 | Tổng quan: | 3596365 |
Thất bại trong việc phòng thủ và phản ứng trước cuộc tấn công tên lửa cho thấy những sai sót lớn trong chiến dịch quân sự của Nga.
Tổng thống Vladimir Putin và soái hạm Moskva, niềm tự hòa của nước Nga trên vùng Biển Đen
Khi bị chìm vào ngày 14/04, tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường Moskva của Nga, chiếc soái hạm của Hạm đội Biển Đen, được cho là có mang theo một mảnh gỗ từ Thánh giá Chúa Jesus – cây thập tự mà những tín đồ Thiên Chúa giáo tin rằng Chúa đã bị đóng đinh trên đó.
Một bản tin hồi tháng 02/2020 từ hãng thông tấn Tass của Nga đã dẫn lời người đứng đầu Nhà thờ Chính thống giáo Quận Sevastopol, cho biết rằng một mảnh gỗ từ Thánh giá Chúa, chỉ dài vài millimet, đã được gắn vào một cây thánh giá làm bằng kim loại chế tác từ thế kỷ 19, và sẽ được lưu giữ trong nhà nguyện trên tàu Moskva.
Người Nga đã cố gắng hạ thấp tầm quan trọng của vụ chìm tàu Moskva, nói rằng hỏa hoạn trên tàu là nguyên nhân gây chìm, trái ngược với tuyên bố của Ukraine, rằng hai tên lửa hành trình chống hạm Neptune đã bắn trúng con tàu.
Hai ngày sau khi vụ việc xảy ra, một đoạn video ghi lại cảnh Đô đốc Nikolai Yevmenov, người đứng đầu Hải quân Nga, gặp gỡ các thành viên thủy thủ đoàn Moskva ở Crimea, đã được công bố nhằm giúp mọi người bình tĩnh hơn.
Nhưng ý tưởng về việc lưu giữ một thánh tích vô cùng hiếm có trên con tàu đã phần nào cho thấy tầm quan trọng của Moskva và Hạm đội Biển Đen đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Việc sáp nhập Crimea vào năm 2014 cho phép Nga thiết lập quyền kiểm soát đối với Biển Đen, và chặn đường tiếp cận của các đối thủ như lực lượng NATO – một ví dụ tương tự như chiến lược chống tiếp cận, chống xâm nhập mà Trung Quốc đang tìm cách thiết lập gần vùng biển của họ.
Ngoài ra, các chuyên gia quân sự nhận định rằng việc mất một soái hạm là điều rất khó lý giải.
"Soái hạm là trung tâm chỉ huy và kiểm soát. Chứa đầy các công cụ liên lạc, nó giữ liên hệ tới tất cả các tàu trong khu vực phụ trách, và điều hành toàn bộ hạm đội," trích lời Tetsuo Kotani, thành viên cấp cao tại Viện Các vấn đề Quốc tế Nhật Bản và là giáo sư Quốc tế học tại Đại học Meikai.
Chẳng hạn, Nhà Trắng có thể liên lạc với soái hạm của Hạm đội 7 của Mỹ, tàu USS Blue Ridge, hiện đang đóng tại Yokosuka, Nhật Bản, bất cứ lúc nào trong ngày.
Blue Ridge duy trì "các khả năng về mạng, chỉ huy, kiểm soát, truyền thông và máy tính (C5) hiện đại nhất, cho phép ra quyết định với thông tin đầy đủ, theo thời gian thực từ các cấp cao nhất, lên đến cả Nhà Trắng," người phát ngôn của Hạm đội 7, Trung úy Nicholas Lingo nói với Nikkei Asia.
Một nhà phân tích hải quân Mỹ, trong cuộc phỏng vấn ẩn danh, đã nói rằng vụ chìm tàu Moskva cho thấy sự thất bại khi không lường trước được rằng một cuộc tấn công như vậy có thể xuất phát từ bờ biển Ukraine, thất bại của hệ thống phòng thủ trên tàu, thất bại trong việc kiểm soát thiệt hại sau khi bị tấn công, và nếu có nhiều thành viên của thủy thủ đoàn thiệt mạng, như nhiều người đang nghĩ, thì đây còn là thất bại về quy trình cứu hộ cơ bản.
