 | Tổng quan: | 3600120 |
Từ Việt Nam tới Serbia, đâu cũng là nước mắt
Cánh Cò, RFA, 21/11/2021
"Công nhân Việt Nam tại nhà máy Trung Quốc ở Serbia kêu cứu" (*) là tựa một bài báo của hãng tin AP, loan tải vào ngày 20 tháng 11 mô tả chi tiết tình hình của 500 công nhân Việt Nam đang lâm vào đường cùng tại một nơi xa lạ. Họ là những công nhân xuất khẩu của Việt Nam do môi giới từ những công ty xuất khẩu lao động trong nước ký hợp đồng với Công ty sản xuất vỏ xe Shandong Linglong Tire Co. của Trung Quốc sang Serbia làm việc từ tháng 5 năm nay.
Những công nhân Việt Nam đang làm việc xây dựng Công ty sản xuất vỏ xe Shandong Linglong Tire Co tại Serbia.
Đây là những công nhân Việt Nam đang làm việc xây dựng cho nhà máy sản xuất vỏ xe ô tô đầu tiên của Trung Quốc ở Châu Âu. Hiệp hội Báo chí (AP) đã đến thăm địa điểm xây dựng ở miền bắc Serbia nơi mà khoảng 500 công nhân đang sống trong điều kiện khắc nghiệt và nơi mà Công ty sản xuất vỏ xe Shandong Linglong Tire Co thiết lập cơ sở.
Nhà báo Dusan Stojanovic đã phỏng vấn nhiều công nhân Việt Nam tại đây và những câu trả lời được nhà báo chứng kiến ngay tại nơi họ làm việc có thể làm cho bất cứ ai là người Việt Nam cũng cảm thấy uất ức và căm phẫn. Hai tiếng đồng bào chưa bao giờ có ý nghĩa như lúc này, khi mà trong nước người ta vừa tổ chức lễ tưởng niệm 23 ngàn nạn nhân Covid thì ở nước ngoài, hơn 500 công nhân đang bị hiếp đáp một cách công khai bởi một công ty Trung Quốc. Sự hiếp đáp ấy được các nhà bảo vệ môi trường Serbia cũng như những người tranh đấu cho nhân quyền lên tiếng đòi hỏi công ty Linglong phải có thái độ phù hợp với công nhân Việt Nam đang làm việc cho họ.
Anh Nguyễn Văn Trí, một trong những công nhân trong thời tiết lạnh giá với đôi dép mỏng manh, run rẩy trong hơi lạnh anh cho biết khoảng 100 công nhân đồng nghiệp của anh sống trong cùng các doanh trại vừa đình công để phản đối hoàn cảnh của họ và một số đã bị sa thải vì việc làm đó.
Âm 2°C, không máy sưởi, không nước nóng, không giường nệm, chân đi dép lê, đó là điều kiện sống mà hơn 400 công nhân Việt Nam tại công trường nhà máy lốp xe của công ty Ling Long Duo, Trung Quốc đang phải trải qua ở thành phố Zrenjanin, nước Serbia ở Âu Châu.
Nói với nhà báo Dusan Stojanovic, anh Trí cho biết "Kể từ khi chúng tôi đến nơi đây, không có gì là ổn cả, mọi thứ đều khác với các hồ sơ mà chúng tôi đã ký ở Việt Nam. Cuộc sống thì tồi tệ, thức ăn, thuốc men, nước uống… mọi thứ đều tồi tệ ".
Những công nhân khác cho nhà báo biết họ ngủ trên giường có hai tầng mà không có nệm lót. Trong khu trại không có máy sưởi cũng như nước ấm. Họ nói với AP rằng họ không nhận được sự chăm sóc y tế ngay cả khi họ có các triệu chứng giống Covid-19, các người quản lý công ty bảo họ chỉ cần tiếp tục ở lại trong phòng của họ là ổn.
Nhà hoạt động người Serbia, ông Miso Zivanov thuộc tổ chức phi chính phủ Zrenjaninska Akcija nói với Hãng tin AP tại một nhà kho mà công nhân đang sống "Chúng tôi đang chứng kiến một sự vi phạm nhân quyền nghiêm trọng khi các công nhân Việt Nam đang làm việc trong điều kiện khủng khiếp. Giấy thông hành và giấy tờ tùy thân của họ bị lấy đi bởi các người chủ Trung Quốc, ông nói, họ tới nơi đây từ tháng Năm, và họ chỉ nhận được một lần tiền lương. Họ đang tìm cách trở về Việt Nam nhưng trước tiên cần lấy lại giấy tờ của họ".
Thủ tướng Serbia, bà Ana Brnabic và Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic đều lên tiếng xoa dịu dư luận báo chí thế giới nhưng lại chỉ trích những người bảo vệ nhân quyền cũng như môi trường bằng lời lẽ châm chích rằng họ lên tiếng với chủ đích phá hoại "đối tác chiến lược" giữa hai nước Serbia và Trung Quốc. Tổng thống Aleksandar Vucic còn đi xa hơn khi tuyên bố rằng "không lẽ họ bắt chúng tôi dứt bỏ dự án 900 triệu đô la họ mới bằng lòng ?".
