Diễn đàn Con đường Tơ lụa mới tại Bắc Kinh bế mạc, 57 tỉ euro hợp đồng ký kết (RFI, 28/04/2019)

Diễn đàn lần thứ hai về "Con đường Tơ lụa mới" tại Bắc Kinh, kéo dài ba ngày, đã kết thúc ngày 27/04/2019. Tổng cộng 57 tỉ euro hợp đồng được ký kết. Chủ tịch Trung Quốc nhân bài diễn văn bế mạc một lần nữa kêu gọi nhiều quốc gia tham gia vào kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng quy mô khổng lồ do Trung Quốc khởi xướng.

Nhà báo theo dõi bài diễn văn của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, bế mạc Diễn đàn lần thứ hai về sáng kiến Một Vành đai, Một Con đường, tại Bắc Kinh, ngày 27/04/2019. GREG BAKER / AFP

Thông tín viên Stéphane Lagarde tường trình từ Bắc Kinh :

"Gọi tên chính thức là "buổi họp báo" bế mạc, tuy nhiên chủ tịch Trung Quốc không trả lời báo giới. Trước các giới chức và phóng viên mà danh sách đã được chọn lọc kỹ lưỡng, ông Tập Cận Bình đọc diễn văn, nhắc lại những điều đã được nói đến trong phiên khai mạc.

Đó là : Sáng kiến Một vành đai, Một con đường hướng đến sự phát triển "mở rộng", "minh bạch" và "mang tính sinh thái". Ba tính từ nói trên được lãnh đạo Trung Quốc nhấn mạnh để trấn an những ai lo ngại về tính chất không bền vững về tài chính, tổn hại cho môi trường và không công minh, trong các dự án do Trung Quốc khởi xướng.

Chủ tịch Trung Quốc bảo đảm : "Diễn đàn năm nay gửi đi một thông điệp rõ ràng, đó là ngày càng có nhiều bạn hữu và đối tác tham gia hợp tác trong khuôn khổ những con đường tơ lụa mới. Như tôi đã nhiều lần nhắc lại, sáng kiến Một vành đai, Một con đường này tuy xuất phát từ Trung Quốc, nhưng những cơ hội và các kết quả của kế hoạch này thuộc về toàn thế giới".

Nguyên thủ Trung Quốc còn cho biết thêm là hội nghị này đã cho phép đạt được 283 kết quả cụ thể, tuy nhiên ông Tập không đưa ra các chi tiết.

Rốt cục, hội nghị lần thứ hai về Một vành đai, Một con đường, đã đặt trọng tâm vào lĩnh vực tư nhân, để tái kích hoạt các công trình, đường xá, vốn cho đến nay chủ yếu thuộc về các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng lớn mang tính quốc gia.

Khoảng 800 doanh nghiệp và tổ chức phi chính phủ tham gia vào Diễn đàn này, với tổng số 57 tỉ euro hợp đồng được ký kết tại thủ đô Trung Quốc".

Trọng Thành

*******************

'Vành đai, Con đường' : Trung Quốc hứa minh bạch, nhưng còn hồ nghi (BBC, 28/04/2019)

Diễn đàn Cấp cao Hợp tác quốc tế "Một vành đai, một con đường" lần thứ hai đã bế mạc tại Bắc Kinh hôm 27/4.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long tham dự hội nghị

Tại họp báo sau hội nghị, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận tuyên bố Hội nghị đã ra Tuyên bố chung và các bên cả thảy đã đạt được 283 thành quả "thiết thực".

Trong đó, Hội nghị các nhà doanh nghiệp tổ chức lần đầu tại diễn đàn cả thảy đã ký thoả thuận các dự án hợp tác trị giá hơn 64 tỷ đôla Mỹ.

Truyền thông Trung Quốc nói sáng kiến "Một vành đai, một con đường" sẽ mở ra tương lai tốt đẹp cùng phồn vinh.

Trước đó hôm 26/4, phát biểu khai mạc, ông Tập Cận Bình nói kết cấu kết nối "6 hành lang, 6 con đường, nhiều bến cảng của nhiều nước" đã được cơ bản hình thành.

Ông Tập cho hay hơn 150 quốc gia và tổ chức quốc tế đã ký thoả thuận hợp tác cùng xây dựng "Một vành đai, một con đường" với Trung Quốc.

Tại hội nghị lần thứ nhất năm 2017, chỉ có 29 nước ký tuyên bố chung.

Nhưng lần này, 37 nước tham gia ký, với các nước mới như Thái Lan, Bồ Đào Nha, Áo, UAE và Singapore.

Được Trung Quốc đề xướng năm 2013, "Một vành đai, một con đường" đã bị chỉ trích vì cáo buộc thiếu kiểm soát tài chính, gây hại môi trường, và chỉ có lợi cho Trung Quốc.

Trung Quốc ý thức được sự chỉ trích này, đặc biệt từ Hoa Kỳ. Do đó, Bắc Kinh đưa ra tuyên bố chung thận trọng kêu gọi "hỗ trợ tài chính bền vững và đa dạng".

Trung Quốc cũng hứa không để xảy ra nợ xấu và chống tham nhũng trong dự án.

Ông Tập cho biết Trung Quốc sẽ tăng cường nỗ lực bảo đảm việc bảo vệ sở hữu trí tuệ.

Ủng hộ gia tăng

Hồi tháng Ba, Trung Quốc có thành công khi Italy là nước đầu tiên trong G7 ủng hộ dự án.

Hôm 27/4, tổng thống Thụy Sĩ Ueli Maurer đã ký vào tuyên bố chung ở Bắc Kinh.

Một số nhà quan sát nói nhiều quốc gia đang thừa nhận tiềm năng kinh tế khi tham gia.

Cảng Piraeus của Hy Lạp hiện do công ty nhà nước Trung Quốc Cosco quản lý. Năm ngoái, cảng này trở thành cảng đông đúc thứ sáu ở châu Âu, từ chỗ đứng ngoài tốp 15 cảng.

Trung Quốc cũng nói nhà máy thép Smederevo được HBIS Group của Trung Quốc mua lại khi sắp phá sản năm 2016. Nay công ty này là một trong những nhà xuất khẩu lớn nhất của Serbia.

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc tham dự hội nghị

Rút ngắn quy mô

Nhưng sáng kiến của Trung Quốc cũng đã gặp nhiều khó khăn và chỉ trích ở các nước khác.

Năm ngoái, khi Mahathir Mohamad quay lại làm thủ tướng Malaysia, ông tạm hoãn dự án làm đường sắt của Trung Quốc. Tuy vậy, đầu tháng này, hai bên đồng ý tiếp tục dự án sau khi Trung Quốc nói sẽ cắt giảm một phần ba chi phí.

