Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Vit Nam : Vic M lit vào din ‘kinh tế phi th trường’ có hi cho quan h song phương

Reuters, VOA, 24/01/2024

Đi s Vit Nam ti Hoa K hôm 23/1 kêu gi Washington chm dt vic gn nhãn "nn kinh tế phi th trường" đi vi Hà Ni, cnh báo rng vic duy trì các mc thuế trng pht đi vi hàng hóa Vit Nam là điu không tt cho mi quan h song phương đang ngày càng thân thiết hơn, theo Reuters.

vietmy1

Đi s Vit Nam Nguyn Quc Dũng. Photo VietnamNet

Năm ngoái, B Thương mi Hoa K (Department of Commerce - DOC) nói h s xem xét li tình trng nn kinh tế phi th trường (Non Market Economy - NME) ca Vit Nam sau khi Hà Ni lp lun rng Vit Nam cn được loi khi danh sách này do có nhng ci cách kinh tế trong nhng năm gn đây. B đưa vào danh sách NME t trước đến nay, Vit Nam liên tc b bt li trong các v kin chng bán phá giá ca M.

Vic đnh danh "nn kinh tế phi th trường", cũng được áp dng đi vi Trung Quc, Nga, và mt s nước khác do có s can d mnh m ca nhà nước vào nn kinh tế ca các nước này, cho phép Hoa K áp đt thuế chng bán phá giá cao hơn đáng k đi vi hàng nhp khu t các quc gia b xác đnh như vy, bng cách da vào giá ca nước th ba đ so sánh.

Theo lut ca Hoa K, quá trình xem xét này bt đu vào ngày 24/10/2023 và phi được hoàn thành trong vòng 270 ngày, tc vào khong gia tháng 7/2024.

"Tt nhiên, chúng tôi mun Vit Nam được đưa ra khi danh sách ca Hoa K v các nước có nn kinh tế phi th trường", Đi s Nguyn Quc Dũng phát biu ti Trung tâm Nghiên cu Chiến lược và Quc tế (CSIS), mt t chc nghiên cu có tr s ti th đô Washington ca M. Ông nói rng Vit Nam không đáng b lit vào din kinh tế phi th trường, mt quy chế mà hin M đang đnh danh ch cho mt nhóm nh gm 12 quc gia trên thế gii.

"Quý v tưởng tượng xem, vi nhng gì chúng ta đã làm, nhng gì chúng ta đang c gng, và hãy nhìn vào mi quan h gia hai nước chúng ta mà xem, liu có th chp nhn được không khi mà Vit Nam nm trong s 12 nước đó… nhng nước t nht thế gii ư ?"

"Như vy là không th chp nhn được", Đi s Dũng nói. "Vì vy, tôi nghĩ nếu DOC t chi thc hin điu này, tôi nghĩ nó s rt, rt t cho c hai nước".

Năm ngoái, Hoa Kỳ và Vit Nam nâng cp quan h lên Đi tác chiến lược toàn din trong chuyến thăm Hà Ni ca Tng thng Joe Biden. Trong cùng năm, Th tướng Vit Nam Phm Minh Chính cũng đã kêu gi B trưởng Tài chính Hoa K Janet Yellen chm dt vic gn nhãn NME này.

Ông Dũng nói rng Vit Nam đang mun kêu gi thêm đu tư t Hoa K đ nâng cao v thế trong chui cung ng công ngh cao toàn cu và đáp ng các cam kết v phát thi carbon.

"Chúng tôi mun có th trường thun li và ci m hơn cho hàng hóa và dch v ca c hai quc gia", nhà ngoi giao Vit Nam phát biu, và nói thêm : "Tt nhiên, chúng tôi cũng mun s có ít trường hp b điu tra hơn".

Ông Dũng nói rng Hà Ni hy vng Khuôn kh Kinh tế n Đ Dương-Thái Bình Dương (IPEF) do Hoa K dn dt mt ngày nào đó s bao gm c vic tiếp cn th trường, điu mà các nước Châu Á đang mong có.

Ông cũng cho hay Vit Nam mun Hoa K giúp đ nhiu hơn trong vic x lý bom mìn chưa n còn sót li sau Chiến tranh Vit Nam.