Dĩ nhiên bài báo không nhắc tới thái độ của nhà nước Việt Nam vì đây là việc của công ty Shandong Linglong Tire Co, có trách nhiệm với công nhân của họ, thế nhưng không loại trừ khả năng AP sẽ chuyển hướng dư luận về Việt Nam khi mà mọi chứng cứ đều chỉ rõ rằng những công ty môi giới đã gián tiếp giúp công ty Trung Quốc ngược đãi công nhân Việt Nam.
Chính phủ Việt Nam cho tới nay vẫn chưa lên tiếng trước vụ việc và 500 người công nhân ấy vẫn không biết rằng họ có quyền được đại sứ Việt Nam tại Balkan lên tiếng bảo vệ và lập thủ tục đưa họ về nước, bất kể giấy tờ của họ có bị cầm cố bởi những kẻ lừa đảo nói tiếng Trung Hoa.
Nhưng dư luận trong và ngoài nước lâu nay đã thừa biết thái độ của các đại sứ quán nước ngoài đối với người dân của mình như thế nào rồi. Từ Hàn quốc, Đài Loan, Malaysia cho tới Nhật Bản hay xa hơn là các nước EU, đại sứ quán là cơ quan chỉ có nhiệm vụ duy nhất đối với kiều bào là cấp và đóng dấu hộ chiếu, mọi việc khác, xin lỗi, không phải nhiệm vụ của chúng tôi…
Làm công dân Việt Nam thật không phải dễ, trong nước thì đói nghèo, ra khỏi nơi chôn nhau cắt rốn kiếm miếng ăn thì lại bị bọn đầu nậu, cặp rằng không tiếc tay ngược đãi.
Cánh Cò
Nguồn : RFA, 21/11/2021
Anh Quân, VNTB, 28/11/202
Âm 2°C (1), không máy sưởi, không nước nóng, không giường nệm, chân đi dép lê, đó là điều kiện sống mà hơn 400 công nhân Việt Nam tại công trường nhà máy lốp xe của công ty Ling Long Duo, Trung Quốc đang phải trải qua ở thành phố Zrenjanin, nước Serbia ở Âu Châu.
Các quan chức của Đảng cộng sản Việt Nam, khi cần, gọi người Việt là những người con thân yêu của tổ quốc (2). Hãy xem Đảng đã làm gì khi thấy những người con của mình lâm vào hoàn cảnh như thế này.
Nếu bạn ở Việt Nam và nghe con của bạn ở Serbia nói rằng cháu đang ở trong căn phòng không có máy sưởi và ban đêm nhiệt độ xuống âm 2°C, bạn sẽ làm gì ? Nếu bạn có máy bay, bạn sẽ sang Serbia để đón con bạn về, phải không ? Nếu bạn chưa sắp xếp được máy bay nhưng có tiền, bạn sẽ nhờ người giúp cháu được sưởi ấm, phải không ? Bạn nghĩ Đảng và Nhà nước có máy bay, có tiền không ?
Nhà nước đã làm gì ? Theo Vietnamnet :
"Người phát ngôn cho hay, Đại sứ quán liên hệ với các công nhân tại Serbia, các công ty phái cử lao động và các cơ quan liên quan sở tại. Thông tin bước đầu của Đại sứ quán cho biết là không có chuyện hành hung hay là đánh đập.
Bộ Ngoại giao đã chỉ đạo Đại sứ quán tiếp tục nắm thông tin, tình hình, liên hệ với các cơ quan chức năng sở tại để có thể xác minh và có các biện pháp bảo vệ quyền và lợi ích của công dân, lao động Việt Nam, bảo đảm an toàn cho người lao động Việt Nam tại Serbia" (3) .
Khi đọc những dòng này, tôi không có cảm giác nghe một người mẹ nói về thảm cảnh của những đứa con của mình.
Những người công nhân này không phải là con tôi, tôi vẫn có đủ quan tâm để liên lạc với họ và hỏi thăm hoàn cảnh của họ. Tôi cũng có thể xác minh hoàn cảnh của họ trong vài phút qua một cuộc gọi video. Trong cuộc gọi, tôi đã yêu cầu họ cho tôi thấy chỗ họ ngủ, chỗ họ tắm, chỗ họ vệ sinh. Khó không các bạn ?
Nếu cần phải có mặt, sứ quán Việt Nam ở Rumani, chỉ cách Zrenjanin chỉ có 9 tiếng lái xe. Có xa không các bạn ? Nếu cần, có thể đến tận nơi để xác minh, để nói chuyện với công nhân, với chủ thuê lao động, và với nhà chức trách sở tại. Phải không các bạn ?
Theo người công nhân nói chuyện với tôi, một số người tự xưng là nhân viên sứ quán Việt Nam tại Rumani có tới hiện trường cách đây mấy ngày, nói chuyện với họ một lúc rồi về. Họ đã nghe được điều gì từ những người công nhân ? Họ đã thấy gì ? Họ đã nói chuyện với chủ thuê lao động chưa ? Họ đã nói chuyện với các giới chức địa phương chưa ? Đã có hành động cụ thể gì chưa ? Bộ ngoại giao, báo chí Việt Nam có nên thông báo về kết quả của chuyến đi và những bước kế tiếp không ?