"Vụ việc này chẳng dạy thêm cho chúng tôi điều gì về tàu mặt nước," nhà phân tích nói, đồng thời lưu ý rằng Hải quân Mỹ đã chuẩn bị sẵn sàng để phòng thủ nếu bị tấn công bằng tên lửa, và rằng ngay cả khi bị đánh trúng, họ vẫn có các quy trình để hạn chế thiệt hại do hỏa hoạn.
Koichi Isobe, cựu Trung tướng của Lực lượng Phòng vệ Mặt đất Nhật Bản, viết trên tờ Japan Military Review, "Cú sốc lớn nhất đối với Putin là ông đã [vô tình] tiết lộ cho các chuyên gia quân sự trên toàn thế giới về mức độ dễ bị tổn thương của quân đội Nga".
Ngoài việc để lộ những thiếu sót trong hoạt động của mình, Hải quân Nga có thể đã mất đi một số sĩ quan cấp cao nhất trong vụ tấn công, nhà phân tích Mỹ cho biết. "Báo cáo cho thấy có khoảng 50 người hoặc hơn, trong số 480 thủy thủ, đã an toàn". Không rõ số phận của những người còn lại. Phía Nga cho biết toàn bộ 500 thành viên thủy thủ đoàn đã được cứu sống sau vụ nổ, nhưng họ vẫn thể chưa đưa ra bất kỳ bằng chứng nào cho tuyên bố đó.
Kotani, học giả của Đại học Meikai, đã đưa ra một ví dụ về cách hoạt động của một chiếc hạm.
"Chiếc Blue Ridge đang ở Singapore khi trận động đất và sóng thần năm 2011 đánh vào Nhật Bản," Kotani nói. "Ban đầu, con tàu đã chỉ huy Chiến dịch Tomodachi từ Singapore," ông nói về chiến dịch của người Mỹ nhằm cứu trợ sau thảm họa.
Vào lúc cao điểm, 24.000 quân nhân Mỹ, 189 máy bay, và 24 tàu hải quân – gồm cả cụm tàu sân bay USS Ronald Reagan – đã tham gia vào chiến dịch quy mô lớn điều hành bởi tàu Blue Ridge này.
Trong Chiến tranh Nga-Nhật (1904-1905), soái hạm của Hải quân Đế quốc Nhật Bản là thiết giáp hạm Mikasa. Phó Đô đốc Heihachiro Togo, người đã dẫn dắt lính Nhật giành chiến thắng, đã đóng quân trên con tàu. Ngày nay, Mikasa được chuyển đổi thành một tàu bảo tàng ở Yokosuka.
Trong Thế chiến II, thiết giáp hạm Nagato là soái hạm của Hải quân Đế quốc Nhật, và là phương tiện chỉ huy của Đô đốc Isoroku Yamamoto trong cuộc tấn công Trân Châu Cảng.
Hải quân Nga ngày nay có trụ sở chính đặt tại St.Petersburg, và bao gồm 4 hạm đội lớn (Baltic, Biển Đen, Phương Bắc và Thái Bình Dương) cùng một hạm đội tàu nhỏ ở Biển Caspi.
Trong khi Hạm đội Phương Bắc được đánh giá là hạm đội Nga có năng lực mạnh nhất, sở hữu các tàu ngầm tên lửa đạn đạo và tàu sân bay đang hoạt động duy nhất của Nga, Hạm đội Biển Đen đã dần đóng vai trò quan trọng hơn kể từ khi Nga sáp nhập Crimea.
"Bắt đầu từ năm 2014, sau khi chiếm đóng Crimea, các đơn vị mới đã được thêm vào trình tự tác chiến, bao gồm các tên lửa bờ biển hiện đại và bộ binh hải quân," theo báo cáo "Sức mạnh Quân sự Nga" của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ.
"Tiếp đó vào năm 2015, các tàu ngầm và tàu chiến mặt nước mới cũng bắt đầu đến hỗ trợ hạm đội. Hiện được trang bị hệ thống tên lửa KALIBR, Hạm đội Biển Đen là một lực lượng quan trọng trong khu vực, và trong vài năm tới, có thể có thêm khoảng sáu tàu ngầm tấn công mới và sáu tàu mặt nước mới, giúp hạm đội không chỉ có thể kiểm soát Biển Đen mà còn có thể hoạt động ở Địa Trung Hải để chống lại lực lượng NATO và hỗ trợ các hoạt động ở Syria," báo cáo năm 2017 cho biết.
