 | Tổng quan: | 3599861 |
Nguồn : RFI, 28/06/2020
Covid-19 : Dịch bệnh vẫn là mối đe dọa đối với Pháp và Châu Âu
Vòng 2 cuộc bầu cử thành phố và thị xã ngày Chủ Nhật tới đây là đề tài số một trên báo chí Pháp ra hôm nay Thứ Sáu 26/06/2020, được Le Monde và La Croix đưa lên làm chủ đề chính trang nhất. Libération và Le Figaro cũng chú ý đến đề tài này, nhưng ở các trang trong, còn trang nhất thì được dành cho tình hình dịch bệnh Covid 19.
Đám đông trên đường phố tại thị xã Le Touquet-Paris-Plage, miền Bắc nước Pháp, hầu như không ai đeo khẩu trang, cho dù có yêu cầu ghi trên biểu ngữ chăng bên trên con phố chính. Ảnh chụp ngày 23/06/2020. © RFI/Jan van der Made
Như nói ở trên, cả Libération lẫn Le Figaro đều dành hồ sơ chính cho chủ đề Covid-19, và điểm trùng hợp lý thú là cả hai tờ báo đều nhấn mạnh đến nhu cầu cẩn trọng vào lúc dịch bệnh đang có dấu hiệu lui bước.
"Đừng nóng vội !"
Trong hàng tựa lớn chiếm trọn trang nhất, Libération kêu gọi : "Đừng nóng vội" khi còn trong giai đoạn dỡ bỏ phong tỏa. Trong một hồ sơ dài 4 trang, tờ báo Pháp công nhận là trong bối cảnh các số liệu thống kê hiện nay cho thấy là dịch bệnh đang lùi bước tại Pháp, mong muốn "lật qua trang mới" ngày càng mạnh mẽ, và thái độ coi thường các biện pháp an toàn ngày càng nhiều.
Tuy nhiên, nhật báo thiên tả Pháp cảnh cáo : "Sự trỗi dậy trở lại của dịch Covid-19 vào tháng 9 tới đây là một giả thuyết nghiêm túc, trong lúc virus corona vẫn tiếp tục đà lây lan trên các lục địa khác".
Trong bài viết "Tình hình dịch bệnh Covid-19 phải chăng đang trong tầm kiểm soát", Libération cho rằng quả đúng là khi nước Pháp chuẩn bị bước vào tuần lễ thứ tám của giai đoạn hậu phong tỏa, mọi sự có dấu hiện tiến triển tốt, với số ca nhiễm mới được duy trì ở mức thấp, chỉ vài trăm trường hợp mỗi ngày, so với hàng chục ngàn ca lúc dịch chạm đỉnh…
Đà thuyên giảm đang chững lại
Có điều, theo tờ báo, đà thuyên giảm của dịch bệnh có dấu hiệu chững lại từ một vài ngày qua, tựa như đã chạm phải một cái sàn, không tiếp tục đi xuống được nữa. Thậm chí, trong một thông cáo vào hôm qua, 25/06, Tổ chức Y tế Thế giới còn lo ngại về đà vươn lên trở lại của số ca nhiễm tại khoảng ba chục nước Châu Âu từ hai tuần lễ nay.
Trong tình hình đó, Libération đã lưu ý rằng mọi người vẫn cần phải cẩn trọng, dịch bệnh có thể giảm cường độ lây lan vào mùa hè, nhưng không dứt hẳn và trong những điều kiện thời tiết lạnh và khô sau đó, virus có thể tác oai tác quái trở lại.
Đối với tờ báo, các biện pháp bảo đảm an toàn về mặt y tế do đó vẫn hết sức cần thiết, mà đầu tiên hết là việc phải đeo khẩu trang, đặc biệt là trong những không gian khép kín, như nơi làm việc chẳng hạn.
Bên cạnh đó, chính quyền cần phải gia tăng việc xét nghiệm, để kịp thời phát hiện người mang virus, cách ly họ để phá vỡ dây chuyền truyền nhiễm. Các ổ dịch và chùm lây nhiễm cần phải được giám sát chặt chẽ.
Châu Âu vẫn phải đề cao cảnh giác
Nhật báo Le Figaro cũng dành tựa lớn trang nhất và một hồ sơ dài 5 trang cho diễn biến của dịch Covid-19, nhưng nhấn mạnh đến tình hình Châu Âu
Dưới hàng tít "Covid-19 : Châu Âu đề cao cảnh giác để tránh nguy cơ tái bùng phát", tờ báo thiên hữu Pháp nêu bật lời cảnh báo vào hôm qua 25/06 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đối với các nước Châu Âu, lưu ý về nguy cơ dịch bệnh "bùng phát" trở lại.
Nhắc lại tuyên bố trong một cuộc họp báo của bác sĩ Hans Kluge, quan chức của WHO đặc trách khu vực Châu Âu, theo đó "số ca nhiễm đã tăng lên ở Châu Âu vào tuần trước, lần đầu tiên từ nhiều tháng nay", Le Figaro đã giải thích rằng đà tăng lên trở lại đó một phần bắt nguồn từ các chiến dịch xét nghiệm tích cực đã được tiến hành từ mùa đông vừa qua, khi lục địa bị virus corona làm cho điêu đứng.
Tuy nhiên, đối với tờ báo, hiện tượng dịch bệnh trỗi dậy đó cũng là một lời cảnh tỉnh đối với nhiều người dân đang có xu hướng buông thả, lơ là hẳn các cử chỉ "an toàn" hay đeo khẩu trang từ lúc các biện phong tỏa được dỡ bỏ.
Không nên cho là virus đã bị triệt tiêu
Trong bài : "Người Pháp đang quên các cử chỉ an toàn vào lúc sắp đến hè", Le Figaro ghi nhận thái độ quan ngại của các công chứng viên, thợ hớt tóc, những chủ hiệu bán thuốc lá, nhân viên các cửa hàng hay nhà hàng… trước tình trạng rất nhiều khách hàng xử sự như là virus corona đã hoàn toàn bị triệt tiêu tại Pháp.
Một trong vô số ví dụ được một chủ tiệm hớt tóc tại Paris nêu bật : "Một số khách hàng đã tỏ vẻ rất ngạc nhiên khi được yêu cầu đeo khẩu trang. Người khác thì chẳng quan tâm gì đến việc giữ khoảng cách an toàn (1 mét) khi bước vào tiệm".
Theo Le Figaro, tình hình đáng lo ngại nhất là tại các nước khác, đặc biệt ở phía đông Châu Âu. Tại Đức, số ca nhiễm tăng lại, nhưng chính quyền đã kiểm soát được tình hình, tại Bồ Đào Nha thì một số biện pháp hạn chế tụ tập và đi lại đã được tái lập ở một số nơi.
Riêng tại vùng Balkan, từ Serbia, Croatia cho đến Montenegro, Bắc Macedonia, số ca nhiễm đã tăng lên trở lại, sau khi chính quyền nhiều nơi bãi bỏ các lệnh giới nghiêm hay hạn chế đi lại và tụ tập.
Một trường hợp điển hình được Le Figaro nêu bật là tay vợt tennis số một thế giới Novak Djokovic và nhiều người khác đã nhiễm Covid-19 sau giải quần vợt Adria Tour tổ chức ở Serbia.
150 đơn vị cần theo dõi nhân vòng 2 cuộc bầu cử cấp thành phố - thị xã
Về cuộc bầu cử địa phương ngày Chủ Nhật 28/06 sắp tới tại Pháp, Le Monde chạy trên 5 cột trang nhất hàng tựa lớn : "150 thành phố cần theo dõi nhân vòng 2".
Le Monde đã điểm qua một số nơi mà lá phiếu của từng cử tri sẽ mang tính quyết định, cho phép các đảng đối lập ở địa phương giành thắng lợi, hay các đa số mãn nhiệm duy trì được quyền hành.
Vào lúc mà mọi người đều dự đoán là đảng Cộng Hòa Tiến Bước LREM của tổng thống Pháp Macron sẽ thảm bại trong cuộc bầu cử, tờ báo thuộc hạng có uy tín nhất nước Pháp đã đặt ra một câu hỏi rất khiêu khích : Liệu có khả năng là đảng cánh hữu Những Người Cộng Hòa LR lại chính là bên thua cuộc nặng nề nhất ?
Đối với Le Monde, cho dù đã có kết quả tốt trong vòng 1 ngày 15/03 vừa qua, đảng LR nhân vòng hai này có nguy cơ bị những tổn thất rất nghiêm trọng, đặc biệt là bị mất hai thành phố lớn Marseille và Toulouse vào tay một liên minh cánh tả. Khả năng mất luôn cả Argenteuil, ngoại ô bắc Paris và Aix-en-Provence, gần Marseille cũng rất cao.
Vì sao đảng LR sẽ bị thua thiệt nhiều nhất ?
Theo tờ báo, có hai nguyên nhân gần như là cơ học giải thích thảm bại đó của đảng chủ chốt trong cánh hữu Pháp.
