài truyền hình Pháp-Đức (RFI, 18/09/2017)

Kể từ tối 19/09/2017, đài truyền hình Pháp-Đức Arte bắt đầu chiếu bộ phim tài liệu nhiều tập tựa đề "Vietnam War" (Chiến tranh Việt Nam) của đạo diễn Mỹ Ken Burns, với cái nhìn của các binh lính và thường dân của cả hai phía, và trong đó có nhiều tài liệu chưa bao giờ được công bố.

vietnam1

John O'Connor, một cựu chiến binh Mỹ tại Việt Nam năm 1967-1968, đang đọc danh sách trên màn hình Moving Wall, sau lễ khai trương Welcome Home 2011, tại Navy Pier, vào ngày 17/06/2011. SCOTT OLSON / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / AFP

Bộ phim này đã bắt đầu được chiếu trên đài PBS ở Mỹ từ hôm qua, với 10 tập, mỗi tập hơn 1 giờ 30, còn trên đài Arte, khán giả sẽ được xem tổng cộng 9 tập, mỗi tập được thu gọn còn 52 phút, được phát trong 3 buổi tối, từ 19/09 đến 21/09.

Trả lời phỏng vấn AFP, đạo diễn Ken Burns, được coi là bậc thầy về phim tài liệu, thổ lộ : "Đây là bộ phim tham vọng nhất trong cuộc đời của tôi". Đạo diễn 64 tuổi này đã mất 10 năm và đã đầu tư đến 30 triệu đôla để thực hiện phim này.

Cùng với đồng đạo diễn Lynn Novick, Ken Burns đã làm bộ phim "Vietnam War" với cái nhìn từ phía Mỹ cũng như từ phía Việt Nam, và trong đó khán giả sẽ được nghe binh lính và thường dân của mỗi bên nói về cuộc chiến này. Mục tiêu của đạo diễn Ken Burns là trình bày "toàn cảnh đa chiều", "một cách đầy đủ nhất có thể được" về chiến tranh Việt Nam. Bên cạnh việc tái hiện một giai đoạn lịch sử quan trọng, đạo diễn Ken Burns còn giúp khán giả hiểu những trải nghiệm cá nhân của những người trong cuộc.

Để thực hiện bộ phim "Vietnam War", Ken Burns đã thu thập hơn 25 ngàn bức ảnh và vô số tài liệu lưu trữ, trong đó có những tài liệu, âm thanh chưa bao giờ được công bố, như đoạn ghi âm, đề ngày 27/05/1964, giọng nói của tổng thống Lyndon Johnson, bày tỏ quan ngại Mỹ sẽ sa lầy ở Việt Nam giống như trong cuộc chiến tranh Triều Tiên.

Tổng cộng có khoảng 20 sử gia và học giả tham gia vào bộ phim, cùng với lời kể của 84 nhân chứng. Đạo diễn Mỹ cũng đã đến Việt Nam hai lần để quay phim, ghi lại ký ức của các cựu chiến binh Việt Nam, những người ít khi có dịp phát biểu trong một phim tài liệu Mỹ về chiến tranh Việt Nam. Theo lời Ken Burns, những cựu chiến binh này nay đều đã rất lớn tuổi và họ có thể dám nói khác với quan điểm chính thống của Đảng Cộng sản Việt Nam về cuộc chiến này.

Đạo diễn Ken Burns nhấn mạnh : "Tại Hoa Kỳ, cuộc chiến vẫn là một chủ đề nhạy cảm và là điểm gây bất đồng lớn. Tại Việt Nam cũng vậy, vẫn có cái nhìn khác biệt giữa các cựu chiến binh miền Bắc và miền Nam, cũng như giữa người dân hai miền."

Theo số liệu chính thức của Hà Nội, trong cuộc chiến tranh Việt Nam, đã có hơn 3 triệu thường dân thiệt mạng, cùng với hơn 2,5 triệu binh lính của cả hai phía. Hoa Kỳ thì đưa ra con số chính thức là cùng với với 200 ngàn lính Việt Nam Cộng Hòa, đã có 58.220 quân nhân Mỹ thiệt mạng và hơn 1.600 quân nhân vẫn còn bị xem là mất tích.