Tuy nhiên, những khát vọng này chắc chắn đã bị vùi dập khi soái hạm của hạm đội bị đánh chìm.
Ken Moriyasu
Nguyên tác : "Moskva flagship sinking exposes Russian Navy frailty, experts say," Nikkei Asia, 20/04/2022
Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 21/04/2022
Soái hạm đồ sộ siêu vũ trang "Moskva" bị đánh chìm xuống Hắc Hải, được cho là bị hỏa tiễn Neptune của Ukraine tấn công, khiến giờ đây tầm hoạt động của hải quân Nga bị thu hẹp. Ngay hôm sau, tên lửa Nga phá hủy một phần nhà máy Vizar ở ngoại ô Kiev, nơi sản xuất hỏa tiễn Neptune. Khó thể nói đây là sự tình cờ.
Ảnh tư liệu : Soái hạm Moskva đang neo đậu tại cảng Sébastopol ở Hắc Hải, lúc thành phố này còn thuộc về Ukraine, tháng 10/2013. Reuters -–Stringer
Bầu cử tổng thống Pháp mà vòng quyết định sẽ diễn ra tuần tới, chiếm trang nhất các tuần báo kỳ này. "Một cuốn phim tệ hại được dựng lại", tít lớn của Courrier International. L'Express đăng chân dung hai ứng cử viên đang nhìn về hai hướng ngược chiều nhau, chạy tựa"Nước Pháp chống lại nước Pháp". Trong khi Le Point dành trang bìa và bài phỏng vấn công phu chiếm nhiều trang giấy cho ông Emmanuel Macron, thì ảnh bà Marine Le Pen được L'Obs đăng cùng với tựa lớn"Cảnh báo toàn quốc",phía dưới là dòng tựa nhỏ"Vì sao Macron có thể thất cử".
Soái hạm Moskva, quả bom nổi trên biển
Ở các trang trong, cuộc xâm lăng Ukraine của Nga vẫn là hồ sơ được các tuần báo tiếp tục đề cập đến, mà sự kiện được chú ý cập nhật là soái hạm "Moskva" bị đánh chìm ở Hắc Hải. Trả lời phỏng vấn của Le Point, chuyên gia về chiến hạm Vincent Groizeleau phân tích tầm vóc thiệt hại của Nga, khi bị mất tuần dương hạm vốn là niềm hãnh diện của hải quân.
Trước đây có tên là "Slava" (tức "Vinh Quang" trong tiếng Nga), soái hạm đồ sộ "Moskva" có trọng tải 12.500 tấn, dài 186 mét, giờ đây chìm xuống đáy Hắc Hải. Phía Nga nói rằng do bị hỏa hoạn, nhưng Ukraine khẳng định hai hỏa tiễn chống hạm Neptune đã giúp làm nên chiến thắng. Chuyên gia Groizeleau cho biết soái hạm này trang bị 120 hỏa tiễn chống hạm và phòng không, cùng với đại bác, ngư lôi, các giàn phóng rốc-kết. Chiếc "Moskva" cũng trang bị vô số cảm biến, thiết bị chiến tranh điện tử trong đó có các radar tầm xa để giám sát trên biển và trên không.
Tuy được đưa vào hoạt động từ 1982, nhưng soái hạm này đã được hiện đại hóa cách đây vài năm. Các tuần dương hạm lớn đóng vai trò quan trọng trong hải quân Nga và hiện Moskva không có khả năng đóng mới, do các công xưởng hải quân gặp khó khăn sau khi Liên Xô sụp đổ. Từ những năm 2000, Nga tập trung cho tàu ngầm, còn trên mặt biển chỉ là những chiến hạm cỡ trung hoặc nhỏ.