Nguyên nhân đầu tiên bắt nguồn từ cuộc bầu cử lần trước vào năm 2014. Khi ấy, cánh hữu đã bất ngờ đại thắng, giành được hơn 140 thành phố với hơn 10.000 dân từ tay cánh tả, tranh thủ được nỗi bất bình của người Pháp lúc đó đối với chính quyền của tổng thống Francois Hollande, thuộc đảng Xã Hội. Lần này thì những thị xã vốn có cơ cấu xã hội thiên về cánh tả đó sẽ bầu trở lại theo xu hướng cố hữu của mình.
Nguyên nhân thứ hai là nhân vòng 1 vừa qua, cánh hữu đã đoàn kết được hầu như mọi thành tố của mình, kể cả những ủng hộ viên của các nhóm trung hữu, trong lúc cánh tả lại hết sức chia rẽ. Bước qua vòng hai này, cánh hữu kể như không còn phiếu dự trữ, trong lúc ở rất nhiều nơi, các nhóm cánh tả lại đoàn kết được với nhau để ủng hộ một liên danh duy nhất.
Đó là chưa kể đến việc là kể từ năm 2017, hàng ngũ của đảng LR đã bị phân tán, với một số thành viên đi theo đảng cầm quyền của ông Macron, trong lúc một số người khác thì xa rời đảng trong thời ông Laurent Wauquiez làm chủ tịch.
Nếu đảng LR cánh hữu có nguy cơ bị tổn thất nặng nề, thì phong trào sinh thái EELV được cho là sẽ khẳng định được sự đột phá được ghi nhận nhân cuộc bầu cử nghị viên Châu Âu vừa qua. Ngoài thành phố Grenoble chắc chắn sẽ tiếp tục ở trong tay phe sinh thái, EELV có khả năng thắng lợi tại Lyon, Besançon, Tours, hay ở Strasbourg, Toulouse.
Đảng Xã Hội dù bị suy yếu ở cấp quốc gia, nhưng vẫn bám trụ được ở nhiều địa phương như đặc biệt là ở các thành phố miền Tây như Rennes, Brest, Rouen hay Nantes.
Riêng đảng Cộng Sản thì tiếp tục bị mất các lãnh địa vào tay đảng Xã Hội hay đảng cực hữu Tập Hợp Quốc Gia RN.
Về đảng RN, kết quả cần theo dõi là Perpignan ở miền đông nam nước Pháp, nơi liên danh của của đảng này lại cố xóa nhòa gốc tích cực hữu của mình để tranh thủ cử tri.
Hồi kết của một câu chuyện dài kỷ lục
Cũng về vòng 2 cuộc bầu cử hội đồng thành phố và thị xã sắp diễn ra, nhật báo công giáo La Croix như đã thở phào nhẹ nhõm, chạy trên trang nhất tựa lớn "Hồi kết rốt cuộc đã đến".
Theo tờ báo, vòng 2 cuộc bầu cử Chủ nhật tới đây sẽ đánh dấu sự kết thúc của khoảng cách giữa hai vòng dài nhất trong lịch sử chính trị Pháp. Sau một chiến dịch tranh cử dài vô tận và một tỷ lệ người không đi bầu cao kỷ lục ở vòng một, các ứng cử viên hy vọng rằng lần này, công dân sẽ hăng hái hơn.
Vấn đề lại là các dự báo cho đến giờ không mấy lạc quan về tỷ lệ người đi bầu. Nếu ở vòng một, cử tri bị phân tâm vì phong trào biểu tình chống cải cách hưu bổng và ngay sau đó là cuộc khủng hoảng Covid-19, thì ở vòng 2 này, người dân Pháp tiếp tục phải bận tâm vì những vấn đề hậu phong tỏa, khủng hoảng kinh tế đang đón chờ và kỳ nghỉ hè sắp đến.
Đối với La Croix, tình thế kể trên quả là một nghịch lý, vì cuộc khủng hoảng y tế mà người Pháp vừa trải qua đã chứng tỏ tính chất tối quan trọng của các chính quyền địa phương.
Dẫu sao thì cuộc bầu cử kết thúc sẽ cho phép đời sống chính trị Pháp tiếp tục tiến bước, lập được danh sách đại cử tri cho cuộc bầu Thượng Viện vào tháng 9 tới đây, và cuộc bầu cử các Hội Đồng Vùng dự trù vào tháng Ba năm tới.
Donald Trump tận dụng tâm lý bài Trung Quốc
Về thời sự thế giới, đáng chú ý có lẽ là bài viết trên báo Le Monde về việc tổng thống Mỹ "Donald Trump khai thác tinh thần bài Trung Quốc của một thành phần cử tri Mỹ"
Tờ báo nhắc lại sự kiện là Nhà Trắng mới đây đã lập một danh sách đen gồm 20 công ty Trung Quốc thân cận với quân đội Trung Quốc, được xem là một "công cụ bổ ích" cho các doanh nghiệp Mỹ trước khi ký kết hợp tác với những đơn vị này. Trong danh sách này dĩ nhiên có Hoa Vi.
Theo Le Monde, thông tin đã được rò rỉ rất đúng lúc cho hãng Reuters, hôm 24/06, trong lúc cuộc chiến thương mại và công nghệ Mỹ-Trung vẫn gay gắt. Danh sách của Nhà Trắng được thành lập trong khuôn khổ một đạo luật năm 1999 (Defense Authorization Act), bảo vệ quyền lợi chiến lược của Mỹ, và cho phép tổng thống Mỹ áp đặt biện pháp trừng phạt đối với các đối tượng được nêu tên.
Le Monde thắc mắc : Donald Trump sẽ làm gì đây ? Ông có quyền quyết định đưa ra những trừng phạt mới, nhưng chưa bao giờ một chính quyền Mỹ đi xa đến thế trong việc sử dụng văn kiện luật trên.
Tuy nhiên, điều rõ ràng là chỉ còn không đầy 5 tháng nữa trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, và ông Trump, mà "sức khỏe" chính trị không ở đỉnh cao, đang chơi lá bài "bài Trung Quốc", một tâm lý rất sâu đậm trong một thành phần rộng lớn của cử tri Mỹ.
Trọng Nghĩa
Nguồn : RFI, 31/05/2020
Tòa án Đức chống Liên Âu : thủ tướng Merkel phải lên tiếng
Tuyên bố của tập đoàn dược phẩm Pháp Sanofi ưu tiên cấp vác-xin chống Covid-19 cho Mỹ trước tiên gây chấn động và vấn đề đãi ngộ "những người trên tuyến đầu" trong đợt phong tỏa hai tháng vừa qua là các chủ đề thời sự nổi bật của báo chí Pháp số ra ngày thứ Sáu 15/05/2020.
Tòa Bảo hiến Đức ở Karlsruhe : Một định chế đầy quyền lực của Cộng Hòa Liên Bang Đức. © wikipedia
Trước hết xin giới thiệu hồ sơ đặc biệt của Le Figaro, chiếm gần trọn 4 trang đầu số báo, về con bão ngầm trong lòng Châu Âu, sau phán quyết ngày 05/05 của Tòa Bảo hiến Đức đòi Ngân hàng Trung ương Châu Âu (BCE) giải trình về một kế hoạch hỗ trợ tài chính của BCE hồi 2015, đồng thời ra tối hậu thư kỳ hạn ba tháng cho định chế này.
Nguy cơ tan vỡ dự án xây dựng Châu Âu
Le Figaro chạy trang nhất hàng tựa : "Người Đức không muốn trả các khoản nợ cho Châu Âu", nhận xét Tòa Bảo hiến Đức ở Karlsruhe "gây ra một cuộc khủng hoảng chính trị giữa hai vùng nam và bắc Liên Âu".
Le Figaro tóm lược : "Với cuộc khủng hoảng virus corona, Liên Hiệp Châu Âu phải đối mặt với cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong lịch sử của mình. Tại tất cả các nước, các chỉ dấu kinh tế đều mang tín hiệu nguy cấp. Bối cảnh này đòi hỏi phải các giải pháp mạnh, tuy nhiên cũng lúc đó, cũng rất thuận lợi cho việc quan điểm mang tính giáo điều (về tài chính) của nước Đức trở lại, giống như trong cuộc khủng hoảng Hy Lạp trước đây. Với việc phủ nhận một phán quyết của Tòa án Công lý của Liên Hiệp Châu Âu, Tòa Bảo hiến Đức đe dọa khoét sâu hố ngăn cách nam - bắc trong nội bộ Châu Âu, có nguy cơ khiến cho dự án Châu Âu tan vỡ".
Phán quyết của tòa án Đức, gây bàng hoàng tại Châu Âu, bị lên án là tấn công vào các nền tảng của Liên Hiệp Châu Âu, vào tính độc lập của Ngân hàng BCE và vị trí cao nhất về pháp lý của Tòa án Công lý của Liên Hiệp Châu Âu. Hôm thứ Tư 13/05, thủ tướng Đức Angela Merkel đã có bài phát biểu tại Nghị Viện Đức, nhằm hóa giải nguy cơ xung đột.
Vùng euro cần "liên minh chính trị"
Bài "Angela Merkel gợi đến tinh thần Châu Âu để vượt qua các xung khắc" đặc biệt chú ý đến câu nói sau đây của thủ tướng Merkel với các dân biểu Đức : "Chúng ta đừng quên rằng Jacques Delors đã nói trước khi đồng euro được đưa vào sử dụng : Cần phải có một liên minh chính trị, một liên minh tiền tệ thôi sẽ không đủ".
