 | Tổng quan: | 3051246 |
Khi Facebook và Twitter quyết định đóng cửa vĩnh viễn tài khoản của Tổng thống Trump, sau nhiều lần cảnh cáo, dư luận bùng lên tranh luận về quyền tự do phát biểu và Tu chính án Số 1 trong Hiến pháp Hoa Kỳ.
Tu chính án Số 1 bảo đảm nhiều quyền tự do cho người dân Mỹ (Ảnh : Bùi Văn Phú)
Từ ngày lên làm lãnh đạo, ông Trump đã dùng tài khoản twitter để nói chuyện thẳng với những ai có kết nối với tài khoản của ông.
Twitter của tổng thống có 80 triệu người theo dõi và ông đã dùng nó như là phương tiện phát ngôn chính, vào bất cứ khi nào ông thấy cần, kể cả lúc đêm khuya hay khi trời còn tờ mờ sáng.
Ông viết vài hàng về những gì ông suy nghĩ mà chẳng cần tham khảo ý kiến với cố vấn hay những người làm chính sách trong nội các. Ông bốp chát, khinh miệt những người không đồng ý hay chê bai ông.
Nhiều lần Twitter và Facebook đã dán lời cảnh báo trước những phát tán của ông, khi cho rằng tổng thống không nói đúng sự thật.
Cho tới khi biến cố 6/1 xảy ra, là sự việc nhiều người ủng hộ Tổng thống Trump tràn vào trụ sở Quốc hội làm loạn, khiến 5 người chết trong đó có một cảnh sát giữ an ninh.
Sau đó Twitter, Facebook rồi SnapChat quyết định đóng cửa vĩnh viễn tài khoản của Tổng thống Trump vì quan ngại ông sẽ dùng nó để khích động bạo loạn.
Nhiều người phản đối các mạng xã hội về quyết định này, cho là không tôn trọng tự do phát biểu trong tinh thần Tu chính án Số 1 của Hiến pháp Hoa Kỳ.
Thành phố Chicago có McCormick Freedom Museum là nơi trưng bày những sự kiện và tài liệu về Tu chính án Số 1 (Ảnh : Bùi Văn Phú)
Tu chính án Số 1 là gì ? Nguyên bản tạm dịch ra tiếng Việt như sau :
"Quốc hội không được làm luật liên quan đến việc thiết lập tôn giáo hay ngăn cấm tự do tôn giáo; hay giới hạn tự do phát biểu, tự do báo chí, quyền của dân được tự do tụ họp trong ôn hòa và quyền khiếu kiện chính phủ khi có những bất bình" (1).
Như thế Hiến pháp không cho phép chính quyền ra luật ngăn cấm tự do căn bản của dân về tôn giáo, phát biểu, báo chí, tụ họp và khiếu kiện.
Tu chính án không nói đến cá nhân hay những tổ chức tư nhân trong việc giới hạn quyền tự do phát biểu của người khác.
Sau bầu cử tổng thống năm 2016 có những cáo buộc rằng Facebook đã để cho công ty hay chính phủ nước ngoài dùng dữ liệu nhằm tạo ảnh hưởng đến bầu cử tổng thống. Tổng Giám đốc Mark Zuckerburg đã phải ra điều trần trước Quốc hội.
Từ đó dữ liệu của công ty được kiểm soát chặt chẽ hơn và Facebook đã sàng lọc để loại bỏ các nguồn tin từ nước ngoài có mục đích làm suy yếu nước Mỹ.
Vì là mạng nối kết xã hội toàn cầu nên Facebook bị cũng chi phối bởi các luật lệ của các quốc gia. Trung Quốc cấm ngặt không cho Facebook có mặt tại quốc gia này.
Quảng cáo của người Việt vận động cho ứng cử viên Joe Biden trong bầu cử 2020 (Ảnh : Bùi Văn Phú)
Tại Việt Nam, đặc biệt là kể từ khi có luật về an ninh mạng, nhiều người đã có bài viết không được hiển thị tại Việt Nam hay ngay cả tại Hoa Kỳ, vì "vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng".
Facebook không nói là vi phạm luật pháp Hoa Kỳ mà chỉ nói vi phạm tiêu chuẩn của công ty đặt ra.
Vài lần tôi cũng nhận thông báo về status của mình không được phép hiện lên, hay những bài viết trên blog của mình, phê phán chính phủ Hà Nội, khi đưa đường dẫn lên Facebook cũng bị cấm.
Tôi phản đối, yêu cầu cho biết "tiêu chuẩn cộng đồng" là gì và những nội dung trong status, bài viết của tôi chỗ nào vi phạm những tiêu chuẩn đó.
Sau vài lần khiếu nại, những đường dẫn nối vào bài viết của mình không còn gặp trở ngại. Nhưng tại Việt Nam vẫn không được hiển thị.
Điều này cho thấy Facebook đã đồng lòng với chính phủ Việt Nam trong việc giới hạn quyền tự do phát biểu.
Dĩ nhiên tôi không thể kiện Facebook ra tòa, vì đó là chính sách của công ty tư nhân, không phải thuộc về chính phủ mà tôi cho là vi phạm quyền tự do phát biểu của mình.
Nếu không thích Facebook tôi chỉ có cách là tự đóng tài khoản, không tham gia mạng xã hội này nữa.
Facebook hay Twitter đóng tài khoản của Tổng thống Trump thì không vi phạm Tu chính án Số 1. Nếu không thích việc làm này của các mạng xã hội trên thì tẩy chay hay biểu tình phản đối.
Sau khi Twitter đóng tài khoản của Tổng thống Trump, có tin nhiều người sẽ kéo đến biểu tình phản đối trước văn phòng công ty ở San Francisco vào sáng thứ Hai tuần trước. Cảnh sát thành phố đã chuẩn bị các biện pháp để bảo vệ an ninh trật tự. Hôm đó chỉ có chừng chục người kéo đến biểu tình.
