 | Tổng quan: | 3708085 |
Nhập khẩu máy móc Trung Quốc tăng nhanh (RFA, 15/10/2018)
Máy móc Trung Quốc tăng tốc nhập vào Việt Nam, chiếm khoảng 35% tổng giá trị nhập khẩu hàng công nghệ, máy móc trên cả nước trong thời gian 9 tháng qua.
Thiết bị Trung Quốc được các doanh nghiệp FDI từ Hoa Lục đầu tư ở lĩnh vực nhựa, gang thép, nhiệt điện, cơ khí… nhập về từ công ty mẹ - Ảnh minh họa - RFA
Mạng báo Dân Trí loan tin này vào ngày 15 tháng 10, cho biết thêm số máy móc Việt Nam nhập từ Trung Quốc trong 9 tháng qua trị giá 8,6 tỷ đô la Mỹ, tăng hơn 400 triệu đô la Mỹ so với cùng kỳ năm 2017. Trong khi đó, bốn nước còn lại có kim ngạch nhập khẩu lớn vào Việt Nam là Đức, Nhật, Hàn và Mỹ lại ổn định hoặc giảm đi.
Nguyên nhân được cho biết là do ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung khi cả hai nước đang trả đũa những máy móc, công nghệ có liên quan đến sở hữu trí tuệ.
Tin cũng cho biết thêm là thiết bị Trung Quốc được các doanh nghiệp FDI từ Hoa Lục đầu tư ở lĩnh vực nhựa, gang thép, nhiệt điện, cơ khí… nhập về từ công ty mẹ. Ngoài ra, việc nhập khẩu tăng cao còn do các dự án đầu tư của Trung Quốc tại Việt Nam.
Tuy nhiên, do giá thành rẻ hơn so với các nước khác nên hiện những thiết bị được nhập từ Hoa Lục vào Việt Nam được đánh giá là thế hệ cũ, vòng đời sau, hoặc chỉ là dạng phổ thông…
Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung ngày càng diễn ra quyết liệt, Trung Quốc đã tuyên bố đánh thuế lên 60 tỉ đô la hàng nhập khẩu từ Mỹ để trả đũa việc Hoa Kỳ áp thuế lên 200 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc nhập vào Mỹ. Việc này sẽ khiến hàng hóa Trung Quốc được chuyển sang các thị trường khác, trong đó có Việt Nam.
******************
Mức xử phạt vi phạm an toàn thực phẩm có thể lên tới hàng tỷ đồng (RFA, 15/10/2018)
Cục An toàn thực phẩm Việt Nam vào hôm 15/10 vừa công bố nghị định mới về xử phạt vi phạm an toàn thực phẩm với mức phạt được cho có thể lên tới hàng tỷ đồng.
Quy định xử phạt hành chính về an toàn thực phẩm và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 20/10/2018 - Ảnh minh họa. AFP
Truyền thông Việt Nam dẫn lời phát biểu của Phó giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn Thực phẩm tại Hội nghị triển khai công tác bảo đảm an toàn thực phẩm và hướng dẫn quy định xử phạt mới do Cục An toàn thực phẩm của Bộ Y tế tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Thanh Phong, tình trạng cá nhân, tổ chức vì lợi nhuận cố tình vi phạm về những quy định vệ sinh an toàn như : sản xuất mà không công bố sản phẩm, đưa các chất không được phép sử dụng vào trong thực phẩm, nhiều mặt hàng thực phẩm buôn bán qua mạng, không cửa hàng hoặc quảng cáo quá mức không đúng về chất lượng sản phẩm, gây khó khăn cho việc kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm.
Do đó, Bộ Y tế đã trình Chính phủ ban hành nghị định mới 115/2018 thay thế cho nghị định 178 trước đây về quy định xử phạt hành chính về an toàn thực phẩm và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 20/10/2018. Mục tiêu của nghị định mới nhằm siết chặt hơn về ý thức chấp hành an toàn vệ sinh thực phẩm của các cá nhân và doanh nghiệp.
Ngoài ra, Người đại diện Cục An toàn Thực phẩm còn cho biết, để hạn chế tình trạng vi phạm tràn lan như hiện nay, Cục đề nghị các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra và xử lý các vi phạm về an toàn thực phẩm, đặc biệt là tại các khu vực tỉnh, huyện và xã cần đẩy mạnh hơn.