Jacques Delors, chính trị gia Pháp theo tư tưởng xã hội chủ nghĩa, từng là chủ tịch Ủy Ban Châu Âu trong 10 năm (1985-1995), cũng là người sáng lập viện nghiên cứu về chính trị Châu Âu : Institut Notre Europe - Jacques Delors.
Le Figaro nhận xét, việc thủ tướng Đức đặt vấn đề hội nhập về chính trị của Châu Âu lên hàng đầu cũng là điều mà tổng thống Pháp mong đợi từ nhiều tháng nay, đặc biệt trong hồ sơ củng cố sự gắn bó của khu vực đồng euro.
Báo Đức : Cựu thống đốc Draghi là "con quỷ hút tiền"
Trên thực tế, theo Le Figaro, phán quyết của Tòa Bảo hiến Đức và quan điểm trái ngược của thủ tướng Merkel cũng thể hiện mâu thuẫn trong chính nội bộ đảng CDU cầm quyền Đức. Bởi ứng cử viên số một kế nhiệm bà Merkel trong vị trí lãnh đạo đảng, ông Friedrich Mertz, không phản đối việc tòa án Đức chống lại phán quyết của Tòa án Châu Âu. Chính trị gia Mertz được sự ủng hộ của nhiều cử tri Đức, vốn căm ghét Ngân hàng Trung ương Châu Âu, bị cáo buộc là phung phí tiền tiết kiệm của người Đức. Nhật báo bảo thủ Bild mới đây gọi thống đốc Ngân hàng Trung ương Châu Âu nhiệm kỳ trước, chính trị gia Ý Mario Draghi là "Draghila", con quỷ hút tiền người Đức.
Trong bối cảnh bên ngoài thì các quốc gia hoài nghi Châu Âu như Ba Lan hay Hungary có thể lợi dùng tình hình để đục nước béo cò, bên trong thì đảng cực hữu bài ngoại Đức AfD trỗi dậy, thủ tướng Merkel buộc phải lên tiếng. Tuy nhiên, thủ tướng Đức không thể can thiệp vào lĩnh vực tư pháp. Bà Merkel đã chọn đề xuất thay đổi các hiệp ước của Châu Âu, và thúc đẩy trở lại ý tưởng về quỹ chấn hưng của Châu Âu, đã từng được Pháp đưa ra. Tuy nhiên, đối với nhiều người, bà Merkel dường như khó có thể làm được gì nhiều hơn, bởi bà chỉ là một lãnh đạo sắp hết nhiệm kỳ.
Phán quyết của Tòa án Đức có thể có "tác dụng ngược"
Cũng trong hồ sơ này, Le Figaro có bài "Các nước Châu Âu bị đẩy vào chân tường trong vấn đề liên minh tiền tệ", sau phán quyết của Tòa án Đức. Theo Le Figaro cho dù phán quyết nói trên không trực tiếp liên quan đến các kế hoạch hỗ trợ tài chính của Ngân hàng Trung ương Châu Âu hiện nay, nhưng nó mang lại cho phía phản bác các phương tiện cần thiết để tấn công vào các biện pháp chống khủng hoảng mới do Ngân hàng Trung ương Châu Âu chủ trì.
Theo Le Figaro, hiện tại đương kim chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu, bà Christine Lagarde bình tĩnh, tiếp tục theo đuổi con đường đã chọn, không đếm xỉa đến các thách thức của Tòa án Đức. Trong khi đó, nhìn từ phía nước Pháp, theo Le Figaro, phán quyết của Tòa án Đức có thể coi như một "tín hiệu báo động" đối với các thành viên Liên Hiệp Châu Âu, buộc họ phải tăng cường phối hợp.
Nhưng Paris tỏ ra tin tưởng. Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính Bruno Le Maire, trích lại lời triết gia Đức Hegel về "mưu mẹo của lịch sử" đầy nghịch lý. Nghịch lý đó là một phán quyết có vẻ mang tính bất lợi của tòa án Đức có thể gây tác dụng ngược, "buộc chính phủ liên bang Đức chấp nhận tăng cường chính sách của Liên Âu về ngân sách chung, để bù lấp những giới hạn của chính sách về tiền tệ. Nếu xảy ra, thì đây chính là điều đi ngược lại những gì diễn ra cho đến nay".
Nữ chủ tịch Ủy Ban Châu Âu là người "thiếu tầm nhìn" ?
Quan hệ giữa nước Đức với Liên Hiệp Châu Âu hiện nay rất đặc biệt khi chủ tịch Ủy Ban Châu Âu là người Đức. Cũng Le Figaro có bài "Von der Layen ở tâm điểm rạn nứt giữa Liên Âu và Berlin". Nữ chính trị gia von der Layen, cựu bộ trưởng quốc phòng của bà Merkel, bị rất nhiều chính trị gia Châu Âu lên án là người thiếu tầm nhìn, chỉ là công cụ trong tay các lãnh đạo Đức. Tuy nhiên, bà Ursula von der Layen trở thành người đứng đầu Ủy Ban Châu Âu đúng vào một thời điểm khó khăn bậc nhất trong lịch sử Liên Hiệp. Thử thách thực sự với bà Ursula von der Leyen, chính là xây dựng thành công kế hoạch chấn hưng Châu Âu, kế hoạch sẽ quyết định xem Châu Âu sẽ "thoát ra bằng cách nào, và thoát ra như thế nào khỏi cuộc khủng hoảng ghê gớm hiện nay".
Riêng về phán quyết của Tòa Bảo hiến Đức, Le Figaro khen ngợi chủ tịch Ủy Ban Châu Âu đã có phản ứng "dũng cảm" khi đe dọa sẽ kiện lại Tòa án Đức. Nhật báo Pháp cũng suy đoán, khi đưa ra quyết định, bà Ursula von der Layen ắt hẳn đã phải thảo luận với Berlin.
Tập đoàn Pháp ưu tiên nước Mỹ : giữa "xúc cảm và hiện thực"
"Ở tâm điểm của cuộc chạy đua toàn cầu tìm vác-xin chống Covid-19" là tựa đề trang nhất của nhật báo kinh tế Les Echos. Lẽ đương nhiên, cú sốc gây ra sau thông báo của hãng dược phẩm Sanofi, sẽ cấp vác-xin cho nước Mỹ trước tiên gây tranh luận, là nội dung đầu tiên của hồ sơ này. Xã luận Les Echos mang tựa đề "Xúc cảm và hiện thực" ghi nhận trước hết quan điểm cho rằng nước Mỹ có thể được cấp vác-xin đầu tiên, do họ tài trợ cho các nghiên cứu, gây phẫn nộ.
"Thái độ không thể chấp nhận được", "kẻ lợi dụng những đau thương", "tuyên bố khiêu khích"… Chính giới Pháp hôm qua cũng gần như có một thái độ đoàn kết hiếm có chống lại Sanofi.
Tuyên bố được đưa ra đúng vào ngày thứ hai khi người Pháp vừa chấm dứt 55 ngày phong tỏa phòng đại dịch, để bắt đầu nối lại với cuộc sống bình thường, trong tâm trạng đầy lo lắng là một làn sóng dịch bệnh thứ hai có thể trở lại, khiến khủng hoảng do đại dịch vốn đã trầm trọng càng trở nên khó lường. Các phản ứng dữ dội nói trên rõ ràng là tương thích với tình cảm phổ biến trong xã hội. Tại Pháp, cũng như nhiều nơi khác, rất nhiều người trông đợi vác-xin như một giải pháp duy nhất chắc chắn cho phép đời sống xã hội trở lại bình thường.
Tuy nhiên, theo Les Echos, cần lưu ý là "hiện thực kinh tế phức tạp hơn tình cảm". Chính quyền Mỹ trên thực tế đã tài trợ cho các nghiên cứu của Sanofi cùng các đối tác ngay từ tháng 2. Đây là một khoản đầu tư mạo hiểm và họ có quyền được thừa hưởng kết quả. Les Echos cũng tranh thủ dịp này để phê phán các quan hệ xấu giữa chính quyền Pháp với ngành công nghiệp dược phẩm Pháp từ nhiều năm nay, đến mức mà hàng loạt nhà máy đã lần lượt rời khỏi Pháp.
Dù sao, nhật báo kinh tế cũng trấn an là, người dân Pháp không nên quá lo lắng, vì khi đã có vác-xin thì dân Pháp sẽ dễ dàng được tiếp cận với vác-xin, ngược hẳn lại với nước Mỹ, nơi giá phải trả để được tiêm là rất cao, và rất nhiều gia đình không có bảo hiểm y tế.
"Vác-xin chung của nhân loại" chống Covid-19 : thiếu hợp tác quốc tế
Vấn đề tuyên bố của Sanofi về vác-xin cũng là chủ đề trang nhất của La Croix. Xã luận nhật báo công giáo, với tựa đề "Trò chơi nhỏ nhen của các tập đoàn đa quốc gia", nhấn mạnh là "cuộc tranh luận bốc lửa" xung quanh phát biểu của Sanofi ưu tiên vác-xin chống Covid-19 cho Mỹ phản ánh rõ sự vắng mặt của các hợp tác quốc tế, bỏ ngỏ sân chơi cho các tập đoàn kinh tế.