Về quyết định phải đóng tài khoản của một vị tổng thống, Tổng Giám đốc Jack Dorsey của Twitter đã phải suy nghĩ rất nhiều, dù đã có những cảnh cáo cho tổng thống, nhưng vì an toàn cho nhiều người ông đã phải đi đến quyết định như đã có. Một điều mà ông không cảm thấy vui hay tự hào, như ông đã tâm tình trong những ngày qua.
Đã có những công ty sản xuất mặt hàng với hình ảnh xúc phạm tôn giáo, những biểu tượng chính trị gây đau đớn hay chủ công ty có những phát biểu làm bất bình cho một số người, trước những phản đối của dư luận thì công ty tự sửa đổi hay lên tiếng xin lỗi. Không thể kiện công ty ra tòa vì những việc làm đó được bảo vệ bởi Tu chính án Số 1.
Bàn về tự do phát biểu trong cộng đồng người Việt, nhiều người chưa quên vụ Trần Trường treo hình Hồ Chí Minh và cờ đỏ sao vàng trong tiệm của ông ở Quận Cam năm 1999. Sự kiện đã tạo nên làn sóng phản đối của người Việt với những vụ biểu tình kéo dài gần hai tháng, lúc đông nhất lên đến vài vạn người.
Chủ tiệm cương quyết không tháo gỡ hình và cờ cộng sản vì cho đó là quyền tự do phát biểu của ông. Chánh án tại tòa cũng cho là ông có quyền treo những hình ảnh đó.
Phim tài liệu "Saigon, USA" (2003) của Lindsey Jang và Robert C. Winn đã ghi lại đầy đủ chi tiết vụ việc và đã được chiếu trên hệ thống truyền hình PBS của Mỹ.
Nhiều người cho rằng hành động treo hình Hồ Chí Minh và cờ đỏ sao vàng giữa thủ phủ của người tị nạn Việt Nam là hành động khiêu khích. Nhà văn Andrew Lâm phát biểu trong phim nói việc làm đó giống như đem hình ảnh Hitler vào khu người Do Thái hay hình Fidel Castro đến khu Little Havana.
Năm 2016 có ông Lê Đình Hùng từ Việt Nam qua Mỹ du lịch, đi nhiều nơi khoác cờ đỏ sao vàng lên người, chụp hình mà không gặp phản đối.
Cho đến khi ông đến khu Phước Lộc Thọ ở Quận Cam cũng với dự định đem theo cờ đỏ. Ngày ông đến, tuy không thấy cờ đỏ bên người, nhưng nhiều người nhận ra ông và đã sỉ vả, đuổi ông ra khỏi khu thương mại.
Cảnh sát có mặt để bảo đảm an ninh và quyền bày tỏ quan điểm của ông và của mọi người, vì sự kiện xảy ra trên đường phố thì chính quyền có trách nhiệm bảo vệ luật pháp.
Nếu hôm đó ông Hùng mặc áo in hình cờ đỏ sao vàng thì cảnh sát cũng không có quyền yêu cầu ông cởi bỏ, vì làm thế là vi phạm quyền tự do phát biểu của ông. Cảnh sát chỉ có nhiệm vụ giữ an ninh trật tự, không để bạo động xảy ra.
Trong năm qua, khi phong trào Black Lives Matter bùng lên và đã có biểu tình bạo loạn ở nhiều thành phố, một số người Việt phát biểu nhiều điều mang tính chê bai hay miệt thị người da den, từ cựu tổng thống Barack Obama và gia đình ông cho đến nạn nhân George Floyd.
Dĩ nhiên không ai bị bắt giam hay kết tội về những lời bình hay chê bai, vì nằm trong Tu chính án Số 1. Nếu không thích thì không kết bạn hay ủng hộ những người có tiếng nói như thế.
Một phụ nữ Việt, bà Hannah Hạnh Phan là chủ tiệm làm đẹp móng tay ở thành phố Carson, miền Nam California có lời mỉa mai về cái chết của nạn nhân Floyd trên Facebook. Nhiều người da đen biết được đã kéo đến trước cửa tiệm của bà biểu tình, kêu gọi tẩy chay.
Trước những sự việc xảy ra trong những ngày qua và trước giờ chuyển giao quyền hành từ Cộng hòa sang cho Dân chủ, có người cho rằng dân Mỹ rồi có nguy cơ bị mất quyền tự do phát biểu như người dân trong các nước cộng sản.
Trong ngày 6/1 có người Việt tham gia biểu tình ở Thủ đô Washington để ủng hộ Tổng thống Trump. Hình ảnh đưa lên với người Việt bên cờ vàng đòi treo cổ tổng thống đắc cử Joe Biden là đang thể hiện quyền tự do phát biểu của mình, không có gì vi phạm luật pháp.
Một hành động tương tự đã xảy ra ở vùng Vịnh San Francisco vào ngày sau bầu cử 3/11, khi một cư dân treo cổ hình nộm Joe Biden trong sân nhà ông và bị những người không đồng ý biểu tình phản đối trước nhà. Người làm việc đó không bị truy tố vì được bảo vệ bởi Tu chính án Số 1.
Người Việt tại San Jose kêu ủng hộ Tổng thống Trump thêm một nhiệm kỳ nữa trong bầu cử 2020 (Ảnh : Bùi Văn Phú)
Qua sự kiện Tổng thống Trump bị thu hồi tài khoản, một nhà bất đồng chính kiến với Hà Nội, nay đã sang Mỹ định cư, trên Facebook ông đã so sánh việc Tổng thống Trump bị Twitter và Facebook đóng tài khoản với hình ảnh Linh mục Nguyễn Văn Lý bị công an bịt miệng trước tòa án.
Dù ông Trump không còn mạng xã hội, ông vẫn có thể phát biểu bất cứ điều gì, bất cứ lúc nào ông muốn. Còn linh mục Lý, và người dân Việt hiện nay, đâu có được như thế. Có câu chuyện vui sau đây để so sánh.