Ông nói : "Nhng gì chúng ta đã làm là tuyt vi, nhưng chúng ta vn còn phi làm nhiu hơn na". "Chúng ta phi tăng tc và chúng ta cn nhiu tin hơn", vn li ông Dũng.

Ông Dũng được hi v cuc bu c tng thng Hoa K năm 2024, trong đó cu Tng thng Donald Trump, tng đng đu chính quyn trước đây vn đã đe da áp thuế đi vi hàng hóa Vit Nam vi cáo buc thao túng tin t, nay là ng c viên dn đu ca đng Cng hòa.

Ông Dũng cho rng có s ng h mnh m ca lưỡng đng đi vi quan h đi tác Vit-M, song ông cũng nhìn nhn rng : "S nhit tình có th thay đi theo tng thi đim, tùy thuc vào hoàn cnh, nhng din biến ca thi đi, mi quc gia".

Reuters

Nguồn : VOA, 24/01/2024

Additional Info

  • Author Reuters, VOA tiếng Việt
Published in Việt Nam

Vào những ngày này, gii chóp bu ca chính th đc tài Vit Nam hn đang khó ng. Tht tr trêu, bui ban mai cho mt hip đnh thương mi gia chính th này vi Liên Hiệp Châu Âu (EVFTA) va hé m thì li phi nhn ngay mt d cm cm ti sm v nhng đòn trừng pht thương mi đến t Tng thng M Donald Trump.

thue0

M đánh thuế thép Vit Nam có ngun gc t Trung Quc lên đến 531% vào cui năm 2019.

Lại đánh thuế thép Vit Nam !

Bởi cái cách mà Trump tht ra - mt cách ma mai và có phn ni đóa - v Vit Nam là "k lm dng thương mi ti t nht" trong cuc tr li phng vn trc tiếp trên đài Fox Business vào cuối tháng 6 năm 2019 là khá ging vi tâm trng và ngôn ng ca Trump ngay trước khi chiến tranh thương mi M - Trung n ra.

Biệt danh đy mit th trên, không có v là cách nói bc đng ca Trump, đã phát ra mt ch du đáng s : nn kinh tế Vit Nam - lo đo như mt k say rượu trong sut 11 năm suy thoái qua - vào ln này phi đi mt vi mt nguy cơ thc s khi Vit Nam có th tr thành đi tượng th ba, sau Trung Quc và Mexico, b Trump áp thuế trng pht lên hàng hóa xut khu vào thị trường M.

Nói là làm. Chỉ ít ngày sau s xut hin bit danh "k lm dng thương mi ti t nht" ca Tng thng M, B Thương mi nước này đã thông báo s đánh thuế lên các sn phm thép t Vit Nam có xut x t Hàn Quc và Đài Loan nhm tránh thuế chng bán phá giá, vi thuế sut có th lên ti 456,23% - mt cú bi tiếp theo vic M đánh thuế thép Vit Nam có ngun gc t Trung Quc lên đến 531% vào cui năm 2019.

Vì sao giới chc M tr nên nghiêm khc vi hàng hóa Vit Nam ?

Việt Nam đã thông đồng với Trung Quc đ la người M ?

Từ cui năm 2017, nhng đòn trng pht đu tiên ca Trump đã khi đng. Thot đu là nhng cú tăng vt thuế lên mt hàng tôm, ri sau đó là thép và c nhôm ca Vit Nam xut sang M. Nhưng nhng đòn này vn chưa thm vào đâu nếu nhìn sang tương lai đy đe da bt ngun t cuc chiến thương mi M- Trung.

Bắt đu t năm 2018, Trump khi đng chiến dch tn công vào nn kinh tế Trung Quc và có th c vào h thng chính tr đc tài ca quc gia đông dân nht thế gi này. Chỉ ít lâu sau đó, một làn sóng ngm ngm di chuyn vùng đu tư t các doanh nghip Trung Quc vào Vit Nam đã din ra. Còn đến khi Trump áp thuế cao ngt lên toàn b hàng hóa Trung Quc thì làn sóng doanh nghip Trung đ b vào Vit Nam đã tr thành mt phong trào thực s. Ch trong 6 tháng đu năm 2019, đã có đến 2,2 t USD đăng ký vn đu tư ca Trung Quc vào Vit Nam.