Tình cảm phẫn nộ là dễ hiểu, vì đây là vấn đề tìm ra giải pháp cho một đại dịch toàn cầu, nhưng theo La Croix không nên kỳ vọng ở các tập đoàn kinh tế sẽ đóng vai "người làm từ thiện", cũng như không nên quy kết họ là "loài ác quỷ". Các tập đoàn kinh tế chỉ hành động vì lợi ích của họ. Điều cần nói là các cơ quan quyền lực cần phải hợp tác đủ để có câu trả lời ở cấp độ toàn cầu.
Vẫn La Croix có mục hỏi đáp nhằm giải đáp toàn diện vấn đề vác-xin chống Covid-19. Tổ chức Y tế Thế giới hiện đã ghi nhận có 110 dự án làm vác-xin, trong đó có 8 đang bước vào khâu thử nghiệm lâm sàng với người. Trong số 8 thử nghiệm đó, có hai là của Sanofi. Vấn đề hàng đầu hiện nay là tài trợ.
Về nguyên tắc, ngày 03/05, các lãnh đạo Châu Âu, gồm Pháp, Đức, Ý và Na Uy tuyên bố cam kết thiết lập các nền tảng cho một liên minh quốc tế thực sự chống Covid-19, trong đó một vác-xin chung cho toàn thể nhân loại là mục tiêu. Hiện tại, một dự thảo nghị quyết về vấn đề này đã được phổ biến không chính thức, để chuẩn bị cho việc thông qua tại đại hội đồng của WHO ngày 18 và 19/05 tới. Tuy nhiên, dự thảo của WHO không thể hiện được tham vọng hướng đến việc sản xuất một vác-xin chung cho nhân loại. Khoảng 140 nhà lãnh đạo trên toàn thế giới, hôm 14/05, kêu gọi đoàn kết hướng đến mục tiêu "chế tạo vác-xin miễn phí cho tất cả".
Ông German Velasquez, giám đốc y tế công thuộc tổ chức tư vấn South Centre, cảnh báo nếu không có một nỗ lực theo hướng này, dịch Covid-19 sẽ là thời điểm báo tử của WHO.
Covid- 19 - Những người trên tuyến đầu : "Lời cảm ơn không đủ"
Giai đoạn phong tỏa đầy gian nan đã tạm qua, vấn đề đãi ngộ những người đã đứng trên đầu sóng ngọn gió bắt đầu đặt ra. "Họ xứng đáng được thưởng hơn một tấm huân chương" là tựa lớn trang nhất Libération.
Libération điểm mặt "các y tá, nhân viên vệ sinh, người thu tiền ở cửa hàng, người đưa hàng đến nhà… Trong suốt thời gian phong tỏa, họ đã đứng trên tuyến đầu. Tổng thống đã thừa nhận họ được trả lương thấp. Giờ đây khi cơn bão qua đi. Vấn đề đãi ngộ xứng đáng cần đặt ra".
Bài xã luận của Libération nhấn mạnh là chính quyền không phải là bên duy nhất quyết định, nhưng cần đưa ra tín hiệu trước, bằng cách tổ chức một hội nghị lớn toàn quốc bàn về lương bổng. Libération cũng khẳng định, để làm được đó điều đó, cần phải coi lập trường của MEDEF, tức hiệp hội của giới chủ Pháp, đã thuộc về quá khứ. Để nhấn mạnh thêm thông điệp này, Libération có hồ sơ chính "Lời cảm ơn không đủ".
Nếu như Libération tập trung vào những người lao động trên tuyến đầu, thì chủ đề chính của Le Monde hôm nay là "Thất nghiệp". Nhật báo Pháp chú ý đến con số kỳ lạ, được INSEE đưa ra hôm qua, tỉ lệ đăng ký thất nghiệp, tìm việc làm tại Pháp trong quý đầu năm nay là 7,8%, giảm 0,3. Tuy nhiên, theo Le Monde, cần phải hiểu đây là kết quả việc phong tỏa (cùng với chính sách hỗ trợ của Nhà nước đi kèm). Nhưng tình trạng thất nghiệp nghiêm trọng có thể thấy qua một con số khác : Số người đăng ký làm việc thay thế giảm đến 37% (ít hơn 292 nghìn người). Theo một dự báo của IMF, thất nghiệp tại Pháp tính đến cuối năm nay sẽ vượt số 10%.
Trọng Thành
Nguồn : RFI, 03/05/2020
Pháp - Covid-19 : Dỡ bỏ phong tỏa, chuyện không đơn giản
Ngày 28/04/2020, trước Quốc hội thủ tướng Edouard Philippe trình bày kế hoạch chi tiết dỡ bỏ lệnh phong tỏa ở nước Pháp. Nội dung của kế hoạch được dư luận Pháp mong đợi không kém gì thời điểm ngày 11/05. Vì thế các báo trong ngày đều tập trung vào sự kiện này cũng như về cuộc khủng hoảng y tế của Pháp.
Thủ tướng Pháp, Edouard Philippe phải trình bày cụ thể về kế hoạch dỡ bỏ các biện pháp phong tỏa chống Covid-19. Reuters- POOL
Nếu như người dân Pháp đang mong chờ từng ngày được ra khỏi phong tỏa, lệnh do tổng thống Emmanuel Macron ban bố từ ngày 17/03 thì chính phủ Pháp đang đau đầu và bị sức ép rất lớn làm sao giải tỏa được cuộc sống cho người dân khi nguy cơ bệnh dịch vẫn còn đó. Le Monde chạy tựa lớn trang nhất : "Dỡ bỏ phong tỏa, một kế hoạch dưới sức ép lớn", tương tự Le Figaro nhận định : "Philippe, dưới sức ép tối đa để dỡ bỏ phong tỏa".
Chính phủ cho biết kế hoạch sẽ được chia thành 6 mảng chính : y tế (gồm các vấn đề khẩu trang, xét nghiệm, cách ly…), trường học, việc làm, thương mại, giao thông và các cuộc tụ tập. Với mỗi chủ đề như vậy, thủ tướng Pháp phải trình bày cụ thể đâu là cơ sở để hành pháp cho phép trở lại các hoạt động mà vẫn tránh được dịch bệnh tái phát.
Mục đích nội dung như vậy, nhưng chính phủ đã phải làm việc rất nhiều để có được kế hoạch thực hiện. Theo Le Figaro, chính phủ đã phải thảo luận với nhau rất căng thẳng. Cho đến tận sáng ngày hôm qua (27/04), tại phủ thủ tướng, các cuộc họp vẫn liên tục diễn ra để bàn về vô số các vấn đề đặt ra khi dỡ bỏ phong tỏa trước làn sóng Covid-19 thứ 2 vẫn luôn rình rập đâu đó và trong khi tiếng kêu cứu của các ngành nghề kinh tế, xã hội ngày thêm nhiều. Bên cạnh đó, đến lúc này các đường hướng quyết định chính trị dường như chưa thuyết phục được giới khoa học cũng như của phe đối lập, mà trong đó không ít người luôn muốn đóng vai trò của thủ tướng nhiều hơn là phản biện .
Khẩu trang, không còn là chuyện nhỏ của chính phủ
Liên quan đến dỡ bỏ phong tỏa, chủ đề chính của báo Libération dành nói về chiếc khẩu trang, một vật dụng bảo hộ y tế đơn giản nhưng đang chiếm một vị trí không nhỏ trong kế hoạch giải tỏa của chính phủ.
Với tựa lớn chiếm cả trang nhất : "Khẩu trang, dối trá và chểnh mảng", Libération có bài phóng sự điều tra lật lại vấn đề vì sao nước Pháp rơi vào trình trạng khan hiếm khẩu trang y tế trầm trọng khi Covid-19 lan tràn. Dựa trên các nguồn tin chính thức cũng như ý kiến của các nhà khoa học, Libération đã cho thấy, khi cuộc khủng hoảng virus corona bùng lên, vấn đề sử dụng khẩu trang để phòng dịch đã được đặt ra. Nhưng do lơ là để kho hàng chiến lược phòng dịch này bị cạn từ 10 năm qua, chính phủ lấy lý do là khẩu trang chỉ cần thiết và có tác dụng cho nhân viên y tế và người bị bệnh, phải dành dụm không đem sử dụng đại trà. Giờ đây khi thấy khẩu trang là vật dụng thiết yếu phòng dịch lây lan thì chính phủ lại nói rằng cách tiếp cận vấn đề đã thay đổi…
Libération khẳng định, không hề có sự thay đổi nào trong cơ sở lý luận hết mà chính phủ đã cố ý nói dối dân để che lấp sự sai lầm về quản lý kho dự trữ khẩu trang hơn 1 tỷ chiếc trong suốt hai nhiệm tổng thống từ François Hollande đến Emmanuel Macron.
Theo tờ báo ngay từ tháng Hai, khi virus corona bắt đầu lây lan ở Pháp thì khi dự trữ khẩu trang của Nhà nước đã cạn kiệt. Thế nhưng các giới chức y tế của chính phủ vẫn khẳng định không sợ khan hiếm khẩu trang. Đến giữa tháng 3, khi tình trạng đã bắt đầu nguy ngập, lúc đó các cơ quan y tế mới thông báo trong kho chiến lược chỉ còn 117 triệu chiếc khẩu trang y tế loại FFP2, trong khi mà 10 năm trước đó con số này là 1 tỷ 600 triệu.