Thanh Phương

*******************

Vietnam War : 'Cuộc chiến day dứt tất cả chúng tôi'

Cô gái rất trẻ giơ tay hỏi nữ đạo diễn Lynn Novick : "Tại sao trong những trích đoạn được xem, tôi chỉ thấy những nhân vật được phỏng vấn từ miền Bắc Việt Nam ? Vậy trong bộ phim tài liệu sắp chiếu có những người từ miền Nam được trả lời phỏng vấn không ?".

Khán phòng im lặng chờ đợi.

Nhưng đó không phải người đầu tiên đặt câu hỏi đó trong buổi chiếu giới thiệu phim "Vietnam War" - bộ phim tài liệu 10 tập do Ken Burns và Lynn Novick thực hiện trong 10 năm về cuộc chiến tranh Việt Nam - sắp được công chiếu.

war1

Trong buổi ra mắt phim tại Tổng lãnh sự Mỹ tại Thành phố Hồ Chí Minh hôm 25/8, nhiều khán giả đã được gặp và trao đổi với đạo diễn Lynn Novick và nhà văn Nguyên Ngọc - trong quá trình ông hỗ trợ thông tin cho đoàn phim.

Câu hỏi đại diện cho rất nhiều vết nứt hồ nghi và đầy ngờ vực của những khán giả trẻ đã có mặt tại Tổng Lãnh sự quán Mỹ tại Sài Gòn ngày hôm ấy, muốn tìm kiếm một diện mạo khác của cuộc chiến đã đóng vẩy trên thân thể mình suốt hàng chục năm dài.

Một cuộc chiến luôn được viết và giới thiệu bằng cái nhìn hằn hộc và rạn vỡ từ cả hai phe, nơi chúng tôi học trong sách giáo khoa về một miền Nam "bù nhìn", dơ dáy, bẩn thỉu, đàng điếm ; hoặc đọc trên mạng về một miền Bắc đói kém, sĩ diện, ngu xuẩn và tàn bạo.

Phần trích được chiếu trong Tổng Lãnh sự Mỹ mở đầu bằng mái đầu bạc của Bảo Ninh với một câu nhận định hùng hồn : "Chiến tranh không ai thắng hay thua hết. Những ông không bao giờ đánh nhau mới bàn luận ai thắng thua"… Và tiếp sau đó, là những câu chuyện mở ra từ những cánh cửa tinh thần đóng chặt lại sau hàng chục năm dài tham chiến. Bảo Ninh thú nhận khi ông trở về nhà sau trận mạc, mẹ ông im lặng không dám vui mừng vì chợt nhớ ra người hàng xóm cũng có đứa con trai đi bộ đội - và bên ấy chưa có người về.

Một đoạn phỏng vấn mà một cựu binh Mỹ tên Bill Erhart nhớ lại khi ở Huế 1968. "Mỗi ngôi nhà là một chiến trường. Đó là một trận đánh xấu xí. Chúng tôi phải cho nổ từng bức tường, từng nhà"…,"thật là một nỗi xấu hổ khi phá hủy một thành phố đẹp như thế…".

war2

Cảnh tại Huế ngày 15/3/1968

Đoạn trả lời khác của người lính Mỹ, thú nhận về một điều tàn bạo đã xảy ra : "…tôi 19 tuổi, tôi đã chứng minh được mình can đảm như thế nào… Nhưng lẽ ra tôi phải nói mình không được làm như thế. Tôi nghĩ về nó như một sự hổ thẹn. Mẹ tôi là một phụ nữ. Vợ tôi, con gái tôi cũng là phụ nữ. Tôi có mọi cơ hội để nói không".

Một người lính Việt Nam nói : "Thế hệ của họ hi sinh cho cái gì chứ ? Trong nhà tôi có sáu ông đàn ông đi lính, chỉ có mình tôi về thôi".