Trong một cuộc biểu tình trước Bạch Ốc để phản đối Tổng thống Trump,
Sinh viên Mỹ nói, như anh thấy người dân ở đây được quyền chống chính phủ mà không sợ bị cảnh sát bắt. Bằng chứng là cuộc biểu tình hôm nay với những tiếng la lớn "Đả đảo Trump. Trump nói dối" mà cảnh sát chỉ đứng giữ an ninh chứ không bắt ai.
Đến lượt mình, du sinh Việt kể rằng ở nước tôi cũng được tự do như thế này đấy chứ. Dân đến trước Dinh Chủ tịch la lớn "Đả đảo Trump. Trump nói dối" thì cảnh sát cũng đâu có bắt ai bỏ tù đâu.
Bùi Văn Phú
Nguồn : © 2021 Buivanphu, 19/01/2021
(1) Congress shall make no law respecting an establishment of religion, or prohibiting the free exercise thereof; or abridging the freedom of speech, or of the press; or the right of the people peaceably to assemble, and to petition the Government for a redress of grievances.
Trung Kiên, Thoibao.de, 21/11/2020
Ông chủ mạng xã hội nổi tiếng Facebook, Mark Zuckerberg, vừa bị chất vấn tại Uỷ ban Tư pháp của Thượng viện Hoa Kỳ về hành vi tiếp tay cho một số chính quyền độc tài trong việc kiểm duyệt người dùng mạng xã hội mà ví dụ điển hình việc mạng xã hội lớn nhất thế giới này đã "cúi mình" trước chính quyền cộng sản Việt Nam kiểm soát và đóng tài khoản của người sử dụng có tiếng nói bất đồng với chính phủ.
CEO của Facebook Mark Zuckerberg trong phiên điều trần hôm 17/11 tại Thượng viện
Tại buổi điều trần hôm 17/11 cùng với người đứng đầu trang Twitter là Jack Dorsey, CEO của Facebook là Mark Zuckerberg nhận được câu hỏi chất vấn từ Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marsha Blackburn rằng liệu Facebook có thường xuyên kiểm duyệt tài khoản của người sử dụng theo lệnh của các chính phủ nước ngoài hay không.
Người sáng lập Facebook trả lời : "Tôi không chắc liệu có điều gì cụ thể mà ngài đang đề cập đến hay không, nhưng nói chung chúng tôi không kiểm duyệt".
Đề cập trực tiếp đến "chế độ Cộng sản" và số lượng 60 triệu người sử dụng Facebook tại Việt Nam, Thượng nghị sĩ Blackburn tiếp tục đặt câu hỏi cho Zuckerberg rằng liệu Facebook có "theo lệnh của chính phủ Việt Nam", đóng cửa và cấm tài khoản của một nhà bất đồng chính kiến Việt Nam chỉ vì người này chỉ trích chính sách đất đai của chính phủ hay không.
Mark Zuckerberg trả lời : "Thưa Thượng nghị sĩ, tôi không rõ tất cả chi tiết của việc đó, nhưng tôi tin rằng chúng tôi có thể đã làm điều đó. Và nói chung, chúng tôi cố gắng tuân thủ theo luật pháp địa phương của các quốc gia khác nhau mà chúng tôi đang hoạt động".
Thượng nghị sĩ Blackburn cũng cáo buộc người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Facebook Mark Zuckerberg đã ưu tiên "lợi nhuận hơn nguyên tắc" khi bóp nghẹt những tiếng nói bất đồng chính kiến theo lệnh của các chính phủ nước ngoài.
Bà Blackburn chỉ ra hàng loạt các dẫn chứng cho thấy Facebook "cúi mình" trước các chính phủ Cộng sản và độc tài.
Chẳng hạn, Facebook đã gỡ bỏ các bức ảnh của Nhà tiên tri Mohammed theo lệnh của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ để tránh nguy cơ mất 40 triệu người dùng ở nước này.
Tại Nga, mạng xã hội Facebook cũng đồng ý gỡ bài đăng ủng hộ nhà bất đồng chính kiến người Nga Alexei Navalny, một đối thủ nổi tiếng chuyên phê bình Tổng thống Vladimir Putin và vừa bị đầu độc ở Nga vài tháng trước.
Thượng nghị sĩ Blackburn tiếp tục chất vấn Mark Zuckerberg : "Ông có nghĩ rằng nhiệm vụ của Facebook là tuân thủ sự kiểm duyệt do nhà nước tài trợ để có thể tiếp tục hoạt động, kinh doanh và bán quảng cáo ở quốc gia đó không ?"
CEO của Facebook lặp lại : "Nhìn chung, chúng tôi cố gắng tuân theo luật pháp ở mọi quốc gia mà chúng tôi hoạt động và kinh doanh".
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Blackburn đáp lại : "Luật liên bang cho quý vị khả năng đứng vững và phát triển mà không bị ảnh hưởng bởi các vụ kiện tụng… Và quý vị đã dùng quyền lực này để có những hành động điên cuồng".
Thượng nghị sĩ của bang Tennessee hứa rằng những cải cách pháp lý của Điều mục 230 sẽ "tước bỏ lá chắn trách nhiệm mà ông đã biến thành một bức tường mờ ảo".
Thượng nghị sĩ Blackburn cho biết Đạo luật Đa dạng Quan điểm và Tự do Trực tuyến hiện đã sẵn sàng để bổ sung và kiềm chế một số biện pháp bảo vệ trên.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marsha Blackburn
Mục 230 (là một phần của luật Internet ở Hoa Kỳ, Chuẩn mực Truyền thông, được đưa ra từ năm 1996), nằm trong Đạo luật truyền thông 1934. Mục 230 chỉ dài 26 từ – ngắn gọn và trọng tâm, nhưng nó đã có một ảnh hưởng quá lớn .
Hiểu đơn giản, Mục 230 định nghĩa các mạng xã hội chỉ là nhà cung cấp dịch vụ (platform), không phải là nhà xuất bản, do đó họ được miễn trừ trách nhiệm về nội dung bên thứ 3 đăng tải (người dùng). Mục này cho phép các platforms có quyền kiểm duyệt (xóa/chặn) các nội dung không phù hợp với tiêu chuẩn của platforms đặt ra.