Hai soái hạm còn lại cùng loại Slava đang ở Đại Tây Dương, không thể điều sang được vì Thổ Nhĩ Kỳ phong tỏa eo biển Bosphore. Tại Hắc Hải, Nga vẫn còn khoảng 40 chiến hạm, trong đó hơn một chục chiếc dành cho đổ bộ. Tuy nhiên việc soái hạm "Moskva" bị đánh chìm là thiệt hại lớn, khiến tầm hoạt động của hải quân Nga bị thu hẹp vì phải tránh xa vùng duyên hải. Nhưng đáng quan tâm nhất là các tuần dương hạm từ thời Liên Xô trên thực tế là những quả bom nổi, vì chứa đầy đạn dược và chất nổ. Một sĩ quan hải quân Pháp cho biết, đó là một chiến hạm siêu vũ trang, "sát thủ" hàng không mẫu hạm.
Niềm kiêu hãnh quốc gia chìm xuống Hắc Hải, Moskva điên tiết
Libération cuối tuần nhận định"Niềm kiêu hãnh quốc gia của Nga chìm xuống Hắc Hải". Chiếc "Moskva" được đóng tại Mykolaiv, thành phố cảng Ukraine mà quân Nga vẫn chưa chiếm nổi từ 24/02. Soái hạm này từng hộ tống nhà lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô, Mikhail Gorbachev đến Malta họp thượng đỉnh với tổng thống Mỹ George Bush (cha), kết thúc chiến tranh lạnh. Moskva tham dự hầu hết các chiến dịch của Vladimir Putin gần đây : Gruzia (2008), Syria (2015), cảng thường trú là Sebastopol sau khi Nga chiếm được Crimea. Le Monde dẫn lời nhà nghiên cứu Hugo Decis của IISS cho biết thêm, trên soái hạm Moskva có nhà nguyện được cho là nơi lưu giữ một thánh tích hết sức quý báu : một mẩu của cây thập tự giá mà Chúa Giêsu từng bị đóng đinh.
Việc triển khai soái hạm Moskva trong cuộc xâm lăng Ukraine có bốn mục tiêu : chận không cho hải quân Ukraine và đồng minh đi vào Hắc Hải nhờ vũ khí chống hạm, đóng góp vào ưu thế trên không của Nga với hệ thống phòng không S-300F, bảo vệ các chiến hạm khác nhất là những chiếc dùng để đổ bộ, phối hợp và chỉ huy hạm đội. Những hình ảnh cuối cùng của chiến hạm khổng lồ được Maxar ghi nhận ngày 10/04 ngoài khơi Sebastopol. Số phận khoảng 500 thủy thủ vẫn chưa rõ.
Nhiều câu hỏi được chuyên gia Vincent Groizeleau đặt ra. "Moskva" bị tấn công lúc đang bị hỏng hóc, hay thời tiết xấu khiến hệ thống giám sát bị hạn chế ? Hệ thống phòng vệ không hiệu quả, hoặc là bị gây nhiễu ? Ukraine nói rằng các drone TB2 đã được dùng nghi binh để hỏa tiễn có thể đánh vào soái hạm. Neptune có tầm hoạt động 300 km nên có thể bắn đi từ bờ biển, ngoài phạm vi phát hiện của tuần dương hạm. Với mục tiêu di động, còn phải có phương tiện trên không để hướng dẫn hỏa tiễn, và như vậy drone đang khẳng định tầm quan trọng trong cuộc chiến Ukraine.
Libération thắc mắc, có lẽ Nga thiếu thông tin tình báo ? Hệ thống Neptune cần đến bốn xe tải, nên không quá khó để phát hiện từ trên cao (vệ tinh, máy bay, drone). Tờ báo cũng ghi nhận "Moskva chìm, Moskva điên tiết". Ngay hôm sau, hỏa tiễn Nga rơi xuống ngoại ô Kiev, phá hủy một phần nhà máy Vizar, nơi sản xuất hỏa tiễn Neptune. Khó thể nói đây là sự tình cờ. Giám đốc CIA William Burns còn lo ngại Moskva có thể dùng đến vũ khí nguyên tử chiến thuật để rửa mối nhục này.
