 | Tổng quan: | 3596266 |
Trong vài năm gần đây, giới trẻ thường thích thú và chia sẻ những clip mà trong đó, thanh niên quỳ một gối với một bó hoa lớn để cầu hôn, cùng nhiều ngôn từ ướt át theo "văn phong ngôn tình". Những hình ảnh lãng mạn này, vốn học theo văn hóa phương Tây.
Sau này, các cặp vợ chồng dễ dàng ly hôn. Thậm chí, báo Thanh Niên ra ngày 16 tháng Mười Hai năm 2022 tường thuật một "TIỆC LY HÔN" [1], với nhiều bàn luận và tranh cãi. Người đàn bà tổ chức bữa tiệc mời bạn bè tới dự vui vẻ, cùng lời chúc mừng "ly hôn thành công". Quả thật, có quá nhiều vụ chia tay (dù đã hay chưa kết hôn) dẫn tới cảnh nhà tan - cửa nát và đôi bên coi nhau như kẻ thù, cùng rất nhiều đánh đổi ghê rợn bằng tánh mạng. Có những gia đình sau ly hôn, bỏ lại những đứa con nhỏ dại như chim non chấp chới trước giông tố cuộc đời. So ra, người đàn bà trên cũng đáng làm bữa tiệc, với sự ly hôn trong êm đẹp.
Các loại sách nói về tình yêu và hạnh phúc nhiều đến mức không đếm xuể, chỉ cần gõ vài chữ "sách dạy tình yêu" trên Google, sẽ thấy hơn 33 triệu kết quả trước mắt nhưng thói quen đọc sách của người Việt Nam thật thảm hại, với hơn 80% thanh niên trong độ tuổi 20 - 30, cả năm không hề đọc bất kỳ cuốn sách nào. Cũng không có bất kỳ khảo sát chính thức nào, cho thấy giới trẻ nhìn nhận tình yêu - hạnh phúc đích thực ra làm sao (!). Thay vào đó, vô số hình ảnh và clip tục tĩu - dâm ô - biến thái nhân cách nhan nhản, trong các cuộc picnic hay team buiding do chính các hội - đoàn - công ty tổ chức [3].
Sau này, dáng vóc của tình yêu trở nên bệ rạc - bẩn thỉu và hèn hạ với khái niệm "chia tay đòi quà" - trở thành một bài hát. Những tưởng đó chỉ là một số trường hợp, rồi sự bẩn chật của những tâm hồn tiểu nhơn sẽ trôi vào quên lãng nhưng không, mới đây báo Người Lao Động ra ngày 7 tháng Mười Hai năm 2022 có bài "Chia tay đòi quà, đại gia Việt kiều dọa công khai ảnh nóng" [4]. Bài báo tường thuật, một đàn ông - tuổi 45 có quốc tịch Đức - đã hành động hèn hạ đối với bạn tình, khi đòi lại số tiền đã cho tình nhân trước đây, với kết quả bị công an bắt giữ vì tội "cưỡng đoạt tài sản". Có lẽ, trong mắt ông ta, quen cô gái 26 tuổi chỉ nhằm để thỏa mãn nhục dục với số tiền 900 triệu như là "tài sản cầm cố" cho cái gọi là "tình yêu" ? Nếu chỉ vì thỏa mãn dục tính, ông ta có thể dùng số tiền đó thừa sức giải quyết. Thật không hiểu nổi người đàn ông này nghĩ gì về hai chữ "tình yêu" (?) Phần ngược lại, người ta dễ cảm nhận, cô gái đến với ông ta, không chắc đơn thuần vì tình yêu. Nếu quả vậy, giữa họ chỉ là một "cuộc chơi tạm bợ". Cặp đôi này có lẽ định nghĩa "tình yêu" theo cách khá phổ biến hiện nay, với mãnh lực đồng tiền đã chiếm lấy vị trí số Một trong xã hội ngày nay.