Điều này lại xung đột với Tu chính án Số 1 – Tự do ngôn luận. Nguy hiểm hơn, các nhà mạng này đã lợi dụng điểm này, để tạo nên một thứ quyền lực mềm, thực hiện những ý đồ chính trị dơ bẩn như những gì chúng ta đang thấy.
Nhiều Thượng nghị sĩ khác của Đảng Cộng hòa cũng nêu lên quan ngại của họ về điều mục 230.
Họ nói các công ty truyền thông xã hội đang đưa ra quyết định có tính biên tập về nội dung gì cần gỡ xuống, dán nhãn hoặc để nguyên.
Điều này, họ lập luận, khiến các trang mạng xã hội trở thành các nhà xuất bản thay vì chỉ là nhà phân phối thông tin, và do đó, họ không nên được bảo vệ bởi Quy định 230 như hiện hành.
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Lindsey Graham, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện, nói thêm : "Khi chúng ta có các công ty sở hữu quyền lực như của chính phủ, có nhiều quyền lực hơn các phương tiện truyền thông truyền thống, thì có gì đó cần phải thay đổi".
Trước đó, Tổng thống đắc cử Biden gợi ý rằng quy định 230 nên được "thu hồi" vì nó khuyến khích sự lan truyền thông tin sai lệch.
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Lindsey Graham, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện
Trở lại với việc Facebook có những thỏa hiệp với Chính phủ Việt Nam, hồi tháng 04 vừa qua, Reuters dẫn nguồn tin từ nội bộ Facebook tiết lộ rằng Facebook đã đồng ý đẩy mạnh việc kiểm duyệt những bài viết "chống đối nhà nước Việt Nam".
Theo đó, các máy chủ nội địa của Facebook đặt tại Việt Nam đã bị tắt trong vòng khoảng bảy tuần, nguyên nhân đến từ các công ty viễn thông do nhà nước Việt Nam sở hữu. Điều này khiến cho tốc độ truy cập Facebook bị trì trệ suốt thời gian qua.
Nguồn tin từ Facebook nói thêm : "Chúng tôi tin rằng hành động này nhằm gây áp lực lớn lên chúng tôi, buộc chúng tôi ngày càng phải tuân theo các yêu cầu pháp lý (từ phía Việt Nam) để xóa bỏ những nội dung nhất định mà người dùng ở Việt Nam tiếp cận".
Tại thời điểm đó, theo facebooker Vi Yên thì thông tin này tuy mới nhưng không đáng ngạc nhiên.
Ngay sau khi luật An ninh mạng có hiệu lực vào đầu năm 2019, lãnh đạo Cục Phát tranh Truyền hình và Thông tin Điện tử đã khẳng định rằng Facebook vi phạm nghiêm trọng pháp luật Việt Nam, rằng "họ làm rất lâu. Chúng tôi yêu cầu gỡ bỏ các tài khoản nói xấu lãnh đạo trong vòng 48 tiếng nhưng họ chỉ gỡ sau vài tháng. Mới đây, Facebook đã gỡ 3.000 status nói xấu, gồm cả tài khoản nhưng sau đúng một năm khi Bộ Thông tin và Truyền thông yêu cầu". Vào thời điểm đó, vị này tiết lộ thêm rằng "Bộ cũng đang tính đến phương án áp dụng các biện pháp kỹ thuật cần thiết trong trường hợp Facebook không có động thái tích cực".
Nguồn tin từ Facebook còn tiết lộ với Reuters rằng "các máy chủ nội địa của Facebook đặt tại Việt Nam đã bị tắt, cho đến khi Facebook đồng ý đẩy mạnh kiểm duyệt các bài đăng chống đối nhà nước".
Rõ ràng, trong cuộc điều trần trước Quốc hội Mỹ vào tháng 09/2018, Giám đốc Điều hành của Facebook là bà Sheryl Sandberg đã khẳng định trước Quốc hội Mỹ rằng "Chúng tôi không có máy chủ ở Việt Nam. […] Chúng tôi chỉ hoạt động ở những quốc gia mà chúng tôi có thể gìn giữ được những giá trị của mình".
Không hẳn Sheryl đã nói dối trước Quốc hội Mỹ (nên nhớ, nói dối trước Quốc hội bị coi là một hành vi phạm tội liên bang). Có thể bà Giám đốc đã chơi chữ, rằng Facebook không "sở hữu" các máy chủ đặt tại Việt Nam. Thay vào đó, Facebook có thể đã… thuê các máy chủ này.
Ảnh chụp màn hình bài báo hôm 21/04/2020 của Reuters cho biết Facebook chấp nhận đẩy mạnh việc kiểm duyệt theo mong muốn của chính quyền cộng sản Việt Nam
Thông tin này được tái khẳng định trong một tuyên bố của Bộ Công an, rằng "Google, Facebook đều đã thuê máy chủ tại nước ta. Theo thống kê sơ bộ, Google thuê khoảng 1.781 máy chủ, Facebook thuê khoảng 441 máy chủ tại 8 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trong nước".
Bà Sheryl Sandberg, Giám đốc điều hành của Facebook tại buổi điều trần trước Thượng viện Mỹ hôm 05/09/2018
Từ những thông tin trên, nhà hoạt động xã hội Vi Yên đã rút ra một số nhận định.
Thứ nhất, không thể phủ nhận rằng, suy cho cùng, Facebook cũng chỉ là một doanh nghiệp vì lợi nhuận, bất chấp những tuyên bố đẹp đẽ như "chỉ hoạt động ở những quốc gia mà chúng tôi có thể gìn giữ được những giá trị của mình" và rằng "chúng tôi sẽ không bao giờ cung cấp thông tin cho chính quyền Việt Nam". Là một người sử dụng Facebook, chúng ta cần thận trọng hơn với những thông tin mà mình cho phép Facebook nắm bắt, nhất là khi chúng ta không biết Facebook đang thỏa hiệp với chính quyền Việt Nam ở mức độ nào.