Những người công nhân này cho biết chưa có gì thay đổi sau khi những người kể trên đến thăm. Cũng theo những người công nhân này, trước đó, họ đã được chuyển qua chỗ ở mới – ở chỗ ở cũ, họ phải ở trong công-ten-nơ, mỗi công từ 12 đến 20 người – sau khi họ đình công và được báo chí Serbia can thiệp.
Đối với những người công nhân này, có những việc rất gấp. Họ cho biết họ không có hợp đồng lao động với chủ thầu. Do đó, nếu có tai nạn xảy ra, họ phải tự lo. Nếu bị bệnh, cũng phải tự lo. Nếu nghỉ làm sẽ bị trừ lương. Một người công nhân cho biết anh bị dính Covid và phải tự cách ly trong nhà (công-ten-nơ), tự uống thuốc mang từ Việt Nam qua. Khi anh không đi làm, anh không những không có lương mà còn bị trừ tiền ăn.
Nếu tôi là nhà cầm quyền Việt Nam, tôi sẽ yêu cầu chủ thầu cho xem hợp đồng lao động. Nếu không có, tôi sẽ yêu cầu chính quyền Serbia xử lý. Nếu chính quyền Serbia không xử lý, tôi sẽ gây sức ép quốc tế. Và tôi chưa thấy Hà Nội làm điều này.
Nếu sức tôi quá yếu, chỉ có thể chống Trung Quốc bằng cách trao cờ tổ quốc cho ngư dân và không thể buộc công ty Ling Long hay nhà chức trách Serbia hành động, tôi có thể liên lạc với các công ty xuất khẩu lao động đã gửi họ đi và yêu cầu trả các chi phí bảo đảm điều kiện sinh hoạt và làm việc cho những người công nhân này. Xác định những công ty này tại Việt Nam có khó không các bạn ? Họ có làm việc này không ? Nếu không thì tại sao ? Có những tin đồn rằng Nhà nước, ít nhất là các quan chức, có ăn chia trong việc xuất khẩu lao động (4).
Theo tôi, gia đình của những người công nhân này cũng như công chúng cần được biết tình trạng hiện tại của họ và những việc mà nhà cầm quyền Việt Nam sẽ thực hiện trong giai đoạn sắp tới để cứu giúp họ. Họ không cần những lời lẽ vô hồn, khô khốc, và có khả năng không dẫn đến điều gì tốt đẹp hơn cho những người công nhân khốn khổ này như đã trích dẫn ở trên.
Mẹ Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng là thế đấy. Có thể mẹ không quá khốn khó như chị Dậu nhưng đã để con bị bán.
Anh Quân
Nguồn : VNTB, 28/11/2021
Tài liệu tham khảo :
https://www.wunderground.com/forecast/rs/zrenjanin
https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/laborers-bear-brunt-of-dolap-wrongdoing-12242020170803.html
*********************
Anh Quân, VNTB, 27/11/2021
Anh Quân – Cộng tác viên Việt Nam Thời Báo tường thuật từ Belgrade
Theo nguồn tin từ các công nhân Việt Nam làm việc tại công trình dự án lốp xe của công ty LingLong Duo tại Zrenjanin, Serbia, công ty này đã buộc công nhân Việt Nam ký vào văn bản có nội dung như sau "Tôi tự nguyện tiếp tục làm việc tại dự án lốp xe Zrenjanin Linglong ở Serbia và hài lòng với chỗ ăn ở chủ sử dụng cung cấp. Tôi hứa sẽ tuân thủ các quy định và sự sắp xếp của công ty".
Ảnh chụp nơi ở của công nhân Việt Nam trên Google maps
Hai mươi (20) công nhân từ chối ký văn bản này đã không được cho làm việc dù vẫn còn được ở và trong trại và được cung cấp thực phẩm.
Âm 2oC, không máy sưởi, không nước nóng, không giường nệm, chân đi dép lê, đó là điều kiện sống mà hơn 400 công nhân Việt Nam tại công trường nhà máy lốp xe của công ty LingLong Duo, Trung Quốc đang phải trải qua ở thành phố Zrenjanin, nước Serbia ở Âu Châu. Phần lớn những công nhân này là người ở các tỉnh miền Trung và Bắc Việt Nam.
Theo người công nhân nói chuyện với tôi, một số người tự xưng là nhân viên sứ quán Việt Nam tại Rumani có tới hiện trường cách đây mấy ngày, nói chuyện với họ một lúc rồi về.
Những người công nhân này cho biết chưa có gì thay đổi sau khi những người kể trên đến thăm. Cũng theo những người công nhân này, trước đó, họ đã được chuyển qua chỗ ở mới – ở chỗ ở cũ, họ phải ở trong công-ten-nơ, mỗi công từ 12 đến 20 người – sau khi đình công và được báo chí Serbia can thiệp.
Một người công nhân cho biết anh bị nhiễm Covid và phải tự cách ly trong nhà (công-ten-nơ), tự uống thuốc mang từ Việt Nam qua. Khi anh không đi làm, anh không những không có lương mà còn bị trừ tiền ăn. Những công nhân này sợ họ không được hưởng bảo hiểm y tế hay tai nạn khi cần.
Hiện tại, các công nhân này vẫn phải ở trong một khu nhà không có máy sưởi và nước nóng trong điều kiện thời tiết có lúc xuống tới âm 2oC, cũng theo nguồn tin trên.
Xin mọi người, mọi tổ chức hỗ trợ các công nhân này bằng mọi cách.