"Ông ăn chả bà ăn nem" để nói về thói trăng hoa của đàn ông, buộc đàn bà trả đũa chồng, giờ trở nên lạc hậu mất ! Đã có quá nhiều trường hợp vụng trộm do vợ thích "ăn nem", bị chồng bắt tại trận - tại nhà riêng, dù người chồng không hề "ăn chả". Thậm chí, nữ đảng viên Đcộng sản Việt Nam cũng bị bắt quả tang đang hành lạc tại ngay cơ quan công quyền, như báo Tuổi Trẻ - ra ngày 19 tháng Sáu năm 2022 - tường thuật, bà Hội trưởng Hội Phụ nữ xã hành lạc cùng ông Chủ tịch xã thuộc tỉnh Thanh Hóa [5] nhưng báo gọi họ đang "QUAN HỆ BẤT CHÍNH".
Khái niệm "QUAN HỆ BẤT CHÍNH" có hẳn một từ khóa trên trang Vietnamnet [6] để giúp độc giả tiện tìm kiếm (!) Nực cười thay ! Cái thứ "quan hệ bất chính" vô tình mặc định, ""độc quyền" dành riêng cho quan chức của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam. Báo chí trong xã hội độc đảng toàn trị, ngày càng né tránh những hành vi lang chạ - mèo mả gà đồng - thỏa mãn nhục dục của các quan chức mà trong đó, hầu hết là đảng viên. Chữ nghĩa tiếng Việt vì vậy ngày càng méo mó đến thảm hại. Bởi "quan hệ" nhằm chỉ ra mối tương quan - liên quan của hai hay nhiều sự việc - con người - cộng đồng - quốc gia mà những "quan hệ" này đều đưa ra kết quả nào đó, dù tạo kết quả tốt hay gây ra hậu quả xấu. Không có "quan hệ" nào được gọi là "bất chính". Ngay trong Bộ Luật Hình Sự cũng không quy định tội danh "quan hệ bất chính", vì vậy các tổng biên tập và phóng viên không nên làm méo mó thêm chữ nghĩa tiếng Việt, vốn gần như bị tha hóa mãnh liệt trong những năm sau này !
Kết
Đã từ rất lâu, tính vô trách nhiệm được ươm mầm, bén rễ, ăn sâu và lan rộng vào đời sống của người dân Việt Nam, kể cả trong lãnh vực "tình trường". Vì vậy những cuộc mây mưa - cầm cố - thế chấp - hối lộ bằng thân xác, nhằm che đậy nhu cầu nhục dục - truy hoan - hành lạc, không thể và không nên gọi là "tình yêu". Thậm chí càng không nên gọi là "ngoại tình" - vốn dĩ có "TÌNH" trong đó.
Một gia đình mà cha không ra cha - mẹ không ra mẹ - vợ không ra vợ - chồng không xứng là chồng - con cái mặc tình sống theo cái gọi là "tiếng gọi Tự Do", nhứt định không thể trông mong có một xã hội bình an.
Nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam có lẽ quên mất ý niệm : Gia đình nề nếp là tế bào đầu tiên cho một xã hội an hòa. Xã hội hiện nay rất bầy hầy và nhớp nhúa. Đã quá muộn để nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam CHỊU TRÁCH NHIỆM giải quyết. Có TRÁCH NHIỆM ắt có TÌNH YÊU, dù đó là tình yêu đôi lứa - tình yêu gia đình và cao nhứt là TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG - DÂN TỘC.
Nguyễn Ngọc Già
Nguồn : RFA, 07/01/2023
[1]https://thanhnien.vn/tranh-cai-viec-co-gai-mo-tiec-an-mung-ly-hon-post1532528.html
[2] https://tuoitre.vn/nguoi-viet-luoi-doc-sach-vi-sao-20220513182509705.htm
[5] https://tuoitre.vn/cach-chuc-chu-tich-xa-vi-quan-he-bat-chinh-o-tru-so-xa-20220619172723873.htm
[6] https://vietnamnet.vn/quan-he-bat-chinh-tag12630724478922975152.html
Cách đây ít lâu, nhà sản xuất phim nổi tiếng của Hollywood Harvey Weinstein đã bị tuyên án 23 năm tù, 20 năm vì hành xử tình dục phi pháp và 3 năm vì hiếp dâm, trong phiên tòa tại New York.
Nó có thể là tất cả những người mình quý mến và thương yêu
Những người hành xử phi pháp như Weinstein nhan nhản khắp nơi, không riêng gì tại Mỹ.
