Thông Luận

Vì sao 5 cựu đảng viên lãnh án tù cùng blogger Đường Văn Thái ?

BBC, 12/12/2024

Đã có năm cựu đảng viên, đa phần là viên chức nhà nước, bị xét xử với cáo buộc cung cấp thông tin cho ông Đường Văn Thái, một blogger bất đồng chính kiến từng được cho là bị chính phủ Việt Nam bắt cóc năm 2023 khi đang tị nạn tại Thái Lan.

Năm cựu đảng viên nói trên nằm trong số bảy người cùng bị đưa ra xét xử với ông Đường Văn Thái (hay còn gọi là Thái Văn Đường) trong phiên tòa kín hôm 30/10/2024.

Thông tin này vừa được Dự án 88 - một tổ chức phi chính phủ vận động nhân quyền cho Việt Nam - công bố, kèm theo bản chụp bản án mà tổ chức này cho hay họ có được từ một nguồn tin đáng tin cậy.

Theo đó, năm cựu đảng viên nói trên nằm trong số bảy người cùng bị đưa ra xét xử với ông Đường Văn Thái (hay còn gọi là Thái Văn Đường) trong phiên tòa kín hôm 30/10/2024.

Ông Thái bị kết án 12 năm tù giam, ba năm quản chế với tội danh "Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam" theo Điều 117 Bộ luật Hình sự.

Báo cáo vừa công bố của Dự án 88 cho hay đã có ít nhất 60 người khác bị điều tra hình sự trong vụ án.

Việt Nam cung cấp rất ít thông tin về vụ án này.

Chính quyền không công khai kết luận điều tra, cáo trạng và bản án hay bất kỳ chi tiết nào về những gì ông Thái hoặc đồng phạm của ông đã làm cũng như lý do tại sao họ bị đưa ra xử kín.

Một luật sư bào chữa cho một trong năm cựu đảng viên này nói với BBC hôm 12/12 rằng vấn đề "liên quan tới vụ Đường Văn Thái thì tôi xin phép không thể cung cấp thông tin gì".

Trước khi bị bắt, ông Thái đã viết bài và sản xuất video đăng trên các kênh cá nhân, chỉ trích một số lãnh đạo, quan chức hàng đầu Việt Nam.

Trong một số video được xem nhiều nhất trên các kênh YouTube của mình, ông Thái đã cáo buộc các quan chức chính phủ tham gia vào các đại án tham nhũng, các đường dây rửa tiền và đàn áp người dân Việt Nam.

Nguồn tin của ông Thái được cho là rộng khắp, bao gồm cả các viên chức nhà nước.

Do lo ngại bị đàn áp chính trị, ông Thái đã rời Việt Nam sang Thái Lan năm 2019 để tìm kiếm tị nạn.

Ngày 13/4/2023, ông Thái đột ngột biến mất ở Bangkok khi đang trong thời gian chờ Văn phòng Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn tại Bangkok thảo luận về các lựa chọn tái định cư.

Một số tổ chức nhân quyền đã công bố các bằng chứng mà họ tin là ông Thái đã bị bắt cóc và đưa về Việt Nam.

Bản án nói gì ?

Theo bản án, ông Đường Văn Thái bắt đầu viết về chính trị Việt Nam vào năm 2018 và việc làm của ông bị cho là "bôi nhọ uy tín, danh dự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước".

Sau khi bị cảnh sát triệu tập để thẩm vấn vào tháng 2/2019, ông Thái đã trốn sang Bangkok, Thái Lan.

Trong thời gian sống tại Bangkok, ông đã tạo hai tài khoản YouTube là Thái Văn Đường và Thai Dong Anh để đăng tải các bài chỉ trích chính quyền. Ông cũng tạo và quản lý nhóm Facebook Thai and Friends và nhóm Telegram Đường Văn Thái Channel, nơi ông chia sẻ các video và bài viết.

