 | Tổng quan: | 3636759 |
Ngày 17 tháng 2 năm 2019, một số nhà hoạt động dự tính tới dâng hương dưới tượng đài Đức Trần Hưng Đạo tưởng niệm 40 năm xảy ra cuộc chiến biên giới Việt - Trung, đã ngỡ ngàng khi thấy lư hương bị cẩu đi mất. Tượng Đức Trần Hưng Đạo và lư hương được đặt tại Công trường Mê Linh từ năm 1967.
Các cựu chiến binh Việt Nam thắp hương kỷ niệm 38 năm ngày Trung Quốc xâm lược Việt Nam (17/02/1979) trước tượng đài Vua Lý Thái Tổ ở trung tâm thành phố Hà Nội ngày 17/02/2017. - AFP
Nhiều nhân sĩ trí thức lên tiếng yêu cầu trả lại lư hương về chỗ cũ nhưng không nhận được câu trả lời từ chính quyền. Trong khi đó, lên tiếng với truyền thông Nhà nước, người ký quyết định di dời lư hương là Bí thư Quận ủy Quận 1 Trần Kim Yến cho rằng, việc đặt lư hương giữa công viên để thờ phụng là không đúng với tâm linh của người dân nên việc dời lư đi là bình thường. Theo bà, việc thờ phụng ở đình chùa, đền sẽ phù hợp hơn là diễn ra ở công viên.
Hôm 9 tháng 3 năm 2022, báo Nhà nước đưa tin tượng đài Đức thánh Trần Hưng Đạo và Công trường Mê Linh, nơi đặt tượng đài Đức Trần Hưng Đạo đã trùng tu xong, chuẩn bị khánh thành. Trước đó, trong một bản tin của VTV1 có nhắc đến bệ đặt lư hương :
"Quá trình tôn tạo bằng nguồn vốn xã hội hóa được giám sát chặt chẽ bởi các đơn vị quản lý nhà nước về xây dựng, văn hóa và lịch sử. Các bức phù điêu cũng được phục chế. Ghế đá, lối đi, ngay cả bệ để đặt lư hương sắp được dời về toàn bộ đều được làm bằng đá granite thay vì vật liệu bê tông trước đây".
Theo nhận định của một số người quan tâm, việc trả lại lư hương là điều phải làm. Vấn đề là cách trả như thế nào để khỏi ‘mất mặt’ với dân mà thôi. Nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc nêu quan điểm của ông :
"Vấn đề đặt ra không phải là có trả lại lư hương hay không, mà là phải trả lại lư hương về ngay chỗ cũ. Vấn đề ở đây là hôm nay đã là ngày 9 tháng 3, tức chỉ còn năm ngày nữa là tưởng niệm ngày Gạc Ma mất vào tay Trung Quốc, ngày 64 chiến sĩ quân đội nhân dân Việt Nam đã ngã xuống để bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam. Suy nghĩ của lãnh đạo thành phố như thế nào ? Có muốn trả lại lư hương ngay ngày đó để tưởng niệm, tri ân các anh hùng đã ngã xuống cho đất nước hay để sau ngày 14 tháng 3, là trách nhiệm và suy nghĩ của lãnh đạo thành phố.
Riêng tôi, không phải tôi theo đuôi ý kiến chính quyền hay đối lập lại lòng tốt của bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên, tôi thấy rằng đã cẩu lư hương một cách xúc phạm đến tiền nhân thì việc trả lại lư hương phải được làm một cách rất trang trọng. Đó là lời xin lỗi đối với tiền nhân, cũng là một lời xin lỗi với những tấm lòng nhân dân yêu nước luôn hướng về những người đã xả thân vì đất nước.