Vấn đề bạo hành với phụ nữ nói riêng, phân biệt đối xử với nữ giới nói chung, vẫn còn phổ biến trên toàn thế giới, ngay cả ở những nước văn minh nhất.
Đối với Việt Nam, cũng như các nước chậm phát triển, sự coi thường nữ giới và bạo hành gia đình ở mức rất cao. Báo cáo của Liên Hiệp Quốc vào năm 2010 cho biết tại Việt Nam có đến 34 phần trăm, tức một trong ba phụ nữ đã lấy chồng, đã từng chịu đựng bạo lực thể xác hoặc tình dục từ người chồng của họ. Nếu tính luôn bạo lực về thể xác, tình dục hoặc tinh thần thì con số đó lên đến 58 phần trăm. Một bài viết nghiên cứu về đề tài này vào năm 2019 trên tạp chí nguyên ngành International Journal of Mental Health Systems cũng xác nhận con số nêu trên.
Tối qua, tôi nói chuyện với một người bạn thân. Mẹ cô cũng từng là nạn nhân của bạo hành mà cô đã chứng kiến suốt thời ấu thơ. Nói chuyện xong tôi trằn trọc suốt đêm. Thật là buồn !
Cách đây gần 4 năm tôi viết bài "Nó" nhưng không phổ biến rộng. Các mẫu tin vừa qua làm tôi suy nghĩ và muốn chia sẻ về đề tài này. Mời quý bạn đọc.
Liên quan đến bạo hành, tôi mốn bàn về chữ "nó".
Xưng hô là một đặc điểm của văn hóa Việt Nam, cái mà chúng ta bắt đầu học "từ lúc nằm nôi".
Trong cách xưng hô tiếng Việt, tinh thần lễ phép kính trọng đối với vai trên thì phải công nhận rất hay, rất đáng để cho người ta học hỏi mình. Tuy nhiên đối với vai dưới, sự phân biệt và miệt thị rất cần được xét lại.
Trong cách xưng hô đối với vai dưới, "nó", "thằng", "con" v.v... đều là những từ hàm ý coi thường hay khinh bỉ.
"Nó" là vai thứ ba nhưng chủ yếu ám chỉ : 1) người giữ vai nhỏ hơn ; 2) người bị miệt thị hoặc không được kính trọng/nể trọng ; 3) thú vật hay đồ vật. Theo Việt Nam Tự Điển (Nhà xuất bản Văn Mới 1954) thì nó là "tiếng để chỉ người hèn thấp hay vật gì mình nói đến". Cho nên không ai xưng hô "nó" đối với một người mình kính nể cả, trừ trường hợp cố tình dùng để miệt thị hoặc gây hấn. Hoặc là vì rất quen thân.
Nhưng vẫn có hai trường hợp ngoại lệ tiêu biểu.
Một, rất nhiều người Việt, một cách vô tình hay vô ý, vẫn dùng "nó" để ám chỉ người ngoại quốc, ngay cả những người lớn tuổi hơn mình hay được mình kính nể. Vẫn quen miệng xưng "nó" hoặc "tụi nó", tuy vẫn ý thức rằng người ta lớn hơn, vai vế hơn. Tôi có cảm tưởng đó là tinh thần bài ngoại xuất thân từ các công cuộc chiến đấu chống ngoại xâm của dân tộc từ hàng nghìn năm qua để duy trì độc lập và bảo toàn lãnh thổ. Cảm tưởng thôi chứ không biết chắc lắm ! Liên quan đến vấn đề này, hơn một thập niên trước, một vị giáo sư uy tín ra đề nghị với giới trẻ chúng tôi cần sửa đổi cách xưng hô thiếu văn hóa đối với người ngoại quốc. Nhìn lại, nhiều người nhận ra rằng đôi lúc mình xưng hô trật vì thói quen, và vì ảnh hưởng của những người chung quanh. Đúng là có những cái thói quen nằm ẩn trong tìm thức hay tàng thức, mà nếu không nhận ra thì sẽ chẳng ai thay đổi.