Trong quá trình điều tra, Bộ Công an đã giám định 35 video và hai bài viết trên các kênh YouTube của ông Thái và kết luận rằng chúng "có nội dung xuyên tạc, bịa đặt, phỉ báng chính quyền nhân dân, gây hoang mang trong nhân dân, xúc phạm danh dự, uy tín của các lãnh đạo Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp".

Theo bản án, 35 video và hai bài viết liên quan trong vụ án có nội dung chỉ trích tình trạng tham nhũng và hối lộ của các quan chức cấp cao ở Việt Nam và phổ biến các thông tin mật về tình hình kinh tế, chính trị và xã hội của đất nước.

Cơ quan An ninh Điều tra kết luận mục đích của ông Đường Văn Thái khi đăng các video là nhằm "chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam".

Các video có nhiều nội dung khác nhau như Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sắp xếp nhân sự cấp cao, cáo buộc Bộ trưởng Công an Tô Lâm tham nhũng, vụ Việt Á và mối liên hệ với cựu Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, vấn đề ngân hàng SCB, nhân thân ông Võ Văn Thưởng, các cáo buộc chính quyền Việt Nam phân biệt tôn giáo…

Theo số liệu từ Cơ quan An ninh Điều tra thuộc Bộ Công an, các video mà ông Thái đăng tải trên các kênh YouTube của mình, gồm cả những video trên, đã thu hút hơn 50 triệu lượt xem.

Ai cung cấp thông tin cho ông Thái ?

Ngoài ông Thái, bảy người khác cũng lãnh án tù trong cùng vụ án, trong đó có năm người là đảng viên ở thời điểm bị bắt.

Theo bản án, Cơ quan An ninh Điều tra kết luận nội dung các bài viết và video đăng tải trên các kênh YouTube và Facebook của ông Thái là do một số người, trong đó có các quan chức trong bộ máy nhà nước, cung cấp thông tin và tài liệu.

Theo bản án, năm người bị kết án gồm các cán bộ trong cơ quan nhà nước cấp tỉnh, Đoàn Thanh niên, lãnh đạo các công ty.

Họ đã bị khai trừ đảng, khởi tố và truy tố, sau đó bị kết án từ hai năm rưỡi tới năm năm rưỡi tù giam.

Những người này bị cáo buộc đã cung cấp thông tin, tài liệu để ông Thái sử dụng trong các video mà chính quyền Việt Nam coi là "phạm pháp" nói trên.

Một người trong số họ là tổng giám đốc một công ty cổ phần, lãnh án 30 tháng tù giam. Ông này bị cáo buộc đã thu thập các văn bản pháp luật, nghị quyết của Đảng, Nhà nước từ các trang mạng chính thức của Chính phủ, Quốc hội, Thanh tra Chính phủ, Ủy ban Kiểm tra Trung ương… để cung cấp cho ông Thái.

Người lãnh án nặng nhất, 5 năm rưỡi tù giam, bị cáo buộc đã gửi thông tin mật về tình hình kinh tế và chính trị của Việt Nam để ông Thái đưa vào 11 video.

Siết quyền tiếp cận thông tin và tự do ngôn luận

Báo cáo của Dự án 88 được đưa ra không lâu sau khi chính quyền Việt Nam công bố Nghị định 147/2024 điều chỉnh việc sử dụng và cung cấp dịch vụ internet và thông tin trực tuyến.

Nghị định này, sẽ có hiệu lực từ ngày 25/12/2024, mở rộng quyền kiểm soát của chính phủ đối với quyền truy cập thông tin trên internet vì những lý do mà các tổ chức nhân quyền nói là "mơ hồ", như "an ninh quốc gia" và "trật tự xã hội", và để ngăn chặn các hành vi vi phạm "đạo đức, phong tục và truyền thống tốt đẹp" của Việt Nam.
Nghị định này yêu cầu các nền tảng mạng xã hội cung cấp dịch vụ cho người dùng tại Việt Nam phải lưu trữ dữ liệu người dùng, cung cấp cho chính quyền theo yêu cầu và gỡ bỏ bất kỳ nội dung nào mà chính quyền coi là "nội dung bất hợp pháp" trong vòng 24 giờ.