Điều tra của Libération cho thấy trong 10 năm, các chính phủ đã không để ý quan tâm đến tích trữ kho hàng chiến lược phòng dịch này, do cắt giảm ngân sách đầu tư cho y tế, mặc dù các chuyên gia y tế vẫn khuyến cáo cần phải bổ sung liên tục nguồn dự trữ vật tư chiến lược phòng dịch bệnh. Hậu quả là khi bị dịch Covid 19 tấn công các cơ sở, nhân viên y tế bị rơi vào tình trạng thiếu thiết bị bảo hộ.
Tờ báo đưa ví dụ, như tại bệnh viện Mulhouse, tâm dịch đầu tiên của Pháp, vào lúc cao điểm dịch Covid-19, bệnh viện này cần khoảng hơn 100 nghìn khẩu trang chuyên dụng các loại mỗi tuần, trong khi Nhà nước chỉ có thể cung cấp khoảng 25 nghìn chiếc mỗi tuần. Đến cuối tháng 3, cao điểm của dịch trong cả nước, Pháp cần ít nhất 40 triệu khẩu trang mỗi tuần, trong khi đó 8 tuần lễ, chính phủ mới tích góp được 69 triệu khẩu trang, theo một tài liệu chính thức của Bộ Y tế. Chính phủ không đủ khả năng cung cấp khẩu trang cho cả người bệnh cũng như các nhân viên chăm sóc họ. Các đơn đặt hàng gấp được ký nhưng đã quá muộn.
Libération khẳng định trong bài xã luận tình trạng khủng hoảng khẩu trang mà bài điều tra cho thấy trách nhiệm, sự yếu kém và thất bại của chính phủ trong chính sách y tế. "Những sai lầm đó làm suy yếu thủ tướng Edouard Philippe, khi mà hôm nay ông trình bày kế hoạch dỡ bỏ phong tỏa từng phần cho dân chúng từ ngày 11/05. Một kế hoạch để thành công và tránh được làn sóng dịch thứ 2 thì nhất thiết phải dự trù đủ số lượng khẩu trang, xét nghiệm, đây lại là điều chưa có được. Nếu muốn thuyết phục được mọi người, thủ tướng phải cụ thể và chắc chắn và còn phải biết thừa nhận những sai lầm của chính phủ", Libération kết luận.
Châu Âu rục rịch dỡ bỏ phong tỏa
Chuyển qua với nhật báo Le Figaro, chủ đề dỡ bỏ phong tỏa vẫn bao trùm khắp mặt báo. Nhìn qua khắp Châu Âu, tờ báo ghi nhận việc dỡ bỏ phong tỏa đang bắt đầu diễn ra nhưng ở mỗi nơi mỗi kiểu theo các bước khác nhau.
Theo ghi nhận của Le Figaro, trong khi đại dịch Covid-19 vẫn còn lâu mới bị đẩy lùi, các nước bị dịch nặng nề nhất của Châu Âu như Pháp, Ý, Tây Ban Nha, Đức đều đã bắt đầu rục rịch các bước khởi động thoát ra khỏi vòng phong tỏa, một giai đoạn được đánh giá là "cốt yếu và rất khó xử".
Theo Le Figaro, đây là giai đoạn mà các chính phủ phải đối mặt với bài toán : Làm sao vừa phải giữ được các chuẩn mực vệ sinh y tế để đề phòng làn sóng dịch thứ 2, vừa phải khởi động lại cỗ máy kinh tế trước nỗi lo về đời sống của dân chúng ngày càng lớn. Tuy nhiên, mỗi nước đều dỡ bỏ các hạn chế một cách thận trọng với ưu tiên của mỗi nơi cũng khác nhau. Ý chọn chiến lược làm dần từng mảng, Đức thì mỗi vùng làm theo cách riêng phù hợp với hoàn cảnh của mình.
Nhìn chung, nhiều nước đã cho mở lại dần dần trường học, như ở Đức, bắt đầu từ ngày 4/5 hay Đan Mạch thì sớm hơn từ ngày 14/4. Nhưng cũng có nước thận trọng đề nghị đến tháng 9 mới mở trường học trở lại như Ý hay Romania, Pháp, Tây Ban Nha, hay Anh việc mở lại trường học trên nguyên tắc từ ngày cho dỡ lệnh phong tỏa, nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc nên chưa có chủ trương dứt khoát.
Có vẻ như khởi động lại cỗ máy kinh tế đang là ưu tiên của các nước. Trước tiên là mở lại các cửa hàng, cửa hiệu, cơ sở sản xuất quan trọng nhưng vẫn phải dưới sự giám sát chặt chẽ của các quy định phòng dịch. Quán ăn, khách sạn, tụ điểm vui chơi giải trí vẫn còn chờ tiến triển tình hình dịch.
Một vấn đề khác được Le Figaro nêu lên là việc lưu thông qua biên giới. Đây là điểm mấu chốt trong việc dỡ lệnh phong tỏa. Thế nhưng hầu hết các nước trong Liên Hiệp Châu Âu cũng như trong khối Schengen đều rất thận trọng chưa muốn đưa ra quyết định cụ thể. Ưu tiên của các nước lúc này vẫn là lo tổ chức lại hệ thống giao thông công cộng trong mỗi nước đã và sẽ còn bị đảo lộn lâu dài vì trận dịch này.
Covid-19 : Vì sao Trung Quốc sợ minh bạch ?
Trên trang "Dư luận" của báo Le Figaro có bài viết với tựa đề khá hấp dẫn liên quan đến Trung Quốc của nhà báo, nhà văn Renaud Girard : "Vũ Hán : Cần có một cuộc điều tra quốc tế".
Tác giả viết : Để trả lời một thảm họa quốc tế thì phải có một cuộc điều tra quốc tế. Thế nhưng Đảng cộng sản Trung Quốc có vẻ không muốn chấp nhận điều đó. Trước đề nghị của Úc mở một cuộc điều tra quốc tế dưới sự chỉ đạo của Tổ chức Y tế Thế giới về dịch Covid-19, đại sứ Trung Quốc tại Canberra đã trả lời là "không" và còn đe dọa sẽ tẩy chay, trả đũa nếu chính phủ Úc tiếp túc theo đuổi ý tưởng này.
Tác giả nhắc lại, đến nay người ta còn chưa biết gì nhiều về hoàn cảnh ra đời tại Vũ Hán hồi tháng 11/2019 một căn bệnh sau này bùng phát khắp thế giới giết chết hàng trăm nghìn người. Còn rất nhiều câu hỏi xung quanh bệnh dịch này dưới nhiều góc độ khác nhau để thế giới tìm hiểu, ngăn chặn dịch.
Vậy có chính đáng khi các nước lớn trên thế giới muốn hiểu rõ điều gì đã xảy ra ở Trung Quốc hay không ? Hiển nhiên là chính đáng, như vậy chỉ để ngăn chặn các đại dịch không tái xảy ra từ nước lớn này mà thôi, theo tác giả.
Trong khi đó các tin đồn, thuyết âm mưu rộ lên liên quan đến trách nhiệm của Trung Quốc với virus corona chủng mới. Tại sao Trung Quốc lại từ chối sự minh bạch, bác bỏ một cuộc điều tra quốc tế ? Phải chăng họ có điều gì phải giấu ?
Tác giả bài báo nhắc lại khi xảy ra thảm họa hạt nhân Fukushima 2011, chính phủ Nhật ngay lập tức kêu gọi các chuyên gia của Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế tới trợ giúp. Vậy tại sao Trung Quốc không làm như Nhật ?
Tác giả kết luận : "Trên bình diện công nghệ, Trung Quốc đã hưởng lợi quá nhiều trong việc mở cửa với thế giới phương Tây. Những thập kỷ gần đây, con đường tơ lụa mới của Bắc Kinh cũng không ngừng đòi phương Tây mở cửa rộng hơn. Vậy mà giờ đây Trung Quốc chủ trương đóng cửa, sau khi đã xuất khẩu một thảm họa sức khỏe chưa từng có từ một thế kỷ nay".
Anh Vũ
Hậu Covid-19, hậu Kim Jong-un
Chưa diệt được Covid-19, con người đành tính chuyện tạm chung sống ; Lãnh đạo Bắc Triều Tiên mất dạng hay mất mạng ? Đó là hai chủ đề chính và có cùng mẫu số chung trên báo Pháp ngày 27/04/2020 : Mọi người đều mù mờ.
Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un phát biểu trong cuộc họp của Cục Chính trị, Ủy ban Trung ương Đảng Lao động Triều Tiên. Ảnh do hãng tin Nhà nước KCNA công bố ngày 11/04/2020. © Reuters - KCNA
Sau 2 tháng hạn chế đi lại, đóng cửa trường học, hàng quán, hãng xưởng để ngăn dịch Covid-19, sẽ phải làm cách nào để bảo đảm an toàn cho người dân đi làm, đi học trở lại trong khi tang tóc vẫn xảy ra hàng ngày ?