Gia đình của những người công nhân này cũng như công chúng cần được biết tình trạng hiện tại của họ và những việc mà nhà cầm quyền Việt Nam sẽ thực hiện trong giai đoạn sắp tới để cứu giúp họ.
Anh Quân
Nguồn : VNTB, 27/11/2021
******************
Dusan Stojanovic, 22/11/2021
Họ đang run rẩy trong trại không có máy sưởi, bị đói và không có tiền. Họ nói rằng hộ chiếu của họ đã bị chủ người Trung Quốc lấy đi và hiện họ đang bị mắc kẹt tại một vùng đồng bằng ở Serbia mà không nhận được sự giúp đỡ nào của chính quyền địa phương.
Những lao động này có thể là nạn nhân của nạn buôn người hoặc thậm chí là nô lệ.
Đây là những công nhân Việt Nam đang xây dựng nhà máy sản xuất lốp ô tô đầu tiên của Trung Quốc ở Châu Âu. Hãng tin AP đã đến thăm công trường xây dựng ở miền bắc Serbia. Nơi đây có khoảng 500 công nhân đang sống trong điều kiện khắc nghiệt khi Công ty lốp xe Shandong Linglong của Trung Quốc xây dựng một cơ sở khổng lồ.
Dự án mà các quan chức Serbia và Trung Quốc quảng cáo như một sự thể hiện "quan hệ đối tác chiến lược" giữa hai nước, đã vấp phải sự giám sát của các nhà môi trường về ô nhiễm nguy hiểm tiềm tàng từ việc sản xuất lốp xe.
Giờ đây, nơi này đã thu hút sự chú ý của các nhóm nhân quyền ở Serbia. Những nhóm này đã cảnh báo rằng người lao động có thể là nạn nhân của nạn buôn người hoặc thậm chí là nô lệ.
"Chúng tôi chứng kiến sự vi phạm nhân quyền vì người lao động Việt Nam phải làm việc trong điều kiện tồi tệ", nhà hoạt động người Serbia Miso Zivanov thuộc tổ chức phi chính phủ Zrenjaninska Akcija (Hành động Zrenjanin) nói với Associated Press tại nhà kho một tầng nhếch nhác nơi công nhân Việt Nam đang sống.
Anh Nguyễn Văn Trí nói : "Kể từ khi chúng tôi đến đây, không có gì là tốt cả. Mọi thứ đều khác với hợp đồng mà chúng tôi đã ký ở Việt Nam. Đời sống quá tệ, thức ăn, thuốc men, nước uống… cái gì cũng tệ".
"Ông Zivanov cho biết : Hộ chiếu và giấy tờ tùy thân của họ đã bị chủ lao động Trung Quốc lấy mất. Họ đã ở đây từ tháng Năm, và chỉ nhận lương được một lần. Họ đang tìm cách về Việt Nam nhưng trước tiên cần lấy lại giấy tờ đã".
Người lao động phải ngủ trên giường tầng không có đệm trong doanh trại không có máy sưởi hoặc nước ấm. Họ nói với AP rằng họ không được chăm sóc y tế ngay cả khi họ có các triệu chứng giống Covid-19, người quản lý yêu cầu họ chỉ cần ở nguyên trong phòng.
Một trong những công nhân, anh Nguyễn Văn Trí, cho biết chưa có điều gì thỏa mãn với hợp đồng làm việc anh đã ký tại Việt Nam trước khi lên đường sang Serbia.
Anh nói : "Kể từ khi chúng tôi đến đây, không có gì là tốt cả. Mọi thứ đều khác với hợp đồng mà chúng tôi đã ký ở Việt Nam. Đời sống quá tệ, thức ăn, thuốc men, nước uống… cái gì cũng tệ".
Chân mang dép và run rẩy vì lạnh, anh cho biết khoảng 100 công nhân cùng doanh trại đã đình công để phản đối và một số đã bị sa thải.
Linglong không trả lời cuộc gọi của AP nhưng nói với truyền thông Serbia rằng công ty có trách nhiệm với người lao động, đổ lỗi cho hoàn cảnh của công nhân như vậy cho các nhà thầu phụ và cơ quan môi giới việc làm ở Việt Nam. Linglong cho biết ngay từ đầu công ty không tuyển dụng lao động Việt Nam. Công ty hứa sẽ trả lại giấy tờ về việc được cho phép làm việc và cư trú.
Công ty phủ nhận thông tin công nhân Việt Nam sống trong điều kiện thiếu thốn và cho biết lương hàng tháng của họ được trả tương ứng với số giờ làm việc.
Serbia là một trọng điểm cho các chính sách mở rộng và đầu tư của Trung Quốc ở Châu Âu, và các công ty Trung Quốc đã giữ kín các dự án của họ trong bối cảnh có báo cáo rằng họ vi phạm luật chống ô nhiễm và quy định lao động của quốc gia Balkan này.
Các ngân hàng Trung Quốc đã cung cấp những khoản vay hàng tỷ đô la cho Serbia để tài trợ cho những công ty Trung Quốc xây dựng đường cao tốc, đường sắt và nhà máy cũng như sử dụng công nhân xây dựng Trung Quốc. Đây không phải là lần đầu tiên các nhóm bảo vệ quyền lợi chỉ ra những vi phạm về quyền của người lao động, bao gồm cả quyền của thợ mỏ Trung Quốc tại một mỏ đồng ở miền đông Serbia.
