 | Tổng quan: | 3639265 |
Hồng vệ binh hay thảm họa văn hóa từ Hà Nội ?
Trần Hiếu Chân, RFA, 06/12/2023
Tại Kinh thành Thăng Long, một cơn "địa chấn" về văn hóa lại một lần nữa rung lắc dữ dội. 31 bức tranh gò đồng bị cấm treo mà không có bất cứ một lời giải thích nào từ chính quyền cộng sản. Dư luận đang rộ lên về một vụ đấu tố "Văn nhân giai phẩm Bis" (lần thứ hai) ở thế kỷ 21.
Triển lãm chân dung gò đồng của tác giả Phạm Xuân Trường ở Hà Nội - Văn Việt/Tạ Duy Anh
---------------------------------
Thật ra cho đến nay, nhiều thế hệ cả trẻ lẫn già ở Việt Nam, vẫn chưa biết được sự thật phũ phàng : Chính Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh đứng đằng sau vụ đấu tố "Văn nhân giai phẩm" lần thứ nhất. Chính ông Hồ là người đã chủ trương đàn áp phong trào tranh đấu cho tự do dân chủ của văn nghệ sĩ và trí thức miền Bắc có tầm vóc lớn lao, khởi xướng từ đầu năm 1955 và bị dập tắt tháng 6/1958. Cám ơn nhà phê bình văn học Thụy Khuê (Pháp quốc) đã có tác phẩm để đời hơn 900 trang về sự dối trá và công cuộc triệt tiêu hết mọi dấu vết của sự dối trá ấy trong lịch sử văn hóa Việt (1). Và giờ đây, chúng ta cũng "nên có nhời" với đội Hồng vệ binh từ Sở Văn hóa – Thể dục thể thao Hà Nội đã cử hai "nữ quái" đến săm soi suốt cả một buổi sáng, rồi lấy quyết định ngay tại "hiện trường" (như trong một vụ án mạng), để "khai tử" 31 bức tranh gò đồng trân quý. Nhờ sự độc đoán đó, không cần đến thuyết âm mưu, một lần nữa, công chúng trong và ngoài nước có dịp hiểu thêm về đường lối văn hóa và chủ trương của Đảng cộng sản Việt Nam đối với giới văn nghệ sĩ trí thức, tại thời điểm vẫn được tuyên truyền là Việt Nam đang hội nhập với thế giới văn minh.
Mọi sự so sánh đều khập khiễng, đương nhiên ! Ngay trong 31 vị có "tranh treo không phải tranh treo nhưng mà tranh treo" ấy, tôi nghĩ, chẳng có ai tự ý đem so mình với các bậc tiền bối từng bị cộng sản đầy ải từ thế kỷ trước. Bởi vì, chính ông Phạm Xuân Nguyên, cựu Chủ tịch Hội Nhà Văn Hà Nội đã viết trên Facebook rằng, các ông chỉ là "những con người tự do ở một đất nước luôn hô hào độc lập – tự do". Các ông "không ai muốn bị tai nạn để được nổi tiếng" ! Nhưng các ông "cần được biết ai và vì lý do gì đã khiến các ông bị ‘tai nạn’ để thành ra ‘nổi tiếng’ một cách bất đắc dĩ thế này" (2) ? Tác giả bài viết này chia sẻ với nguyện vọng hoàn toàn chính đáng của vị cựu Chủ tịch Hội, nhưng đồng thời cũng lo ngại, nếu ông Phạm Xuân Nguyên đòi truy tận gốc cái lệnh oái oăm do hai nữ "Hồng vệ binh" mang đến buổi duyệt tranh, thì e rằng ông sẽ đụng chạm lớn. Bời vì, giống như trong 900 trang sách, bà Thụy Khuê đã dày công đi tìm "trùm cuối" của vụ "Văn nhân giai phẩm" lần thứ nhất, thì trong vụ "Tranh treo" này (được cho là một vụ đấu tố "Văn nhân giai phẩm lần thứ hai" ở thế kỷ 21), ít nhất, ông Nguyên cũng sẽ đụng chạm đến Trưởng ban Tuyên giáo trung ương.