Chính phủ chuẩn bị, dân chúng người mong kẻ sợ
Theo chân các nước Châu Âu, Pháp chuẩn bị các biện pháp tái lập sinh hoạt bình thường vào ngày 11/05/2020 trước khi kinh tế suy thoái nghiêm trọng. Nhật báo kinh tế Les Echos đề tựa lớn trên trang nhất : "Kế hoạch chiến đấu cho ngày 11/05". Đó là kế hoạch chính phủ Pháp sẽ công bố vào trưa thứ Ba 28/04. Nhưng nói là một chuyện, áp dụng mới là chuyện khó.
Cụ thể, để bảo đảm an toàn cho học sinh, Hội Đồng Khoa Học Gia đưa ra 10 khuyến cáo về vệ sinh trường lớp : lau chùi tẩy trùng lớp học, lối đi, phòng vệ sinh nhiều lần trong ngày, tôn trọng khoảng cách một thước giữa hai học sinh, các em đeo khẩu trang, ăn trưa ngay tại bàn học, trường quản lý giờ ra chơi không để các em đến gần nhau... Phản ứng chung của giới hiệu trưởng, theo Les Echos : Đây là "nhiệm vụ bất khả thi".
Lạc quan hơn đồng nghiệp, La Croix giới thiệu ba vị hiệu trưởng đang năng nổ chuẩn bị ngày N : trang bị khẩu trang cho học sinh, tập trung dạy thêm và giúp con em gia đình nghèo không có máy vi tính học từ xa trong thời gian cách ly... cùng các biện pháp khác để bảo đảm an toàn y tế cho học sinh, giáo viên và nhân viên.
Cũng trong hồ sơ y tế, Libération khá bi quan với một loạt tựa cảnh báo : Tái lập giao thông công cộng là du hành vào nơi vô định ; Mở cửa trường trong lúc còn dịch là nhiệm vụ bất khả. Để chứng minh, nhật báo cánh tả nhắc lại là bốn khuyến cáo của Hội đồng Khoa học gia - "làm việc từ xa, đeo khẩu trang, xét nghiệm và theo dõi đường lây nhiễm, truy tìm ổ dịch " - phải được áp dụng sau ngày 11/05 để chặn trước đợt dịch thứ hai.
Le Figaro loan báo thủ tướng Anh trở lại làm việc sau khi thắng được siêu vi corona. Chính phủ Pháp cũng tăng tốc ra khỏi thời kỳ cách ly vào ngày 11/05. Tuy nhiên, ở trang trong, nhật báo thiên hữu cho biết nhiều giáo chức và học sinh (đúng hơn là phụ huynh các em) báo trước là sẽ chưa quay lại trường ngay vì họ không tin là sẽ được an toàn.
Về kinh tế, Les Echos phân tích chiến lược cải cách của Air France-KLM sau khi tập đoàn được nhà nước Pháp và Hà Lan thông báo giúp 10 tỷ euro để tránh bị phá sản. Điều chắc chắn là sẽ có kế hoạch giảm biên chế theo hướng tự nguyện ra đi và có đền bù.
La Croix nêu lên một thắc mắc và tìm hiểu : Tỷ phú, đại gia làm gì để tỏ tình liên đới trong hoàn cảnh đại dịch nhiễu nhương ? Nhật báo công giáo cho biết thành phần giàu có ở Pháp không vị kỷ. Họ giúp một cách gián tiếp qua công ty, hãng xưởng mà họ làm chủ : cụ thể là sản xuất khẩu trang, cồn sát trùng miễn phí. Tỷ phú Mỹ Bill Gates nhận định chí lý : "Đại dịch giúp chúng ta nhớ rằng giúp đồng loại không những là hành động thiện nguyện mà còn là một hành động thông minh".
Một nhận xét khác cũng rất đáng để suy ngẫm và đã được Libération tóm lại thành tựa của bài phỏng vấn chủ tịch Quốc hội Pháp Richard Ferrand. Người đứng đầu bộ máy lập pháp khen ngợi cơ quan hành pháp hết lòng đối phó với một đại dịch xuất hiện đột ngột và hung hiểm. Thế mà chính phủ lại bị đả kích không nương tay. Chủ tịch Quốc hội Pháp kêu gọi mọi tác nhân trong xã hội biết khiêm tốn, đừng cho mình là người nắm chân lý bởi vì trước con siêu vi khủng khiếp này, phải nhìn nhận kiến thức của chúng ta còn kém và phải dò dẫm tìm hiểu.
Chủ tịch Bắc Triều Tiên mất dạng một cách bí ẩn từ ba tuần nay
Le Figaro có vẻ xem nghi vấn Kim Jong-un đã chết hay còn sống không phải là chuyện trọng đại. Nhật báo thiên hữu chỉ khen là trong bối cảnh cả thế giới bận tâm chống dịch, việc "lãnh tụ tối cao" của chế độ Bình Nhưỡng giành được ngôi truyền thông của siêu vi corona phải nói là tuyệt.
Còn Les Echos thắc mắc không hiểu vì sao chính quyền các nước lớn trên thế giới, với nhiều phương tiện tình báo, lại không rõ tại sao lãnh đạo Bắc Triều Tiên mất dạng quá lâu. Một số chuyên gia nghĩ rằng ông ấy đã chết. Tuy nhiên, theo nhật báo kinh tế, ông anh độc tài mà chết thì có cô em Kim Yo-jong lên thay. Chuyện gia đình mà !
Libération cũng do dự không tin vào giả thuyết nào : "Mất dạng trên màn ảnh ra-đa hay mất mạng ?". Tờ báo thiên tả sau khi nhắc qua một số "giả thuyết, chuyên gia và những nguồn thân cận" đã đi đến kết luận : Khi Kim Jong-il qua đời, phải 2 ngày sau, báo chí Nhà nước mới công bố. Thế mà, trong hai ngày đó, không một cơ quan tình báo quốc tế nào biết ông ấy đã chết.
Donald Trump lọt bẫy Covid-19, Joe Biden tận dụng thời cơ
Cũng về thời sự quốc tế, La Croix thẩm định cơ may tái đắc cử của tổng thống Mỹ Donald Trump bị giảm sút : Chủ nhân Nhà Trắng rơi vào bẫy của siêu vi corona. Cách chỉ đạo theo ngẫu hứng cộng thêm kinh tế suy thoái làm cho khả năng chiến thắng của chủ nhân Nhà Trắng bị đe dọa. Joe Biden không ngày nào là không tìm cách chinh phục cử tri đang bị thất nghiệp hay sắp bị mất việc ủng hộ kế hoạch chấn hưng kinh tế "cấp tiến", theo nghĩa huy động sự hỗ trợ của Nhà nước Liên bang.
Le Monde, số phát hành cho Chủ Nhật và thứ Hai, đưa độc giả vào "Khu rừng hoang các phòng thí nghiệm ở Vũ Hán". Đó là tựa của một bài điều tra dài hai trang về bà Thạch Chính Lệ, nhà nghiên cứu siêu vi số một của Trung Quốc, được đào tạo tận tình suốt 5 năm tại Pháp nhưng không bao giờ chia sẻ thông tin với đồng nghiệp Pháp khi nước Pháp bị chính siêu vi từ Vũ Hán gây khốn đốn. Một chuyên gia Croatia đựợc đào tạo chung với bà Thạch tỏ ra thông cảm : "Ngoài một email chúc can đảm, Thạch Chính Lệ không viết gì thêm. Lỗi không phải tại bà ấy".
Năm 2016, đại sứ Pháp tại Trung Quốc còn gắn huy chương Bắc Đẩu Bội Tinh cho bà Thạch Chính Lệ và ca ngợi tinh thần hợp tác song phương. Bộ Ngoại giao Pháp nghi ngờ Trung Quốc âm thầm nghiên cứu vũ khí sinh học, nhưng mãi đến khi Jean-Yves Le Drian lên nắm bộ Ngoại giao và yêu cầu đại sứ quán Pháp báo cáo về phòng thí nghiệm P4, thì ngoại trưởng Pháp mới phát hiện nhiều chuyện rất bất bình vì Trung Quốc hành động đơn phương.
Theo Le Monde, kể cả nhiều nhà nghiên cứu Trung Quốc cũng tự hỏi phải chăng siêu vi đã thoát ra từ một trong các phòng thí nghiệm của họ ở Vũ Hán.
Covid-19 cũng bất lợi cho Putin nhưng có thể trợ lực cho Erdogan
Đại dịch Covid-19 cũng làm hỏng kế hoạch tính đời đời trường trị của tổng thống Nga. Dự án trưng cầu dân ý về các điều khoản tu chính trong Hiến Pháp hồi tuần trước đã phải đình hoãn. Dân Nga còn biểu tình trên mạng phản đối chính sách chống dịch của Putin. Nạn thất nghiệp, xí nghiệp phá sản vì Covid-19 có thể càng làm cho uy tín của tổng thống Putin ngày càng yếu đi. Các biện pháp cứu trợ khẩn cấp của điện Kremlin cho doanh nghiệp không đủ để lãnh vực xí nghiệp cấp trung và nhỏ tránh phải sa thải nhân viên và cuối cùng là phá sản. Giới chủ nhân cho biết sẽ huy động nhau tranh đấu. Tiền trợ cấp thất nghiệp hay phụ cấp cho gia đình có thu nhập thấp cũng không đủ cho họ sống. Không ít dân Nga đánh liều vay nợ.