Tại Myanmar, chính phủ yêu cầu xem lại giá của cảng nước sâu Kyaukpyu mặc dù vẫn ủng hộ dự án.

Mặc dù là đồng minh của Trung Quốc, Pakistan cũng đã tìm cách giảm bớt nợ nước ngoài vì khó khăn kinh tế.

Bộ trưởng đường sắt Pakistan tháng 10 năm ngoái nói sẽ giảm tiền vay Trung Quốc làm đường sắt, từ 8,2 tỉ đôla xuống còn 6,2 tỉ đôla.

Các ví dụ này cho thấy nhiều nước ngày càng nhận ra rủi ro của bẫy nợ.

Gần đây, công ty Trung Quốc đã trở thành cổ đông đa số của cảng Hambantota sau khi Sri Lanka không trả được nợ. Diễn tiến này tạo ra lo ngại Bắc Kinh có thể dùng cảng này cho mục đích quân sự sau này.

Bảy rủi ro

Đầu tháng Tư, một trung tâm nghiên cứu của Mỹ, CNAS, ra báo cáo nói có bảy rủi ro thường gặp trong các dự án của "Một vành đai, một con đường".

Đó là :

- Suy giảm chủ quyền : Bắc Kinh kiểm soát các dự án hạ tầng thông qua việc cho vay, hoặc hợp đồng kéo dài vài chục năm

- Thiếu minh bạch : Nhiều dự án không rõ ràng về quy trình đấu thầu, và điều khoản tài chính không được công bố cho công chúng

- Gánh nặng tài chính : Tiền vay của Trung Quốc làm tăng rủi ro vỡ nợ hoặc khó khăn trong trả nợ. Một số dự án hoàn thành không tạo ra đủ lợi nhuận

- Kinh tế địa phương không được lợi : Các dự án thường dùng công ty và nhân công Trung Quốc cho xây dựng, đôi khi thỏa thuận chia lợi nhuận không bình đẳng

- Rủi ro địa chính trị : Một số dự án do Trung Quốc thực hiện có thể gây nguy hiểm cho hạ tầng viễn thông sở tại, hoặc đặt quốc gia đó vào giữa cạnh tranh giữa Bắc Kinh và các nước

- Tác động môi trường : Một số dự án diễn ra mà không có đánh giá môi trường đủ, hoặc đã gây hại môi trường

- Tham nhũng : Tại một số nước, các dự án tạo ra hối lộ cho quan chức

Trong diễn văn khai mạc hội nghị, Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh thiện chí, cam kết minh bạch, xây dựng các dự án "chất lượng cao, bền vững, giá phải chăng".

Liệu ngôn từ mới của Trung Quốc sẽ chuyển hóa thành thực tế hay không, còn chờ thời gian để biết.

Con thuyền kinh tế với "thuyền trưởng" Hoa Kỳ

Châu Âu và Hoa Kỳ leo thang chiến tranh thương mại, Giông bão tại điện Elysée, và Giả mạo nghiên cứu khoa học nở rộ là những chủ đề chính trên trang nhất các báo Pháp số ra ngày 20/07/2018.

Liên Hiệp Châu Âu thông báo phạt hãng Google 4,34 tỉ euro vì lạm dụng vị thế độc tôn. Reuters/Dado Ruvic/Illustration/File Photo

Tổng thống Mỹ ngày hôm qua đã có những lời lẽ nặng nề nhắm vào Liên Hiệp Châu Âu trên mạng xã hội Twitter là đã "lợi dụng Hoa Kỳ". Lời chỉ trích này được đưa ra một hôm sau thông báo của Ủy Ban Châu Âu phạt hãng Google 4,34 tỉ euro. Châu Âu cáo buộc tập đoàn Mỹ lạm dụng vị thế thống trị mạng với hệ điều hành Android.

Đây cũng là hành động đáp trả của Liên Hiệp Châu Âu nhằm vào các biện pháp áp thuế của ông Donald Trump đánh vào nhôm và thép nhập khẩu từ Châu Âu. Les Echos ngao ngán chạy tựa "Thương mại : Căng thẳng gia tăng giữa Châu Âu và Hoa Kỳ". Bởi vì, sau nhôm và thép, nhật báo kinh tế này quan ngại Washington và Bruxelles sẽ lại lao vào một cuộc chiến khác nhắm vào xe ô tô nhập khẩu.

Trump muốn phá tan Liên Hiệp Châu Âu ?

Les Echos lưu ý là Châu Âu quyết định phạt Google được đưa ra khi chỉ còn vài ngày nữa chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Jean-Claude Juncker có chuyến công du Washington ngày 25/07/2018 tới đây. Trong bối cảnh này, Le Figaro đặt câu hỏi : Liệu chiến tranh thương mại đã khơi mào ? Từ ngữ nghe có vẻ hơi quá nhưng mối đe dọa là thật. Nếu Trung Quốc là đích ngắm chính, thì các đồng minh Âu-Á của Mỹ cũng không thoát. Và thế là mỗi bên vì lợi ích của mình đã lần lượt đưa ra các biện pháp trả đũa lẫn nhau.

Trả lời câu hỏi của Le Figaro, ông Philippe Martin, chủ tịch Hội Đồng Phân Tích Kinh Tế, giáo sư trường đại học Khoa học Chính trị cảnh báo ý đồ phá vỡ các nguyên tắc đa phương của tổng thống Mỹ. Về điểm này, bà Agnès Benassy-Quéré, chuyên gia kinh tế và giáo sư đại học Paris-I khẳng định thêm ý muốn ưu tiên quan hệ song phương để đạt được điều kiện tốt nhất. Do vậy, tổng thống Mỹ muốn làm tan rã Liên Hiệp Châu Âu.

Con thuyền kinh tế với "thuyền trưởng" Hoa Kỳ

Chính trong hoàn cảnh này, xã luận của báo Le Figaro cho rằng không ai có thể làm hạ nhiệt căng thẳng bằng chính vị "thuyền trưởng Hoa Kỳ", tựa bài viết. Le Figaro tự hỏi : Liệu có một siêu nhân nào - Batman, Superman hay Spider-man - có thể dập tắt được ngòi nổ Nhà Trắng hay không ? Để rồi nhật báo tự trả lời đừng nên mơ và đời thật cũng không như là trong điện ảnh.

Nhật báo công nhận phản ứng của ông Donald Trump là chính đáng, nhất là đối với Trung Quốc, nhưng chiến lược hàng rào thuế quan của ông vào thời buổi toàn cầu hóa này sẽ chẳng bao giờ cứu nổi các doanh nghiệp cũng như là không tạo ra được việc làm hay làm biến mất thâm hụt mậu dịch.