***************
Kiểm toán Nhà nước : Việt Nam bội chi ngân sách hàng ngàn tỷ đồng (RFA, 15/10/2018)
Hai thành phố ‘đầu tàu kinh tế’ của Việt Nam là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh có nguy cơ hụt ngân sách nhà nước hai năm liên tiếp vì năm 2017 đạt 80,5% và năm 2018 đạt 88,8% dự toán giao.
Một bức tượng Hồ Chí Minh ở trung tâm thành phố Hồ Chí Minh hôm 29/9/2016. AFP photo
Đó là thông tin được truyền thông trong nước loan đi hôm 15/10, dựa trên số liệu báo cáo đánh giá thực hiện dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2018, dự toán ngân sách nhà nước năm 2019 và phân bổ ngân sách nhà nước năm 2019 của Kiểm toán Nhà nước gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các đại biểu Quốc hội.
Tổng Kiểm toán Nhà nước, ông Hồ Đức Phớc, cho biết ngoài hai ‘đầu tàu kinh tế’ thì tỉnh Vĩnh Phúc cũng nằm trong trường hợp đáng ‘chú ý’ vì ước hụt hai năm liên tiếp. Bên cạnh đó, ông Tổng Kiểm toán còn nói có 22/57 địa phương cũng không đạt dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn.
Số liệu của Kiểm toán nhà nước được báo trong nước trích dẫn cho biết thu ngân sách nhà nước năm nay đạt trên 1,35 triệu tỷ đồng, chi ngân sách hơn 1,56 triệu tỷ đồng. Như vậy bội chi ngân sách là 204 ngàn tỷ đồng, bằng 3,67% GDP.
Các nguồn thu không đạt như dự toán được công bố là từ khu vực doanh nghiệp nhà nước (giảm 2,9%), từ khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (giảm 15,1%), và từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh (giảm 2,2%.)
Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại phiên họp Ủy ban thường vụ Quốc hội hôm 15/10 cũng công bố GDP đầu người Việt Nam đạt khoảng 2540 USD, tăng 155 USD so với 2017 và 325 USD so với 2016. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu 3200 – 3500 USD vào năm 2020 thì vẫn còn khoảng cách lớn.
Trái ngược với nhận định trên của Kiểm toán nhà nước, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, Nguyễn Thiện Nhân, lại cho biết tốc độ tăng trưởng của thành phố trong 9 tháng đầu năm khá khả quan.
Trong phần phát biểu tại Hội nghị Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ 18 khóa X được tổ chức hôm 15/10, ông Nhân cho biết thu ngân sách bình quân mỗi ngày của thành phố là hơn 1000 tỷ đồng, và hứa hẹn sẽ hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 8,3% cả năm.
Cũng tại Hội nghị này, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh cho biết Văn phòng Thành ủy Thành phố này sẽ dừng việc làm kinh tế, và chỉ làm nhiệm vụ xây dựng cơ chế giám sát và giám sát. Tất cả các hoạt động kinh tế như cho thuê cơ sở nhà đất để tạo nguồn thu được nói sẽ chuyển cho các công ty của Đảng bộ thành phố.
Ông Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tái cơ cấu các lĩnh vực Thành ủy cần kinh doanh hoặc cần rút ra. Ông nêu ví dụ sẽ không đầu tư vào lĩnh vực Ngân hàng vì đánh giá rủi ro sẽ cao.
Tuần trước, Bộ Tài chính Việt Nam loan báo, tính đến hết năm 2015, nợ nần của Việt Nam là hơn 94 tỉ Mỹ kim, tương đương hơn hai triệu tỉ đồng, trong đó vay mượn ngoại quốc là 39,6 tỉ Mỹ kim, vay mượn dân chúng trong nước là hơn 54 tỉ Mỹ kim.