Ông Lê Thân, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng nói với RFA sáng ngày 9 tháng 3 năm 2022 :
"Tôi nghĩ là họ bắt buộc phải trả lại chứ không có cách nào khác, vì chuyện họ lấy đi là một sai lầm. Nhưng thông thường, khi họ chủ trương làm chuyện đó dù từ một cá nhân trong trạng thái không suy nghĩ tới nơi tới chốn, thì vì danh dự của chính quyền đó họ không thể công khai nói họ sai. Do đó, họ phải trả lư hương lại nhưng trả như thế nào, thời gian ra sao là chuyện họ phải tính toán".
Đền thờ và tượng đài Đức thánh Trần Hưng Đạo tại số 36 đường Võ Thị Sáu, phường Tân Định, quận 1, nơi lư hương được chuyển về. Tiền Phong
Hôm 20 tháng 9 năm 2021, Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng đã ra kiến nghị yêu cầu chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh trả lại lư hương Đức Thánh Trần. Bản kiến nghị nhấn mạnh ba điểm mà chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh cần làm. Thứ nhất, bước đầu chỉnh trang khuôn viên Tượng đài Đức thánh Trần tại quảng trường Mê Linh dọc Bến Bạch Đằng, giữ được sự tôn nghiêm vốn có. Thứ hai, trả lại lư hương dưới chân tượng đài và an vị đúng vị trí cũ. Thứ ba, Hội đồng Nhân dân cùng các tổ chức, cá nhân liên quan tổ chức Lễ tạ tội với Đức Thánh Trần Hưng Đạo và cầu nguyện cho Quốc thái Dân an.
Với người dân Sài Gòn, hầu như ai cũng biết tượng Đức Trần Hưng Đạo với một tay tỳ lên đốc kiếm, một tay chỉ xuống sông Sài Gòn với câu nói lưu trong sử sách : "Phen này nếu ta không phá xong giặc Nguyên, thề không bao giờ trở lại khúc sông này nữa". Khi lư hương bị cẩu đi, nhiều bạn trẻ cũng bất bình và kỳ vọng một ngày nào đó lư hương sẽ được trả lại như nó từng nằm đó từ trước khi các bạn chào đời.
Một bạn trẻ sinh sau 1975, không muốn nêu tên, nói với RFA sáng ngày 9 tháng 3 năm 2022 :
"Em kỳ vọng nhà cầm quyền sẽ trả lại lư hương Đức Thánh Trần về lại chỗ cũ vì nó là biểu tượng vừa văn hóa, vừa tâm linh, vừa lịch sử của Sài Gòn. Khi chính quyền cẩu lư hương Đức Thánh Trần đi, nhiều tranh cãi, phẫn nộ xảy ra trên cộng đồng mạng cũng như trong dân chúng. Chuyện tâm linh không đùa được. Họ cũng thấy khi cẩu lư hương đi, lập tức bộ tứ Hải -Quân- Đua- Cang xộ khám, tức bốn cựu nhân vật chủ chốt của chính quyền thành Hồ gồm Lê Thanh Hải, Lê Hoàng Quân, Nguyễn Văn Đua và Tất Thành Cang. Báo chí Nhà nước thì em không thấy có ý kiến nào, từ nào nói đến việc trả lại lư hương của Đức Thánh Trần hết. Đó được coi là vấn đề ‘nhạy cảm’ nên họ không nhắc tới".
Lý giải nguyên nhân chiếc lư hương dưới chân tượng Đức thánh Trần bị cẩu đi hôm 17 tháng 2 năm 2019, phía chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh mà đại diện là bí thư quận ủy Trần Kim Yến, nói rằng việc di chuyển này hết sức bình thường, nằm trong kế hoạch chung chỉnh trang các địa điểm văn hóa ở quận sau Tết.
Nhiều người dân không đồng tình với cách giải thích này và cho rằng, bề ngoài là quyết định của bà Yến nhưng ai cũng biết đó là chủ trương của Bí thư Nguyễn Thiện Nhân.
Nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc nêu nhận định của ông :
"Vấn đề là lãnh đạo thành phố lúc bấy giờ sợ nơi đây tập trung những nhóm, những người đối lập với chính quyền gọi là lợi dụng những ngày tưởng niệm trong cuộc chiến tranh đối với Trung Quốc đốt nhang để tưởng nhớ các anh hùng, liệt sĩ hy sinh vì tổ quốc. Người ta cho rằng đã làm mất an ninh, trật tự vì lúc bây giờ, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân đã hứa với Trung ương là không để xảy ra bất cứ cuộc biểu tình nào ở Thành phố Hồ Chí Minh. Người ta đánh đồng việc đi đốt nhang tưởng niệm những người đã ngã xuống cho đất mẹ Việt Nam là biểu tình".
Cho đến bây giờ, Việt Nam vẫn chưa có luật biểu tình vì dự thảo không được trình Quốc hội. Lý do được Bộ Công an nêu ra là "cần phải được nghiên cứu kỹ, không để các thế lực thù địch, phản động lợi dụng".
Vấn đề chiếc lư hương có được trả về chỗ cũ một cách trân trọng như một ‘hình thức sửa sai’ hay không là câu hỏi còn bỏ ngỏ ; nhưng những người quan tâm đang chờ đợi một hành động cầu thị từ phía chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh.
Diễm Thi
Nguồn : RFA, 09/03/2022
Một tuần nữa là đến Rằm tháng Giêng, mười ngày nữa là đến 17 tháng Hai. Ý đồ của Trung Quốc rất thâm thúy và nguy hiểm. Chính quyền nên biết nghĩ xa hơn. Ai trong số Chính phủ hay Bộ chính trị hiện nay muốn đóng đinh tên tuổi mình và dòng tộc của mình vào lịch sử "như là những kẻ muốn xóa nhòa ký ức lịch sử", chứ đừng để như là những kẻ phá đàn Nam Giao. Nhân ngày Rằm, nhân ngày 17/2, hãy trả lại lư hương trước tượng Trần Hưng Đạo ngay vào đúng vị trí ban đầu !
Nhân ngày Rằm, nhân ngày 17/2, hãy trả lại lư hương trước tượng Trần Hưng Đạo ngay vào đúng vị trí ban đầu !
Hãy đừng để cho các bộ phận thờ địch, thân địch kết hợp được với địch để chống lại "các thế lực thù địch". "Các thế lực thù địch" ở đây, trong con mắt của những kẻ "thờ địch" và "thân địch", chính là nhân dân.
Trong tâm khảm dân đen Việt, Trần Hưng Đạo là bậc thánh, không chỉ vì chiến công ba lần chỉ huy đánh thắng quân Nguyên, mà còn vì hàm ơn chủ trương "phải khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc". Xúc phạm Đức Thánh Trần, là xúc phạm Lịch sử, xúc phạm Văn hóa, đi ngược với Lòng Dân, với Lẽ Trời. Con cháu đời sau, chỉ có những kẻ trí ngắn lòng nông, ỷ vào chức quan, mới dám ngông cuồng làm những chuyện bạo thiên nghịch địa như thế. Nhưng đời quan ngắn ngủi lắm. Mà bia miệng thì ngàn năm.
Đã 3 năm lư hương bị di dời
17 tháng Hai năm nay là vừa đúng ba năm chính quyền Tp. Hồ Chí Minh cho cẩu lư hương đặt trước tượng Trần Hưng Đạo mang đi nơi khác, với lý do rất ất ơ, đó là để ngăn cản người dân thành phố tụ tập đông người ! Ba năm qua, không biết bao nhiều bài viết, phân tích và góp ý với chính quyền về quyết định sai lầm và có thể nói thẳng là rất thất nhân tâm ấy. Tượng Đức Thánh Trần ở quảng trường Mê Linh do họa sĩ Phạm Thông (1943 – 2016) tạo tác, được xây dựng từ năm 1966 – 1967. Đây chính là tượng đài Trần Hưng Đạo đầu tiên trên cả nước. Bức tượng cao 6 mét, được thiết kế theo hình tượng lưu truyền trong sử sách, tướng quân ra trận chỉ tay xuống dòng sông, nêu lời thề đanh thép : "Đánh trận lần này nếu không thắng giặc sẽ không bao giờ trở về bến sông này nữa !" Thần thái của bức tượng thể hiện dáng uy vũ của một anh hùng và qua đó là khí phách của cả một dân tộc. Hình ảnh bức tượng oai phong đã ghi dấu trong lòng nhiều thế hệ và có nhiều phiên bản được dựng lại nhiều nơi trong và ngoài nước.