Nói "ít nhất" là vì ông Trưởng ban Tuyên giáo trung ương cũng chưa thể là "trùm cuối". Ở một xứ đảng cộng sản lãnh đạo tuyệt đối và toàn diện mọi việc, mọi nơi và mọi lúc, thì chính ông Trưởng ban (tướng quân đội ba sao Nguyễn Trọng Nghĩa) cũng chỉ là tay sai của đấng "Quân vương". Ông Nguyên đã cảm thán khá chính xác, khi ông thấy rất đau cho vụ này, và "càng đau hơn khi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa thay mặt Ban chấp hành trung ương ký ban hành Nghị quyết số 45 của Hội nghị Trung ương 8 về phát triển đội ngũ trí thức cả số lượng và chất lượng". Cám thán như thế, ông Nguyên có nghĩ rằng, nếu Tổng bí thư ra cái lệnh trên, thì quả thật, ông Trọng đã tự "lấy đá ghè chân mình" ? Và cảm thán như thế, mà các ông vẫn chưa hết hy vọng ? Nhà văn Tạ Duy Anh (Lão Tạ) đặt câu hỏi : "Việc làm đầy tinh thần ‘hồng vệ binh’… đã xảy ra liệu có phải là quan điểm của lãnh đạo Hà Nội hay chỉ là do sự kém cỏi, muốn thể hiện quyền lực của cấp dưới ? Với trường hợp thứ nhất thì không còn gì để nói, ngoài từ "thảm họa"… Và Lão Tạ mách nước, nếu tôi là Đinh Tiến Dũng hoặc Trần Sỹ Thanh (Bí thư và Chủ tịch Hà Nội), tôi sẽ đích thân đến thăm triển lãm, nằn nì xin phép tác giả được tự tay treo những bức chân dung bị cấp dưới cấm (3). Một sự ngây thơ đẹp tuyệt vời… thưa Lão Tạ. Nếu "Quân vương" Nguyễn Phú Trọng không bật đèn xanh, thì ông Dũng và ông Thanh không đời nào dám manh động ! Không tin, các vị cứ chờ xem !
Để lần theo dấu vết "trùm cuối" của vụ "Tranh treo", xin trích dẫn một "tuýt" bạn tôi vừa gửi. Anh là sĩ quan quân đội, từng lấy bằng bác sĩ ở trời Tây, tự tuyên bố bỏ Đảng cộng sản Việt Nam. Anh viết, có gì đâu mà bạn phải băn khoăn là "Hồng vệ binh" làm theo lệnh của ai ? Lê-nin từng dạy, bọn trí thức giá trị không bằng cục phân. Phân còn giá trị hơn chúng, vì nó còn dùng được vào việc bón ruộng. Còn bọn này… Đảng cộng sản Việt Nam tuân theo huấn dụ của Lê-nin, của Mao Chủ tịch, và biết đâu nay mai sẽ "cùng chung vận mệnh" với hậu duệ của Mao là Tập Đa Đa, thì tất nhiên "phải tống (cái lũ ấy) vào hũ mà đậy lại" theo như Hồi ký của Giáo sư Nguyễn Mạnh Tường tiết lộ. Còn dưới con mắt của "Quân vương" Nguyễn Phú Trọng hiện nay, thì trí thức, văn nghệ sĩ là tầng lớp dễ "diễn biến" và "tự chuyển hóa" nhất. Một Facebook khác, viết trên "Tiếng Dân", "giá ông Phạm Xuân Trường cứ gò đồng tranh chân dung lợn gà chó má, thì Hà Nội chả ai cấm làm gì. Đằng này, ông Trường lại đi gò đồng chân dung các nhân vật có nhiều đóng góp đặc sắc cho Văn hóa, Văn chương Việt, thế thì tất nhiên cần phải cấm là đúng rồi (4) !