Ngược lại, đánh thuế trong một thế giới tự do chỉ mang lại thua thiệt. Nhập khẩu sẽ tiếp tục tăng, do thiếu các dòng sản phẩm thay thế trong nước, dẫn đến lạm phát và tác động sức mua của người tiêu thụ. Leo thang cuộc chiến chỉ làm cho nền kinh tế thế giới trượt đà.

Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế cảnh báo, xung đột leo thang có thể làm cho việc tạo ra của cải thế giới bị suy giảm mất 0,5%.

Bất chấp chỉ trích của các đảng phái chính trị, chuyên gia kinh tế của Mỹ, biện pháp trả đũa của các đối tác, tổng thống Mỹ dường như không hề có ý định thoái lui. Bởi vì trên thực tế, không ai có thể làm ông e sợ bằng các cử tri của ông. Nếu họ bỏ rơi ông - tiếc thay chưa có điều gì cho thấy như thế - Donald Trump sẽ phải lui bước.

Trong tình thế này, Le Figaro kết luận, siêu nhân duy nhất có thể chấm dứt cuộc chiến, không ai khác là nước Mỹ của chính Donald Trump. Cả thế giới nín thở mong chờ nhưng không chút cơ may hy vọng…

Trung Quốc âm thầm cắm rễ tại Châu Phi

Trong lúc Donald Trump và các đồng minh lao vào một cuộc chiến thương mại không biết hồi kết thúc, thì Les Echos nhận thấy "Trung Quốc ngày càng hiện diện khắp nơi tại Châu Phi".

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có chuyến công du Châu Phi, sau khi đã qua các nước Vùng Vịnh trước khi đến dự thượng đỉnh khối BRICS (chữ viết tắt của 5 nước Brazil, Russia, India, China, South Africa) tại thủ đô Johannesburg của Nam Phi ngày 25/07.

Theo Les Echos, không chỉ bị dòm ngó vì nguồn tài nguyên dồi dào, Châu Phi còn có một giá trị ngoại giao đối với Trung Quốc. Với con số 55 quốc gia, Châu lục đen này luôn là một nguồn trợ giúp hữu dụng. Trung Quốc có thể trông cậy vào những nước này tại Liên Hiệp Quốc để làm rào cản chống các nghị quyết của phương Tây, nhất là trong vấn đề nhân quyền.

Đổi lại, Bắc Kinh tỏ ra rất hào phóng với những nước ở đây vốn dĩ có tỷ lệ mắc nợ tương đối cao. Đương nhiên, kinh tế là ưu tiên số một. Đầu tư của Trung Quốc tại Châu Phi đã vượt mức 100 tỉ đô la và số lượng doanh nghiệp Trung Quốc tại Châu lục đã vượt quá con số 3.000.

Benalla : "Địch" ở trong điện Elysée

Ánh hào quang do đội tuyển Pháp mang về chưa kịp tắt, bão tố bỗng đâu ập xuống điện Elysée. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, những ngày vừa qua đối mặt với nhiều chỉ trích gay gắt sau vụ báo Le Monde tiết lộ một người thân cận của ông, tên là Alexandre Benalla, giả danh cảnh sát chống bạo động hành hung một người biểu tình.

Le Figaro cay nghiệt viết rằng "vụ Benalla thảm hại này cho thấy là ông hoàng giao tiếp đã không biết dạy dỗ quân mình. Vì không giải quyết nhanh chóng vấn đề kỷ luật, nên Emmanuel Macron giờ phải đối mặt với cuộc khủng hoảng chính trị".

Libération gây sốc với hàng tít lớn trên trang nhất "Macron và vụ Benalla, cẩn trọng với khỉ đột Gorila". Gọi là "Gorila" vì nhân vật này đảm nhận trọng trách bảo vệ an toàn cho tổng thống. Giọng điệu bài xã luận của nhật báo thiên tả cũng không mấy nhẹ nhàng, khi mở đầu bài viết rằng "Manu, sai lầm ngớ ngẩn !"

"Vết nhòe"

Ngớ ngẩn vì "vụ việc đã khiến cho điện Elysée bối rối", La Croix ghi nhận. Tầm mức của vụ việc không ngừng lan rộng. Mặc dù một cuộc điều tra đã được mở ra, nhưng sự việc này còn để lại những hậu quả chính trị.

Tổng thống Macron đã bị nhiều chính khách và lực lượng an ninh tố cáo đã có thái độ dung dưỡng đối với nhân vật này khi đưa ra các biện pháp trừng phạt quá nhẹ nhàng : Treo việc 15 ngày và cảnh cáo cuối cùng trước khi sa thải, thay vì phải đưa qua tư pháp.

Bài xã luận "Vết nhòe" của La Croix lo lắng đặt câu hỏi : Làm thế nào những người này làm việc cho điện Elysée lại có thể nổi máu hung hăng mà cảnh sát đang làm nhiệm vụ lại không lên tiếng ? Tại sao những biện pháp trừng phạt đầu tiên của điện Elysée lại quá nhẹ như vậy ? Tại sao phải đợi đến khi có đoạn video đó được đăng trên mạng của Le Monde thì tư pháp mới bắt tay vào việc ?

Cuối cùng La Croix cảnh báo, đương nhiên, trong mọi hành lang đều có sự hiện hữu quyền lực của những kẻ đáng ngờ, một thời hữu dụng cho những ai muốn dùng đến, nhưng chẳng chóng thì chày, những quyền lực đó một khi thoát khỏi tầm tay thì sẽ có hại cho mình.

Biển Azov : Điểm căng thẳng mới giữa Nga và Ukraine

Ukraine và Nga không chỉ căng thẳng vì đông Ukraine và Crimea mà còn vì vùng biển Azov, nằm kẹp giữa Ukraine, Nga và vùng Crimea bị sáp nhập.

La Croix cho biết từ nhiều tuần nay, truyền thông Ukraine ầm ĩ tố cáo Nga cho tầu chiến lấn chiếm dần vùng biển nước cạn này (độ sâu trung bình là 13m). Tổng thống Ukraine ngày thứ Ba 17/07/2018 đã phản đối mạnh mẽ tuần duyên "Nga bắt giữ bất hợp pháp tầu chiến Ukraine hay nước ngoài muốn cập cảng Ukraine".

Biển Azov, được nối với Hắc Hải qua eo biển Kertch giờ đang trở thành một mặt trận xung đột mới giữa Nga và Ukraine sau vụ sáp nhập Crimea năm 2014. Tuy chưa hẳn là đối đầu trực tiếp nhưng việc triển khai hai chiếc tầu phóng tên lửa Nga hồi tháng 6/2018 và thông báo tập trận của Ukraine đã cho thấy hai bên bắt đầu dọ thám lẫn nhau.