Trước đây mấy tháng, hôm 26/9/2021, ngày Giỗ Đức Thánh Trần là một "cơ hội vàng" để chính quyền thành phố làm ngay nghi lễ tái an vị lư hương kết hợp dâng hương kính lễ Trần Hưng Đạo và cầu nguyện cho Quốc thái Dân an. Nhưng dịp ấy đã qua đi trong sự phớt lờ của chính quyền. Tục ngữ có câu "Tháng tám giỗ Cha" để nhắc nhớ ngày giỗ Anh hùng Trần Hưng Đạo (20/8 Âm lịch), người được coi không những là Cha mà còn là Đức Thánh và được nhân dân thờ phụng từ nhiều thế kỷ. Ấy vậy mà, theo giới phân tích, chỉ vì Tp. Hồ Chí Minh lỡ hứa với Trung ương sẽ không để xảy ra bất cứ cuộc biểu tình nào, nên chính quyền di dời lư hương vào ngày 17/2/2019. Như thế là Tp. Hồ Chí Minh đã đánh đồng việc một số nhân sĩ trí thức nhân những ngày tưởng niệm các biến cố của Việt Nam đối với Trung Quốc như 17/2, 19/1, 14/3… đến đốt nhang là biểu tình. Do đó cho cẩu lư hương đi.
Rất tiếc, chiếc lư hương trước tượng đài Trần Hưng Đạo đã bị dời đi một cách bất kính, cách đây ba năm – đúng vào ngày kỷ niệm 40 năm quân dân ta đánh trả cuộc xâm lược của Trung Quốc ở biên giới phía Bắc. Lư hương bị cẩu đi vào dịp Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng và các trí thức yêu nước chuẩn bị tưởng niệm các liệt sĩ và đồng bào hy sinh trong cuộc chiến chống Trung Quốc xâm lược biên giới (17/2/1979 – 2019). Tượng đài trơ trọi nhưng vẫn nổi bật tấm phù điêu khắc họa hình ảnh một đỉnh đốt trầm và một cây gươm, đi cùng một cuộn văn bản xưa đang tung mở. Chỉ vậy thôi, không cần ghi lời mà người xem có thể liên tưởng ngay đến Hịch Tướng Sĩ – áng hùng văn đã đi vào tâm khảm của dân tộc. Đấy là nỗi thao thức của một hào kiệt trước vận mệnh đất nước : "Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối ; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa…"
Những lời cảnh báo nói trên trên thực tế có giá trị cho muôn đời trước họa xâm lăng rình rập : Giặc với ta là kẻ thù không đội trời chung, các ngươi cứ điềm nhiên không biết rửa nhục, không lo trừ hung, không dạy quân sĩ ; chẳng khác nào quay mũi giáo mà chịu đầu hàng, giơ tay không mà chịu thua giặc… Nhân dịp ấy, tác giả Phúc Tiến từng có bài "Nhân giỗ Đức thánh Trần : Cần đặt lại lư hương và tôn tạo tượng đài Trần Hưng Đạo" được đăng trên báo "Người Đô Thị" hôm 17/9 cho rằng, việc di dời lư hương từ tượng đài Trần Hưng Đạo đến đền Trần Hưng Đạo trên đường Võ Thị Sáu ở Quận 1, là vi phạm các nguyên tắc về kính lễ tổ tiên và anh hùng, liệt sĩ. Nhưng rồi bài báo đó đã bị gỡ bỏ cũng như bao góp ý xung quanh chuyện lư hương Đức Thánh Trần đều bị chính quyền làm ngơ.