Economist nêu con số nợ công của Việt Nam vào ngày 16/7/2017 là hơn 94 tỉ USD. Bộ Tài chính Việt Nam loan báo, tính đến hết năm 2015, nợ nần của Việt Nam là hơn 94 tỉ Mỹ kim. (Hình : Trích từ website của The Economist)
Tình trạng nợ nần của Việt Nam càng lúc càng trầm trọng và để có "gấu" vá "vai", hệ thống công quyền tại Việt Nam tiếp tục tìm đủ mọi cách để tăng nguồn thu từ thuế, phí song song với cắt giảm chi tiêu cho phúc lợi công cộng. Mỗi gia đình, bất kể khu vực cư trú, từng cá nhân, dẫu giàu hay nghèo giờ đều có thể cảm nhận sức nặng của nợ nần khi vật giá gia tăng, kiếm sống khó hơn, chi tiêu phải dè sẻn hơn,…
Đã có rất nhiều phân tích về nguyên nhân nợ nần gia tăng, Đảng cộng sản Việt Nam, Quốc hội, Chính phủ Việt Nam cũng đã ban hành không ít nghị quyết, chỉ đạo hàng loạt giải pháp nhằm giảm bội chi, kềm giữ nợ nần nhưng thực tế cho thấy, bội chi và nợ nần của Việt Nam vẫn là một nan đề.
Liệu còn lời giải nào cho nan đề nợ nần và bội chi của Việt Nam ?
Dường như là có nhưng câu trả lời lại thuộc loại nằm ngoài "định hướng"…
***
Đầu tháng này, trong hội thảo về "Việt Nam và trật tự thế giới mới", diễn ra ở Budapest (Hungary), ông Vũ Quang Việt, cựu Vụ trưởng Vụ Tài khoản quốc gia của Liên Hiệp Quốc, trình bày tham luận "Tại sao bội chi ngân sách quá lớn và kéo dài quá nhiều năm ở Việt Nam".
Chuyên gia - về phân tích tương quan giữa các dữ liệu đã được thống kê với tác động của chúng tới kinh tế của một quốc gia - này đã đưa ra hàng loạt các nhận định đáng chú ý : Nợ chính phủ Việt Nam vay trực tiếp xấp xỉ 65% GDP. Nếu tính cả nợ mà các doanh nghiệp nhà nước đã vay thì tổng số nợ nần của Việt Nam trong năm 2016 khoảng 431 tỉ Mỹ kim hoặc hơn, con số đó tương đương 210% GDP (205,2 tỉ Mỹ kim). Ông Việt lưu ý thêm là nếu cộng cả nợ của khối tư nhân thì tổng nợ của kinh tế Việt Nam có thể xấp xỉ 250% GDP.
Nói cách khác, tính theo GDP, nợ nần của Việt Nam thuộc loại cao nhất thế giới !
Nợ cao, áp lực trả nợ tất nhiên sẽ tăng. Khi không còn có thể vay mượn để chi tiêu và trả nợ, kinh tế sẽ rơi vào khủng hoảng. Theo ước tính của ông Việt, với mức độ nợ nần trên 200% GDP và lãi suất từ 9% đến 10%/năm như hiện nay, cộng với lạm phát khoảng 4% năm, GDP của Việt Nam phải tăng ít nhất 10% mới đủ để… trả lãi. Đáng nói là trong bối cảnh như hiện nay, Việt Nam chẳng có cách nào để đạt được mức tăng trưởng như thế.
Nợ nần của Việt Nam tăng không ngừng là vì thu liên tục giảm trong khi chi tiêu của hệ thống công quyền không ngừng tăng. Dựa trên những số liệu thống kê thu thập được từ một số nguồn khác nhau, ông Việt đã lập hàng loạt biểu, bảng để chứng minh, chi tiêu của hệ thống công quyền gia tăng không phải do gia tăng đầu tư hay trả nợ mà chỉ vì không kềm giữ được chi thường xuyên.
Năm 2009, chi thường xuyên tương đương 54,4% tổng chi ngân sách, sáu năm sau (2014), chi thường xuyên vọt lên tới 65,5% tổng chi ngân sách. Ông Việt ước tính, chi thường xuyên của Việt Nam chiếm tới 34% GDP. Vượt xa các quốc gia trong khu vực (Indonesia 21,7%, Singapore 14,9%…).
Bởi nguồn thu giảm trong khi chi tiêu không ngừng tăng, phải vay mượn để chi nên Việt Nam liên tục bội chi, tỉ lệ bội chi khoảng 6% GDP, gấp đôi mức an toàn theo tiêu chuẩn quốc tế (3%).