Nghị định 147 yêu cầu "các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân nước ngoài" phải xác minh tài khoản của người dùng thông qua số điện thoại hoặc mã số định danh cá nhân của họ.

Điều này, theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Quốc tế (HRW), khiến những người bất đồng chính kiến, những người có xu hướng đăng bài ẩn danh, có nguy cơ bị bắt giữ.

Điều 23 của nghị định yêu cầu "các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân nước ngoài" cung cấp thông tin xuyên biên giới phải sử dụng dịch vụ lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam.

Trong trường hợp nếu có 100.000 lượt truy cập từ người dùng tại Việt Nam thì phải thực hiện một số việc như lưu trữ dữ liệu cá nhân, theo dõi, kiểm tra, chặn và xóa thông tin, cũng như cung cấp các công cụ tìm kiếm và quét nội dung theo yêu cầu của Bộ Thông tin và Truyền thông và Bộ Công an.

Theo HRW, nghị định này cũng yêu cầu chủ sở hữu các điểm truy cập internet công cộng, như các khách sạn, nhà hàng, sân bay... phải ngăn chặn người dùng internet thực hiện "tuyên truyền chống nhà nước" dù không quy định rõ các chủ sở hữu này phải làm gì để ngăn chặn các hành vi như vậy, hay hình phạt nào sẽ áp dụng cho họ nếu các hành vi như vậy xảy ra.

HRW nhận định rằng Nghị định 147 "không đáp ứng được các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế ở nhiều khía cạnh".

Chỉ riêng năm 2024, các tòa án Việt Nam đã kết án ít nhất 36 người với các mức tù dài hạn vì các bài đăng hoặc livestream chỉ trích hành động hay chính sách của chính phủ.

Tất cả đều bị buộc tội "tuyên truyền chống nhà nước" theo Điều 117 hoặc "lợi dụng quyền tự do và dân chủ để xâm phạm lợi ích của nhà nước" theo Điều 331 của Bộ luật Hình sự Việt Nam.

Năm 2024, tổ chức Freedom House đã liệt kê Việt Nam là quốc gia không có tự do internet.

"Nghị định 147 mới của Việt Nam và các luật an ninh mạng khác không bảo vệ công chúng khỏi bất kỳ mối lo ngại thực sự nào về an ninh cũng như không tôn trọng các quyền cơ bản của con người", Patricia Gossman, phó giám đốc khu vực Châu Á của HRW, đánh giá.

"Vì cảnh sát Việt Nam coi bất kỳ lời chỉ trích nào đối với Đảng cộng sản Việt Nam là vấn đề an ninh quốc gia, nên nghị định này sẽ mang đến cho họ thêm một công cụ nữa để đàn áp những người bất đồng chính kiến", HRW cho hay trong thông cáo báo chí phát đi ngày 11/12.

Nguồn : BBC, 12/12/2024

*******************************

Project 88 : Việt Nam bỏ tù 5 quan chức của Đảng vì "tuồn tin" cho blogger Đường Văn Thái

Chi Phương, RFI, 11/12/20224

Hôm 11/12/2024, tổ chức nhân quyền Project 88 cho biết đã tiếp cận được bản án xét xử ông Đường Văn Thái, một blogger làm nhiều video vạch trần tội tham nhũng của các quan chức Việt Nam. Theo bản án được xử kín, không chỉ Đường Văn Thái bị kết án tù, mà 5 quan chức của Đảng và Nhà nước cũng liên quan vì cung cấp thông tin tài liệu cho blogger này để "bịa đặt, phỉ báng chính quyền…".

