Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

mardi, 26 juin 2018 10:25

Tin thất thiệt chính thống

Có cuộc biu tình nào din ra Vit Nam trong tháng Sáu không ?

Theo truyền thông chính thng, có l là không. Nếu bn dùng các t khóa ‘biu tình Vit Nam 2018’ đ tìm trên Google, tin tc đy đ và không thiên v v các cuc biu tình ch có trên mng xã hội, BBC, RFI, VOA và các trang tin t bên ngoài Vit Nam khác.

fake4

Báo chí chính thng nhiu khi trở thành kênh tin tht thit chính thng vi cách đưa tin có li cho nhng người có quyn và bt li cho người dân. Hình minh họa.

Một trong nhng người đi biu tình nói h ước gì các nhà báo có mt và chng kiến cnh bo lc phi lý đi vi nhng người xung đường thc hin quyn mà Điu 25 ca Hiến Pháp đã ghi nhn.

Điều 25 Hiến Pháp cũng tha nhn quyn "t do tiếp cn thông tin" và "t do báo chí". Vy ti sao các nhà báo t my trăm t báo không thc hin các quyn này ? Không phi Vit Nam không có các nhà báo gii và xông xáo, nhưng đng mong h gii và xông xáo trong lĩnh vực chính tr nhy cm Vit Nam.

Khi tôi còn làm ở BBC, đôi khi tôi đùa vi các đng nghip là nh chính sách kim duyt thông tin ca Vit Nam mà chúng tôi có vic làm. BBC đã đóng ca mt lot các ban ngôn ng Châu Âu trong đó có Ba Lan, Slovakia và Hy Lạp ch vì các quc gia đó không còn thiếu thông tin đc lp na.

Điều rõ ràng là truyn thông chính thng v như mt s s kin Vit Nam không xy ra hoc xy ra theo cách hoàn toàn khác so vi nhng gì truyn thông không b sc ép thut li.

Một s nhà báo như Huy Đc hay Trương Duy Nht buc phi dùng mng xã hi đ truyn đi nhng thông đip mà truyn thông chính thng không đ can đm đ đăng ti.

Cái gốc ca s thiếu vng nhng thông tin trung thc hoc s tn ti ca nhng tin tc biến dạng trên truyền thông chính thng Vit Nam chính là s tham nhũng quyn lc.

Mặc dù các nhà lãnh đo Vit Nam hay nói "ca dân, do dân và vì dân", nhng gì h làm trong lĩnh vc truyn thông cho thy h ch nói vy nhưng không làm vy.

Có trang web, tờ báo, đài phát thanh hay truyn hình có nh hưởng nào là "ca dân" không ? Hoàn toàn không ? Các cơ quan đng và nhà nước s hu tt c.

Người dân có được tham gia t do vào các hot đng truyn thông không ? Dĩ nhiên là không, ngoi tr h lên Facebook và rồi vn có th gp rc ri vi chính quyn vì dám làm vy.

Và nếu truyn thông không phi "ca dân" và "do dân" thì đương nhiên h không th vì dân được mà phi vì nhng người ban phát cho h quyn lc và bng lc.

Tại các đt nước mà truyn thông thực s là ca dân và do dân, lãnh đo báo chí không phi hp hàng tun vi lãnh đo tư tưởng ca mt đng đ được khen, b chê, nhn ch th không đưa tin gì, được đưa tin gì và đưa như thế nào.

Xin dẫn mt ví d đ cho thy thế nào là s đc lp trong các quyết đnh v tin tc và thi s. Khi quyết đnh chn nơi đăng cai World Cup 2018 đang được các quan chc FIFA tho lun, BBC làm phóng s điu tra v ba quan chc FIFA nhn hàng triu đô la tin hi l.

Khi đó Anh và Nga là hai đối th được cho là nặng ký và các quan chc Anh mun BBC không phát phóng s điu tra trước khi din ra mt cuc b phiếu quan trng ca FIFA. Tuy nhiên BBC đã không nghe theo và b coi là "không yêu nước" và là "điu đáng h thn". Có l phóng s đó đã góp phn nào đó giúp Nga về sau được quyn đăng cai World Cup 2018. Nhưng nghĩa v ca nhà báo là đưa tin trung thc và có trách nhim. Nhiu quan chc FIFA sau này đã điêu đng vì cuc điu tra ca FBI, vn phn nào bt ngun t các phóng s điu tra ca báo chí.

Nhiều phóng viên trong nước tha hiu nhng nguyên tc căn bn ca báo chí đc lp đó là đưa tin trung thc và không chu tác đng ca quyn lc, ân sng hay các sc ép nào khác. Nhưng h phi t kim duyt đ bài viết được đăng và điu này nhiu khi gn vi thu nhp hàng tháng của h. Nếu h viết đúng, viết đ, bài ca h vn có th b ct xen hay nhiu khi đăng lên ri li b g xung. H cũng có th mt vic hoc thm chí b điu tra nếu không un cong ngòi bút. Nhng ri ro này khiến báo chí chính thng nhiu khi trở thành kênh tin tht thit chính thng vi cách đưa tin có li cho nhng người có quyn và bt li cho người dân.

Tin thất thit chính thng cũng là lý do mi năm các chính ph nước ngoài b ra nhiu triu đô la đ duy trì các kênh phát thanh và truyn hình bằng tiếng Vit đ đm bo người dân tiếp cn được vi các thông tin gn vi s tht nht có th.

Có mt điu có l không nhiu quan chc Vit Nam hiu ra là chính h cũng có th tr thành nn nhân ca mt h thng truyn thông thiên v chính quyn. Cựu ủy viên b chính tr Đinh La Thăng đã tng b g bài viết và có l không vui v gì vi cách đưa tin ca truyn thông sau khi ông b bt. Và mi đây ngay c phát biu ca đương kim Ch tch nước Trn Đi Quang được đăng lên nhưng cũng sm b g xung.

Khi truyền thông b gn sn vòng kim cô tư tưởng ca Đng cng sn thì chuyn nó b buc phi lên đng hay buc phi nhm mt, bt tai là ‘chuyn thường ngày huyn’.

Nguyễn Hùng

Nguồn : VOA, 26/06/2018

Published in Diễn đàn