Từ Odessa đến Bucha, những phóng sự tại chỗ
Cũng liên quan đến Nga, Le Point sau khi làm một chuyến du hành từ Gruzia đến Bulgari, tố cáo việc Nga khống chế Hắc Hải. Theo cơ quan hàng hải Panama, hải quân Nga từ giữa tháng Ba đã ngăn cản 200 đến 300 chiếc tàu đi vào Odessa. Đặc phái viên L’Express đến thành phố cảng này của Ukraine, cho biết thành phố huyền thoại bên Hắc Hải tuy bị không kích ba đêm liên tiếp nhưng người dân Odessa vẫn bình tĩnh chờ đợi trận đánh lớn sắp tới, và tin tưởng Ukraine sẽ chiến thắng.
Tại Nga, phóng sự của L’Obs ghi nhận trong lúc truyền hình gọi người Ukraine là "thú hoang", đại đa số người Nga quay lưng với cuộc chiến. Họ im lặng vì sợ hãi, bên cạnh đó một thiểu số dân tộc chủ nghĩa đả kích phương Tây. Riêng Courrier International dành hồ sơ cho "Những quốc gia không liên kết mới". Trong lúc nghi vấn tội ác chiến tranh của Nga tại Ukraine ngày càng chồng chất, một loạt các nước Châu Phi, Ả Rập, Châu Á, Nam Mỹ vì lý do chiến lược hoặc kinh tế, đã vắng mặt trong cuộc bỏ phiếu tại Liên Hiệp Quốc lên án cuộc xâm lăng của Nga.
Cũng về những vụ thảm sát, các đặc phái viên L’Obs đến tận các thành phố phía tây Kiev để tìm hiểu. Ở Borodianka cách thủ đô 40 kilomet, cư dân cho biết đội quân từ Chechnya của Kadyrov, thủ lãnh nước cộng hòa chư hầu của Putin, đã gây nhiều tội ác, thậm chí sát hại cả những lính Nga muốn bỏ trốn. Tại Bucha, nơi đã tìm thấy hơn 400 xác, quân xâm lăng chiếm ngụ những căn nhà tiện nghi nhất sau khi sát hại chủ nhân. Một phụ nữ kể lại, một người lính sắc tộc Mông Cổ đến hỏi bà "giấu lính Mỹ và Nhật ở đâu", họ nghĩ rằng cuộc chiến này do Mỹ khởi động !
Moskva đánh thức các nền dân chủ phương Tây
Le Point cho rằng "Các nền dân chủ tỉnh thức nhờ...Nga". Cuộc xâm lăng Ukraine đã mở ra đối đầu quy mô giữa các chế độ độc tài và dân chủ, kết thúc thời kỳ hậu chiến tranh lạnh và là hồi kết của toàn cầu hóa.
Một loạt cuộc chiến từ Afghanistan đến Sahel, khủng hoảng tài chính 2008 rồi khủng hoảng đồng euro, làn sóng di dân và đại dịch từ Vũ Hán đã làm rạn vỡ xã hội. Trào lưu dân túy từ Brexit đến Donald Trump tạo ra những nền dân chủ phi tự do, và từ 2012 số quốc gia dân chủ từ 42 chỉ còn 34, chiếm 13 % dân số thế giới. Nguyên tắc tự do mậu dịch và sự lãnh đạo của Mỹ đã tạo ra hòa bình, thịnh vượng nay bị lung lay, mở ra khoảng trống cho các chế độ độc tài.
Để xuất khẩu mô hình, Nga dùng vũ lực, nhất là qua lực lượng lính đánh thuê Wagner, còn Trung Quốc thông qua "Con đường tơ lụa mới". Moskva và Bắc Kinh chính thức ký thỏa thuận đối tác ngày 04/02 với tham vọng thống trị thế giới. Việc Nga xâm lược Ukraine đã mở ra một thế trận mới, nhưng ngược với những gì Vladimir Putin và Tập Cận Bình chờ đợi.
Một bức màn sắt ập xuống Châu Âu, cô lập nước Nga. Tuy các nước phương nam thận trọng, nhưng sự tàn bạo của quân đội Nga tại Ukraine đã gây phẫn nộ cho dư luận thế giới. Nga mất 20 % lực lượng đã tung vào cuộc chiến, GDP sụt 15 %; giới tinh hoa ra đi, bị cấm vận nặng nề và trở nên lệ thuộc vào Trung Quốc. Đối với Bắc Kinh, cái giá phải trả cho "tình bạn không giới hạn" ngày càng cao trong khi sắp đến đại hội đảng thứ 20.