Nhà hoạt động Đường Văn Thái © hrw.org

Ngày 30/10, blogger Việt Nam Đường Văn Thái đã bị kết án 12 năm tù theo Điều 117 Bộ luật Hình sự với cáo buộc "làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin chống Nhà nước". Vụ án gây sự chú ý của quốc tế vì ông Thái bị nghi là đã bị bắt cóc tại Bangkok vào 13/4/2023 và cưỡng bức đưa về Việt Nam để xét xử. Sau 11 tháng biệt giam, ông đã bị xử kín, trong khi các thông tin về vụ án bị hạn chế.

Theo hồ sơ về vụ xử kín mà Project 88 tiếp cận được gần đây, ngoài ông Thái, Việt Nam còn đã kết án 7 "đồng phạm" khác. Trong số đó, năm người là các "quan chức nhà nước đương nhiệm hoặc đã nghỉ hưu, những người bất mãn chế độ và biết rõ về tình trạng tham nhũng" (Nguyễn Văn Văn, cựu chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Tập đoàn Gia Nguyễn,Trương Công Đại, cựu Chi Cục trưởng Chi cục bảo vệ môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang, Vũ Tuấn Anh là cựu Trưởng Ban Tổ chức- Kiểm tra, Tỉnh đoàn Bắc Giang, hay ông Trần Quốc Khánh là cựu Tổng giám đốc công ty cổ phần Tư vấn đầu tư quốc tế G7).

Những người này bị kết án từ 30 tháng đến 5 năm rưỡi tù giam, vì đã liên lạc, cung cấp thông tin, thậm chí hỗ trợ tài chính cho Đường Văn Thái, để blogger này thực hiện các video và đăng tải trên kênh Youtube của mình.

Phiên xử đã nêu ra tổng cộng 35 video và 2 bài viết, thu hút hàng triệu lượt xem, chỉ trích tình trạng tham nhũng và hối lội của các quan chức cấp cao Việt Nam, cáo buộc các quan chức chính phủ tham gia vào các đại án tham nhũng, các đường dây rửa tiền…, những nội dung bị chính quyền xem là có mục đích "chống phá" Nhà nước.
Ngoài ra, theo Project 88, ít nhất 60 người khác cũng đã bị cơ quan an ninh điều tra triệu tập, vì có liên quan đến Đường Văn Thái và các đồng phạm, nhưng không bị buộc tội.

Tổ chức Project 88 cũng lên án Hà Nội sử dụng điều 117 để đàn áp tiếng nói đối lập cũng như không công khai kết luận điều tra hay cáo trạng về bản án, "do liên quan đến nhiều quan chức Nhà nước".

Chi Phương

Việc bắt cóc người trong lãnh thổ quốc gia khác đã xảy ra từ lâu, không hiếm, đặc biệt là những quốc gia "Chí Phèo" như Triều Tiên (*) nhưng chưa bao giờ nở rộ như giai đoạn từ 2010 cho đến hiện nay.

Ông Đường Văn Thái trong một tấm hình không rõ ngày tháng, do một người bạn chụp và chia sẻ.

Ngày 13/4/2023, Đường Văn Thái bị bắt cóc và tống lên một chiếc xe bán tải hiệu Mitsubishi màu trắng tại Thái Lan, sau đó một ngày truyền thông Việt Nam đưa tin đã bắt được ông "xâm nhập biên giới trái phép qua đường mòn lối mở" ở huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh.

Cách nay bốn năm, ngày 26/1/2019 Nhà báo Trương Duy Nhất bị mất tích tại Trung tâm thương mại Future Park, ở Bangkok, Thái Lan. Ngày 28/1/2019 công an Hà Nội đột ngột thông báo đã bắt được ông Nhất tại Đồn công an Phường Dịch Vọng, Hà Nội.