Nhưng ngun cơn khiến Trump và nhiu quan chc M gin d là chính quyn Vit Nam đã tr thành mt nhân t tiếp tay cho hàng Trung Quc gn nhãn ‘made in Vietnam’ tràn ngập th trường Hoa Kỳ

Trong vụ tung ra bin pháp trng pht đánh thuế "thép Vit Nam có ngun gc Trung Quc" vào tháng 12/ 2017, B Thương mi Hoa Kỳ đã xác đnh rng có đến 90% sn phm thép t Vit Nam nhp sang M có xut xứ t Trung Quc.

Trong khi đó ở Vit Nam, mt s chuyên gia đc lp đã cnh báo v vic nhôm tm Trung Quc mượn đường Vit Nam sang M nhưng chính ph và B Công thương Vit Nam không có hành đng cng rn gì. Không nhng thế, còn có mt l hng pháp lý mà dường như b này c tình đ li cho Trung Quc tun hàng qua Vit Nam.

Cũng có nghĩa là thặng dư thương mi ca Vit Nam vi M bao gm c giá tr hàng hóa thép và nhôm có xut x t Trung Quc, tc Vit Nam đã thông đng vi Trung Quc đ la người M.

Bất chp chính th Vit Nam đang c sc ve vãn M bng nhiu th thut ngoi giao, bng bc tranh li ích thương mi và đu tư ca doanh nghip M ti th trường Vit, bng miếng mi ‘hp tác quc phòng gia hai nước’ và có th bng c trin vng lc lượng quân sự M có th đt chân lên quân cng Cam Ranh, tin vn là tin - trong não trng, quan nim và bn cht ca mt nhà kinh doanh quá đi thc dng như Donald Trump.

Một ln na, nhưng vào ln này có v là tht, quy tc ‘công bng và đi ng’ ca Trump rt có th s áp đt mt cách thc cht lên cán cân thương mi Vit - M.

Việt Nam s ch được xut siêu vào M dưới 8 t USD/năm ?

Chỉ ít tháng sau khi nhm chc tng thng, Donald Trump đã giương cao ngn c ‘công bng và đi ng’ - mt đòn thương mi lit Vit Nam vào danh sách 16 quc gia ‘gây hi cho kinh tế M’ và đòi hi các B Thương mi và B Tài chính M phi thc thi nhng bin pháp quyết lit v hàng rào thuế quan thương mi đi vi hàng Vit Nam.

Đến tháng 5 năm 2018, mt tin rt xu xy đến vi chính th đc đng Vit Nam : Hoa Kỳ l hn mc tiêu ‘đòi n’ qua cán cân thương mi M - Vit quá chênh lch trong nhng năm qua. Khi đó, ông Jeffrey Gerrish - Phó Đại diện Thương mi M đã tiến hành mt chuyến công du đy n ý đến Hà Ni và gp mt quan chc cao cp ph trách kinh tế ca Vit Nam là y viên b chính tr kiêm Phó th tướng Vương Đình Hu.

Mặc dù báo đng Vit Nam ch tường thut sơ sài "ông Jeffrey Gerrish, Hoa Kỳ mong muốn đt được các tho thun vi Vit Nam liên quan ti các vướng mc v nhp khu ô tô, thanh toán đin t và quy đnh v đt thiết b qun lý d liu người dùng Vit Nam ti Vit Nam trong d tho Lut An ninh mng", nhưng mt s nhà quan sát kinh tế cho rng ni dung chính mà Jeffrey Gerrish làm vic vi Vit Nam s là "san bng thâm ht thương mi" theo yêu cu ca Tng thng Trump, nhm buc Vit Nam phi h mc thâm ht thương mi xung mc dưới 8 t USD/năm.

Quả tht, nếu trong nhng năm tới Vit Nam phi t ct gim mc thâm ht thương mi vào th trường M, bi kch xut khu s kéo theo bi kch kinh tế và cũng là bi kch ngân sách dành cho chế đ mt đng Vit Nam.

Con số xut siêu ch có 8 t USD/năm trên s khiến giá tr xut siêu của Vit Nam vào th trường M s ht đến 75 - 80% so vi nhng năm trước, làm cho cán cân nhp siêu ca Vit Nam t các th trường khác, đc bit t Trung Quc, tăng mnh.