Facbooker Thông Cào còn quyết liệt hơn trong việc truy vết "trùm cuối" : "Phải nói thẳng, đây là vụ ‘Nhân văn giai phẩm bis’, vụ đấu tố, hủy diệt văn nghệ mới. Nó là sự kết hợp của chính trị thô bạo với sự quản lý ngu dốt và thói nhỏ nhen, tiểu nhân tầm thường. Nó là sự xuống dốc thê thảm của văn hóa trong tay bọn hồng vệ binh thối nát. Phải vạch mặt, chỉ ra đích danh thủ phạm chứ không thể xuê xoa mãi được… Nếu như Bí thư thành ủy Đinh Tiến Dũng hoặc Trưởng ban tuyên giáo Thành ủy không đứng ra giải quyết thì trách nhiệm ‘scandal’ này thuộc về Trung ương, thậm chí thuộc về Tổng bí thư. Đây đâu phải là ‘chuyện thường ngày ở huyện’ nhỏ nhặt, không đáng kể của một cuộc triển lãm, hay của lĩnh vực văn nghệ…" (5). Hoàn toàn chính xác, đây là nơi thể hiện rõ nhất, quan điểm chính thống của thế lực cầm quyền đối với các nhân vật lịch sử, những người có công với dân với nước, những người mà ngay chính chế độ độc tài toàn trị này, chẳng đừng, đã buộc phải "che miệng thế gian" bằng cách ban phát các danh hiệu hão, từ giải thưởng Hồ Chí Minh đến giải thưởng Nhà nước…
Hãy kiên nhẫn chờ thêm mấy ngày nữa, thậm chí có thể mấy tuần, mấy tháng nữa, để xem vụ "án treo" này có động đến cửa của "Thiên đình" hay không, hay lại nói như nhà thơ họ Chế : "Cửa vẫn đóng và đời im ỉm khóa".
Trần Hiếu Chân
Nguồn : RFA, 06/12/2023
Tham khảo :
1. https://www.voatiengviet.com/a/interview-thuy-khue-05-26-2012/1145623.html
4. https://baotiengdan.com/2023/12/02/vi-sao-so-van-hoa-ha-noi-cam/
*************************
Quản lý văn hóa theo kiểu ‘Tao không thích thì tao cấm’ !
Trân Văn, VOA, 04/12/2023
Hiếm có minh họa nào cho dân chủ xã hội chủ nghĩa, cho thiện chí hòa hợp – hòa giải, cho mời gọi góp ý xây dựng chính quyền rõ như thế này.
Khai mạc triển lãm chân dung gò đồng của Phạm Xuân Trường. Có 31 tác phẩm bị cấm. (Hình : Tạ Duy Anh/Vanviet.info)
Ông Thái Kế Toại, 75 tuổi, Đại tá, cựu Trưởng phòng An ninh văn hóa Cục A25 của Bộ Công an, cựu Giám đốc Điện ảnh Công an, cựu Phó Chủ tịch Thường trực Hội Điện ảnh Hà Nội vừa công bố thư khiếu nại mà ông mới gửi ba người : Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội, Giám đốc Công an Hà Nội, Cục trưởng Cục A03 của Bộ Công an. Nội dung chính thế này :
Mấy ngày qua tôi có đọc được tin tức trên mạng về việc Sở cấm triển lãm của ông Phạm Xuân Trường tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam không được treo 31 bức tranh chân dung gò đồng các trí thức, văn nghệ sĩ trong đó có tranh chân dung tôi.Vậy có phải danh sách đó do Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội quyết định hay không ?Nếu đúng là quyết định của Sở thì các ông dựa trên văn bản, quy định pháp luật nào liên quan đến 29 ông trí thức, văn nghệ sĩ và cá nhân tôi ?Nếu các ông cấm treo tranh chân dung tôi thì đó là sự xâm phạm nhân phẩm, quyền cá nhân của tôi và vi phạm pháp luật nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.Các ông sẽ xử lý sự việc thế nào ?Xin đề nghị ông Giám đốc Công an Hà Nội, ông Cục trưởng Cục A03 Bộ Công an xem xét điều tra sự việc, xử lý những vi phạm pháp luật theo mức độ nặng nhẹ.Mong các ông hồi âm cho cá nhân tôi và công luận.Cám ơn sự quan tâm và công tâm của các ông (1).