Một trong những lý do khiến Việt Nam liên tục bội chi là vì phải nuôi đội ngũ công chức và viên chức càng ngày càng đông (so với năm 2013, năm 2014, số lượng công chức tăng 4,1%, số lượng viên chức tăng 9,8%). Tuy lương căn bản của công chức và viên chức tăng liên tục (giữa năm 2016 đã tăng 5,2%, đến giữa năm 2017 lại tiếp tục tăng thêm 7,4%), đồng nghĩa với việc phải tăng vay mượn để nuôi công chức và viên chức nhưng nhiều người vẫn cho rằng lương công chức và viên chức Việt Nam còn quá thấp.
Theo ông Việt, nếu dựa vào mặt bằng chung của nền kinh tế, nghĩa là tính theo GDP bình quân/người thì lương công chức và viên chức ở Việt Nam cao hơn GDP bình quân/người gần 40%, tương đương với Hoa Kỳ và Trung Quốc. Sự bất hợp lý trong chính sách lương bổng của công chức, viên chức nằm ở chỗ lương được tăng đại trà thành ra lương công chức cấp dưới vẫn rất thấp. Ông Việt cũng đã chỉ ra một yếu tố khác mà ông nhấn mạnh là "kỳ lạ" : Việt Nam không hề kiểm soát lương của giới lãnh đạo các doanh nghiệp nhà nước thành ra lương của giới này cao hơn lương của giới bổ nhiệm và kiểm soát họ. Cũng vì vậy "không thể không dẫn đến lỗi hệ thống".
Tuy nhiên đáng chú ý nhất trong phân tích "Tại sao bội chi ngân sách quá lớn và kéo dài quá nhiều năm ở Việt Nam" là chi tiêu cho quốc phòng và an ninh.
Trong tham luận vừa kể, ông Việt đã trình bày rất cặn kẽ cách thu lượm dữ liệu, phương thức tính toán, theo đó, năm 2014, hệ thống công quyền Việt Nam đã chi cho ngành công an khoảng 6,4 tỉ Mỹ kim, chi cho quân đội khoảng 4,5 tỉ Mỹ kim (bao gồm cả mua sắm vũ khí, phương tiện quốc phòng - khoảng 1,9 triệu Mỹ kim). Nếu tính theo tổng chi ngân sách, chi cho công an chiếm 12%, chi cho quân đội chiếm 9%. Tỉ lệ chi của Việt Nam cho quân đội tính trên tổng chi ngân sách ngang với Hoa Kỳ nhưng tỉ lệ chi của Việt Nam cho công an gấp sáu lần Hoa Kỳ (chi cho cảnh sát của Hoa Kỳ chỉ chiếm 2% tổng chi ngân sách).
Ông Việt nhận định chi tiêu cho quân đội và công an nếu quá lớn "sẽ tạo ra áp lực mạnh vào các khoản chi tiêu khác cho xã hội". Theo ông Việt, sở dĩ Việt Nam phải chi một khoản khổng lồ cho công an vì ngoài hoạt động bảo vệ, gìn giữ trật tự xã hội, công an Việt Nam đang thực hiện những công việc mà các quốc gia khác xem là hoạt động dân sự (Đăng ký hộ khẩu, Chứng nhận hạnh kiểm, Cấp hộ chiếu phổ thông, Đăng ký xe máy...). Ông Việt đưa ra nhận xét tuy có thể làm vài chục triệu người vui nhưng khiến hàng triệu người buồn là lực lượng công an quá đông sẽ không chỉ làm ngân sách mất cân đối, gia tăng vay mượn để nuôi mà còn tạo tiền đề cho lạm dụng quyền lực, tham nhũng, bất mãn gia tăng, gây bất ổn cho xã hội.
***
Nếu bỏ vài giờ xem "Tại sao bội chi ngân sách quá lớn và kéo dài quá nhiều năm ở Việt Nam", có thể thấy ông Việt đã soạn tham luận này một cách hết sức cẩn trọng, nghiêm túc, kèm nhiều dẫn chứng, nhận định xác đáng, gợi ra nhiều vấn đề, giải pháp cần ngẫm nghĩ, tất nhiên không loại trừ khả năng cần tranh luận.