Sau nhiều ngày im lặng, quan chức Serbia đã lên tiếng phản đối các điều kiện "vô nhân đạo" tại công trường nhưng nhanh chóng hạ thấp trách nhiệm của Trung Quốc đối với hoàn cảnh của công nhân.
Thủ tướng Serbia Ana Brnabic cho biết bà "sẽ không loại trừ rằng cuộc tấn công nhằm vào nhà máy Linglong" do "bởi những người chống lại các khoản đầu tư của Trung Quốc" ở Serbia nhắm vào – ám chỉ những lời chỉ trích thường xuyên từ phương Tây rằng các dự án của Trung Quốc ở Serbia không minh bạch, đáng nghi vấn về mặt sinh thái và được Bắc Kinh thiết kế để mở rộng tầm ảnh hưởng chính trị ở Châu Âu.
"Ở thời điểm ban đầu là môi trường. Bây giờ họ quên mất điều đó và họ tập trung vào công nhân. Sau ngày mai sẽ có thứ khác", bà Ana Brnabic nói.
Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic cho biết hôm thứ Sáu rằng một thanh tra lao động Serbia đã được cử đến công trường xây dựng Linglong nhưng đã không cho biết kết quả thanh tra.
"Họ muốn gì ? Có phải họ có muốn chúng tôi phá hủy khoản đầu tư 900 triệu đô la không ? " Tổng thống Vucic đặt câu hỏi.
Dusan Stojanovic
Nguyên tác : Vietnamese workers at Chinese factory in Serbia cry for help, AP News, 20/11/2021
Nguồn : VNTB, 27/11/2021
Đối với Tổng thống Trump hợp đồng buôn bán luôn được ưu tiên làm trước nên khi vừa đến Hà Nội, ông dành ngày đầu để ký các hợp đồng buôn bán và bảo trì máy bay dân sự lên đến 30 tỷ Mỹ kim.
Đại diện Vietjet và Boeing ký kết hợp đồng đặt mua 100 tàu bay với sự chứng kiến của lãnh đạo hai bên
Phát biểu trong cuộc gặp với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ông Trump tiết lộ sẵn sàng bán thiết bị quân sự, máy bay phản lực và bất kỳ loại hỏa tiễn nào mà Việt Nam cần, để giảm thặng dư thương mại với Hoa Kỳ.
Được biết khi hai ông gặp riêng có trao đổi về Hiệp định Thương mại Việt-Mỹ và Hiệp định về thương mại và đầu tư (TIFA).
Không thấy ông Phúc công khai, điều mà Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng từng làm khi gặp Tổng thống Obama là đề nghị phía Hoa Kỳ sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường.
Công đoàn tự do
Muốn được Hoa Kỳ xem là nước có nền kinh tế thị trường Hà Nội phải thực tâm thúc đẩy tầng lớp công nhân tự thành lập các công đoàn tự do.
Muốn thế Hà Nội cần có những hành động cụ thể tạo niềm tin cho tầng lớp công nhân rằng công đoàn do họ tự lập sẽ mang lại lợi ích thiết thực cho họ và gia đình.
Chiều ngày 26/02/2019, vài giờ trước khi ông Trump đến Hà Nội, hàng nghìn công nhân Công ty trách nhiệm hữu hạn HaiVina Kim Liên, Nghệ An đã đồng loạt nghỉ việc, tập trung giữa sân công ty để yêu cầu giải thích về việc một số phụ cấp bị cắt giảm.
Công ty ra thông báo tăng lương cơ bản, nhưng khi nhận lương nhiều công nhân thấy tổng mức lương không tăng nên đi hỏi, mới biết đã bị cắt giảm một số phụ cấp, như tiền nhà ở, xăng xe, tiền độc hại…
Chỉ vài ngày trước đó, ngày 19 và 20/02/2019, một vụ đình công khác đã xảy ra tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Lecien Việt Nam, khu chế xuất Tân Thuận, quận 7.
Gần 600 công nhân đã ngừng việc vì không đồng ý mức tăng lương mà tiền phụ cấp độc hại không có, chế độ thai sản dành cho nữ công nhân đang mang thai cũng không được thực hiện, một số ngày nghỉ phép hằng năm lại bị trừ vào tiền tết...
Công nhân cho biết cách tính lương quá nhập nhằng khiến công nhân không thể biết được quyền lợi cụ thể của mình như thế nào, khi thắc mắc thì công ty trả lời : "… ai không thích thì công ty sẵn sàng cho nghỉ việc…".
Phóng viên báo Người Lao Động liên hệ với công ty để phỏng vấn nhưng bị từ chối.
Báo Tuổi trẻ sáng ngày 26/2/2019 có bài viết về kết quả của một khảo sát nhỏ do Tổ chức Oxfam cùng Viện Công nhân và Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam thực hiện tại 6 doanh nghiệp dệt may xuất khẩu mới đây như sau :
"28% công nhân nói rằng lương không đủ để đảm bảo chi tiêu ăn uống cho gia đình trong cả tháng, trong đó 50% cho biết họ phải vay tiền để mua thức ăn. Đặc biệt, có 6% số công nhân được hỏi cho biết vào cuối tháng họ chỉ ăn cơm chan canh suông".