Hai, nhiều người đàn ông Việt Nam dùng "nó" khi ám chỉ vợ mình. Trong số này tôi tin rằng tỷ lệ nể vợ hay trọng vợ, và kể cả sợ vợ không chừng, không phải là nhỏ. Có thể là thói quen chăng ! Tôi không nghĩ là thói quen thôi mà chủ yếu là vấn đề vai vế trong gia đình Việt Nam. Văn hóa Việt Nam vẫn chủ yếu là văn hóa gia trưởng, mà trưởng ở đây hiển nhiên là người chồng người cha. Cái thói quen chỉ có sau khi tự trong tiềm thức hay tàng thức người chồng tự xem mình là trên vợ, có quyền hơn vợ, và muốn gọi vợ ra sao thì tuỳ hỉ. Vẫn có những người ý thức hơn không dùng "nó" khi nói về vợ mình trước bậc dưới, nhưng khi nói chuyện với bậc trên, vẫn trở lại dùng "nó".
Vì thói quen, vì xem mình là gia trưởng, hay vì lý do gì đi nữa, tôi cho cách xưng vợ mình là nó với bất cứ ai đều không thích hợp. Tất cả đều mang tính cách khinh khi hoặc coi thường vợ mình.
Tại sao không thích hợp ?
Bởi, thứ nhất, coi thường vợ mình chẳng khác gì khinh khi chính mình vậy. Một người được tôn trọng hay không thì chủ yếu là vì tư cách của người đó chứ không bao giờ nên là vì phái tính cả. Ngoài ra, khi chúng ta vô ý coi thường một người khác, thiếu đi sự kính trọng qua cách xưng hô chẳng hạn, thì điều đó cũng nói lên được cái cung cách và tư duy của chính mình vậy.
Thứ hai, sự coi thường trong cách xưng hô như thế, và từ đó cung cách hành xử, có liên hệ mật thiết đến bạo hành trong gia đình. Một cách tương đối, rất khó để một người sử dụng bạo lực với người mình kính trọng, và rất dễ để một người sử dụng bạo lực với người mình khinh khi. Như chiến dịch Chống bạo hành do chính phủ Liên bang, Tiểu bang và Lãnh thổ Úc phát động mang tên Tôn trọng (Respect) nói :
"Thật là quan trọng để hiểu vòng lẫn quẫn của bạo hành. Không phải sự bất kính nào đối với phụ nữ đều dẫn đến bạo hành, nhưng tất cả mọi bạo hành đối với phụ nữ đều bắt đầu từ những hành vi bất kính. Tất cả chúng ta đều có thể góp phần ngăn chặn ngay từ ban đầu".
Để góp phần ngăn chặn ngay từ ban đầu, suy nghĩ và hành động của mỗi chúng ta cần phải thay đổi. Là người lớn, chúng ta cần có trách nhiệm dạy dỗ con em của mình, làm gương cho con cháu, để các cháu học được cái đúng cái sai, nhưng trên hết học cách tôn trọng lẫn nhau và tôn trọng chính mình. Không thay đổi lúc ban đầu thì sẽ muộn màng.
Tôi còn nhớ rõ như ghi trong đầu câu chuyện xảy ra cách đây hơn 30 năm tại Việt Nam. Một ông chồng bợm nhậu lôi vợ con ông ra đánh đập một cách tàn nhẫn, hầu như mỗi ngày, và có khi treo vợ cột ngược đầu trên dây thừng. Nguyên cái xóm đó, và cả cái xã hội đó, thời đó, không làm được gì. Mỗi lần đi học về tôi nghe tiếng khóc, tiếng rên, như rít vào tai tôi, làm đau nhói con tim. Cứ ám ảnh tôi mãi. Tôi đi vượt biên sau đó nên không rõ chị ấy có còn sống dưới bàn tay thô bạo của người chồng vũ phu không.
Chị cũng chỉ là một trường hợp tiêu biểu trong vô số nạn nhân của bạo hành tại Việt Nam.