Tuy nhiên như mọi tham luận cùng loại, "Tại sao bội chi ngân sách quá lớn và kéo dài quá nhiều năm ở Việt Nam" sẽ không đến nơi cần đến. Nó nằm ngoài "định hướng" của các tiến sĩ chuyên ngành "xây dựng Đảng", "tư tưởng Hồ Chí Minh",… Nó dưới "tầm" hàng trăm tiến sĩ tốt nghiệp những đại học kiểu như Southern California University for Professional Studies.
Mỗi năm, vào mùa Hè, một số trí thức người Việt sống tản mác ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam lại tụ họp với nhau ở đâu đó để thảo luận về một chủ đề cụ thể có liên quan đến hiện trạng và tương lai Việt Nam. "Việt Nam và trật tự thế giới mới" diễn ra hồi đầu tháng này ở Budapest (Hungary) là một trong khoảng 20 cuộc hội thảo như vậy trong 20 năm vừa qua. Những "Hội thảo mùa Hè", rộng hơn là những nghiên cứu, khảo sát, khuyến nghị của nhiều chuyên gia người Việt, mang đủ thứ quốc tịch khác nhau, chỉ giống nhau ở chỗ cùng trăn trở về vận mệnh Việt Nam dù công phu, đầy tâm huyết chỉ mới đạt được một kết quả chung : Minh họa rằng chủ trương "chiêu hiền, đãi sĩ", những lời mời gọi "hiến kế, góp sức xây dựng, phát triển" chỉ mới là chiêu bài.
Đọc "Tại sao bội chi ngân sách quá lớn và kéo dài quá nhiều năm ở Việt Nam" đi, bạn sẽ thấy… buồn !
Trân Văn
Nguồn : VOA, 25/09/2017
Tương lai của nền ngân sách độc đảng sẽ là một hình ảnh khá tương đồng với "con tàu đắm" Vinashin hiện hồn cách đây một con giáp.
Số nợ của Vinashin đã lên tới khoảng 86.000 tỷ đồng, tức khoảng 4 tỷ USD, chiếm đến 2,5% GDP 2015
Xác chết chưa chôn
Vinashin (Tập đoàn công nghiệp tàu thủy Việt Nam) thực ra đã "chết" từ rất lâu rồi, nhưng cứ như một "tục lệ", vài ba năm một lần giới quản lý tài chính lại "ai điếu" với cái xác chưa thể chôn này.
Vào thời gian sắp diễn ra kỳ họp Quốc Hội mới vào cuối quý 1 năm 2017, phía chính phủ của ông Nguyễn Xuân Phúc cùng Bộ Tài Chính lại một lần nữa "tố" dự phòng ngân sách nhà nước phải ứng trả thay cho Vinashin trong 10 năm tới lên tới 63.200 tỷ đồng.
Không "tố" sao được ! Chẳng lẽ ông Phúc lại chịu đưa đầu "chết thế" cho những kẻ còn đang nhở nhơ ngoài vòng pháp luật ?
Vào thời thủ trưởng cũ của ông Phúc là ôngNguyễn Tấn Dũng, số nợ của Vinashin đã lên tới khoảng 86.000 tỷ đồng, tức khoảng 4 tỷ USD, chiếm đến 2,5% GDP vào thời gian đó. Chẳng có cách gì trả nợ nổi, Vinashin đã trở thành một vụ án mang tầm cỡ quốc gia với thật nhiều quan chức tham nhũng và vô trách nhiệm. Nhưng phán quyết của tòa án đã chỉ dừng ở chính giới lãnh đạo Vinashin mà không có bất kỳ quan chức chính phủ nào phải trả giá.
Cho đến tận giờ này…
Đến giờ này, lấy đâu ra số tiền hơn sáu chục ngàn tỷ để trả nợ thay cho Vinashin, trong lúc ngân sách còn "phải chạy ăn từng bữa" – theo cách ví von còn chút liêm sỉ của một chuyên gia nhà nước ?