Dường như ông Toại là người đầu tiên "có liên quan" đến scandalTranh ‘TREO’ khiếu nại chuyện Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội cấm trưng bày tranh chân dung của một số cá nhân mà cả đương sự (nghệ sĩ tổ chức triển lãm tác phẩm), người "có liên quan" (văn nghệ sĩ được nghệ sĩ chọn - thể hiện chân dung và mang ra trưng bày) lẫn công chúng không ai biết vì sao lại thế.
***
Phạm Xuân Trường là một nhà thơ ngụ tại Hải Phòng. Ông không chỉ nổi tiếng về thơ mà còn nổi tiếng vì dùng các lá đồng để tạo ra tranh – tranh gò đồng. Ngày 2/12/2023, Phạm Xuân Trường tổ chức triển lãm lần thứ hai 184 tấm tranh gò đồng của ông tại Bảo tàng Mỹ thuật Hà Nội. Đây là lần thứ hai Phạm Xuân Trường tổ chức triển lãm những tấm tranh gò đồng của ông (lần đầu cách nay năm năm – 11/2018 – tại Hải Phòng).
Trong 184 tấm tranh gò đồng mà ông Phạm Xuân Trường mang đến Hà Nội để thực hiện triển lãm"Chân dung các văn nghệ sĩ" có 31 tấm bị Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội cấm treo. Lệnh cấm được thể hiện trên Danh sách tác phẩm đính kèm Giấy phép triển lãm, mỹ thuật số 563/GP-SVHTT mà Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội cấp ngày 1/11/2023 bằng dòng chữ : Không cấp phép tác phẩm(2).
Những người mà Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội không cho ông Phạm Xuân Trường giới thiệu chân dung của họ tại triển lãm của ông gồm : Phan Khôi. Hoàng Cầm. La Khắc Hòa. Tạ Duy Anh. Hoàng Quốc Hải. Hoàng Minh Tường. Trần Đức Thảo. Nguyễn Duy. Lê Đạt. Phùng Cung. Đỗ Hoàng. Phạm Lưu Vũ. Thái Bá Tân. Nguyễn Xuân Diện. Thái Kế Toại. Trần Dần. Phùng Quán. Nguyễn Quang Lập. Trần Huy Quang. Vũ Thư Hiên. Phạm Viết Đào. Nguyên Ngọc. Ý Nhi. Dương Tường. Bùi Chí Vinh. Hoàng Hưng. Đặng Văn Sinh. Trương Tửu. Phạm Xuân Nguyênvà bốn người cùng góp mặt trong một tấm tranh gò đồng là Nguyễn Xuân Khánh, Phạm Toàn, Bùi Ngọc Tấn, Dương Tường.
Một số trong số những nhân vật vừa kể đã từng bị cáo buộc là lợi dụng văn hóa, văn nghệ để tuyên truyền chống phá nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa hồi cuối thập niên 1950 ở miền Bắc Việt Nam – "phong trào Nhân văn Giai phẩm". Một số đã từng bị nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tống giam. Một số đã từng hoặc vẫn còn đang lên tiếng chỉ trích về những điều trái tai, gai mắt.
Tuy nhiên cần lưu ý là trong số những nhân vật mà Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội cấm, ông Phạm Xuân Trường trưng bày tác phẩm thể hiện chân dung của họ, có nhiều người đã được chiêu tuyết rồi được trao các giải thưởng quốc gia mà chính quyền Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam xác định là cao quý như Giải thưởng Hồ Chí Minh (trường hợp Triết gia Trần Đức Thảo – Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2000), Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật (trường hợp các ông Trần Dần, Lê Đạt, Phùng Quán, Hoàng Cầm...), hoặc được tôn vinh bằng những giải không kém phần quan trọng như Giải Thành tựu văn học trọn đời (trường hợp ông Hoàng Quốc Hải)...
Thế thì tại sao Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội lại xử sự như vậy ? Quyết định của Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội chính là minh họa cho chuyện : Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam cho phép các viên chức hữu trách sử dụng công quyền theo kiểu "mày, tao", bất kỳ ai cũng là "mày" nên các quyền hiến định dành cho công dân chỉ tồn tại trên giấy, "tao" không thích thì "tao" cấm.