Nhiều đoạn phim rời rạc cùng câu chuyện của bộ đội Việt Nam, Hoa Kỳ trôi qua suốt hai giờ chiếu trích dẫn. Trong đó, hiếm hoi xuất hiện hình ảnh người lính nào của miền Nam Việt Nam Cộng Hòa. Câu hỏi đó của cô gái trẻ bật lên, như biểu tượng chất vấn cho sự công bằng của một lịch sử thoi thóp đã nằm im hơn nửa thế kỷ. Lynn Novick mỉm cười nói : "Có, chúng tôi có phỏng vấn những người từ miền Nam. Nội dung đó sẽ có đầy đủ khi bạn xem bộ phim được công chiếu trên trang web của PBS".

Câu trả lời của Lynn đào thêm một ngờ vực khó chịu khác : Có nghĩa là đoạn phim được chiếu giới thiệu ngày hôm đó đã đi qua bàn tay kiểm duyệt thô bạo và thiếu độ lượng - trước khi nó xuất hiện được dưới những ánh mắt trẻ măng đã rất thành tâm muốn hiểu cuộc chiến tranh Việt Nam theo nhiều hơn một nghĩa của cờ đỏ hay cờ vàng. Như mọi khi, có những kẻ vẫn tìm cách che mắt lịch sử, dù dưới nhân danh hay ngọn cờ nào. Lịch sử không dễ chịu, chúng tàn bạo khi ta cố nhìn vào đáy mắt người từng trải - hỏi về điều xảy ra- và bắt gặp một tia bối rối - bởi họ không đủ can đảm cúi đầu trước những người đã gục đổ thây mình vì một lý tưởng hùng hồn ngu ngốc nào đó.

war3

Khán giả đã được gặp và trao đổi với đạo diễn Lynn Novick.

Một người đàn ông khác giơ tay hỏi trong buổi chiếu : "Tôi nghĩ bộ phim phải tên là American War mới đúng, chứ sao lại là Vietnam War ?".  Tôi không còn nhớ câu trả lời của êkíp làm phim về câu hỏi hằn học đó. Nhưng gần cuối buổi trả lời khán giả, nữ đạo diễn Lynn Novick nói - có lẽ phù hợp để trả lời cho câu hỏi đó :

"Trước khi làm bộ phim, tôi đã xem và thấy những khó khăn, nhưng chúng tôi muốn biết CÁI GÌ ĐÃ XẢY RA Ở ĐÂY. Chúng tôi phải tìm ra câu trả lời trước khi bắt đầu làm phim, với những tiêu chí : mô tả hiện thực chiến tranh, chiến trường, sự chết chóc, sự hi sinh. Chúng tôi không bọc đường cuộc chiến. Chúng tôi cố gắng không phán xét. Chúng tôi nói về những trải nghiệm tối tăm nhất trong cuộc đời của nhân vật. Chúng tôi cố gắng trung thực với những bi kịch, kể câu chuyện từ nhiều phía, và tìm cách thể hiện rất nhiều trải nghiệm của người Việt Nam trong cuộc chiến".

Và những hình ảnh trong phần chiếu trích dẫn tôi coi, đó không phải là một cuộc chiến với tên gọi đầy biểu tượng là "Vietnam War" hay "American War", đó là những khung hình im lặng, nơi tiếng nói của những người Việt Nam thật, những người Mỹ thật, những ai ở đâu đó đã mất từng mảnh thân thể, tinh thần và trái tim sau nhiều chục năm dài gục ngã và đứng dậy trong cuộc chiến tàn bạo đó.

war4

Một cảnh trong bộ phim - do đoàn làm phim Florentine cung cấp

Những nhân vật con người đó không cố gắng gồng mình để thể hiện biểu tượng thời đại hay chính trị nào, đã gần nửa thế kỷ kết thúc, giờ là lúc họ bình tĩnh kể lại trong sự nghẹn ngào, cay đắng, trong lòng hàm ơn, trong nước mắt về cách mình đã chiến đấu cho một phe nào đó.

Lynn Novick nói về lòng biết ơn những nhân vật đã chịu trả lời phỏng vấn bà : "Họ nói họ sẽ kể lại câu chuyện của mình. Nếu chuyện của họ không được kể lại, nó sẽ không được truyền cho thế hệ kế tiếp. Họ muốn câu chuyện của họ được kể cho thế hệ kế tiếp".