Quả là chưa có một đời thủ tướng cộng sản nào phải "đổ vỏ" ghê gớm như thời ông Nguyễn Xuân Phúc. Chỉ riêng trong khu vực các tập đoàn và doanh nghiệp nhà nước mà con số nợ vay đã lên đến 237 tỷ USD, các đời chính phủ đã bảo lãnh đến 21 tỷ USD, để chính phủ còn đang tồn tại phải có trách nhiệm trả nợ cho số tiền vào thời buổi "không biết đào đâu ra" này.
Vậy chính phủ của ông Nguyễn Tấn Dũng đã làm gì đó để "đóng cửa bảo nhau ?".
Thuật ướp xác
Không thể rút ngân sách để "bù đắp khó khăn" cho Vinashin, vào năm 2005, chính phủ Việt Nam đã tìm cách phát hành trái phiếu quốc tế tại thị trường chứng khoán New York để vay 750 triệu USD, với kỳ hạn 10 năm và lãi suất 7,125%/năm. Số trái phiếu này đến hạn trả nợ gốc và lãi vào năm 2016. Sau đó chính phủ đã cho Vinashin vay lại toàn bộ số trái phiếu nói trên. Nhưng khoản vay này không hiểu do nguồn cơn nào mà đã tiêu tán hết, để cuối cùng Vinashin hầu như không có khả năng trả nợ cho chính phủ. Tuy thế, hồ sơ vụ này gần như bị đóng lại. Báo chí chỉ dám hé môi rồi sau đó im bặt.
Về sau này, một chuyên gia tài chính là ông Bùi Kiến Thành đã phải nói rằng việc chính phủ giao toàn bộ 750 triệu USD vào tay Vinashin mà không cần có các dự án cụ thể để giải ngân là "lỗi cực kỳ lớn".
Do chẳng ai thấy cần phải chuộc lỗi, đến năm 2010, số dư nợ của Vinashin đã lên đến 86.000 tỷ đồng và trở nên "vô phương cứu chữa".
Cũng vào năm 2010, chính phủ Việt Nam lại phát hành 1 tỷ USD trái phiếu kỳ hạn 10 năm tại Sở Giao Dịch Chứng Khoán Singapore với lãi suất 6,75%/năm. Số tiền này sau đó được chính phủ cho một số tập đoàn kinh tế lớn vay lại. Tuy thế, cũng không thấy tăm hơi nào từ số tiền "tái cơ cấu Vinashin". Doanh nghiệp được mệnh danh là "con tàu đắm" này cứ lần lượt nuốt chửng các khoản tiền khổng lồ.
Vào năm 2014, lần thứ ba chính phủ Việt Nam xoay sở phát hành 1 tỷ USD trái phiếu. Tuy nhiên, lần này có vẻ không còn "thành công" như hai lần trước đó. Đây cũng là thời gian mà những xung đột chính trị trong chính trường Việt Nam trở nên khốc liệt hơn hẳn trên cung đường "lập thành tích chào mừng đại hội 12 của đảng".
Cuối năm 2015, chính phủ thêm một lần nữa cố gắng tạo ra kế hoạch "phát hành 3 tỷ USD trái phiếu đặc biệt ra quốc tế". Nhưng đến lúc này, mọi thứ chỉ còn là ảo mộng. Giữa năm 2016, kế hoạch này đã hoàn toàn tan vỡ.
Còn bây giờ là năm 2017. Món nợ khổng lồ của Vinashin vẫn còn gần như nguyên vẹn, và trách nhiệm phải xử lý không ai khác là "tân chính phủ" của người vẫn còn bị một số dư luận xem là "tân Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc".
"Sám hối"
Từ quý tư năm 2016, thần sắc và phát ngôn của ông Phúc đã khác với gương mặt hớn hở khi nhận lẵng hoa từ người tiền nhiệm Nguyễn Tấn Dũng ngay sau đại hội 12 vào đầu năm 2016.
Trầm tư và có vẻ co thủ hơn, có lẽ Thủ Tướng Phúc bắt đầu "rút kinh nghiệm sâu sắc" và thận trọng xử lý những gì thuộc về dĩ vãng.