Chiêu tuyết bằng các giải thưởng, bằng việc dùng tên để đặt cho một hay một số con đường nào đó chỉ là... động tác kỹ thuật. Sự nghi kỵ, thậm chí thù hằn vô lối vẫn còn nguyên và đó có thể là lý do ông Thái Kế Toại – người góp phần đáng kể vào việc giải oan cho các thành viên "Nhân văn Giai phẩm" cũng trở thành kẻ đắc tội với hệ thống nên không được phép góp mặt.
Hiếm có minh họa nào cho dân chủ xã hội chủ nghĩa, cho thiện chí hòa hợp – hòa giải, cho mời gọi góp ý xây dựng chính quyền rõ như thế này. Đừng nghĩ đó là lỗi nhận thức của Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội nói chung, Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội nói riêng. Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội chỉ có thể ngang nhiên biểu diễn sự thô bạo như vậy sau khi đã tham khảo ý kiến của những ngành khác như tuyên giáo, công an. Ở lần triển lãm tranh gò đồng đầu tiên vào năm 2018 tại Hải Phòng, Sở Văn hóa – Thể thao Hải Phòng cũng cấm ông Phạm Xuân Trường treo 8 trong 108 tác phẩm của ông(3). Không có chủ trương, không ai dám làm và làm một cách nhất quán như thế.
Trân Văn
Nguồn : VOA, 04/12/2023
Chú thích
(3) http://trannhuong.net/tin-tuc-56602/tai-sao-ha-noi-khong-cho-treo-tranh-.vhtm
***************************
Cấm treo 31 bức chân dung gò đồng : Sự tùy tiện, cửa quyền hay chủ trương ?
Diễm Thi, RFA, 04/12/2023
Hôm 2/12/2023, Nhà thơ Phạm Xuân Trường tổ chức triển lãm "Chân dung các văn nghệ sĩ" tại Bảo tàng Mỹ thuật Hà Nội. Trong 184 tấm tranh do ông thực hiện từ các lá đồng, có 31 tấm bị Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội cấm treo. Trong 31 bức chân dung bị cấm treo này có cả những người từng nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh, nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật…
Một trong những bức tranh gò đồng bị cấm treo. Chân dung nhà văn Xuân Khánh, Dương Tường, Bùi Ngọc Tấn và Phạm Toàn. Hình : facebook Nguyễn Xuân Diện
Nhà thơ Hoàng Hưng, một người từng bị tù ba năm vì tội "lưu truyền văn hóa phẩm phản động", chỉ vì mang theo trong người tập thơ của nhà thơ Hoàng Cầm. Nhà thơ này cũng là một người có tên trong danh sách chân dung bị cấm treo. Ông nói với RFA suy nghĩ của mình hôm 3/12/2023 :
"Thứ nhất, tôi không biết lệnh cấm này cụ thể là ai ở Sở Văn hóa Hà Nội. Tôi chỉ có thể nói là quá kém, không tưởng tượng được. Một người làm công tác văn hóa bậc thấp cũng không thể kém cỏi đến như thế. Trong danh sách những chân dung bị cấm treo lại có cả những nhân vật từng được nhận giải thưởng Hồ Chí Minh như ông Trần Đức Thảo. Ông Trần Đức Thảo có tuyển tập do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật của Đảng cộng sản in một cách trân trọng. Ngoài ra, một số nhà văn đã được giải thưởng Nhà nước như Trần Dần, Lê Đạt, Hoàng Cầm, Phùng Quán, Nguyễn Duy mà cũng bị cấm treo thì quả thực là không hiểu nổi.
Thứ hai, việc cấm những ai thì nằm trong tay một người nào đó ký quyết định. Nhưng nó nằm trong chủ trương của cả hệ thống là luôn luôn kỳ thị và không muốn cho xuất hiện trước công chúng những người đã từng làm Đảng không vừa lòng. Đây là một chủ trương từ thời Nhân Văn Giai Phẩm kéo dài đến nay chứ không mới mẻ gì.