Khi kết thúc buổi chuyện trò, tôi hỏi Lynn về nhân vật hai vợ chồng lái xe tải trên đường Trường Sơn, vì sao bà tìm được họ. Lynn nói : "Chúng tôi mời những người trong cùng hội cựu chiến binh đó gặp mặt. Chúng tôi đã nói rất nhiều, nhưng tôi nhận ra hai vợ chồng họ thật đáng yêu và quấn quýt với nhau. Và họ thành thật sẵn sàng chia sẻ chuyện tình yêu của họ ở đó. Họ cởi mở. Họ sẵn sàng kể lại".

war5

Phim 'The Vietnam War' (Cuộc chiến Việt Nam) - hình do đoàn làm phim cung cấp

Sự hấp dẫn của phần trích trong "Vietnam War" đến từ những câu chuyện có thật nhưng lại diễn biến kịch tính, tàn bạo và đầy tình tiết như bất cứ một bộ phim điện ảnh nào ta có thể tìm thấy, bởi hàng trăm câu chuyện được chọn lựa kỹ càng, những trải nghiệm vô giá, độc đáo, khó chịu và vượt xa tưởng tượng của bất cứ ai chưa từng trải qua thời gian khốn khó tàn bạo đó.

Đó là cách "Vietnam War" được làm, dù biết gương mặt cuộc chiến sẽ khác đi sau 25 năm, sau 50 năm, sau khi tư liệu mới được tiết lộ, giải mật, sau khi những "trận địa" chính trị quốc tế thay đổi, sau khi con người đã già đi và hấp hối… thứ họ ước muốn để lại : là một thế hệ nhỏ đầy chất vấn và hồ nghi cha mẹ mình, sẽ nhìn cuộc anh em tương tàn và nước Mỹ can dự đó theo một cách trưởng thành và bình tĩnh hơn.

Lịch sử không cố định. Nhưng máu và lửa không bao giờ nên được nhen lại…

Tác giả là một cây bút sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh. Bài đã đăng trên trang cá nhân của tác giả. Bộ phim tài liệu Vietnam War 10 tập sẽ được chiếu tại Hoa Kỳ từ ngày 17/9. Bộ phim cũng sẽ được chiếu trên mạng với phụ đề tiếng Việt.

Published in Diễn đàn
mercredi, 06 septembre 2017 20:14

Phim tài liệu Chiến tranh Việt Nam

Phim tài liệu Chiến tranh Việt Nam - Phỏng vấn Đạo diễn Lynn Novick

phim4

Ken Burns and Lynn Novick

n 42 năm sau khi chiến tranh Vit Nam kết thúc, nhiu người vn b ging xé vì cuc chiến không dt gây tranh cãi này. Nhiu người bình thường thuc tt c các bên tham chiến, b hoàn cnh đy đưa vào cuc chiến, vn b dn vt bi nhng du hi ln v nhng nguyên do dn ti chiến tranh và kết cuc bi thm ca nó, vi hàng triu người chết, nhiu triu người khác mang thương tt hoc chấn đng tâm lý vĩnh vin. Ngonh nhìn quá kh, h t hi liu cái giá mà tt c các bên – k c bên thng cuc, phi tr, có quá đt ? Liu có hay không mt gii pháp không đ máu cũng có cơ may mang li hòa bình, đc lp, t quyết cho Vit Nam ? Và, nên rút ra bài học nào đ tránh lp li lch s ?

phim1

Đạo din Ken Burns, bên trái, Trent Reznor, Atticus Ross và đạo din Lynn Novick, bên phi, nói v phim tài liu "Chiến tranh Vit Nam" trên đài PBS trước Hi các nhà phê bình phim truyn hình Pasadena, California. nh chp ngày 15/1/2017.

Phim tài liệu 10 tp, dài 18 tiếng "The Vietnam War, Chiến tranh Vit Nam" ca đo din Ken Burns và Lynn Novick sp ra mt khán gi trên kênh truyn hình PBS, khi s t ngày 17/9/2017. Đo din Lynn Novick đã dành cho VOA-Việt ng mt cuc phng vn sau khi tr v t Vit Nam, nơi nhiu trích đon ca tp phim tài liu được trình chiếu trước mt s c ta chn lc, k c mt s người xut hin trong phim. Mi quý v theo dõi cuc trao đi gia Hoài Hương và đo diễn Lynn Novick sau đây.