Le Pen, con ngựa thành Troy của Putin có thể giúp xoay chiều cuộc chiến
Trong khi đó, Ukraine với sự trợ giúp của phương Tây đã chứng tỏ có thể kháng cự thành công trước bạo lực độc tài. Liên Hiệp Châu Âu trở nên đoàn kết chưa từng thấy trong việc trừng phạt Nga và tổ chức tái vũ trang. Hoa Kỳ có thể là người thắng lớn nhất trong cuộc chiến này, về kinh tế là nhu cầu về năng lượng, vũ khí, nông sản, về chiến lược là sự nối kết lại với các đồng minh.
Nhìn chung, chiến tranh Ukraine mang lại lý do để hy vọng về sức mạnh dân chủ, nhưng với điều kiện phối hợp đáp trả và kháng cự lâu dài. Cuộc đấu tranh còn khó khăn, bằng chứng là chiến thắng của Viktor Orban ở Hungary, và tiền tuyến nay là nước Pháp. Nếu Marine Le Pen đắc cử ngày 24/04, không chỉ nước Pháp tàn lụi mà Châu Âu bị chia rẽ và các nền dân chủ dễ tổn thương hơn.
Cũng theo Le Point, chiến thắng của Le Pen sẽ là thắng lợi bất ngờ cho Vladimir Putin, EU sẽ xáo trộn dữ dội hơn cả Brexit. Tương tự, Financial Times được Courrier International trích dịch cũng cho rằng Le Pen là "con ngựa thành Troie" của Putin, bên cạnh Victor Orban và Aleksandar Vucic của Serbia - nước ứng viên EU. Trong khi Nga đang thất thế ở Ukraine, chỉ có một sự đảo ngược chính trị quan trọng mới thay đổi được chiều hướng cuộc chiến.
Khác với Orban và Vucic, Le Pen lên làm tổng thống sẽ là cú sốc địa chính trị. Pháp là quốc gia Châu Âu duy nhất có vũ khí nguyên tử, ảnh hưởng sẽ rất lớn. Không chỉ chống lại NATO, thủ lãnh cực hữu còn hủy bỏ trừng phạt Nga và thúc giục Ukraine phải thuận theo những yêu sách của Moskva. L’Obs lo sợ Paris sẽ rơi vào vòng tay của Putin, gây bất ổn cho Châu Âu hiện đang hỗ trợ cho Ukraine trong cuộc chiến tổng lực với Nga.
Pháp bị cô lập nếu rút khỏi bộ chỉ huy NATO
L'Express lưu ý đến việc ứng cử viên cực hữu muốn Pháp ra khỏi bộ chỉ huy NATO. Chủ trương này vừa thiếu nhất quán lại vừa nguy hiểm. Nếu bà Le Pen trở thành tổng thống, một vị tướng và hơn 100 quân nhân Pháp sẽ phải rời khỏi căn cứ hải quân Norfolk ở Virginia, xách va li về nước.
Lãnh thổ này của Mỹ là nơi đặt trụ sở một trong hai bộ chỉ huy tối cao NATO, do một tướng Pháp lãnh đạo từ 2019. Theo Le Pen, việc rút lui một phần này (Pháp vẫn là thành viên NATO) sẽ giúp Paris mạnh hơn, "độc lập về quân sự và ngoại giao". Nhưng tờ báo khẳng định sẽ làm nước Pháp bị yếu đi lâu dài. Paris sẽ mất uy tín, hơn nữa không một đồng minh nào hiểu được động thái này.
Việc quay lại với bộ chỉ huy NATO dưới thời tổng thống Nicolas Sarkozy không hề ngăn trở Pháp tiến hành chiến dịch quân sự như ở Mali, hay rút quân khỏi Afghanistan từ 2012, đối thoại với Nga... Marine Le Pen nêu ra quyết định của tướng De Gaulle năm 1966 để biện minh. Nhưng động cơ của tổng thống thời đó khác hẳn : vì tổng thống Mỹ Johnson từ chối công nhận việc Pháp chủ động răn đe hạt nhân. Nhưng De Gaulle cũng rất rõ ràng, chưa bao giờ nghĩ đến việc liên minh với Liên Xô, ngược hẳn chủ trương của Le Pen đối với nước Nga của Putin hiện nay.