Tuy nhiên, theo nhận định của ông Mykhailo Samus, chuyên gia quân sự Ukraine thì điểm đo nhiệt căng thẳng chính là chiếc cầu nối Nga với Crimea. "Cầu Kertch là một công cụ mới cho Nga để kiểm soát lưu thông hàng hải tại vùng biển Azov".

La Croix nhắc lại, năm 2004, Nga và Ukraine đã ký kết một thỏa thuận xem Azov như là một vùng biển chung giữa hai nước, cho phép tầu thuyền hai bên được lưu thông tự do, nhưng việc sáp nhập Crimea đã làm thay đổi hoàn toàn diện mạo. "Ngày nay, Azov đã nghiễm nhiên trở thành vùng biển bên trong của Nga, họ hoàn toàn tự do đi lại. Nước Nga đã nắm được quyền kiểm soát Azov", theo như khẳng định của ông Igor Delanoe, trợ lý giám đốc Đài Quan Sát Pháp – Nga, chuyên gia địa chính trị về Biển Đen.

"Fake Science" nở rộ như tằm ăn dâu

Giới truyền thông có "fake news", giới khoa học không kém cạnh gì cũng có "fake science". Giới kinh doanh có hàng nhái, hàng giả, khoa học cũng vậy. Nghiên cứu khoa học giả mạo, nhái… đang nở rộ là kết luận của nhóm nhà báo điều tra mang tên "Fake Science" quy tụ 23 hãng truyền thông quốc tế, trong đó có nhiều nhật báo lớn có uy tín như The New Yorker (Mỹ), Norddeutscher Rundfunk – NDR (Đức) hay Le Monde (Pháp).

Theo điều tra của nhóm cộng tác, từ một thập niên nay, hàng chục nhà xuất bản không mấy có cẩn trọng như Omics và Science Domain (Ấn Độ), Waset (Thổ Nhĩ Kỳ) hay như Scientific Research Publishing (Trung Quốc) đã tạo ra hàng trăm tạp chí cho phép truy cập tự do với nội dung rỗng tuếch nhưng lại mang dáng vẻ khoa học thật sự.

Tuy nhiên, những trang báo này không có một ban biên tập, họ thu tiền những người muốn đăng bài với giá vài trăm đô la một bài và nhanh chóng đăng các bài viết mà không kiểm tra. Tương tự cho các hội thảo khoa học thường được chào mời qua thư điện tử, các nhà khoa học đăng ký, đóng phí để trình bày công trình nhưng lại có ít người đến nghe.

Các thông tin phổ biến liên quan đến mọi lĩnh vực từ ủng hộ các loại thuốc, hoạt động phản đối biến đổi khí hậu cho đến chống vac-xin, thậm chí chỉ để đánh bóng bản lý lịch…

Đáng lo nhất là những bài viết được đăng này, cũng được mã số hóa trong các kho dữ liệu khoa học lớn như Web of Science, Scopus hay Google Scholar, những trang web thường hay được cộng đồng khoa học sử dụng.

Theo đánh giá của Clarivate Analytics, cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu của Web of Science, "Hậu quả nghiêm trọng nhất ảnh hưởng đến toàn bộ giới khoa học, và nguy cơ dùng đến các dữ liệu giả mạo hay không được kiểm chứng cho công tác nghiên cứu".

Minh Anh 

Thứ sáu tuần qua Tổng thống Donald Trump vừa tuyên thệ nhậm chức và gây một ngạc nhiên khác là giữ nguyên chủ trương kinh tế đã trình bày khi tranh cử. Như vậy, hậu quả của chính sách kinh tế Hoa Kỳ sẽ là gì trong hai lĩnh vực ngoại thương và ngoại hối ?

Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp gỡ các lãnh đạo trong Quốc hội tại Nhà Trắng hôm 23/1/2017. AFP photo

Hiệu ứng Donald Trump

Kính Hòa : Thưa ông, Tổng thống Donald Trump đã tuyên thệ nhậm chức hôm thứ sáu 20 vừa qua và đọc bài diễn văn về chủ trương đường lối của ông. Trước đây, người ta tưởng rằng ông nêu ra một số lý luận có thể là cực đoan khi tranh cử để thuyết phục cử tri, chứ khi đã đắc cử thì ông sẽ áp dụng một đường lối ôn hòa hơn. Nhưng ông Trump lại gây ngạc nhiên nữa khi tái khẳng định những chủ trương quyết liệt của ông, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế tài chính. Theo dõi lý luận và thái độ của ông Trump từ khi tranh cử tới ngày đắc cử và nhậm chức, ông nghĩ sao và liệu chúng ta đã có thể kết luận được gì về hiệu ứng Donald Trump cho nước khác chăng ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Chúng ta sẽ ngắn gọn nói về bối cảnh, sau đó mới tìm hiểu về những chuyện có thể xảy ra sau này.

Là người chưa từng sinh hoạt chính trị, ông Donald Trump có chiến lược tranh cử bất thường là giành lấy quyền diễn giải về các nguyên nhân thất thế của người dân Mỹ từ nhiều thập niên qua và hứa hẹn một chương trình rộng lớn để khôi phục sức mạnh của nước Mỹ. Có thể là ông thấy nhiều điều mà giới chính trị gia chuyên nghiệp của hai đảng lớn và các phần tử ưu tú Hoa Kỳ, kể cả truyền thông, lại không thấy, nên ông tranh cử được hậu thuẫn của đông đảo cử tri, đặc biệt là tại các tiểu bang bị thất thế nhất, và sau cùng đắc cử một cách bất ngờ.

thứ hai, sau khi đắc cử, ông chọn vào nội các và ban tham mưu loại người có thành tích trên doanh trường, chiến trường và cả chính trường để thi hành những gì đã chủ trương mà ông vẫn giữ thái độ coi thường báo chí và các chính khách chuyên nghiệp. Chi tiết tôi chú ý nhất là mặc dù thủ tục phê chuẩn nội các chưa hoàn tất tại Thượng viện, ban tham mưu phụ trách công tác chuyển quyền gồm gần 600 người đã ráo riết làm việc để vạch ra từng việc cụ thể mà các phủ bộ của guồng máy công quyền mới sẽ thực hiện trong những tuần, những tháng và các năm tới. Điều ấy cho thấy là dường như ông Trump và các cộng sự viên đã chuẩn bị một chương trình cải cách rộng lớn từ nhiều năm nay chứ không phải trong 18 tháng tranh cử vừa qua.