*****************

VOA : Tập phim tài liu này đã mt ti 10 năm mi hoàn tt. Đây là mt câu chuyn bi tráng đòi hi mt n lc làm vic phi thường. Xin bà cho biết kết qu ca nhng n lc đó, b phim tài liu này đã có nhng đóng góp nào mi đ kể lại câu chuyn v chiến tranh Vit Nam ?

Lynn Novick : Đạo din Ken Burns và tôi tin rng chúng tôi đã k li câu chuyn v chiến tranh Vit Nam theo cách chưa tng được k trước dây, bi vì phim tài liu ca chúng tôi trình bày quan đim ca nhng chng nhân đã trải qua cuc chiến t c 3 bên tham gia : người M, và người Vit, thuc c bên thng cuc ln bên thua cuc. Cho ti nay, chưa ai làm điu đó. V phương din đó, chúng tôi đã đưa ra nhng góc nhìn mi v chiến tranh Vit Nam, mt câu chuyn cc kỳ phức tp và bi tráng.

VOA : Thưa như bà nói, phim tài liu này k li chiến tranh Vit Nam theo mt cách mi khác vi các phim tài liu trước đây. Bà so sánh như thế nào phim tài liu này vi phim tài liu "Vietnam : A Television History" ca Stanley Karnow ?

Lynn Novick : Tôi nghĩ rằng chúng tôi không trong v thế đ nêu lên nhng khác bit hay tương đng gia hai phim tài liu đó. Tôi ch có th nói rng nhiu năm đã trôi qua t khi b phim tài liu có tính du mc ca Karnow ra đi tiếp theo sau cuc chiến. Thi y, b phim ca Karnow đã đy xa biên cương ca truyn thông báo chí, nhưng nhng nhà làm phim không th có cái nhìn lch s như chúng ta bây gi khi ngoái nhìn li quá kh. Nhiu năm đã trôi qua, bao nhiêu điu đã xy ra, và đi vi nhng người sng qua cuc chiến, cái nhìn ca h đã biến đi, lch s Hoa Kỳ và lch s Vit Nam cũng có nhng chuyn biến, quan h hai nước đã đi cũng như tri nghim ca nhng người M gc Vit, m tương quan gia h vi Vit Nam bây gi và Vit Nam ngày trước cũng khác đi nhiều. Bây gi chúng ta được tiếp cn nhiu ngun tài liu hơn nh nhng trao đi hc thut gia Vit Nam và Hoa Kỳ. Mt khác bit na là phim ca Karnow phn ln nhìn li lch s theo cách nhìn t trên xung, nghĩa là qua quan đim ca nhng nhân vật đã tng làm nhng quyết đnh quan trng v cuc chiến. Ngược li, phim tài liu ca chúng tôi nhìn lch s t dưới lên, qua lăng kính ca nhng người bình thường đã tri qua cuc chiến, mang ra đi chiếu vi nhng gì din ra trong Tòa Bch c, trong Bộ Chính trị Đng cộng sản Vit Nam, và trong Dinh Tng thng Sài Gòn.

phim2

nh tư liu.

VOA : Về mt tài liu, trong quá trình nghiên cu, các nhà làm phim ln này có được to điu kin đ tra cu nhng h sơ, tài liu đc bit mà trước đây chưa h được ph biến ?