Nhâm Dần này là một năm đặc biệt
Nhưng Nhâm Dần năm nay là một năm đặc biệt. Thậm chí có thể nói là "đặc biệt của đặc biệt". Từ trước Tết Nguyên đán cả tuần lễ, ngày 26/1, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã về Quảng Ninh dự lễ dâng hương tưởng niệm các anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới 17/2/1979. Có lẽ chưa có đời Thủ tướng nào dự lễ dâng hương ngày 17/02. Năm nay, Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn công tác của Trung ương đã dâng hương tại Khu tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ Pò Hèn. Pò Hèn ở xã Hải Sơn, thành phố Móng Cái. Tại nơi đây, ngày 17/2/1979, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng 209 nay là Đồn Biên phòng Pò Hèn, Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh và cán bộ Lâm trường Hải Sơn, nhân viên thương nghiệp Móng Cái đã ngoan cường chiến đấu bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc.
Trước đấy không lâu, một nhà lãnh đạo cao cấp khác của Việt Nam cũng tưởng niệm các liệt sỹ trong cuộc chiến chống Trung Quốc ở một tỉnh biên giới. Ngày 8/12/2021, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trước khi tham dự buổi Lễ kỷ niệm 130 năm thành lập tỉnh Hà Giang, đã làm lễ dâng hương tại Nghĩa trang Liệt sỹ Vị Xuyên. Báo chí trong nước cho hay Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc và đoàn của ông đã "mặc niệm tưởng nhớ anh linh" của hơn 1.700 anh hùng liệt sĩ an nghỉ tại nghĩa trang. Họ là những người thuộc 32 tỉnh thành của Việt Nam đã ngã xuống "trong cuộc chiến bảo vệ biên giới phía bắc", theo ngôn ngữ tường thuật trên báo chí chính thống của Việt Nam. Năm 2011, khi Hà Giang kỷ niệm 120 năm ngày thành lập tỉnh thì người cao nhất trong Đảng và Nhà nước tham dự lễ là Bí thư Trung ương Đảng, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Năm 2016, khi Hà Giang kỷ niệm 125 năm thành lập tỉnh nhà thì người cao nhất tham dự buổi lễ này là ủy viên Bộ chính trị, Trưởng Ban kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình. Tuy nhiên, cả bà Ngân lẫn ông Bình đều không hề thăm nghĩa trang liệt sĩ Vị Xuyên.
Cách sám hối tốt nhất
Nghe đồn rằng từ ngày di dời lư hương trước tượng Đức Thánh Trần dân Sài Gòn gặp nhiều hoạn nạn, mà khủng khiếp nhất là nạn đại dịch Covid-19. Thế là một số đồn đãi cho rằng đấy là nghiệp lực luân báo. Nghiệp lực nào ? Nguyên nhân nào ? Và lý giải ra sao ?
Có 2 nguyên nhân.
Thứ nhất, di dời lư hương làm nhiều người lo lắng, bất an, những người này lại truyền sợ hãi bất an sang người khác… cứ thế lan rộng mãi ra. Mà lo lắng bất an thì dễ bị tai nạn, dễ mắc bệnh hơn người hạnh phúc, có thân tâm an lạc. Các nhà tâm lý học và các bác sỹ đều biết rõ điều này. Thứ hai, Một số kẻ làm điều thất đức như đánh người, trộm cướp… vốn chẳng kiêng nể gì, nay thấy chính quyền làm chuyên vô đạo như thế càng không tin gì vào Thánh Thần, nghiệp báo nữa, lại càng được thể làm càn. Đấy chính là nghiệp lực luân báo, hoàn toàn tự động. Muốn an lòng dân thì phải mang ngay lư hương trả về chỗ cũ. Chính Đức Thánh Trần và các bậc tổ tiên, anh hùng, liệt sĩ đã và đang góp nhiều sức mạnh tinh thần quý báu cho cuộc chiến phòng chống đại dịch Covid-19 hiện tại và phòng chống kẻ địch bên ngoài xâm lược.