Tôi không rõ vấn nạn này có giảm trong 30 năm qua không ? (nhìn con số do LHQ đưa ra tôi thật là bi quan). Xã hội Việt Nam bây giờ, cái đạo lý con người xuống cấp một cách kinh khủng, và người ta thường giải quyết với nhau bằng bạo lực (khi luật pháp không giải quyết được gì nếu không có thủ tục đầu tiên, và khi luật pháp chỉ bảo vệ Đảng cầm quyền). Nên tôi không khỏi lo ngại hơn đối với nạn bạo hành tại Việt Nam ngày nay.
Nếu suy nghĩ thêm một chút, làm sao mà không lo chứ !
"Nó" có thể là con gái của mình, là chị mình, là em gái mình, là mẹ mình, là cô mình, là dì mình, là mợ mình, là cô giáo của mình, là những người bạn nữ của mình, là bà nội bà ngoại của mình, là vợ mình v.v... Là tất cả những người mình quý mến và thương yêu mà.
Tôn trọng người khác, không chỉ người quyền uy chức trọng, mà cả những người thuộc cấp, những người nhỏ tuổi hơn, địa vị thấp hơn, như trẻ em, người tàn tật, người thấp cổ bé miệng, là bước đầu trong hành trình này. Đó cũng là bước tiến trên hành trình văn minh của nhân loại.
Đó mới là nhân quyền đích thực.
Phạm Phú Khải
Nguồn : VOA, 20/03/2020
Donald Trump đang ở trong vòng vây tràn ngập yêu thương. Ngày thứ bẩy 02/03/2019, Trump có một phát biểu dài nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của mình tại Hội nghị hành động chính trị bảo thủ (Conservative Political Action Conference – CPAC). Lần đầu tiên ông Trump nói về lòng thương yêu.
Khai mạc hội nghị CAPC, Trump ôm lá cờ Mỹ, lắc lư theo điệu nhạc của bài God Bless The USA
Trước đây, Trump chỉ nói về tình yêu với một người - đó là Kim Jong-un, lãnh đạo đảng và nhà nước Bắc Hàn. Trump phát biểu trước truyền thông báo chí - trong buổi đi vận động bầu cử Thượng nghị sĩ cho ứng viên Patrick Morrisey ở tiểu bang West Virginia- khi nói về Kim Jong-un : "We fell in love. Anh ta đã viết cho tôi những bức thư rất ngọt ngào" (1).
Khai mạc hội nghị CAPC, Trump cuồng nhiệt ôm lấy lá cờ Mỹ, lắc lư theo điệu nhạc của bài hát Chúa Phù Hộ Nước Mỹ (God Bless The USA), sau đó Trump nói :
"Điều thứ nhất. Tôi đang yêu, các bạn đang yêu. Tất cả chúng ta đang cùng yêu thương nhau". Trong một cử chỉ bất ngờ, Trump nhào tới phía trước và với một cái gật đầu Trump phát biểu hùng hồn và dài nhất trong hơn 2 năm qua. Trump nói tiếp :
"Khi sự yêu thương tràn ngập trong phòng này, rất dễ để nói, để biểu lộ tình yêu. Các bạn thật sự có thể. Rất dễ dàng, vô cùng dễ, thật sự dễ".
Hội nghị tình yêu của Donald Trump được nhiều người đánh giá là ngớ ngẩn, đần độn. Diễn viên hài Jimmy Kimmel đã phê bình hội nghị với những lời chua chát, bình luận viên S.E. Cupp của CNN đã đăng một cột cho sự quái đản của việc ôm lấy lá cờ uốn éo nhẩy nhót.
Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên Trump đánh mất lương tri, lợi dụng tình cảm, lòng ái quốc cho thông điệp chính trị. Lợi dụng tài khoản của mình, Trump lừa dối khán giả bằng những luận điệu ca ngơi tiểu bang West Virginia với than sạch, đẹp, chê bai, ngấm ngầm khinh bỉ người Hồi giáo, người nghèo, thiếu giáo dục…
Sự biểu lộ tình cảm nhiệt thành của Trump chưa hẳn là kết quả của những chiến lược có tính toán, cân nhắc nhưng chắc chắn không phải là một chiến thuật tồi dở, ngay cả khi so sánh với những lời lẽ gây ấn tượng trong những lần đi tranh cử của Trump trong năm 2016.