"1/3 trong số được hỏi cho biết họ không tiết kiệm được gì từ tiền lương, và gần 40% cho biết luôn trong tình trạng vay nợ từ bạn bè, người thân để bù đắp thiếu hụt chi tiêu trong tháng.
"Gần 70% số công nhân được hỏi cho biết họ "hiếm khi" hoặc "chưa bao giờ" có thời gian rảnh để đi chơi, thăm bạn bè vì họ thường xuyên phải làm thêm giờ.
"Thậm chí hơn 20% số công nhân được hỏi còn cho biết họ tận dụng cả giờ nghỉ giữa giờ nghỉ để tranh thủ làm việc. Đặc biệt gần 100% số công nhân nói rằng họ "không bao giờ hoặc hiếm khi đi ăn hàng".
Lương thấp, ăn uống kém chất lượng, làm thêm giờ thường xuyên dẫn tới 70% số người được hỏi cho biết "hay bị đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, tụt huyết áp, đau đốt sống cổ…".
Hơn một nửa số người được hỏi cho biết họ "không đủ tiền trang trải chi phí khám chữa bệnh và thuốc men".
Khảo sát còn cho thấy : "có 9% người được hỏi cho biết khó khăn về tài chính đã ảnh hưởng đến quyết định sinh con của họ, và 20% cho biết tiền lương của họ không đủ để mua đồ dùng học tập cho con cái".
Khảo sát cho thấy tình trạng chung của hằng chục triệu công nhân và gia đình tại Việt Nam.
Hà Nội thừa nhận đại diện cho giai cấp công nhân, nhưng đời sống công nhân như thế.
Công nhân phải tự phát đấu tranh đòi quyền lợi, còn công đoàn nhà nước ăn lương chủ chẳng làm nên trò trống.
Hà Nội biết rất rõ công nhân hầu hết xuất thân từ nông thôn vì cuộc sống mới phải bỏ ruộng vườn vào làm công xưởng. Tương tự công nhân Nam Dương, Mã Lai, Phillipines… họ không có sức mạnh và sự đoàn kết như công nhân Ba Lan để ảnh hưởng đến quyền lực chính trị.
Nhưng tình trạng bóc lột công nhân tại Việt Nam lại ảnh hưởng trực tiếp đến công ăn việc làm và quyền lợi của công nhân Hoa Kỳ.
Vì thế công nhân Hoa Kỳ mới bầu cho ông Trump xóa TPP, trừng phạt thương mãi Trung Quốc, theo dõi tình trạng lao động Việt Nam và buộc Việt Nam phải mua máy bay Mỹ để cân bằng cán cân thương mãi.
Tình trạng công ty quốc doanh…
Trong hai tuần trước Hội nghị thượng đỉnh, báo chí liên tục đưa tin vụ Đông Xuân năm nay khu vực Đồng bằng sông Cửu Long được mùa nhưng do thiếu đơn nhập hàng từ nước ngoài nên lúa không bán được, giá lúa xuống thấp đến mức nông dân trồng lúa không còn lợi nhuận.
Trên diễn đàn BBC trước đây tôi có bài viết "CPTPP có giúp để nông dân Việt Nam thoát cảnh nghèo ?" nêu rõ việc nhà nước độc quyền thu mua xuất cảng lúa gạo là nguyên nhân chính khiến 23 triệu nông dân, đặc biệt là 15 triệu nông dân trồng lúa ở Việt Nam luôn sống cảnh đói nghèo.
Hà Nội không chỉ độc quyền thị trường lúa gạo, khu vực quốc doanh vẫn nắm giữ hầu hết ngành điện, nước, ngân hàng, giao thông, cảng, y tế, giáo dục… hầu như cả nền kinh tế Việt Nam.
Hậu quả là Hoa Kỳ vẫn xem Việt Nam là một nước không có thị trường tự do, thường xuyên thúc đẩy Việt Nam phải thay đổi mô hình phát triển.
Hà Nội cần thay đổi thể chế
Bắc Hàn là một quốc gia cộng sản toàn trị nên có nhiều điều cần học hỏi từ quá trình cải cách của Việt Nam, nên việc ông Kim chọn Hà Nội vừa là nơi gặp ông Trump vừa có dịp tìm hiểu học hỏi.
Còn phía Hoa Kỳ ông Trump gặp ông Kim tại Hà Nội để bàn về việc giải trừ vũ khí hạch nhân và để ông Trump ký hợp đồng mua bán, nhưng lại có đồn đoán Hoa Kỳ muốn Bắc Hàn học hỏi "mô hình phát triển" của Việt Nam.
Hội nghị thượng đỉnh lần 2 đã chấm dứt, Hà Nội đừng quên muốn được Hoa Kỳ công nhận có thị trường kinh tế tự do cần đẩy mạnh cải cách cả kinh tế lẫn chính trị.
Hà Nội nên học hỏi mô hình phát triển Đài Loan, một nước nhỏ cũng chịu áp lực của Bắc Kinh đã vươn lên để thành một quốc gia phát triển được Hoa Kỳ thực sự nhìn nhận.
Tổng thống Trump một nhà tư bản nhưng chính danh đại diện cho dân Mỹ vì ông được tầng lớp nông dân và công nhân bỏ phiếu chọn ông làm đại diện.