Lynn Novick : Tôi có thể nói là lần này, chúng tôi được tiếp cn nhiu tài liu t các kho lưu tr tài liu v chiến tranh Vit Nam. Các trung tâm lưu tr trên khp thế gii đu m ca cho phép chúng tôi tiếp cn các tài liu trên mng ca h, trong đó có các hãng tin đã gi các đoàn quay phim sang Việt Nam đ tường trình v cuc chiến. Chúng tôi đã lc li kho lưu tr ca h đ tìm ra nhng thước phim b lãng quên t lâu, chúng tôi cũng được nhiu cá nhân cho phép s dng hình nh, âm thanh và video riêng tư ca gia đình h. Mng internet cho phép chúng tôi tìm tài liệu hu hiu, thế cho nên chúng tôi có th tìm ra nhng tài liu mà thế h đi trước không sao tìm được, vì chưa có internet. Quan trng hơn, chúng tôi có th tra cu các băng ghi âm các mu đi thoi mà nhiu Tng thng M cho ghi lại, t Tng thng Kennedy, Tng thng Johnson, nht là Tng thng Nixon. Chúng ta được nghe các nhà lãnh đo này tho lun nhng gì din ra Vit Nam thi đó, và nghe h cân nhc nên làm gì. Trong khi mt s tài liu đó đã được công b trong đ 10, 15 năm trở li đây, rt khó khai thác đ gn lc thông tin và tìm ra mt khonh khc thc s gây n tượng, mt khonh khc mà khi xem qua, khán gi không th nào quên được. Chúng tôi có s hướng dn ca các chuyên gia đ làm vic này.

VOA : Thưa bà, trong chiến tranh nhng hành đng tàn bo thường xy ra, và c hai bên đu phm nhng ti ác. Truyn thông quc tế tn rt nhiu giy mc đ nói v v thm sát M Lai do mt đơn v quân đi M thc hin, nhưng dường như gii truyn thông v phn ln, đã b qua, hoặc tường trình qua loa và mt cách không trung thc v v thm sát Tết Mu Thân năm 1968 do người cng sn min Bc thc hin. Phim tài liu ca bà và đo din Ken Burns nhc đến v thm sát Huế, mà có người t cáo là mt hành đng dit chng. Mc dù Hà nội chưa bao gi công nhn v thm sát này, trong phim tài liu này, ln đu tiên có người bên thng cuc tha nhn v thm sát khi hàng ngàn người, c thường dân vô ti, b hành quyết và chôn tp th. Theo mt s ngun tin, mt s người có th đã b chôn sống. Xin bà cho biết bà và đo din Burns đã cân nhc như thế nào và quyết đnh đưa v thm sát Huế vào b phim tài liu này ?

Lynn Novick : Vâng, chiến tranh là mt hot đng đáng ghê s, đã xy ra t khi có loài người. Và trong chiến tranh, có kh năng xảy ra nhng hành đng nhân bn cũng như phi nhân bn. Không mt bên nào trong bt kỳ cuc chiến tranh nào gi đc quyn v ti ác. Điu đó cũng đúng Vit Nam như trong Đ nh, Đ nht Thế chiến, hay bt c cuc chiến tranh nào khác. Chúng tôi mun làm một phim tài liu nói lên s tht, tường trình mt cách trung thc nhng gì đã xy ra. Tht không đúng nếu chúng ta ch đ cp đến hành đng ti ác ca mt bên, trong khi b qua hành đng ti ác ca phía bên kia trong cuc chiến. Chúng tôi mun tìm hiểu chiến tranh và nhng tình hung trong đó nhng hành đng ti ác xy ra, có th xy ra, và đã xy ra. Đó là lý do vì sao chúng tôi không th nhm mt làm ngơ trước nhng gì đã xy ra Huế, cũng như không th làm ngơ nhng gì đã xy ra M Lai. Chúng tôi không so sánh hành động nào ác đc hơn hành đng nào, mà ch mun khán gi xem phim hiu rõ nhng gì đã tht s xy ra và vì sao.

phim3

nh tư liu.

VOA : Bà vừa sang Vit Nam đ trình chiếu và tho lun v phim tài liu Chiến tranh Vit Nam cho mt s c ta. Xin được hi nói chung b phim đã được đón nhn ra sao ?

Lynn Novick : Vâng, tôi vừa tr v cách đây vài ngày, Vit Nam chúng tôi trình chiếu mt s đon đáng chú ý nht cho nhng người đã xut hin trong phim, khong 20 nhân chng đã chia s quan đim vi chúng tôi. Chúng tôi cũng có 7 bui chiếu phim cho công chúng, và ngoài ra tổ chc mt s bui chiếu phim riêng dành cho các nhà văn, các s gia và gii quan tâm. Có th nói, phn ng ca mi người nói chung hết sc tích cc, b phim gây rt nhiu chú ý, nht là h mun biết chúng tôi k li chiến tranh Vit Nam như thế nào.