Có thời kỳ đổi mới thì có cởi mở hơn, nhưng mấy năm gần đây tôi thấy có chiều hướng muốn trở lại thời kỳ khắt khe ngày xưa".
Nhà thơ Hoàng Hưng khẳng định, đây là chủ trương của cả một hệ thống chứ không phải một việc có tính chất ngẫu nhiên hay đơn lẻ của Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội.
Nhà văn Phạm Viết Đào, người có tên trong danh sách chân dung bị cấm treo, bày tỏ cảm xúc của ông với RFA :
"Đây là một sự tùy tiện cửa quyền quan phương, cảm tính và bất chấp luật pháp trong quản lý nghệ thuật. Không thích thì cấm, ghét thì cấm, chẳng căn cứ một quy định luật pháp nào cả... Họ chẳng suy nghĩ gì cả, họ chỉ thấy họ có quyền ra lệnh vì họ là quan chức bắt người khác phải phục tùng cái quyền của họ, một thứ quyền không do luật pháp quy định mà tự họ cho họ cái quyền bắt nạt người khác. Xin lưu ý đây là bộ máy quản lý văn hóa của thủ đô một nước 100 triệu dân".
Nhà thơ Phạm Xuân Trường là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Đây là lần thứ hai ông tổ chức triển lãm tranh gò đồng của mình. Hồi tháng 11/2018, ông đã tổ chức triển lãm 108 bức tranh gò đồng ở Hải Phòng và bị Sở Văn hóa - Thể thao Hải Phòng cấm treo tám tác phẩm trong số 108 bức ông đem đến.
Nhà thơ Liêu Thái nhận định với RFA về lệnh cấm của Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội hôm 2/12 vừa qua :
"Hành vi cấm treo 31 bức tranh gò đồng này cho thấy, các ông kêu gọi, vận động nhà văn Việt Nam vươn đến giải Nobel Văn học, nhưng thực tế việc các ông làm rất nghịch lý và mâu thuẫn. Mặc dù các ông đang cố gắng theo đuổi một cái gì đó ở thế kỷ 21 nhưng cách làm việc của các ông rõ ràng đang ở thập niên 50. Nhưng ngay cả thập niên 50, ví dụ như thời Chủ nghĩa Tượng trưng hình thành, họ cấm vì nó khác chủ đề, nó xa lạ với sinh quyển nghệ thuật lúc đó, chứ không phải đối tượng nó khác. Còn bây giờ, chủ thể trong những bức tranh đó là những đối tượng các ông không ưng ý nên các ông cấm. Hành vi này đi ngược với cái gọi là văn hóa. Rất tiếc nó là hành vi, là hành xử của một cơ quan quản lý văn hóa.
Ở các nước tiến bộ thì sẽ thấy việc đó quá ghê gớm, nhưng ở Việt Nam thì nó xảy ra nhiều lần rồi. Nó là bầu khí quyển chung của nghệ thuật Việt Nam rồi".
Việc cơ quan có thẩm quyền ban hành lệnh cấm, hủy những sự kiện văn hóa hay xử phạt những người tổ chức đã từng xảy ra.
Hồi tháng 8/2022, Chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh ra quyết định xử phạt hành chính và yêu cầu tiêu hủy 29 bức tranh đối với hoạ sĩ Bùi Quang Viễn (Bùi Chát) với lý do tổ chức triển lãm tranh trước đó mà không xin phép. Quyết định xử phạt được ký bởi ông Dương Anh Đức, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh nêu rõ, nếu vị hoạ sĩ không chấp hành việc tiêu hủy thì sẽ bị cưỡng chế, ngoài ra còn phải đóng tiền lời nếu chậm trễ nộp phạt hành chính.
Họa sĩ Bùi Quang Viễn và thông báo về buổi triển lãm tranh. FB Bùi Quang Viễn
Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh sau đó đã bỏ yêu cầu bắt buộc ông Bùi Quang Viễn tiêu hủy 29 bức tranh của mình với lý do được đưa ra là : "Qua thẩm định 29 bức tranh triển lãm không có biểu hiện nội dung vi phạm thuần phong mỹ tục, không có biểu hiện nội dung đi ngược lại với đường lối văn hóa, nghệ thuật của Đảng, Nhà nước và ông Bùi Quang Viễn đã nhận thức hành vi vi phạm, có nguyện vọng không tiêu hủy 29 bức tranh".