Và 23/7/2017 Trịnh Xuân Thanh bất ngờ bị ấn vào một chiếc xe trên một đại lộ ở thủ đô Berlin, cách không xa Phủ Thủ tướng Đức Quốc. Ngày 31/7/2017, Bộ Công An Việt Nam cho biết nghi can Trịnh Xuân Thanh đã rađầu thú tại trực ban hình sự của cơ quan an ninh tại Hà Nội.

Có thể cho rằng tất cả những nhân vật trên đều là nạn nhân những vụ bắt cóc của công an Việt Nam và đó chỉ là những vụ việc tiêu biểu đã được nhận diện từ thông tin trên truyền thông Việt Nam, còn hàng loạt vụ bắt cóc đã được công chúng đề cập nhưng không được loan báo chính thức khác.

Vậy nguồn gốc và căn cứ pháp lý ở đây là gì và Công pháp Quốc tế đề cập đến vấn đề này ra sao ?

Nguồn gốc và căn cứ của sự bắt cóc

Việc bắt cóc người trong lãnh thổ quốc gia khác đã xảy ra từ lâu, không hiếm, đặc biệt là những quốc gia "Chí Phèo" như Triều Tiên nhưng chưa bao giờ nở rộ như giai đoạn từ 2010 cho đến hiện nay.

Sau đại hội 18 của Đảng cộng sản Trung Quốc vào năm 2012, Tập Cận Bình đẩy mạnh chiến dịch chống tham nhũng lớn nhất trong lịch sử với tên gọi "đả hổ, diệt ruồi", trong đó có phối hợp với các quốc gia trên thế giới để truy lùng tội phạm tham nhũng thông qua chiến dịch "lưới trời" và "săn cáo".

Tham khảo Tân Hoa Xã, Reuters thống kê, từ 2012 cho đến 2018, Trung Quốc đã bắt giữ 4,141 tội phạm kinh tếtừ 90 nước trên khắp hành tinh. Cũng Tân Hoa Xã khoe Trung Quốc đã "đưa được" khoảng 10.000 kẻ đào tẩu về nước.

Ngoài chuyện bắt cóc các tội phạm kinh tế, tham nhũng, Trung Quốc còn "săn" những cá nhân bất đồng chính kiến hoặc vận động cho tự do, dân chủ ở Trung Quốc như vụ bắt cóc Michel Gui tại Thái Lan, hoặc Howard Lam ở Hông Kông.

Giống như "người anh phương Bắc", Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng đẩy mạnh chiến dịch chống tham nhũng mà người Việt thường ví von là "đốt lò", trong đó cũng có "săn cáo" ở một số nơi.

Tuy nhiên khác với Trung Quốc, tất cả các vụ bắt cóc mà công an Việt Nam thực hiện bên ngoài lãnh thổ đều không phải là truy tìm - cưỡng bức những cá nhân tham nhũng, tội phạm kinh tế về quy án, nạn nhân các vụ bắt cóc, kể cả Trịnh Xuân Thanh (đã bị phạt do tham nhũng) đều nhằm củng cố quyền lực chính trị nên đã gây hệ lụy rất xấu trong quan hệ quốc tế, kể cả vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, Trương Duy Nhất và mới đây là Đường Văn Thái.

Phải nói thẳng rằng việc cưỡng bức ai đó, đưa họ từ bên ngoài vào bên trong lãnh thổ để xét xử là vi phạm luật pháp quốc tế .

Ngày 23/10/2010, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã thông qua một công ước quốc tế về Bảo vệ mọi người không bị mất tích do cưỡng bức" (International Convention for the Protection of All Persons from Enforced Disappearance). Điều 1, khoản 2 của công ước này minh định, không thể viện dẫn bất cứ lý do nào để biện minh cho việc bắt cóc hoặc thủ tiêu. Điều 3 của công ước này còn yêu cầu các quốc gia điều tra và đưa những người, những nhóm đã tiến hành bắt cóc ra trước công lý.