Đừng đùa với lửa !
Để bù đắp lại, lãnh đạo đảng cực hữu cho rằng sẽ lập đối tác chiến lược song phương với các nước, đặc biệt với Anh. Nhưng một hiệp ước mới sẽ khó thực hiện với Anh, vì Luân Đôn sau Brexit đã gắn bó với NATO hơn bao giờ hết. Marine Le Pen cũng sẽ chẳng được Hoa Kỳ tôn trọng hơn, cho dù tổng thống sắp tới là một người cộng hòa không thích NATO đi nữa, vì thái độ chống Mỹ, thân Nga của bà. Thế nên cũng khó thể hy vọng Washington chấp nhận "đối tác chiến lược song phương". Tóm lại, một tổng thống cực hữu quay lưng với NATO chỉ dẫn đến sự cô lập ngoại giao của Pháp.
L’Obs cảnh báo, cuộc song đấu giữa tổng thống mãn nhiệm và chủ tịch đảng Tập hợp Dân tộc (RN) không phải là một "remake" của năm 2017. Macron không còn đại diện cho cái mới, còn Le Pen đã bình thường hóa được hình ảnh của cực hữu, và chiến thắng của bà không phải là bất khả. Ứng cử viên RN khôn khéo đưa vào một số biện pháp cánh tả để lôi kéo giới bình dân, nhưng nước Pháp của Le Pen vẫn mang tính phân biệt đối xử, hướng theo mô hình dân chủ phi tự do. Theo tờ báo, Macron có thể thất bại và cử tri không nên đùa với lửa.
Trò chơi roulette Nga không thể tái diễn nhiều lần
Nhìn từ Luân Đôn, The Economist tương đối lạc quan hơn, trấn an "Đừng sợ hãi". Người Pháp vốn không ưa các tổng thống của họ, thường dùng lá phiếu để cảnh cáo nguyên thủ đương nhiệm. Từ 1965 đến nay, chỉ có hai tổng thống tái đắc cử. Nên nhớ rằng trong vòng một ngày 10/04, Emmanuel Macron đạt tỉ lệ 27,9 %, cao nhất kể từ 1988 và cao hơn gần 4 điểm so với 2012. Có nghĩa là ông lãnh đạo hiệu quả, tạo được nhiều việc làm, thúc đẩy sản xuất và cải thiện việc đào tạo, mặc cho những rối loạn do Covid. Macron sẽ nhận được đa số những lá phiếu của cử tri các ứng cử viên đã bị loại, còn Le Pen thâu tóm phiếu của ứng cử viên cực hữu Eric Zemmour nhưng khó thể chinh phục đại đa số cử tri của ứng viên cực tả Jean-Luc Mélenchon, người về thứ ba.
Theo thăm dò của The Economist, kết quả sẽ là 53 và 47 % với phần thắng về phía Emmanuel Macron. Nhưng đừng quên trường hợp ngựa về ngược như Brexit và Donald Trump. Không nghi ngờ gì nữa: Le Pen làm tổng thống sẽ là thảm họa cho nước Pháp và cho Châu Âu, những cuộc biểu tình lớn và có thể là bạo lực, sẽ làm rung chuyển các đường phố Pháp. Đây là lần thứ ba trong vòng 20 năm qua cực hữu lọt vào vòng hai, và là lần thứ nhì Macron mặt đối mặt với Le Pen.
Dù kết quả vòng hai như thế nào đi nữa, hôm 10/04 có đến 58 % cử tri đã bỏ phiếu cho phe cực hữu và cực tả, dấu hiệu cho thấy nước Pháp đang chia rẽ và không hạnh phúc. Hai đảng truyền thống thay nhau cầm quyền từ 1958 gần như bốc hơi. Nếu tiếp tục được nhiệm kỳ thứ hai, Emmanuel Macron phải tấn công vào những nguyên nhân sâu xa gây ra tình trạng chia rẽ trên đây, vì roulette Nga không phải là một trò chơi có thể diễn lại nhiều lần.
Thụy My