Hà Nội nên học hỏi để chứng minh cho thế giới thấy rõ đang chính danh đại diện cho người Việt, cho tầng lớp nông dân và công nhân.
Cải cách chính trị, tự do ứng cử và bầu cử là điều Hà Nội cần làm.
Melbourne, Úc Đại Lợi, 03/03/2019
Nguyễn Quang Duy
Cuộc khảo sát mới nhất về công nhân - giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng cộng sản Việt Nam như ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam, tái khẳng định hồi tháng 9 năm ngoái (1) - tiếp tục làm người ta ái ngại không chỉ cho công nhân mà còn thêm lo âu cho kinh tế, xã hội Việt Nam.
Một cuộc tuần hành của công nhân công ty Pou Yuen, Sài Gòn, phản đối chính sách bảo hiểm xã hội mới. Hình minh họa. (Ảnh : Thanh Niên Công Giáo)
Theo kết quả cuộc khảo sát vừa kể (do tổ chức Oxfarm và Viện Công nhân - Công đoàn thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, thực hiện) (2) thì gần… 100% công nhân không dám ăn uống gì bên ngoài nhà mình. Lý do : 75% không dành dụm được gì, 40% thường xuyên vay mượn từ nhiều nguồn để bù đắp chi tiêu do lương quá thấp.
Cho dù phải làm thêm giờ, kể cả làm việc trong giờ nghỉ trưa, tới mức 70% chưa bao giờ hoặc hiếm khi rảnh để thăm người thân, bạn bè, xa xỉ hơn là đi chơi nhưng có tới 50% không đủ ăn, phải vay để mua thực phẩm, khoảng 6% cho biết, cuối tháng, chỉ ăn cơm với canh suông.
Ở cũng không khá hơn. 23% cho biết đang cư trú ở những chỗ được xếp vào loại tạm bợ. Ăn, ở như thế nên 70% "thường xuyên đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, tụt huyết áp,…". Sức khỏe suy sụp nhưng hơn 50% "không đủ tiền trang trải chi phí khám bệnh, chữa bệnh, mua thuốc".
Đó cũng là lý do, khoảng 20% không có tiền để lo cho những chuyện rất nhỏ liên quan đến việc học hành của con cái (mua sắm cặp, sách, vở, bút, thước,…). Thực trạng này là nguyên nhân chính khiến 9% công nhân phải đắn đo, suy tính đến chuyện nên có con hoặc sinh thêm hay không.
Kết quả cuộc khảo sát vừa kể thật ra không mới. Tình trạng công nhân lao động cật lực nhưng càng ngày càng nghèo khổ, sống triền miên trong cảnh thiếu trước hụt sau, cả tinh thần lẫn sức khỏe cùng suy sụp sau một thời gian ngắn tham gia "giai cấp lãnh đạo cách mạng Việt Nam" đã kéo dài vài thập niên.
Cuối năm 2011, Trung tâm Dinh dưỡng Thành phố Hồ Chí Minh công bố kết quả một cuộc khảo sát kéo dài trong hai năm ở nhiều nhà máy, khu công nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh. Theo đó, 30% công nhân bị suy dinh dưỡng. Đa số thiếu các vitamin nhóm B. Tỉ lệ công nhân thiếu i ốt là 70%. Tỉ lệ công nhân thiếu máu là 20% (3).
Kết quả cuộc khảo sát tiếp theo, được công bố vào cuối năm 2012 cho thấy, tỉ lệ suy dinh dưỡng không giảm và công nhân đối diện với một nguy cơ khác : Ngộ độc thực phẩm ! Lý do, vật giá leo thang nhưng chi phí cho bữa ăn của công nhân vẫn thế, vẫn chỉ dao động quanh mức từ 8.000 đồng đến 12.000 đồng/bữa ăn/người thành ra công nhân trở thành giới chuyên tiêu thụ các loại thực phẩm thiu, thối mà lẽ ra phải chuyển đến bãi rác. Đó cũng là lý do các vụ ngộ độc thực phẩm tập thể xảy ra liên tục ở khắp mọi nơi (4).
Đến năm 2013, kết quả một cuộc khảo sát khác cho biết, tỉ lệ công nhân suy dinh dưỡng tăng từ 30% lên 33%. Những chỉ số liên quan đến sức khỏe công nhân tiếp tục gây sửng sốt : Sau lao động, 93% đuối sức, trong đó 80% cam thấy đau, mỏi cơ, xương khớp,
47% mệt mỏi toàn thân, 17% cảm thấy nặng đầu, 15% hoàn toàn kiệt sức… Thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 350.000 doanh nghiệp và cơ sở sản xuất, 72% trong số này thuộc nhóm tạo ra bệnh nghề nghiệp nhưng chỉ có 34% tổ chức khám bệnh nghề nghiệp cho công nhân (5).
Tuy nhiên giới lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam – "đội tiên phong của giai cấp công nhân" - không bận tâm đặt định bất kỳ giải pháp nào để bảo vệ "giai cấp lãnh đạo cách mạng". Không những lương công nhân tiếp tục bị khống chế ở mức rất thấp mà công nhân còn bị kiềm chế để không thể đòi giới chủ đáp ứng những quyền lợi tối thiểu. Nguồn nhân lực rẻ, tính ổn định cao (đình công được xem là một trong những từ cấm kỵ) tiếp tục được "đội tiên phong của giai cấp công nhân" dùng như cần câu để câu vốn đầu tư của thiên hạ.