Trong khi đó, bức tranh quan h thương mi tng th gia Vit Nam vi các th trường khác đang mang gam màu ti.

Trong tổng s 16 FTA (hip đnh thương mi t do) ca Vit Nam vi các nước, ch có hai FTA vi M và Châu Âu là còn xut siêu được - ln lượt là hơn 30 t USD và 25 t USD mi năm. Còn thng dư xut siêu vi Nht bng 0, trong khi ngay cả Hàn Quc, tưởng là "d ăn", nhưng Vit Nam li phi nhp siêu đến 20 t USD vào năm 2016, gn 25 t USD vào năm 2017 và 24 t USD vào năm 2018.

Còn với Trung Quc thì khi nói : con s nhp siêu chính ngch lên đến 20 - 30 t USD/năm, chưa kể phn tiu ngch khong 20 t USD na, tng cng đến 40 - 50 t USD nhp siêu mi năm dành cho Vit Nam.

Trọng s làm gì đ đi phó ?

Sau "công bằng và đi ng" v thép, nhôm và tôm, và sau phát ngôn đc đáo "Vit Nam gn như là k lm dng ti t nht trong số tt c mi người" ca Trump, du hi ln là Trump s còn có thêm nhng chế tài thương mi nào đi vi Vit Nam ?

Nếu M "siết" các điu kin thương mi như đánh thuế xuyên biên gii, dng đng hàng rào kim nghim cht lượng đi vi hàng hóa Vit Nam mà trước đó cá basa, tôm, go đã tr thành "nn nhân", đánh mnh thuế lên thép Vit Nam có ngun gc t Trung Quc, Hàn Quc và Đài Loan, đng thi ngưng tr vô thi hn Hip đnh thương mi song phương Vit - M hoc làm cho hip đnh này tr nên khó khăn hơn nhiu so vi nhng năm trước, và cho dù chưa đưa Vit Nam vào danh sách các nước thao túng tin t nhưng vn xếp Vit Nam vào danh sách các nước cn theo dõi v vn đ này, giá tr xut siêu hàng năm ca Vit Nam vào Hoa Kỳ s tt thê thm.

Vậy Nguyn Phú Trng s làm thế nào đ g khó t ràng buc ‘công bng và đi ng’ và ‘k lm dng thương mi ti t nht’ ca Trump ?

Nhiều kh năng, và trên thc tế tương quan quyn lc ni b đng hin nay thì cũng chng còn kh năng nào khác, chính Nguyn Phú Trng s dn ‘đoàn cp cao’ đ công du M trong thi gian ti, trên cơ s chuyến đi tin trm ca Phm Bình Minh vào tháng 5 năm 2019.

Để ‘năn n’ M nhm trì hoãn đánh thuế lên hàng Vit Nam.

Chính vào lúc này, cần nhìn nhn mt s tht mà có l gii tuyên giáo đảng Vit Nam chng h mun đ đng : nhng chuyến công du quc tế ca gii chóp bu Vit Nam không còn vênh vang như thi Vit Nam được tham d vào bàn tic ca T chc Thương mi thế gii (WTO) vào năm 2007 và còn ngi thy mùi n công quc gia ln nợ xu ngân hàng, mà xy ra trong bi cnh Vit Nam đã bước vào năm suy thoái kinh tế th 11 liên tiếp, n xu ngp đu còn n công phi mã đến ít nht 210% GDP, ngân sách có nguy cơ cn kit, trong lúc các kênh "ngoi vin" gn như đóng li.

Nhưng vi Nguyn Phú Trng thì vn là gic mơ cám d v ‘kinh tế th trường đnh hướng xã hi ch nghĩa’ và ‘đt nước có bao gi được như thế này !’. Không chu cng rn ngăn chn hàng hóa Trung Quc xut sang M dưới nhãn ‘made in Vietnam’, cũng không chu ci cách bt kỳ cái gì trong một th chế kinh tế ln chính tr song hành ln bi như nhau, Trng s quá khó đ thuyết phc Trump không biến Vit Nam thành đi tượng chiến tranh thương mi tiếp theo.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 07/07/2019

Published in Diễn đàn