Thứ hai, người dùng Facebook nói riêng và người dùng mạng nói chung cần theo dõi sát sao hơn các thay đổi về luật pháp để biết được bản thân có thể bị ảnh hưởng như thế nào, từ đó có những biện pháp ứng phó phù hợp. Thực tế, luật an ninh mạng chưa được đưa ra áp dụng một cách cụ thể. Tuy nhiên, dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành luật này đang còn treo lơ lửng với rất nhiều điều khoản vi phạm quyền của người dân. Nếu được thông qua, cùng với thói thỏa hiệp của Facebook, nghị định này sẽ gây hại không ít đến cả thông tin cá nhân lẫn không gian tự do của người dùng mạng.
Và sau cùng, người dùng mạng không nhất thiết phải tự kiểm duyệt mình bằng cách tránh né các vấn đề chính trị xã hội bị coi là "nhạy cảm", "chống đối". Khi Facebook bắt đầu gia tăng kiểm duyệt các bài đăng bị coi là "chống đối nhà nước Việt Nam", chúng ta cần tìm kiếm những cách thức hoạt động sáng tạo trên chính nền tảng Facebook để bày tỏ quan điểm của mình đối với các vấn đề chính trị xã hội. Thông thường, để gỡ bỏ hoặc hạn chế bài viết, Facebook vẫn có khuynh hướng tìm cách biện minh cho hành động của nó bằng chính các nguyên tắc mà nó đã đề ra, như các "tiêu chuẩn cộng đồng". Hiểu rõ các tiêu chuẩn cộng đồng của Facebook, cũng như viết bài hay đăng ảnh lên Facebook một cách sáng tạo nhằm tránh vi phạm các tiêu chuẩn này, chính là cách để "lách kiểm duyệt" hiệu quả.
Trung Kiên (tổng hợp)
Nguồn : Thoibao.de, 21/11/2020
*********************
Anh Vũ, RFI, 20/11/2020
Reuters, ngày 19/11/2020, dẫn lời một lãnh đạo dịch vụ mạng xã hội hàng đầu thế giới, cho biết Hà Nội đã dọa đóng cửa Facebook tại Việt Nam nếu không chấp nhận các yêu cầu kiểm duyệt các nội dung chính trị của chính quyền sở tại.
Một người dùng Facebook trên điện thoại di động, trong một quán cà phê tại Hà Nội, Việt Nam, ngày 19/11/2020. Reuters - KHAM
Hồi tháng 4 năm nay, Facebook đã nhượng bộ các đòi hỏi của chính phủ Việt Nam về việc kiểm duyệt các nội dung đăng trên mạng có nội dung "chống Nhà nước". Nhưng hồi tháng 8 vừa qua, chính quyền Việt Nam lại một lần nữa đòi Facebook tăng cường kiểm duyệt các nội dung mang tính phê phán chính trị, một lãnh đạo giấu tên của mạng xã hội Mỹ cho Reuters biết.
Reuters trích lời viên chức cao cấp giấu tên nói : "Hồi tháng 4 Facebook và chính phủ Việt Nam có một thỏa thuận. Phía Facebook về phía mình tuân thủ những cam kết và mong muốn chính phủ Việt Nam cũng làm như vậy. Phía Việt Nam sau đó lại yêu cầu chúng tôi tăng số lượng bài đăng mà Facebook phải kiểm duyệt, kèm theo đó là những đe dọa về những gì có thể xảy ra nếu chúng tôi không làm theo lời họ. Chúng tôi không đồng ý như vậy". Quan chức của Facebook cho biết thêm, một trong những đe dọa là đóng hoàn toàn Facebook tại Việt Nam.
Với ước tính có 60 triệu người sử dụng facebook, Việt Nam là thị trường mang lại doanh thu khá lớn cho Facebook.
Facebook đang phải đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ các chính phủ về các chính sách kiểm duyệt nội dung, bao gồm cả những lời đe dọa về các quy định mới và tiền phạt.
Báo chí Việt Nam cũng đã đánh tiếng xa gần về việc quản lý hoạt động của Facebook tại Việt Nam. Trang VietnamNet hôm nay có bài kêu gọi "Cần chế tài riêng để quản lý Facebook tại thị trường Việt Nam". Trong kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa 9, tháng trước, bộ trưởng Thông Tin và Truyền Thông, Nguyễn Mạnh Hùng đã đề xuất yêu cầu phải định danh người xử dụng mạng xã hội.
Anh Vũ
Nguồn : RFI, 20/11/2020
Một đại hội nữa của những người cộng sản lại đang tới gần và câu hỏi đặt ra là có bao nhiêu người thấy mình có đại diện tại sự kiện quan trọng bậc nhất này ở Việt Nam trong năm sau. Truyền thông Việt Nam nói hiện có trên năm triệu đảng viên tại đất nước cộng sản hiếm hoi còn lại trên thế giới. Nhưng không phải cứ là đảng viên cộng sản là đã tin vào đường lối của đảng. Ví dụ nhãn tiền là đảng viênPhạm Phú Quốc đã nhanh chân lấy quốc tịch Cyprus để tìm đường cứu nhà vì trong thâm tâm họ không tin vào cái ‘tiền đồ tươi sáng’ mà Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vẽ ra. Dù giàu có, ông Quốc có lẽ cũng thuộc đa số không nhà về mặt chính trị ở Việt Nam.
Đại biểu quốc hội Phạm Phú Quốc vừa bị phát hiện có thêm quốc tịch Cyprus. (Ảnh chụp màn hình SGGP)
Chuyện Đảng cộng sản kiên quyết chỉ duy trì một ngôi nhà chính trị duy nhất – ngôi nhà của những người theo Marx và Lenin – khiến cho hàng chục triệu người trở thành vô gia cư về chính trị. Họ chẳng tha thiết gì với chủ nghĩa cộng sản và các đồng chí trong đảng cộng sản. Nhưng còn có lựa chọn nào khác ở Việt Nam ?