Vì vậy, và thứ ba, bản thân tôi không mấy ngạc nhiên khi ông Trump đọc bài diễn văn nhậm chức ngắn gọn mà vẫn đầy tính chất quyết liệt như khi ông tranh cử và diễn giải về vấn đề của Hoa Kỳ. Có lẽ ta sẽ còn ngạc nhiên nữa về những tham vọng cải cách của vị Tổng thống mới.

Mỹ rút khỏi TPP

Tổng thống Mỹ Donald Trump với sắc lệnh hành pháp Hoa Kỳ rút khỏi TPP được ký hôm 20/1/2017 tại Washington, DC. Ảnh chụp hôm 23 tháng 1 năm 2017. AFP photo

Kính Hòa : Đấy là về bối cảnh hay khung cảnh lãnh đạo của vị Tổng thống thứ 45. Về nội dung của chương trình hành động kinh tế, ông thấy là có những gì mà các thị trường nên chú ý theo dõi ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Tôi cho là Hoa Kỳ, và nhiều nước khác nữa, có những vấn đề tích lũy từ lâu nên việc chuyển hướng hay cải cách sẽ mất nhiều năm chứ không ít. Chính quyền Trump cũng tin là sẽ còn phải hành động một cách sâu rộng và trong nhiều năm, từ giáo dục, xã hội, kinh tế đến an ninh hay đối ngoại, v.v… nên ta cần thời gian tiệm tiến để hiểu ra toàn cảnh và đánh giá được hậu quả trong nhiều lĩnh vực. Ngay trước mắt thì tôi chú ý đến ngoại thương và một hậu quả cấp thời là ngoại hối. Về ngoại thương, Hoa Kỳ sẽ giới hạn nhập khẩu và khuyến khích xuất khẩu để tìm lực tăng trưởng và việc làm cho dân Mỹ. Có nền kinh tế với sản lượng gần bằng 25% của toàn cầu và thị trường tiêu thụ rất lớn, nếu Mỹ áp dụng chính sách người ta gọi là bảo hộ mậu dịch và chống tự do ngoại thương thì hậu quả có thể gây chấn động toàn cầu và nhất thời làm đồng Mỹ kim sụt giá, có lẽ ta nên nhìn vào chuyện đó.

Kính Hòa : Thưa ông, phải chăng vì vậy mà tuần qua, ông Trump nói rằng việc đồng đô la Mỹ định giá quá cao là điều thất lợi khi cạnh tranh với kinh tế Trung Quốc ? Nhiều hệ thống thông tin chuyên đề về kinh tế cho rằng Tổng thống Donald Trump từ bỏ chủ trương duy trì sức mạnh của đồng Mỹ kim mà nhiều vị tiền nhiệm đã áp dụng, thưa ông, điều ấy có đúng không và nếu như vậy, các nước đang giữ tài sản dưới dạng Mỹ kim sẽ bị ảnh hưởng ra sao ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Tôi cho là loại báo chuyên đề ấy quá hấp tấp, cũng hấp tấp như khi loan tin là ông Trump đã ký sắc lệnh hành pháp để ra khỏi Hiệp ước Đối tác Xuyên Thái Bình Dương TPP, ông ta mới chỉ ký việc đó vào trưa thứ Hai thôi. Có chi tiết ít ai lưu ý là khi ông Trump mời hai kinh tế gia nổi tiếng là Stephen Moore và Larry Kudlow vào ban tham mưu tranh cử thì họ ngạc nhiên hỏi lại, rằng họ tin vào giá trị của tự do thương mại chứ không chủ trương bảo hộ mậu dịch. Ông Trump trả lời rằng ngoài lĩnh vực mậu dịch thì họ đồng ý với nhau về mọi chuyện khác nên hãy cứ để ngoại thương ở ngoài. Là người thực dụng, Tổng thống Trump muốn thương thuyết lại Hiệp ước Tự do Mậu dịch Bắc Mỹ NAFTA với Canada rồi Mexico, chứ không đòi xé bỏ hiệp ước mà ba nước đã thi hành từ 1994.

Trường hợp TPP cũng thế, ông muốn Hoa Kỳ ra khỏi hiệp ước chung với 11 nước thành viên để sẽ đàm phán với từng nước theo khuôn khổ tay đôi. Cũng vậy, cuối tuần này ông sẽ gặp Thủ tướng Anh để nói về hợp tác kinh tế sau khi Anh rút khỏi Liên hiệp Âu Châu. Nước Mỹ của Donald Trump không tự cô lập như người ta nói mà chỉ muốn vẽ lại luật chơi trong quan hệ với các nước khác chử không duy trì khuôn khổ cũ.

Trở lại vị trí của đồng Mỹ kim, tuần qua khi trả lời phỏng vấn của tờ Wall Street Journal, ông Trump nói là đồng đô la quá mạnh làm doanh nghiệp Mỹ thất thế trong cạnh tranh vì hàng Mỹ quá đắt, và ngược lại Trung Quốc có lợi vì định giá đồng bạc quá thấp để bán hàng rẻ. Từ đó, người ta vội kết luận rằng ông Trump chủ trương duy trì một đồng đô la yếu và phát biểu của ông lập tức làm Mỹ kim sụt giá so với nhiều ngoại tệ khác. Sự thật nó rắc rối hơn vậy.

Kính Hòa : Thưa ông, sự thật nó rắc rối như thế nào, khán thính giả của chúng ta cũng cần biết.

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Chúng ta phải nhìn vào toàn cảnh, từ sáu chục năm nay,là đồng bạc Hoa Kỳ thực tế là ngoại tệ dự trữ phổ biến nhất của thế giới và Mỹ thường xuyên bị thiếu hụt chi phó, hay khiếm hụt cán cân vãng lai, vì nhập siêu là nhập nhiều hơn xuất khẩu. Các nước bán hàng cho Mỹ thu về đô la thì dùng đồng bạc ấy làm cơ sở ký thác để bơm thêm tiền vào nền kinh tế của họ và đạt thêm một sự thịnh vượng khác. Ngày nay, Hoa Kỳ không muốn tiếp tục bị nhập siêu như trước nên có biện pháp đánh thuế trên hàng nhập nội đồng thời trợ cấp dưới dạng thuế vụ các mặt hàng xuất khẩu. Nếu Mỹ áp dụng chính sách đó thì điều gì xảy ra ? Nhiều phần thì các nước thu được ít đô la hơn, bị khan hiếm Mỹ kim và hệ thống tín dụng dựa trên đồng Mỹ kim có thể sút giảm, hoặc sụp đổ. Mối nguy nó nằm ở đó, chứ không ở tỷ giá cao thấp của đồng bạc xanh của Mỹ. Như vậy, ta có hai chuyện rắc rối cần theo dõi.

Đồng đô la sẽ lên giá hay xuống giá ?