Tháng 11/2021, buổi giới thiệu cuốn sách của cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam- Ted Osius cũng bị hủy đột ngột mà lý do hủy không được thông báo. Trong sách, tác giả nhắc đến một số lãnh đạo Đảng và Chính phủ Việt Nam mà ông từng có dịp tiếp xúc trong thời gian làm Đại sứ Mỹ tại Việt Nam trong khoảng thời gian từ năm 2014- 2017.
Với một số văn nghệ sĩ, hành động của một số cơ quan mang danh ‘văn hóa’ là không phù hợp với cái tên của mình, cụ thể trong vụ mới nhất liên quan đến cuộc triển lãm tranh của nhà thơ Phạm Xuân Trường tại hà Nội. Nhạc sĩ Tuấn Khanh nói với RFA quan điểm của ông :
"Xã hội có pháp luật, nhưng người kiểm soát xã hội thích hành động bằng những ghi chú rừng rú trong sổ tay cá nhân của mình, và tệ hơn những ghi chú đó nó bộc lộ luôn sự thiếu hiểu biết và những định kiến cá nhân thấp kém, dẫn đến một thế giới sống đầy hoang mang vì không biết cái gì đúng, cái gì sai. Đến giờ, người ta vẫn không thể biết rằng Sở Văn hóa Thông tin đó đã dựa vào tiêu chí nào và quy chuẩn nào để loại bỏ 31 người ra khỏi bộ sáng tác chân dung gò đồng. Và tôi tin rằng nếu như ngay cả 31 người đó cùng làm đơn yêu cầu sở văn hóa giải thích, các quan chức cũng không đủ khả năng để nói là tại sao!"
Nhà văn, nhà báo Trần Ngọc Tuấn ở Cộng hòa Czech nhận định :
"Là một người viết văn, làm thơ, tôi thấy việc này nó phảng phất như một cuộc đấu tố ở thế kỷ 21 này. Như hồng vệ binh thời cách mạng văn hóa vô sản mà Mao Trạch Đông phát động ở Trung Quốc từ thập niên 60.
Tôi bức xúc và ngạc nhiên khi thấy đến bây giờ mà họ (Sở Văn hóa Hà Nội – NV) còn hành xử như vậy. Có thể người ra lệnh cấm họ rất cảm tính. Ở Việt Nam bây giờ như thập nhị sứ quân, mỗi địa phương họ làm việc theo ngẫu hứng của họ. Tôi không nghĩ cấp cao nhất họ ra chỉ thị như vậy đâu mà đó là một sự ngẫu hứng vô văn hóa của cấp thấp".
Nhà văn này nói vui, có lẽ sau sự việc này, Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội sẽ xin kinh phí chấn hưng văn hóa cho chính họ.
Cách đây ba tháng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam đề xuất Chính phủ Hà Nội chi 350.000 tỷ đồng cho mục tiêu gọi là "chấn hưng, phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam trong giai đoạn 2025-2035". Theo đề xuất này, đến năm 2030 có 100% đơn vị hành chính cấp tỉnh có đủ ba loại hình thiết chế văn hóa như trung tâm văn hóa hoặc trung tâm văn hóa nghệ thuật, bảo tàng, thư viện.
Đến năm 2035, 100% thư viện bảo đảm điều kiện hoạt động, 100% công chức, viên chức lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, văn nghệ sĩ thuộc đơn vị công lập được đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, có năm trường đại học trọng điểm và hai viện nghiên cứu được tập trung đầu tư trở thành cơ sở đào tạo, nghiên cứu trọng điểm quốc gia trong các lĩnh vực âm nhạc, mỹ thuật, sân khấu, điện ảnh, văn hóa ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực.
Diễm Thi
Nguồn : RFA, 04/12/2023