Câu chuyện ba năm trước được nhắc lại ở đây chỉ để khẳng định rằng, bài báo tha thiết kêu gọi trả lại lư hương của của Đức Thánh Trần tại tượng đài ở Bến Bạch Đằng mới đây, được đăng trên "Người Đô Thị", không phải là tiếng kêu đơn lẻ. Đó là sự đau đớn của cả một dân tộc về sự báng bổ một hình tượng vĩ đại trong lịch sử người Việt. Đó là bài viết hiếm hoi đặt vấn đề về một giá trị dân tộc tổn thương từ sự cường quyền. Với nhân dân, đó là sự phẫn nộ dù âm thầm hay dữ dội về một tượng đài lịch sử bị xúc phạm. Phải nói huỵch toẹt ra như thế này : Một số quan chức thành phố không muốn người dân tới trước tượng Trần Hưng Đạo để thắp hương nhân những ngày được cho là Trung Quốc gây hấn hoặc xâm lược VN, tại một địa điểm nhiều ý nghĩa và thu hút nhiều sự chú ý. Ngờ rằng họ sợ việc làm đó khuấy động tinh thần yêu nước, chống giặc Trung cộng, không loại trừ họ muốn lấy lòng Trung cộng !
Năm ngoái, Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng đã đòi Chính quyền cộng sản Việt Nam trả lại chiếc lư hương đúng nơi tượng Đức Thánh Trần. Nhâm Dần năm nay, tình thế quốc nội và quốc tế đang có những nét mới. Sự hiểm ác của Trung cộng đang trở thành Chinazi (ví với Đức quốc xã Hitler), bộc lộ chẳng thể nào cụ thể hơn. Sự ghét bỏ của phần lớn dân Việt Nam cũng như của đa phần loài người đối với những thảm họa Chinazi đã/đang gây ra cho thế giới này không lời nào tả xiết được. Từ năm 2019, trong dân gian rộ lên tin đồn về chuyện chính quyền hiện nay muốn mượn việc thủ tiêu các tượng đài, miếu đền do Việt Nam Cộng Hòa dựng lên, để thực hiện việc chuyển dời lư hương, mưu toan xóa bó các chỉ dấu nhắc nhở nhân dân ghi nhớ những bước đường lịch sử đất nước đã trải qua !
Thử hỏi hành động chà đạp lịch sử như vậy là để thờ ai, phản ai ? Thật khó tin chuyện có thật này lại xảy ra trong thời đại văn minh ngày nay. Quả bóng đang ở chân những người có trách nhiệm trong chính quyền. Phải đặt lại lư hương về chỗ cũ là việc không thể trốn tránh được ! Dứt khoát những sai lầm hôm qua không có nghĩa mọi người hôm nay phải cùng nhau muối mặt chịu đựng ! Tổ quốc chỉ có một ! Tổ tiên Việt Nam không bao giờ phân biệt đứa con nào thờ phụng mình. Trả lại lư hương về chỗ cũ là cách sám hối đối với những sai lầm mà chế độ này đã phạm phải. Không một quyền lực hay cá nhân nào dù là nhân danh cái gì được phép ngồi xổm lên danh dự của dân tộc và linh hồn tổ tiên ! Sự táng tận lương tâm của quyền lực toàn trị nhất thời có thể làm điều ô nhục là bốc dời lư hương đi chỗ khác, để hòng mong xóa nhòa được ký ức của lịch sử. Nhưng lư hương thờ đức Thánh Trần trong lòng mỗi người con dân Việt là bất diệt, kẻ nào đụng vào sẽ không tránh khỏi bị hủy diệt !
Nguồn : VOA, 07/02/2022