Chẳng phải chỉ hiện tại của "giai cấp lãnh đạo cách mạng" trở thành bi thảm mà tương lai của thế hệ kế thừa – con cái công nhân – cũng thế. Cho đến giờ này, nhà trẻ, trường học cho con công nhân làm việc tại các khu chế xuất, khu công nghiệp trên khắp Việt Nam vẫn thiếu, vẫn là vấn nạn mà "đội tiên phong của giai cấp công nhân" không thèm bận tâm (6). Cuối năm 2016, Viện Công nhân - Công đoàn thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, loan báo 11,5% con công nhân suy dinh dưỡng (7).
Giờ thì chuỗi vấn nạn liên quan đến "giai cấp lãnh đạo cách mạng" không chỉ rất dài mà tính chất, mức độ nghiêm trọng cũng như tác hại của những vấn nạn ấy đến kinh tế - xã hội Việt Nam đang càng ngày càng lớn. Số nữ công nhân không có khả năng lập gia đình vì bị vắt kiệt cả sức lực lẫn thời gian, chính sách thu hút đầu tư tạo ra tình trạng thâm dụng lao động nữ (khoảng 80%), môi trường làm việc thiếu nam giới,… hoặc may mắn có gia đình không dám sinh con vì không nuôi nổi càng ngày càng cao (8).
Tàn bạo hơn là "đội tiên phong của giai cấp công nhân" chỉ cần vốn đầu tư, cần tỉ lệ tăng trưởng GDP năm sau cao hơn năm trước nhằm chứng tỏ sự tài tình, sáng suốt của mình, thành ra làm ngơ cho giới chủ dùng nữ công nhân như công cụ trong vòng mười năm rồi thản nhiên đẩy họ ra đường. Số nữ công nhân lỡ làng khi mới ngoài 30, không vốn liếng, sức khỏe sup sụp, không thể xin việc ở những doanh nghiệp khác vì bị xem là… "già", bế tắc về sinh kế cứ thế tăng từ từ, hết trăm ngàn này đến trăm ngàn khác.
Trước thực trạng như vừa kể, năm 2014, ông Đặng Ngọc Tùng, lúc đó là Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, chỉ thở dài, thú nhận : Chúng ta đang chú trọng quá nhiều vào nguồn vốn, it quan tâm đến nguồn nhân lực, trong khi thực tế đòi hỏi chúng ta phải quan tâm toàn diện đến đời sống công nhân vì đó là nguồn nhân lực quý cho xã hội. Ông Tùng chỉ bày tỏ sự xót xa khi công nhân "ốm yếu, vàng vọt", sự âu lo cho con cái công nhân khi cha mẹ như thế, chất lượng giống nòi sẽ ra sao ( ?) rồi… thôi (9).
***
Cảnh báo của ông Vũ Quang Thọ, Viện trưởng Viện Công nhân – Công đoàn cách nay năm năm : Chúng ta phải nghĩ đến thời hậu các khu công nghiệp, công nhân ở độ tuổi từ 36 đến 40 sẽ làm gì khi quay về quê cầm lại cái cuốc cũng lóng ngóng. Đó là hậu quả bi ai nhất của nền công nghiệp Việt Nam – bây giờ đã nhãn tiền về mọi mặt. Mức độ bi ai sẽ tăng gấp nhiều lần nếu so cuộc sống, sinh hoạt của công nhân - "giai cấp lãnh đạo cách mạng" với cuộc sống, sinh hoạt của giới lãnh đạo "đội tiên phong của giai cấp công nhân". Ở đâu, thời nào, các "đội tiên phong của giai cấp công nhân" cũng nâng công nhân thành "giai cấp lãnh đạo cách mạng" và khi đã nắm được quyền lực, có "đội tiên phong" nào của giai cấp công nhân ngưng đem "giai cấp lãnh đạo cách mạng" ra bán sỉ với giá rẻ ? Cộng sản ở đâu cũng thế và thời nào cũng vậy.
Trân Văn
Nguồn : VOA, 28/02/2019
Chú thích :
(1) https://vtv.vn/trong-nuoc/giai-cap-cong-nhan-luon-neu-cao-ban-chat-cach-mang-20180925132226971.htm
(2) https://tuoitre.vn/cuoi-thang-cong-nhan-may-chi-an-com-chan-canh-20190226092901927.htm
(3) https://vnexpress.net/suc-khoe/cu-10-cong-nhan-thi-co-3-nguoi-suy-dinh-duong-2277407.html
(4) http://cafef.vn/quan-tri/cu-10-cong-nhan-thi-co-3-nguoi-suy-dinh-duong-20120822021851402.chn
(5) https://healthplus.vn/tp-hcm-gan-1-3-cong-nhan-cac-kcn-kcx-suy-dinh-duong-d5284.html
(7) https://nld.com.vn/cong-doan/115-con-cong-nhan-co-dau-hieu-suy-dinh-duong-201611282144057.htm
(8) https://vov.vn/xa-hoi/nu-cong-nhan-co-nguy-co-e-chong-cao-514502.vov