Tuy không thừa nhận đã bắt cóc nhưng do tin điều đã làm là… chính đáng, nên một số cá nhân có liên quan đến hoạt động bắt cóc do chính quyền Việt Nam thực hiện đã khoe chuyện được Nhà nước vinh danh bởi đưa Trịnh Xuân Thanh về nước - ít nhất đã có 12 chiến sỹ được tặng huân chương chiến công nhất, nhì và ba vì "có thành tích xuất sắc tham gia kế hoạch VT17".

Vậy chẳng lẽ cứ tội phạm trốn ra nước ngoài thì không thể đưa về được hay sao ?

Dẫn độ và hỗ trợ tư pháp quốc tế

Trong quan hệ quốc tế, các quốc gia có thể thiết lập Hiệp định tương trợ tư pháp (Mutual Legal Assisstance Treaty – MLAT). Đa số MLAT là song phương nhằm hỗ trợ nhau giải quyết các vấn đề về tư pháp cả trong lĩnh vực dân sự lẫn hình sự.

Nội dung chính của các h iệp định tương trợ tư pháp thường xác lập cách thức trợ giúp lẫn nhau trong việc tống đạt giấy tờ đến các đương sự, ủy thác điều tra, thu thập thông tin, chứng cứ, chuyển giao đồ vật, tài sản, dẫn độ công dân, công nhận và thi hành các bản án của nhau.

Cho đến cuối năm 2022, Việt Nam đã ký kết hơn 60 điều ước quốc tế và 25 hiệp định tương trợ tư pháp hình sự đang có hiệu lực thi hành trong khi Mỹcó 19 hiệp định tương trợ tư pháp đang có hiệu lực. Việt Nam chưa ký hiệp định tương trợ tư pháp nào với Thái Lan nhưng các quốc gia trong ASEAN có một điều ước về tương trợ tư pháp hình sự.

Theo Luật tương trợ tư pháp của Việt Nam (số 08/2007/QH12) thì nguyên tắc tương trợ tư pháp phải "được thực hiện trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng và các bên cùng có lợi".

Trong trường hợp chưa có điều ước quốc tế về tương trợ tư pháp thì phải hoạt động trên nguyên tắc "có đi có lại", phù hợp với luật pháp và tập quán quốc tế.

Xét trên bề nổi và căn cứ vào công pháp quốc tế thì rõ ràng vụ bắt cóc Trương Duy Nhất và Đường Văn Thái tại Thái Lan là vi phạm chủ quyền, quyền toàn vẹn lãnh thổ của Thái Lan. Sự việc tương tự cũng đã xảy ra với Trịnh Xuân Thanh tại Đức và đó là lý do Toà án Đức đã bắt các nghi phạm đem ra xét xử. Đã sáu năm nhưng chính phủ Đức và một số quốc gia ở Châu Âu như Slovakia vẫn đang tiếp tục điều tra và truy nã những tội phạm bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, xâm hại chủ quyền của họ.

Bởi vậy, không thể loại trừ khả năng Thái Lan cũng điều tra và đem những kẻ bắt cóc Đường Văn Thái ra xét xử như vụ Trịnh Xuân Thanh. Dựa trên những gì đã biết, có hai tình huống có thể xảy ra từ phía Thái Lan :

Thứ nhất : Nếu Việt Nam đã thông báo và Thái Lan xem Đường Văn Thái chỉ là một tội phạm hình sự, họ có thể bắt giữ và trao cho phía Việt Nam. Điều đó có thể giúp Thái Lan nhận lại những công dân Thái đang ẩn náu tại Việt Nam vì chống chính quyền Thái hiện tại theo phương thức "có qua có lại".