Sau hai cảnh báo có hơi hướng "sám hối" – "nợ công nếu tính đủ thì đã vượt trần" và "sụp đổ tài khóa quốc gia" vào cuối năm 2016, đến đầu năm 2017 chính phủ của ông Phúc bắt đầu có vài động thái "làm chuồng sau khi mất bò". Năm 2017, chính phủ chỉ bảo lãnh vay $1 tỷ cho doanh nghiệp.
Thông tin trên được Cục Quản Lý Nợ và Tài Chính Đối Ngoại (Bộ Tài Chính) phát ra. Cơ quan này giải thích rằng hạn mức quá khiêm tốn như thế là để không tăng thêm gánh nặng nợ công.
Như vậy, hạn mức bảo lãnh vay năm 2017 sẽ giảm mạnh so với những năm trước (năm 2015 là 2,5 tỷ USD và 2016 là 1,5 tỷ USD), và giảm rất mạnh so với mức 6,6 tỷ USD của năm 2014.
Cùng lúc và như một hiệu lệnh, giới quan chức từ cao xuống thấp trong chính phủ đồng loạt tuyên bố sẽ không chấp nhận đưa nợ vay của các doanh nghiệp vào nợ công quốc gia. Những doanh nghiệp nào không thể trả nợ thì phải phá sản.
Đó là hậu quả không cách nào tránh khỏi của những năm trước, khi nhiều tập đoàn và doanh nghiệp nhà nước vay nợ tràn lan để đầu tư trái ngành đã cho thấy tâm lý vay là cực kỳ vô trách nhiệm, thậm chí một số doanh nghiệp còn có biểu hiện "xù nợ" khi làm ăn lỗ lã.
Kết cục, có đến ít nhất 30% số tập đoàn và doanh nghiệp nhà nước đã rơi vào vòng lỗ lã và đối mặt với nguy cơ phá sản kể từ năm 2008 khi kinh tế Việt Nam bắt đầu rơi vào giai đoạn suy thoái.
Nếu bạn là Thủ tướng Phúc ?
Tình thế đã bí lắm rồi.
Nếu tính cả nợ của các tập đoàn và doanh nghiệp nhà nước, nợ công Việt Nam phải lên đến 210% GDP chứ không còn "đã sát ngưỡng nguy hiểm 65% GDP" như một báo cáo mới đây của chính phủ.
Còn nếu phải "ôm" núi nợ đến 237 tỷ USD của các tập đoàn và doanh nghiệp nhà nước mà chiếm đến 120% GDP hiện thời, chính phủ của ông Phúc chỉ còn nước từ chức toàn diện.
Cho dù không ai chịu từ chức vào năm 2015, khi thủ tướng lúc đó là ông Nguyễn Tấn Dũng cho biết Việt Nam phải trả nợ đến 20 tỷ USD. Còn vào năm 2016, người "may mắn" thế chỗ cho ông Dũng là ông Phúc cho biết Việt Nam phải trả 12 tỷ USD.
Chưa có thông tin chính thức về trả nợ năm 2017, nhưng nhiều khả năng Việt Nam cũng phải trả cho các chủ nợ khoảng một chục tỷ đô la.
Nhưng Vinashin lại không phải là "con tàu đắm" duy nhất trong một nền ngân sách đang ruỗng mục với tốc độ ngang ngửa lạm phát thực tế. Nếu trước đây xã hội đã phải phát sốt với hiện tượng tập đoàn kinh tế nhà nước ăn theo kiểu "đào tận gốc trốc tận rễ" như Vinashin và Vinalines, thì từ năm 2012 đến nay các vụ án quốc gia đã chuyển dần sang giới ngân hàng – Xây Dựng, Đại Dương, Dầu Khí Toàn Cầu – với vụ án nào cũng thất thoát đến hàng chục ngàn tỷ đồng.
Ngân hàng lại là tử huyệt của nền tài chính. Những Vinashin và Vinalines tuy thất thoát và nợ lớn nhưng sẽ không dễ khiến thị trường tín dụng chao đảo đổ bể và gây hoảng loạn xã hội như khối ngân hàng thương mại.
Nếu bạn là Thủ Tướng Phúc, bạn sẽ phải "kiến tạo và hành động" ra sao để cứu vãn ngân sách quốc gia khỏi chìm sâu dưới đáy đại dương ?
Nguồn : Người Việt, 19/03/2017