Tòa nhà Bộ Ngân khố Mỹ tại Washington, DC hôm 24 tháng 1 năm 2017. AFP photo

Kính Hòa : Cám ơn ông ở phần giải thích đó, bây giờ hai chuyện rắc rối ấy là gì ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : thứ nhất là biện pháp điều chỉnh xuất nhập khẩu, hay "điều chỉnh mậu biên" là mậu dịch khi xuất nhập biên giới. thứ hai mới là vai trò của đồng đô la trong hệ thống tiền tệ của các nước. Về "điều chỉnh mậu biên" hay "border adjustment" thì từ Tháng Sáu vừa rồi, các Dân biểu Cộng Hòa trong Hạ viện Hoa Kỳ đã có một dự luật cải cách thuế vụ quy mô, bên trong có những quy định đánh thuế trên hàng nhập nội và giảm thuế trên hàng xuất khẩu. Khi ấy, Hành pháp vẫn do Tổng thống Barack Obama lãnh đạo và người ta còn tưởng rằng bà Hillary Clinton sẽ đắc cử nên dự luật ấy khó được áp dụng.

Bây giờ, với ông Trump cầm đầu Hành pháp và đảng Cộng Hòa có đa số cao hơn ở cả hai viện lẫn các quốc hội tiểu bang, thì kế hoạch cải tổ thuế khóa lớn lao này sẽ thành hình để thúc đẩy tăng trưởng. Nhưng ông Trump vẫn cho rằng phần điều chỉnh mậu biên đó của đảng Cộng Hòa là không đơn giản, quá rắc rối. Ông có thể đưa ra đề nghị khác, thí dụ như tăng thuế nhập nội, nếu không 20% thì cũng 15% để giảm lượng hàng nhập khẩu và đồng thời trả lại thuế cho nhà xuất khẩu để kích thích sản xuất nội địa.

Tôi không đi vào các chi tiết thuế khóa ấy, sẽ là thuế tiêu thụ hay thuế lợi tức cho doanh nghiệp, nhưng khi tăng thuế thì hàng nhập khẩu đắt hơn sẽ gây thiệt hại cho các nước bán hàng vào thị trường Hoa Kỳ. Hậu quả là khối lượng ngoại thương của thế giới có thể giảm và hàng tiêu thụ tại Mỹ lại đắt hơn. Chúng ta nên theo dõi hiệu ứng này.

Kính Hòa : Bây giờ, chúng ta sẽ từ ngoại thương bước qua ngoại hối, là hiệu ứng của đồng Mỹ kim cho các nước khác. Thưa ông, hậu quả sẽ là gì ? Mỹ kim sẽ lên giá hay xuống giá ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Chúng ta đang chứng kiến một sự thể khá đặc biệt là kế hoạch cải tổ thuế khóa tại Mỹ không chỉ chi phối doanh lợi của công ty Hoa Kỳ và lượng tiêu thụ hàng nhập khẩu của nền kinh tế Mỹ mà còn ảnh hưởng đến các nước khác, nhất là các nước cần buôn bán với Mỹ như Trung Quốc, Đức hay Mexico. Khi nhập siêu của Mỹ giảm thì các nước này sẽ bị thất thế dù đồng Mỹ kim chẳng lên hay xuống giá như người ta đã sớm lo. Vì vậy, tỷ giá đồng Mỹ kim so với đồng Nguyên của Tầu, đồng Pesos của Mễ, đồng Euro Âu Châu hay thậm chí đồng bạc Việt Nam không quan trọng bằng lượng hàng mà họ có thể bán vào thị trường Mỹ.

Nhìn trong trường kỳ thì khi nhập siêu của Hoa Kỳ sút giảm như Chính quyền Trump chủ trương, khối tiền tệ của các nước dựa trên đồng đô la họ thu vào cũng sẽ giảm và đấy mới là kịch bản đáng sợ. Chúng ta sẽ còn phải theo dõi và phân tích chiều hướng này.

Kính Hòa : Câu hỏi cuối, thưa ông, thính giả của chúng ta muốn biết là khi Hoa Kỳ áp dụng chính sách kinh tế mới, với trọng tâm là chấm dứt lợi thế giao thương từ đã lâu của Trung Quốc thì lãnh đạo Bắc Kinh có thể làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình ? Và các nước khác, thí dụ như Âu Châu, sẽ xử lý thế nào trước quan hệ kinh tế căng thẳng đó giữa Bắc Kinh và Washington ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Bắc Kinh có chừng năm sáu cách chống đỡ khác nhau và lâm thế kẹt chứ không dễ, nhất là cuối năm nay họ lại có Đại hội đảng cho Khóa 19. Vì quá lệ thuộc vào xuất khẩu, lại chẳng dễ phá giá đồng bạc và gây thêm nạn tẩu tán tư bản vì tài sản mất giá, Bắc Kinh có thể kín đáo trợ cấp xuất khẩu bằng tín dụng rẻ và thuế suất thấp thì càng mắc nợ cao. Về phần các nước khác trong trận đấu lực Mỹ-Hoa thì cũng còn tùy. Liên Âu thiếu thống nhất và bên trong có nhiều nước cần Mỹ hơn Tầu vì lý do an ninh nên thiên về Washington hơn là Bắc Kinh và không chấp hành chủ trương kinh tế của thủ đô Bruxelles. Cũng vì vậy mà ta nên thận trọng khi thấy truyền thông Tây Âu ráo riết đả kích Chính quyền mới của Hoa Kỳ ! Họ không theo kịp những thay đổi lớn khi trật tự cũ đã lỗi thời và đang tan rã.

Kính Hòa : Ban Việt ngữ đài Châu Á Tự Do xin cảm tạ ông Nghĩa về cuộc phỏng vấn tuần này.

Nguồn : RFA, 25/01/2017

Tại Davos, Tập Cận Bình giành ngôi bảo vệ toàn cầu hóa của Mỹ (RFI, 18/01/2017)

Ông Tập Cận Bình tại Diễn Đàn Kinh Tế Thế Giới (WEF) Davos ngày 17/01/2017. REUTERS/Ruben Sprich

Diễn văn bảo vệ toàn cầu hóa của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại buổi khai mạc Diễn Đàn Kinh Tế Thế Giới Davos (Thụy Sĩ) ngày hôm qua 17/01/2017 rất được hoan nghênh trong bối cảnh người sắp lên lãnh đạo nước Mỹ là Donald Trump không ngừng có những tuyên bố đả kích tiến trình này. Tại Davos, sau tuyên bố lập trường của ông Tập Cận Bình, một cố vấn của tổng thống tân cử Mỹ có mặt ở diễn đàn đã không che giấu thái độ hoài nghi.