Trong khi các tin tức về việc chuẩn bị cho Đại hội 13 đang diễn ra ở Việt Nam, tại Anh Đảng Lao động, đảng cũng tự coi là đại diện của giai cấp công nhân và dân nghèo, đang có đại hội đầu tiên sau khi có tân lãnh đạo, ông Keir Starmer. Sau khi cầm quyền trong 13 năm liền qua hơn hai nhiệm kỳ của Thủ tướng Tony Blair và gần một nhiệm kỳ của ông Gordon Brown, Lao Động đã thất cử năm lần liền từ đó tới nay. Chính ông Starmer thừa nhận rằng Đảng Lao động dưới sự lãnh đạo của người tiền nhiềm Jeremy Corbyn "đáng thua" trong cuộc đua với Đảng Bảo thủ đương quyền và nhiều đảng khác. Ông Jeremy Corbyn có lẽ gần về ý thức hệ với các lãnh đạo ở Việt Nam hơn bất kỳ lãnh đạo Đảng Lao động nào từ trước tới nay. Ông muốn quốc hữu hóa các công ty lớn trong đó có hãng viễn thông BT. Ông cũng có đường lối lãnh đạo độc đoán và quá thiên về ý thức hệ. Và người Anh đã khiến cho Đảng Lao độngthua đau nhất trong 100 năm qua. Chẳng phải ông Borish Johnson hiện nay giỏi giang gì hơn ông Corbyn trong tranh cử. Chỉ là ông đỡ bị ghét hơn mà thôi.
Nhìn về Việt Nam, Đảng cộng sản không phải không có những điểm sáng khi bước vào Đại hội 13 trong đó có việc kiểm soát dịch bệnh Covid-19 khá thành công và tiếp tục cuộc chiến chống tham nhũng. Nhưng sự đổ đốn và hà khắc của đảng này cũng là điều khiến họ có thể bị trọng thương trong một nền chính trị tự do.
Điều đầu tiên là hàng loạt các vụ tranh chấp chết người liên quan tới đất đai mà gần đây nhất là vụ ở Đồng Tâm. Chỉ có ở thời mạt một chế độ mới đưa cả ngàn quân vào giết chết cụ già ngoài 80, đã hơn nửa thế kỷ đóng góp cho chính Đảng cộng sản, vào lúc tờ mờ sáng. Tiếp đó họ còn hành hung nhiều người trong gia đình, bắt những người dám đưa tin về vụ việc và bắt báo chí cả nước phải im miệng. Cách hành xử này kéo Việt Nam về lại thời Trung Cổ về mặt văn hóa, điều mà ông Nguyễn Phú Trọng nói rất cần để Việt Nam phát triển.
Điểm thứ hai là tốc độ phát triển của Việt Nam so với các nước trong khu vực không có gì đáng nói. Thu nhập bình quân đầu người thua xa so với những nước không giàu có gì lắm như Thái Lan hay Malaysia. Về sức mạnh của hộ chiếu, Việt Nam thậm chí từng thua cả Lào hồi năm 2018.
Điểm thứ ba và có lẽ là điểm quan trọng hàng đầu là tự do cá nhân. Việt Nam thậm chí không lọt nổi vào số 100 nước đầu tiên về tự do cá nhân cho người dân. Làm sao có thể khá được khi chỉ cần nói ra sự thật là người dân đã có thể bị kết án tù. Nếu họ muốn lập ra các tổ chức chính trị, họ sẽ có thể bị kết tội lật đổ. Trong khi đó chính sự minh bạch về thông tin cũng như sự giám sát các cơ quan công quyền qua các tổ chức dân sự và chính trị sẽ góp phần đáng kể vào việc chống tham nhũng. Nếu cái lò của ông Trọng chỉ xử lý những việc đã rồi, sự tự do của báo chí trong điều tra và tự do giám sát của các tổ chức có thể ngăn ngừa được tham nhũng. Và một khi chính những người tham nhũng chính trị lại giữ toàn bộ quyền lực thì ai kiểm soát họ ?
Trong hơn 30 năm qua, cái bụng của người dân Việt Nam có ấm thêm nhưng cái vòng kim cô trên đầu họ vẫn gần như không có gì thay đổi. Cái vòng kim cô ý thức hệ đó làm cho đất nước mãi ở chiếu dưới của sự phát triển, người dân mướt mải mới xin được visa vào những nước giàu, nhiều người đành chui vào thùng công-ten-nơi để rồi mất mạng. Những người khác bỏ ra cả triệu đô la mua lấy tấm hộ chiếu phòng thân. Nhiều người dân thấy tiền đồ của họ chẳng khác gì của chị Dậu ngày xưa. Nhưng ông chủ Đảng lại bảo tiền đồ đất nước chưa bao giờ tươi sáng như thế. Chẳng rõ họ có phải người cùng một nước hay không.
Nguyễn Hùng
Nguồn : VOA, 24/09/2020
Phạm Đoan Trang nói gì về bài công kích giải RSF trên báo Công an Nhân dân ? (RFA, 16/09/2019)
Hôm 16/9, báo Công an nhân dân online đăng bài "Tổ chức Phóng viên không biên giới lại diễn trò hề".
Hình minh họa. Nhà báo Phạm Đoan Trang và các cuốn sách của mình - Courtesy of FB Pham Doan Trang
Bài báo có đoạn : "Phạm Đoan Trang, đối tượng từng có nhiều hành động lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền vu cáo, xuyên tạc tình hình Việt Nam. Vậy đâu là sự thật về tổ chức Phóng viên không biên giới (RSF) và vì sao lại dựng Phạm Đoan Trang để trao giải ?"