VOA : Vâng, đối vi nhng người đã sng qua chiến tranh, chng kiến nhng gì xy ra trong chiến tranh, h có nhng nhn xét gì ?

Lynn Novick : Tôi có ghi lại ý kiến ca mt s người trên máy tính. Xem nào, đ tôi coi li vì mun dn li h một cách tht chính xác. H nói h chưa bao gi được xem mt b phim nào trình bày cuc chiến như phim tài liu ca chúng tôi. Chúng tôi nhn được rt nhiu li khen v sc mnh ca b phim, cách biên tp, tính trung thc và s thành thc, sn sàng và thng thắn trình bày chiến tranh nó tàn bo đến mc nào, vi bo lc và nhng tàn phá, nhng đau thương và gian kh ca con người mi bên cuc chiến. H nói được lng nghe quan đim ca tt c các bên là mt điu mi. Nhiu người bình lun rng đây không phải là cách mà chiến tranh Vit Nam được k li Vit Nam, h nói chiến tranh thường được k như mt cái gì tru tượng, và cái giá phi tr không được đ cp. Chính vì vy mà mt s cnh trong phim đã gây sc và bt an cho nhiu người. Mt s người tiếp xúc với chúng tôi, nói rng rt quan trng là người Vit Nam trong nước phi xem nhng gì thc s xy ra. Mt điu mà tôi cm nhn mt cách là sâu sc là khi được nghe nhiu người nói câu chuyn ca chúng tôi đã giúp bên thng cuc hiu hơn v nhng gì xy ra ở bên thua cuc, và nhn ra kích thước ni chiến ca chiến tranh Vit Nam. Nhiu gia đình đã b chia r vì chiến tranh, h hiu được qua tri nghim ca chính mình, rng còn phi làm rt nhiu mi có th đi đến hòa gii, và có th phim tài liu ca chúng tôi có thể đóng góp phn nào khi trình bày cho c hai bên phía bên kia đã gian kh đau thương như thế nào.

VOA : Câu hỏi cui, 10 năm đ thc hin phim là mt thi gian khá dài trong đi. So sánh chính mình khi khi s d án, và Lynn Novick ca 10 năm sau ? Nói cách khác, dự án này đã thay đi bà như thế nào ?

Lynn Novick : Ken và tôi bàn luận vi nhau rt nhiu v điu này, bi vì c hai chúng tôi đu cm nhn nhng thay đi sâu sc nơi chính mình sau tri nghim này, mt phn là do phi làm vic nhng tài liệu đen ti, phi đi din vi nhng đau đn tt cùng ca con người, vi s dã man và tàn bo ca chiến tranh, và tính phi nhân ca mt s hành đng xy ra trong chiến tranh, nhưng điu mà tt c nhng ai cng tác vi chúng tôi thc hin phim tài liu này đều chia s, là s cm kích đi vi nhng người đã sn lòng chia s câu chuyn ca h vi chúng tôi. Thu hiu tri nghim ca h mt cách sâu sc, biết h đã tri qua nhng gì, và chng kiến sc chu đng ca h trước mt thm ha tm mc này, mà vn phấn đu đ tiếp tc sng và đóng góp, tht đáng ngưỡng m, không có li đ din t cho hết.

*****************

The Vietnam War, Chiến tranh Vit Nam s được trình chiếu ln đu tiên vào ngày 17/9/2017 trên kênh truyn hình PBS. B phim hoàn tt sau 10 năm dài là phn kết ca b ba phim tài liu ca đo din Ken Burns v các cuc chiến tranh mang tính du mc trong lch s Hoa Kỳ, th nht là phim tài liu v cuc ni chiến M, th hai là phim tài liu v Đ nh Thế Chiến, và th 3 là Phim Chiến tranh Vit Nam. Hai b phim sau có sự cng tác ca đo din Lynn Novick.

Hoài Hương thực hiện

Nguồn : VOA, 06/09/2017

Published in Diễn đàn