Với diễn văn biện hộ cho tiến trình toàn cầu hóa được ông cho là "không thể đảo ngược", lãnh đạo nền kinh tế thứ hai của thế giới đã đóng vai trò của người bảo vệ chủ nghĩa tự do mậu dịch vào lúc tiến trình toàn cầu hóa đang ngày càng bị chỉ trích ở phương Tây.

Hội trường chính tại Davos đã đông nghẹt những chủ xí nghiệp, tập đoàn, những bộ trưởng, nhà hoạch định chính sách, từ khắp nơi trên thế giới đến nghe phát biểu của ông Tập Cận Bình. Vào lúc quốc gia biểu tượng của kinh tế tự do là Hoa Kỳ đang có dấu hiệu co cụm lại, những người chủ trương toàn cầu hóa đang chờ đợi một tín hiệu tích cực và trấn an từ Trung Quốc và họ đã không thất vọng.

Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, ông John Neill, lãnh đạo tập đoàn Anh Quốc Unipart Logistics, đã ghi nhận một nghịch lý hiếm thấy : "Từ nhiều năm nay, tôi luôn đến Davos, và diễn văn của ông Tập Cận Bình là loại thường do một tổng thống Mỹ phát biểu". Đối với doanh nhân này, ông Tập Cận Bình đã thành công trong việc tranh thủ thời cơ để giành vai trò lãnh đạo thế giới.

Ông Carl Bildt, cựu thủ tướng Thụy Điển, một khách quen của Diễn Đàn Davos cũng ghi nhận sự hoán đổi vai trò giữa Trung Quốc của Tập Cận Bình và Hoa Kỳ của Donald Trump liên quan đến chủ nghĩa tư bản.

Trả lời AFP, ông Carl Bildt ghi nhận : "Cách nay một thế kỷ, một người tên Lênin ở thành phố Zurich rất gần đây, đã chuẩn bị một cuộc cách mạng thế giới. Một trăm năm sau, chúng ta lại thấy lãnh đạo đảng Cộng Sản lớn nhất trên thế giới đến nơi tập hợp đông đảo nhất của các đại diện cho chủ nghĩa tư bản toàn cầu hóa để ca tụng giá trị của xu hướng này".

Theo đặc phái viên RFI Mounia Daoudi tại Davos, diễn văn rất được tán thưởng của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Davos, còn là một lời đả kích ngầm nhắm vào xu hướng bảo hộ mậu dịch mà tổng thống tương lai của Mỹ Donald Trump có thể đi theo. Từ Davos, Mounia Daoudi ghi nhận :

Một hội trường đông nghẹt người, một cử tọa chăm chú lắng nghe, và một chủ tịch Trung Quốc với lời lẽ rất văn hoa bóng bẩy : "Cho dù quý vị có thích hay không, kinh tế thế giới là đại dương bao la mà không ai có thể thoát ra khỏi. Bất kỳ nỗ lực nào nhằm cắt đứt dòng chảy của vốn, của công nghệ, của sản phẩm, của các ngành công nghiệp và của người dân giữa các nền kinh tế, đều không khả thi".

Đây quả là một lời chỉ trích nhẹ nhàng, nhắm vào những đả kích nhiều khi dữ dội của tổng thống tân cử Mỹ Donald Trump nhắm vào tiến trình toàn cầu hóa. Phản ứng trước phát biểu của ông Tập Cận Bình, Anthony Scaramucci, một cố vấn của ông Trump có mặt tại Davos đã tỏ vẻ hoài nghi, một cách nhẹ nhàng :

"Trong mười năm gần đây, đã có thêm 8 triệu người Mỹ phải rời bỏ công việc để trở thành người lao động nghèo. Tôi tôn trọng Trung Quốc, và tất nhiên tôi tôn trọng chủ tịch Trung Quốc, chúng tôi rất mong có được một quan hệ tuyệt vời với Trung Quốc. Nhưng nếu Trung Quốc thực sự tin vào toàn cầu hóa, họ phải quay sang phía chúng tôi và cho phép chúng tôi tạo ra một sự đối xứng, bởi vì con đường toàn cầu hóa phải thông qua các công nhân và tầng lớp trung lưu Mỹ".

Phản ứng của ông Scaramucci phải chăng là một thông điệp hòa giải hướng tới Trung Quốc ? Dẫu sao thì không phải một sớm một chiều mà nổ ra một cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Trọng Nghĩa

*******************

Chủ tịch Trung Quốc khai mạc Diễn đàn Kinh tế Thế giới Davos (RFI, 17/01/2017)

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới Davos, Thụy Sĩ, ngày 17/01/2017. REUTERS/Ruben Sprich

Thứ Ba 17/01/2017, ngày khai mạc Diễn đàn Kinh tế Thế giới thường niên tại Davos, trung tâm trượt tuyết nổi tiếng của Thụy Sĩ. Trước 3000 doanh nhân, kỹ nghệ gia, lãnh đạo các đại tập đoàn và chính trị, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi "tái cân bằng toàn cầu hóa kinh tế" trong bối cảnh nạn thất nghiệp làm xu hướng bảo hộ mậu dịch thắng thế tại Mỹ và Châu Âu.

Từ Davos, đặc phái viên Mounia Daoudi tường thuật :

" Ban tổ chức không tiết kiệm phương tiện đến mức dời ngày khai mạc Diễn đàn kinh tế thường niên sớm hơn một tuần lễ để lãnh đạo Trung Quốc có thể tham dự mà không bị xáo trộn chương trình đón Tết âm lịch. 

Ông Tập Cận Bình sẽ đọc diễn văn khai mạc. Bên cạnh chủ tịch Trung Quốc có nhiều đại gia Trung Quốc như Mã Vân, sáng lập viên đại công ty thương mại trên mạng Alibaba hay Trương Á Cần, chủ tịch Bách Độ (Baidu), công cụ tìm kiếm đối thủ của Google.

Mặc dù kinh tế Trung Quốc vẫn tăng trưởng khá vững chắc, 6,7% trong năm 2017 theo thẩm định của Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế, Trung Quốc vẫn là một nền kinh tế trong giai đoạn biến chuyển và phải đương đầu với nhiều thử thách mà nghiêm trong nhất là nợ của các xí nghiệp, chiếm gần 170% tổng sản lượng quốc gia GDP. Ông Tập Cận Bình đến Davos để cam kết với thế giới về quyết tâm cải cách nền kinh tế thứ hai của địa cầu.

Trung Quốc tham gia Davos với một phái đoàn hùng hậu để khẳng định sức mạnh mậu dịch, qua kiên trì xây dựng mạng lưới "con đường tơ lụa mới". Lãnh đạo Trung Quốc cũng nhân cơ hội này để tự quảng cáo vai trò bảo vệ tự do thương mại trong ngôi đền toàn cầu hóa là Davos vào thời điểm Hoa Kỳ, theo đà chiến thắng của Donald Trump, tỏ dấu hiệu co cụm trong khi Châu Âu phải đối phó với hệ quả Brexit.