"Trong nhiều bài viết, nhiều cuốn sách như "Chính trị bình dân", "Cẩm nang nuôi tù"... (đều xuất bản chui), Phạm Đoan Trang xuyên tạc, bóp méo tình hình dân chủ, nhân quyền Việt Nam, kích động những người nhẹ dạ cả tin tham gia biểu tình, chống phá chính quyền, nhà nước, làm mất an ninh trật tự, phá hoại môi trường hòa bình, ổn định chính trị ở Việt Nam".
"Trong phát ngôn cũng như hoạt động của mình, Phạm Đoan Trang bất chấp đạo lý, luôn thể hiện cái gọi là tinh thần "dấn thân", đã liên kết với một số blogger chống phá dưới các trướng "dân chủ", "xã hội dân sự", hô hào mang lại "tự do, dân chủ, nhân quyền" cho Việt Nam ! Nguy hiểm hơn, đối tượng này được cho là thành viên, phối hợp tích cực với Tổ chức Việt Tân (tổ chức đã được Bộ Công an xếp vào tổ chức khủng bố), "ngưu lai, mã khứ tầm quy" cùng với Phạm Chí Dũng, Tạ Phong Tần, Nguyễn Văn Hải... "nội công, ngoại kích", không từ âm mưu, thủ đoạn nào nói xấu đất nước, chế độ, lên án xã hội, vu cáo chính quyền đến thực hiện âm mưu lật đổ vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước", theo báo Công an nhân dân online.
Tờ báo cũng đưa cáo buộc nhắm vào RSF : "Những cái gọi là "xếp hạng tự do báo chí" hằng năm đối với các quốc gia hay giải "nhân quyền", "tự do báo chí" mà RSF thực chất chỉ giống như "mồi câu", nhử các cá nhân có hành vi chống đối nhà nước sở tại cố gắng "lập thành tích" bằng các trò quấy phá, chống đối để lĩnh thưởng ! "Ăn cây nào rào cây đấy", RSF chủ yếu phục vụ mục đích chính trị của các thế lực núp sau cái bóng gọi là tự do báo chí, dân chủ, nhân quyền".
Hôm 16/9, trả lời RFA, Phạm Đoan Trang nói : "Ở giác độ báo chí, cụ thể là về kỹ thuật viết, thông tin, lập luận, bằng chứng, cơ sở lý luận... thì tôi thấy bài viết của tác giả trên báo Công an nhân dân rất yếu, chưa đạt tiêu chuẩn một bài báo".
"Ở giác độ nhận thức, kiến thức chính trị thì tác giả có lẽ không hiểu mấy về nhân quyền, chính trị, và cơ chế hoạt động của các tổ chức quốc tế".
"Còn các nhận định của tác giả về tôi thì tôi nghĩ là cũng nhẹ nhàng, so với các "sản phẩm" của lực lượng dư luận viên lâu nay nhằm vào chúng tôi. Điều đó khiến tôi có cảm giác tác giả chỉ viết cho tròn nhiệm vụ chứ không có ý nào khác. Vì vậy nên tôi thông cảm và sẽ không có hồi đáp".
Tác giả "Chính trị bình dân" cũng nói thêm : "Các báo ở Việt Nam, khi đưa tin, bình luận về các sự kiện, vấn đề mà "trên" coi là nhạy cảm, thì luôn phải chờ chỉ đạo của "trên" (tức là ban Tuyên giáo, Bộ Công an, hay các cơ quan có thẩm quyền liên quan khác). Chỉ đạo của "trên" cho từng vụ việc sẽ khác nhau, ví dụ có những vụ việc, sẽ chỉ báo này đăng tải tin bài mà các báo kia lại không".
"Do đó, trong sự kiện RSF trao giải Tự do Báo chí cho một nhà báo Việt Nam, có thể mới có báo Công an Nhân dân được chỉ đạo viết bài "đấu tranh, phản bác" ngay, còn các cơ quan báo chí khác thì chưa hoặc không nhận được chỉ đạo viết".
"Về cách nhà nước chỉ đạo bộ máy tuyên truyền tấn công các blogger, nhà báo tự do, tôi nghĩ không có gì khó hiểu và cũng không có gì mới. Lâu nay, thường là nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam chủ yếu sử dụng "truyền thông đen", tức mạng xã hội, để tấn công, mạ lỵ, vu khống và khủng bố những người hoạt động dân chủ-nhân quyền, người bất đồng chính kiến. Báo chí chính thống thật ra không phải là lực lượng chủ lực trong công việc này". "Tuy nhiên, gần đây, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) cũng đã "ra quân" bằng chương trình "Nhận diện" với nội dung hoàn toàn không phải là báo chí mà là một sản phẩm tuyên truyền nhằm nhào nặn tư duy, định hướng người xem hiểu sai lệch về các giá trị dân chủ-tự do-quyền con người. Tôi nghĩ như vậy là đã đến lúc nhà nước Việt Nam thấy rõ tính chính danh của họ đang lung lay nên họ phải làm đủ trò để giữ lấy nó, cũng là giữ lấy độc quyền lãnh đạo của Đảng cộng sản".
"Bài công kích RSF và giải thưởng Tự do Báo chí 2019 của RSF trên Công an Nhân dân hôm nay cũng vậy ; nó là một trong số vô vàn những "sản phẩm tuyên truyền" phục vụ động cơ đó : góp phần sống chết giữ tính chính danh và giữ ghế của Đảng cộng sản", Nhà báo Phạm Đoan Trang nói với RFA.
Trong một diễn biến khác, Học viện Quốc gia về Ngôn ngữ và Văn minh Phương Đông Pháp loan báo tổ chức buổi nói chuyện giới thiệu sách của nhà báo, blogger Phạm Đoan Trang vào trưa ngày 24/9/2019 tại phòng 4.05, Institut National des Langues et Civilisations Orientales, 65 rue des Grands Moulins, 75013 Paris.
Hôm 12/9, RSF công bố nhà báo Phạm Đoan Trang là người được giải thưởng Tự do Báo chí 2019, hạng mục tầm ảnh hưởng.