Khai thác tình hình đại dịch để phục vụ tham vọng địa chiến lược cấp vùng đâu phải chỉ có Tập Cận Bình. Với nhận định này, Le Monde phân tích tham vọng của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ : Recep Erdogan tìm cách vực dậy huyền thoại đế quốc Thổ bách thắng trong khi chế độ Hồi giáo bảo thủ của ông đang trên đà suy thoái. Với 2.491 người chết và 101.710 ca nhiễm, (theo báo cáo ngày thứ Sáu tuần trước), cùng với nền kinh tế mất sinh lực, nhân quyền bị chà đạp và thái độ độc đoán tự tung tự tác của ông Erdogan, Thổ Nhĩ Kỳ không còn được Hoa Kỳ ưu tiên trong lĩnh vực tài chính.
Thế nhưng, theo Le Monde, trong cái họa của dịch Covid-19, Erdogan có thể trông cậy vào Châu Âu. Vì trong xu hướng bỏ Trung Quốc, dời hãng xưởng sang một nước khác, doanh nghiệp Châu Âu có thể sẽ chọn Thổ Nhĩ Kỳ, Tunisia và Morocco vốn được coi là ba vùng đất lành, theo nhận định của một nhà kinh tế.
Tú Anh
Nguồn : RFI, 26/04/2020
Covid-19 : Pháp đối mặt với thử thách khẩu trang và xét nghiệm
Tác động của dịch Covid-19 đối với nước Pháp là chủ đề bao trùm báo chí Pháp ra ngày 23/04/2020, với hai tờ Le Monde và Les Echos cùng khai thác chủ đề thất nghiệp gia tăng, trong lúc Libération chú ý đến cuộc sống gia đình bị đảo lộn vì lệnh phong tỏa và Le Figaro quan tâm đến các thách thức đang chờ đợi chính phủ Pháp thời hậu phong tỏa. Riêng La Croix nhấn mạnh đến đối sách chống dịch của Liên Hiệp Châu Âu đang bị nạn chia rẽ nội bộ đe dọa.
Pháp tăng cường việc sản xuất khẩu trang "đại chúng" để cho người dân sử dụng nhằm hạn chế đà lây lan của virus corona. Ảnh minh họa chụp ngày 09/04/2020 tại Paris (Pháp) Reuters - Gonzalo Fuentes
Hồ sơ đáng chú ý nhất hôm nay có lẽ nằm trên tờ báo thiên hữu Le Figaro, đã xoáy mạnh vào một nỗi đau của nước Pháp : Đó là tình trạng thiếu chuẩn bị phương tiện đã làm công cuộc chống đại dịch trở nên cực kỳ vất vả, nhất là khi Pháp sắp phải lao vào giai đoạn giảm nhẹ phong tỏa đầy hiểm nguy.
Dưới tựa đề lớn trang nhất "Khẩu trang và xét nghiệm : Liệu Pháp có thể thoát khỏi tình trạng thiếu thốn hay không", Le Figaro nhắc lại lời hứa của thủ tướng Edouard Philippe theo đó lúc nước Pháp bắt đầu bước ra khỏi tình trạng phong tỏa, sẽ có sẵn sàng 17 triệu khẩu trang "đại chúng" (không phải là loại dành riêng cho giới y tế) và 500.000 xét nghiệm mỗi tuần. Tờ báo không ngần ngại đánh giá rằng đó là "những con số quá cao so với năng lực cung ứng hiện tại".
Trong một bài phân tích bên trong, Le Figaro trước hết nêu bật những câu hỏi về khả năng đáp ứng nhu cầu rất to lớn về khẩu trang, sẽ cao hơn gấp bội hiện nay, vì lẽ ngoài giới y tế, phương tiện bảo vệ này còn được dùng cho người dân, có thể sẽ bị bắt buộc phải đeo khi dùng các phương tiện giao thông công cộng, và rất được khuyến khích đối với một số ngành nghề có tiếp xúc với công chúng.
Khẩu trang y tế lệ thuộc quá nặng vào nhập khẩu từ Trung Quốc
Trong lãnh vực khẩu trang, Le Figaro thừa nhận rằng việc mua và sản xuất đã tăng đáng kể trong những tuần gần đây để khắc phục tình trạng thiếu hụt.
Về khẩu trang phẫu thuật và FFP2, Pháp vẫn phụ thuộc rất nhiều vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Trong không đầy một tháng, số lượng nhập đã tăng từ 34 triệu đến 81 triệu chiếc một tuần. Việc thiết lập cầu không vận giữa Pháp và Trung Quốc đã cho phép Pháp đặt mua hơn một tỷ chiếc khẩu trang.
Tuy nhiên hiện đang xẩy ra tình trạng cạnh tranh rất khốc liệt giữa các quốc gia. Ngoài ra, kể từ đầu tháng này, Trung Quốc đã thắt chặt các điều kiện xuất cảng khẩu trang. Số lượng các nhà máy làm khẩu trang được Bắc Kinh chứng nhận (khoảng 20.000 cho đến nay) sẽ giảm 30% do tình trạng hàng giả hoặc chất lượng kém của khẩu trang, làm hoen ố hình ảnh của Trung Quốc.
Sản xuất khẩu trang y tế tại Pháp đã đạt trần
Còn về việc sản xuất khẩu trang y tế tại Pháp, các cơ xưởng hầu như đều đã làm việc hết công suất, với mức sản xuất như đã đạt trần từ ba tuần lễ nay ở khoảng 8 triệu chiếc mỗi tuần, bất chấp việc tổng thống Pháp từng cam kết sẽ có 10 triệu đơn vị/tuần vào cuối tháng Tư này.
Giới chức hữu trách Pháp dường như đã chuyển hy vọng sang việc sản xuất khẩu trang "đại chúng", có thể giặt và tái sử dụng.
Bộ Kinh tế từng cho biết là "vào cuối tháng Tư, mức sản xuất sẽ đạt 15 triệu khẩu trang mỗi tuần". Vì những loại khẩu trang này có thể được giặt khoảng hai mươi lần, điều đó tương đương với 300 triệu chiếc khẩu trang chỉ dùng một lần.
Vấn đề xét nghiệm phân tử cũng đang bị nghi ngờ
Từ ba tuần lễ nay, số lượng xét nghiệm được thực hiện trong các phòng thí nghiệm của bệnh viện đã đạt trần 90.000 xét nghiệm mỗi tuần.
Cạnh tranh trên thị trường mặt hàng xét nghiệm cũng rất gay go, với Hoa Kỳ tung tiền thâu tóm một phần lớn khối lượng sản xuất.
Theo một người chuyên trách lãnh vực này, trên sổ đặt hàng của tập đoàn Thụy Sĩ Roche, đứng đầu thế giới trong việc sản xuất xét nghiệm, "khách hàng Pháp chỉ đứng hàng thứ yếu về máy móc và thuốc thử đặt mua".
Chống dịch Covid-19 : "Đợt thử thách thứ hai" đối với nước Pháp
Trong bài xã luận, Le Figaro tỏ ra chua xót, khi so sánh cách đối phó với nạn dịch giữa Pháp và các nước khác. Tờ báo nhận thấy là trong cơn hoạn nạn, tính thực tiễn đã giúp ích rất nhiều. Trước nạn virus corona, đó là một vũ khí mà nhiều nước không có một nền y tế tốt đã biết sử dụng.
Ở Châu Âu đó là tình trạng các nước như Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, đã trực diện ứng phó bằng cách yêu cầu dân chúng đeo khẩu trang và đẩy mạnh việc xét nghiệm tìm virus. Với phương tiện yếu kém của mình, các quốc gia này cố gắng tự xoay sở bằng mọi cách. Ngày nay họ không phải hổ thẹn với kết quả đạt được.
Thế nhưng, theo Le Figaro, không phải ai cũng làm được như vậy. Tự tin vào thế mạnh của mình, có nước đã khoe khoang khả năng dập dịch như Mỹ hay Anh. Một số nước khác, để che đậy sự bối rối vì thiếu chuẩn bị, đã lao vào các lý thuyết.
Tại Pháp chẳng hạn, người ta đã khuyên người dân là không nên đeo khẩu trang và cũng không tiến hành xét nghiệm đại trà. Và kết quả được thấy ngay sau đó : Những con số chóng mặt được thông báo mỗi buổi tối. Và người ta cũng biết sự thật : Việc thiếu khẩu trang và không đủ phương tiện xét nghiệm đã được che đậy bằng cách nói dối. So sánh với Đức hay những nước yếu hơn nhưng thực tiễn hơn, thì quả là tình hình (Pháp) đáng thất vọng.
Pháp đã được "võ trang" đầy đủ hay chưa khi bước vào thời hậu phong tỏa
Tuy nhiên, theo Le Figaro, điều quan trọng là bây giờ phải làm gì. Sau nhiều tuần lễ bị buộc ở trong nhà, người dân ngày càng mất kiên nhẫn. Ngày 11/05 tới đây, khi phong tỏa bắt đầu được giảm nhẹ, liệu nước Pháp có được "võ trang" đầy đủ hay chưa ?
Tờ báo rất lo lắng vì ngoài sự cần thiết của việc mọi người phải đeo khẩu trang, các phát biểu chính thức có tiến bộ nhưng vẫn không rõ ràng, lòng vòng, thậm chí khó hiểu. Trên vấn đề xét nghiệm cũng vậy, trong khi chỉ cần theo gương Đức là đủ.