Thường xuyên bị các đối tác thương mại tố cáo chính sách hỗ trợ xuất khẩu bất chính, Bắc Kinh muốn bảo vệ tầm nhìn về một nền kinh tế toàn cầu hóa phân phối đồng đều. Lập luận này không phải là nghịch lý duy nhất tại Davos.

Trong phần phát biểu, chủ tịch Trung Quốc kêu gọi thực hiện toàn cầu hóa kinh tế một cách "cân bằng" để kinh tế thế giới "vững bền hơn, chia sẻ đồng đều hơn". Theo ông Tập Cận Bình, không thể vì nạn thất nghiệp, di dân và khủng hoảng tài chính mà tìm cách cản trở tự do đầu tư, tự do thương mại và trao đổi công nghệ. Lời chỉ trích gián tiếp nhắm vào chủ nhân mới tại Nhà Trắng.

Tú Anh

**********************

Tập Cận Bình hiện diện lần đầu ở Davos (BBC, 17/01/2017)

Trung Quốc đưa tới Davos một phái đoàn hùng hậu nhất từ trước tới nay.

Chủ tịch Trung Quốc nói về vai trò của Bắc Kinh trong kinh tế toàn cầu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF).

Sự hiện diện của ông Tập, lần đầu tiên của một nhà lãnh đạo Trung Quốc tại phiên họp thường niên của giới chính khách, kinh doanh và ngân hàng tại Davos, diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh chưa rõ về chính sách mậu dịch và thương mại của Hoa Kỳ khi Tổng thống đắc cử Trump nhậm chức.

Nhà sáng lập ra Diễn đàn Kinh tế Thế giới Klaus Schwab nói sự hiện diện của ông Tập là một chỉ dấu của sự thay đổi từ thế giới đơn cực do Hoa Kỳ khuynh đảo sang một hệ thống đa cực hơn trong đó các cường quốc như Trung Quốc sẽ đóng một vai trò lớn hơn.

"Chúng ta có thể hy vọng rằng Trung Quốc trong thế giới mới này sẽ đóng vai trò chủ động và trách nhiệm hơn", ông Schwab nói.

Một mặt theo dự kiến ông Tập sẽ không đưa ra thông điệp "ăn miếng trả miếng" với ông Trump ở Davos, mặt khác ông Tập đã nói về việc bảo hộ mậu dịch là không tốt cho hợp tác kinh tế toàn cầu.

Phóng viên kinh tế BBC Kamal Ahmed cho rằng thông điệp của ông Tập sẽ nhiều khả năng không nhượng bộ, tức là ông sẽ nói rằng mậu dịch tự do trên toàn cầu mang lại thịnh vượng và động thái đi ngược lại sẽ chỉ làm tổn hại tới tăng trưởng kinh tế, cho Châu Á cũng như các nền kinh tế phương Tây.

Với việc thiếu vắng các gương mặt lãnh đạo khác, đáng phải nói tới là thủ tướng Đức Angela Merkel, Trung Quốc đưa tới Davos một phái đoàn hùng hậu nhất từ trước tới nay.

Jack Ma, sáng lập viên của tập đoàn Alibaba và Vương Kiện Lâm, một trong những người giàu nhất Trung Quốc và là Chủ tịch Tập đoàn bất động sản Đại Liên Vạn Đạt, đều có mặt ở Davos lần này.

Hoa Kỳ có thể "hướng nội" nhưng Trung Quốc đang tìm cách mở rộng ảnh hưởng.

"Việc cổ vũ mạnh tại WEF, như thành lập Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng Châu Á để đối trọng với Ngân hàng Thế giới do Hoa Kỳ bảo trợ, việc phục hồi "Con tường Tơ lụa", tuyến hành lang mậu dịch từ Á Châu sang Trung Đông và vươn tới Âu châu, tất cả đều qui về một mối là tham vọng của ông Tập Cận Bình muốn mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc", theo phóng viên kinh tế BBC Kamal Ahmed.

*****************************

Công ty Mỹ tại Trung Quốc ngán ngẩm cản lực trong kinh doanh (RFI, 18/01/2017)

Một showroom của hãng Buick tại Bắc Kinh. Ảnh chụp ngày 15/12/2016. GREG BAKER / AFP

Đúng vào lúc lãnh đạo Bắc Kinh hùng hồn biện hộ cho quyền tự do thương mại tại Davos, Phòng Thương Mại Mỹ ở Trung Quốc ngày 18/01/2017 đã công bố bản báo cáo nêu bật tâm trạng ngán ngẩm của các công ty Mỹ đang làm ăn tại nước này. Vì cảm thấy ít được hoan nghênh hơn, một số công ty đang chuyển hoạt động kinh doanh qua các nước khác.

Theo hãng tin Mỹ AP, báo cáo này phản ánh thái độ bực tức của các công ty (Mỹ) từng coi Trung Quốc là một thị trường chủ lực, nhưng lại phải đối phó với việc Bắc Kinh gia tăng các biện pháp ngăn chặn không cho nước ngoài tiếp cận công nghệ và các ngành nghề đầy hứa hẹn khác.

Từ lâu nay, giới lãnh đạo Trung Quốc luôn cam kết làm cho nền kinh tế do Nhà Nước quản lý của họ trở nên hiệu quả hơn bằng việc mở rộng nhiều ngành nghề hơn cho giới đầu tư nước ngoài và tư nhân. Tuy nhiên, các tập đoàn kinh doanh ghi nhận rằng những lời hứa đó không có mấy tác dụng.

Theo bản báo cáo, có đến 81% công ty tham gia cuộc khảo sát năm nay của Phòng Thương Mại Mỹ cho biết họ cảm thấy "ít được hoan nghênh hơn ở Trung Quốc", so với tỉ lệ 77% của năm ngoái.

Cũng theo báo cáo, 60% công ty được hỏi cho biết họ không tin hoặc ít tin vào việc Bắc Kinh cam kết mở cửa thị trường rộng hơn nữa trong vòng 3 năm tới.

Hậu quả của tình trạng chán ngán nói trên là xu hướng chuyển đi nước khác làm ăn. Theo bản báo cáo, một phần tư các công ty Mỹ đã chuyển cơ sở từ Trung Quốc qua nước khác trong vòng ba năm qua, hoặc đang chuẩn bị làm việc này.

Báo cáo ghi nhận tâm trạng chung của các công ty Mỹ : "Môi trường đầu tư tại Trung Quốc giờ đây làm nản chí giới đầu tư".

Trọng Nghĩa