Nhà báo Phạm Đoan Trang, 41 tuổi, không thể có mặt tại buổi trao giải ở Berlin, nhưng cô đã gửi video của mình đến ban tổ chức. Nhà báo Trịnh Hữu Long, Tổng biên tập và sáng lập viên của Luật khoa tạp chí đã đến nhận giải thay mặt Phạm Đoan Trang.
*****************
Tù nhân Nguyễn Văn Hóa hết bị kỷ luật biệt giam (RFA, 16/09/2019)
Tù chính trị trẻ Nguyễn Văn Hóa hết bị kỷ luật và biệt giam kể từ ngày 14 tháng 9.
Nhà báo Nguyễn Văn Hóa - Photo : RFA
Anh Hoàng Nguyên, em trai của tù chính trị Hoàng Văn Bình cũng đang bị giam ở Trại An Điềm, tỉnh Quảng Nam, thông báo tin vừa nêu sau chuyến thăm vào ngày 14 tháng 9.
"Hôm nay em Nguyễn Văn Hóa cũng đã trở về trại sau hơn 4 tháng bị kỷ luật và biệt giam. Hôm tôi vào thăm Hoàng Bình thì đúng thời điểm đó em Hóa vừa về nên anh Bình cũng chưa có thời gian nói chuyện với em Hóa, nhưng nhìn qua thì thấy Hóa cũng ốm".
Vừa qua vào ngày 28 tháng 5, thân nhân của tù chính trị Nguyễn Văn Hóa có chuyến đến thăm anh tại trại An Điềm. Chuyến đi được thực hiện sau khi nghe tin Nguyễn Văn Hóa bị hành hung và bị biệt giam mà những tù nhân khác cùng trại An Điềm không được biết.
Bà Nguyễn Thị Huệ lúc đó cho biết người em trai tiếp tục bị biệt giam tại khu giam riêng phòng số 4, Phân trại 1, Trại giam An Điềm. Lệnh giam riêng này có hiệu lực 6 tháng.
Phía Trại giam An Điềm thông báo với bà Nguyễn Thị Huệ là đến tháng sau sẽ hạn chế không cho gặp anh Nguyễn Văn Hóa trong nhà tù.
Vừa qua, sau khi biết được anh Nguyễn Văn Hóa bị cán bộ trại giam hành hung, rồi đưa đi mà không cho các tù nhân khác trong cùng trại biết thông tin ; một số tù chính trị gồm ông Nguyễn Bắc Truyển, anh Hoàng Đức Bình… tiến hảnh tuyệt thực.
Anh Nguyễn Văn Hóa sinh năm 1995, là phóng viên của Đài Á Châu Tự Do, người dùng flycam để quay lại các thước phim trên cao liên quan đến các cuộc biểu tình đòi quyền lợi của người dân miền Trung trong thảm họa Formosa.
Anh bị bắt hồi đầu năm 2017 khi đang quay phóng sự gần khu vực tòa án thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh. Trong một bức thư gửi cho gia đình ông nói mình bị công an "bắt cóc" 9 ngày và giam giữ trong một khách sạn sau đó mới có lệnh bắt chính thức.
Đến ngày 27/11 cùng năm anh bị tuyên án 7 năm tù giam với cáo buộc "tuyên truyền chống nhà nước".
*****************
Facebooker bị tuyên án 5 năm tù vì nói xấu chế độ (RFA, 13/09/2019)
Tòa án Nhân dân tỉnh Ninh Bình hôm 5 tháng 9 đã tuyên án tù 5 năm đối với ông Lê Văn Sinh (sinh năm 1965) về tội "Lợi dụng các quyền tự do, dân chủ, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân", theo điều 52 và điều 331 Bộ luật Hình sự 2015.
Ông Lê Văn Sinh tại Tòa án Nhân dân Tỉnh Ninh Bình hôm 5/9/2019 - Courtesy of NBTV
Báo Ninh Bình trích cáo trạng của Viện kiểm sát Nhân dân tỉnh Ninh Bình cho biết từ tháng 5/2018 đến tháng 2/2019, ông Lê Văn Sinh đã sử dụng 2 tài khoản Facebook mang tên Sinh Lê và Sinh Levansinh (Sinhle) để soạn thảo, đăng tải, chia sẻ các nội dung nói xấu, bôi nhọ đảng, nhà nước và lãnh đạo tỉnh Ninh Bình. Cáo trạng cho biết ông Sinh đã viết 16 bài có nội dung nói xấu chế độ, xuyên tạc, chủ trương, đường lối của Đảng cộng sản, chính sách và pháp luật của Nhà nước liên quan đến Luật An ninh mạng và dự thảo Luật Đặc khu.
Cáo trạng cũng cáo buộc ông Sinh đã chia sẻ 25 bài có nội dung bịa đặt, nói xấu, áp đặt, quy chụp sai phạm đối với 14 lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh Ninh Bình, huyện Hoa Lư và lãnh đạo các phòng, ban khác của huyện Hoa Lư.
Ông Lê Văn Sinh bị bắt giữ hôm 15/2/2019.
Việt Nam là một trong những quốc gia xếp cuối bảng về tự do báo chí của Tổ chức Phóng viên không biên giới. Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Quốc tế, tính đến tháng 6 năm 2019, có ít nhất 133 người đang bị giam giữ ở Việt Nam vì thực hành các quyền tự do cơ bản.
Các tổ chức nhân quyền quốc tế, EU và Hoa Kỳ đã từng lên tiếng chỉ trích Việt Nam về Luật An ninh mạng vừa đi vào hiệu lực từ hồi đầu năm nay vì cho rằng luật này nhằm mục đích hạn chế quyền tự do bày tỏ ý kiến của người dân.
Theo thống kê của RFA, từ đầu năm đến nay các tòa án ở Việt Nam đã kết án tù ít nhất 40 người với các cáo buộc tội âm mưu lật đổ nhà nước, tuyên truyền chống chế độ, lợi dụng các quyền tự do dân chủ, gây rối trật tự công cộng, tàng trữ vũ khí và khủng bố.