Trump có vẻ hiểu rằng những người Mỹ lương thiện không những chỉ phải vất vả đối phó với sự nghèo nàn về tài nguyên vật chất mà còn do những chính sách của Trump đã khiến cho tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Hơn thế nữa, cảm giác bị khinh rẻ gây ra bởi sự nghèo khó khiến người ta ít nghĩ lại nền văn hóa chính thống với sự chế nhạo, không để ý hoặc tránh né.
Nhà văn và phóng viên hình ảnh Chris Amada, người đã làm việc ở Wall Street, trước khi đổi qua làm việc thu thập tài liệu, đã chụp hình, phỏng vấn hàng chục người bị thiếu cả 2 thứ nói trên : Nghèo khổ về vật chất, thiếu thốn lòng tự tin, cảm giác được tôn trọng.
Trong quyển Tìm kiếm sự tôn trọng công dân nước Mỹ hạng hai (Seeking Repect In Back Row America) Chris Amada cảnh cáo rằng : "Đây không phải là cuốn sách nói về chuyện tại sao Trump đắc cử tổng thống mà là cách học để nhìn lại đất nước theo một chiều hướng khác, từ đó có thể trả lời các câu hỏi về cuộc bầu cử năm 2016.
Amada nhận định rằng việc bị khinh rẻ, coi thường rất phổ biến giữa các chủng tộc, màu da cũng như vùng, miền nhưng Donald Trump chỉ muốn thu hẹp tình thương trong phạm vi những người da trắng. Sự khẳng định lòng thương cảm của Trump tác động rất mạnh đến những người cảm thấy không hài lòng, đời sống sa sút, nghèo khổ.
Trump không những hứa hẹn thay đổi điều kiện sống của họ mà còn nhấn mạnh rằng họ là những người tốt, lương thiện, có giá trị và quan trọng hơn nữa, với cương vị tổng thống Mỹ, Trump đã thấy và thương yêu họ.
Việc ôm lá cờ Mỹ của Trump vào người trông thật lập dị, kỳ quái nhưng nếu một trong các tuyên bố chính của Trump là niềm tự hào là một người Mỹ thì lại khác. Những người hiện diện ở CPAC ngày 02/03/2019 sẽ cảm nhận rằng các chính trị gia tự do, những chuyên viên, các người nổi tiếng... là cái nguồn thường xuyên bôi nhọ, chà đạp danh dự, nhân phẩm của họ.
Tuy không ít người nhận ra sự khôi hài, diễu cợt trong lời nói của Trump cho dù họ đánh giá toàn bộ lời nói của Trump là nhận định thật sự nghiêm trang.
Trump có thể đang vấp phải một sự cản trở về quyền lực khiến ông có nhu cầu khẩn cấp phải củng cố, tăng cường sức mạnh để khẳng định vị trí độc tôn của mình. Tuy nhiên điều này cũng có lợi ho các chính trị gia khác cho kỳ bầu cử sắp tới. Người dân muốn có một ứng cử viên tổng thống sẽ làm việc cho họ hay một ứng cử viên yêu thích, sẵn sàng ngồi uống bia với họ ?
Do đó, Trump – một con người thường cứng rắn, tàn nhẫn, hiểu biết rất ít về tình yêu, ít nhất là khi cần thiết ứng dụng vào chính trị. Tuy nhiên có thể tình yêu của Trump sẽ là động cơ thúc đẩy cho sự trỗi dậy kỳ lạ của Trump và ông ta khôn ngoan tiếp tục nắm bắt, phát triển trên nền tảng đó.
Câu hỏi được đặt ra, đến năm 2020 liệu sẽ có một ứng viên tổng thống nào có một kế hoạch tốt đẹp hơn với tầm nhìn bao quát, có thể hoặc sẽ thay đổi được tình trạng cho dù có phải kéo dài nhiều năm nhưng đứng đắn và có thể trở thành một phép lạ cho tình trạng nước Mỹ hiện nay ?
Elizabeth Bruenig
Nguyên tác : Trump’s love may be why he’s maintained a strong grasp on his base, The Washington Post, 05/03/2019
Thạch Đạt Lang phỏng dịch (07/03/2019)
(1) https://thehill.com/blogs/ballot-box/409104-trump-kim-jong-un-and-i-fell-in-love