Le Figaro kết luận : Chỉ còn có 15 ngày để ông Macron và chính phủ chuẩn bị cho việc dỡ bỏ phong tỏa. Nước Pháp phải sẵn sàng chiến đấu. Thử thách thứ nhì này rất lớn, sau những thất bại trong đợt thử thách đầu tiên. Phải đối phó hữu hiệu nếu không sẽ có nguy cơ một đợt lây nhiễm mới. Hy vọng thoát khỏi khủng hoảng vô cùng lớn, nếu bị mất đi đó sẽ là một thảm kịch đối với người Pháp và những người lãnh đạo họ.
Hệ thống bảo hiểm xã hội Pháp rơi vào hiểm cảnh
Triển vọng không mấy tươi sáng của hệ thống bảo hiểm xã hội Pháp, mang tên chính thức là An Sinh Xã Hội (Sécurité Sociale) là đề tài trang nhất trên nhật báo kinh tế Pháp Les Echos, với hàng tựa trắng trên phông nền đen rất tang tóc và ghi nhận : "Đình đốn kinh tế đẩy hệ thống An Sinh Xã Hội vào tình thế hiểm nguy".
Theo tờ báo, do dịch Covid-19, thiếu hụt trầm kha của quỹ bảo hiểm xã hội Pháp năm 2020 sẽ vượt mức 40 tỷ euro, một điều chưa từng thấy từ trước đến nay, tồi tệ hơn, gấp đôi mức thâm thủng kỷ lục 28 tỷ của năm 2010. Thế mà đà đi xuống còn có nguy cơ chưa chấm dứt nếu căn cứ vào tuyên bố của bộ trưởng Ngân sách Pháp, ông Gérard Darmanin, theo đó ước tính kể trên vẫn còn lạc quan.
Một trong những yếu tố chủ chốt dẫn đến thâm thủng khủng khiếp, đó là tình trạng mất việc – do phong tỏa chống dịch - với tỷ lệ thu dụng người lao động tuột dốc "một cách lịch sử". Một ví dụ cụ thể : nếu trong tháng Giêng, số hợp đồng lao động còn tăng 4,7%, qua tháng 2, khi dịch bệnh mới manh nha, tỷ lệ này đã bắt đầu giảm 0,5%, để rồi tuột dốc thê thảm với tốc độ âm 22,6% vào tháng 3 khi lệnh phong tỏa được ban hành.
Hiện nay, đã có đến 10 triệu người làm công ăn lương bị rơi vào tình trạng thất nghiệp bán phần. Hệ quả nhãn tiền của tình hình này là món nợ của Quỹ Unedic, tức là quỹ bảo hiểm thất nghiệp do đại diện giới chủ và giới lao động cùng điều hành, đã tăng vọt.
Chi phí nặng nề của chế độ thất nghiệp bán phần
Không hẹn mà gặp, nhật báo Le Monde cũng dành tựa lớn trang nhất cho nạn thất nghiệp đang đe dọa nước Pháp, nhấn mạnh đến "Chi phí phải trả của chế độ thất nghiệp bán phần".
Le Monde ghi nhận là chính bộ trưởng Lao Động, bà Muriel Pénicaud đã loan báo hôm 22/04 rằng mốc 10 triệu người thất nghiệp bán phần đã bị vượt qua, với hệ quả là Quỹ Bảo hiểm Thất nghiệp Unedic bị thâm thủng nghiêm trọng : Phần thu thì tuột giảm mạnh vì mất đi phần đóng góp bắt buộc của các xí nghiệp, trong lúc phần chi thì tăng vọt.
Theo ghi nhận của tờ báo, chỉ mới trong ba tháng đầu năm, mà quỹ bảo hiểm thất nghiệp Pháp đã phải gánh đến một món nợ 42 tỷ euro, tăng 5 tỷ so với tháng 12 năm 2019, và nhiều quan chức điều hành quỹ này dự trù một núi nợ đạt mức từ 50 đến 60 tỷ euro vào cuối năm nay.
Tình trạng kinh tế tệ hại kể trên, theo Le Monde, có khả năng thúc đẩy trở lại cuộc tranh luận về việc chính Nhà nước phải giành lại quyền kiểm soát quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
Cuộc sống gia đình bị đảo lộn vì phong tỏa
Cùng khai thác chủ đề Covid-19 tại Pháp, báo Libération hôm nay chú ý đến một khía cạnh xã hội của chính sách phong tỏa : Các thay đổi trong cuộc sống gia đình.
Tờ báo Pháp đã chạy một tựa đề lớn trên trang nhất rất bí hiểm "La Covid famille", vừa có thể hiểu là mô phỏng thành ngữ "la case de départ – ô khởi đầu", nói đến việc mọi người bị buộc phải quay về sống ở nơi xuất phát là gia đình của mình, vừa có thể hiểu môt cách bác học hơn khi tách rời từ "covid" ra thành "co", nghĩa là "chung, cùng", và "vid" hiểu là "sống", gợi lên tình cảnh mọi thành viên gia đình phải bị buộc phải chung sống bên nhau 24 trên 24 tiếng đồng hồ.
Tờ báo Pháp đã giải thích ngay bên dưới tựa lớn rằng "Dù đó là một sự ngạc nhiên lý thú hay tồi tệ, tình trạng bị buộc phải sống chung đụng với nhau đã trở thành thử thách đối với quan hệ giữa những người trong cùng một gia đình".
Bên trong, Libération đã dành nguyên một hồ sơ 6 trang để trích lời một số nhân chứng, nam cũng như nữ, nhận định về cuộc sống của họ trong những ngày bị phong tỏa vừa qua.
Từ những cặp vợ chồng đã ly dị nhau, nhưng giờ đây phải chung sống dưới cùng một mái nhà, cho đến những thanh niên từng đòi ra ở riêng giờ phải quay về sống cùng với cha mẹ, cuộc sống mới của những người này đã hoàn toàn đổi khác so với thường nhật, theo chiều hướng tốt hơn, nhưng đôi khi cũng tồi tệ hơn.
Virus corona "xô đẩy" Châu Âu
Cũng về dịch Covid-19, nhật báo La Croix mở rộng tầm nhìn ra Châu Âu để thấy rằng "Con virus đang xô đẩy Châu Âu", tựa lớn trang nhất trên ảnh vẽ cờ Châu Âu, với vòng tròn sao vàng trên nền xanh dương, nhưng lại có một con virus corona màu hồng chen vào giữa các ngôi sao, tỏa ra ánh hồng xóa nhòa màu xanh Châu Âu.
Tờ báo công giáo Pháp giải thích : "Vào lúc dịch bệnh làm lung lay tình liên đới trong nội bộ Liên Âu, lãnh đạo 27 thành viên Liên Hiệp Châu Âu vào hôm nay, sẽ tìm cách hài hòa các đối sách chống khủng hoảng".
Đối với La Croix, mục tiêu cuộc họp là nhằm vượt qua những mối chia rẽ vốn có giữa các nước nhằm đề ra một phương án chung nhằm khôi phục nền kinh tế trong giai đoạn hậu Covid-19, một phương án mà La Croix gọi là một "cơ chế thể hiện tình liên đới".
Đối với tờ báo công giáo, tình trạng thiếu đoàn kết giữa các nước là một hiểm họa đối với Liên Hiệp Châu Âu, do đó lãnh đạo các thành viên cần phải chứng tỏ cho công luận càng lúc càng hoài nghi tại các nước rằng trong tư cách là một khối, Liên Âu có giá trị hơn hẳn các nước riêng rẽ cộng lại.
La Croix đã trích dẫn kết quả nhiều cuộc thăm dò dư luận mới đây cho thấy thái độ ngày càng hoài nghi Châu Âu của cư dân một số nước.
Tại Ý chẳng hạn, đã có đến 71% người được hỏi cho rằng đại dịch Covid-19 đang phá hủy Liên Âu, trong lúc khoảng 55% cho biết sẵn sàng rời khỏi Liên Hiệp Châu Âu và từ bỏ đồng euro.
Theo một khảo sát gần đây của viện Kantar về các nước G7, suy nghĩ của người Pháp cũng không khác mấy so với người Ý : Chỉ có 46% người Pháp là tin tưởng vào khả năng Châu Âu có được quyết định đúng đắn, trong khi người Đức, ít bị virus tác hại hơn, vẫn duy trì một tỷ lệ tin tưởng cao là 55%.
Về phần dân Hà Lan, 77% vẫn ủng hộ thủ tướng Mark Rutte, bất chấp căng thẳng nẩy sinh giữa Hà Lan với các đối tác vùng Địa Trung Hải liên quan đến việc chia sẻ gánh nặng tài chính sau đại dịch. Cho đến nay, nhà lãnh đạo Hà Lan là người phản đối dữ dội nhất ý tưởng toàn khối Liên Âu cùng gánh vác các món nợ mới mà nhiều nước Nam Âu sẽ phải vay để khôi phục kinh tế.
Trọng Nghĩa
Nguồn : RFI, 21/04/2020
Nguồn : RFA, 21/04/2020
Nguồn : VOA, 21/04/2020