Thứ hai là phía Việt Nam chủ động bắt cóc, thực hiện một chuyên án giống như "Kế hoạch VT17" với Trịnh Xuân Thanh vào năm 2017. Mật vụ của Việt Nam "bí mật" theo dõi và thực thi hoạt động tội phạm ngay trên lãnh thổ Thái Lan, cưỡng bức Đường Văn Thái về Việt Nam, rồi lu loa về việc Thái "xâm nhập trái phép". Ông sẽ chỉ bị phạt hành chính về hành vi này nhưng sau đó sẽ bị khởi tố, truy tố và xét xử bởi một điều khoản khác trong chương các tội phạm về an ninh quốc gia của Bộ Luật hình sự.

Tình huống này sát diễn biến thực tế vì cảnh sát Thái Lan từng bảo với báo chí Thái Lan rằng họ đã liên lạc với Việt Nam để yêu cầu cung cấp thông tin nhưng Việt Nam "chưa trả lời" và sau khi loan báo Đường Văn Thái bị bắt vì "xâm nhập trái phép", cảnh sát Thái Lan thắc mắc Việt Nam không nói gì thêm về Đường Văn Thái, kể cả công bố quyết định định khởi tố.

Hệ lụy của việc bắt cóc và can thiệp nội bộ

Việc Trương Duy Nhất và nay là Đường Văn Thái bị bắt cóc đã tạo nên tiền lệ nguy hiểm.

Hiện nay đang có rất nhiều người vận động cho tự do, dân chủ tại Việt Nam bị truy bức đến mức phải đào thoát sang Thái và tạm cư tại đó để chờ được cứu xét tị nạn ở nước thứ ba. Họ có nguy cơ đột nhiên "mất tích" rồi xuất hiện trong một nhà tù ở Việt Nam và không thể biết họ là nạn nhân của một vụ "bắt cóc " hay là kết quả từ, rất có thể, sự "tương trợ ngầm" theo kiểu "có đi có lại" giữa hai chính quyền Việt – Thái ?

Vấn đề bây giờ là các tổ chức nhân quyền và các cá nhân đang tạm cư chờ tị nạn tại Thái Lan phản đối mạnh mẽ đến mức nào, có theo sát - thúc đẩy lời hứa sẽ điều tra của cảnh sát Thái Lan về những trường hợp như từng xảy ra đối với Trương Duy Nhất và Đường Văn Thái đồng thời yêu cầu công khai kết quả điều tra để xác định sự thực thế nào ?

Chỉ khi hai sự kiện này được bạch hóa và công chúng được biết chính xác, những người đã "mất tích" là nạn nhân của riêng chính quyền Việt Nam hay là nạn nhân của sự hợp tác ngấm ngầm trái với luật pháp quốc tế giữa Việt Nam hay Thái Lan để triệt hạ các tiếng nói từ nước này "chống lại" nước kia như đã khẳng địnhtrong tuyên bố chung Việt-Thái thì mới có các hành động tiếp theo.

Như chúng ta cũng đã biết, gần đây đài VOA đã phát đi một phóng sự đăc biệt về việc chính quyền Nga mượn tay Việt Namđàn áp kiều dân phản đối chiến tranh tại Ukraine. Mặc dù Việt Nam đã bác bỏ nhận định đó nhưng các nhân chứng trưc tiếp vẫn đang hiện diện và những nghi vấn vẫn tiếp tục được củng cố. Trong quá trình trao đổi thì đại diện phía Viêt Nam đều khẳng định sẽ không cho bất cứ cá nhân nào "sử dụng Việt Nam" để chống lại nước khác (chống lại Nga).

Cùng với việc khi Australia phát hành đồng tiền xu có hình quốc kỳ Việt Nam Cộng Hoà, Việt Nam lên tiếng phản đối,đồng thời yêu cầu "dừng lưu hành". Đây có lẽ là bước leo thang mới về việc các quốc gia can thiệp vào nội bộ của nhau và không loại trừ sẽ có những nạn nhân mới nếu chúng ta không lên tiếng mạnh mẽ đòi bạch hoá.

Lê Quốc Quân

Nguồn : VOA, 17/05/2023