Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Việt Nam được đánh giá tự do đến đâu ? (VOA, 06/06/2019)

Việt Nam được 20 đim trên thang 100 đim v mc đ t do, trong đó b xếp hng rt thp v mc đ t do chính tr nhưng li có đim cao hơn v t do dân s, theo đánh giá ca Freedom House, t chc nghiên cứu và c súy cho dân ch-t do toàn cu có tr s ti th đô Washington D.C. ca M.

vn1

Bà Trần Th Nga, mt nhà hot đng nhân quyn, trong phiên tòa v ti tuyên truyn chng Nhà nước hi năm 2017

Thang bậc gm 100 đim này được chia ra làm 40 đim cho t do chính tr và 60 đim cho các quyn t do dân s. Vit Nam được chm 3/40 v t do chính tr và 17/60 về t do dân s.

Tự do chính tr

Để đánh giá mc đ t do v chính tr (ti đa 40 đim), Freedom House da trên ba tiêu chí ln bao gm : tiến trình bu c ; đa nguyên và s tham gia chính tr ; s vn hành ca chính quyn.

Mỗi tiêu chí trong ba tiêu chí này tiếp tc được chia ra làm các tiêu chí nh. Tng cng có 10 tiêu chí nh được dùng đ đánh giá t do v chính tr. Mi tiêu chí được chia s đim ti đa là 4.

Trước hết, Hà Ni b đánh giá rt ti t v tiến trình bu c : không được đim nào trong toàn b ba tiêu chí nh (tng cng 12 đim) là bu c các lãnh đo t do và công bng ; bu c cơ quan lp pháp (Quc hi) t do và công bng ; lut và cơ chế bu c công bng và không thiên v.

Freedom House lưu ý rng toàn b các vị trí hàng đu trong b máy hành pháp Vit Nam, t Ch tch nước cho đến Th tướng chính ph đu được quyết đnh t trước trong ni b cp cao ca Đng Cng sn Vit Nam (c th là B Chính tr và Ban chp hành trung ương) mc dù trên danh nghĩa Quc hi là cơ quan bu ra các chc danh này.

Bản thân Quc hi cũng được bu trong mt cơ chế được Đng kim soát cht ch, theo t chc phi chính ph này, và điu này dn đến kết qu là các đng viên Cng sn được Đng ch đnh chiếm s lượng áp đo các đi biu được bu vào Quc hi đương nhim hi năm 2016, vi 473 trong tng s 500 ghế. Phn ln các ng c viên mang tiếng là đc lp, tc không phi là đng viên, trúng c vào Quc hi cũng đu đã được Đng rà soát k lưỡng.

n 100 ng viên đc lp tht s, trong đó có nhiều nhà hot đng xã hi dân s tr, b cm ra tranh c vào Quc hi vào năm 2016.

Freedom House cũng lưu ý rng mc dù con s c tri đi bu theo thng kê chính thc ca chính quyn mc rt cao (trên 99%) nhưng có thông tin rng nhiu thùng phiếu ‘đã b chính quyn nhét phiếu vào cho đy’.

Còn về lut và cơ chế bu c, Freedom House cho rng ch nhm đ đm bo cho Đng Cng sn thng áp đo trong tt c các cuc bu c. S dĩ có tình trng như vy là vì Đng nm tt c các cơ quan bu c đ loại ra ngoài vòng đu các ng viên đc lp.

Về đa nguyên và tham gia chính tr, vn là tiêu chí ln th hai ca t do chính tr, Vit Nam giành được 1 đim duy nht trên bn tiêu chí nh (tng cng 16 đim) là : s thành lp đng phái chính tr ; cơ hi cho phe đối lp ; s cưỡng ép lá phiếu ca người dân ; quyn và s tham gia chính tr ca các nhóm thiu s.

Hà Nội giành được 1 đim duy nht trên tiêu chí v quyn tham gia chính tr ca các thành phn thiu s khác nhau trong xã hi, tc các nhóm dân tc, tôn giáo, giới tính… Freedom House cho rng các nhóm thiu s này v danh nghĩa có đi din trong chính quyn nhưng li hiếm khi leo lên được các v trí cao, và s lãnh đo toàn din ca Đng đã ngăn tr vic vn đng cho các vn đ liên quan đến các cng đồng thiểu s.

Trên ba tiêu chí nhỏ còn li, Freedom House cho rng Vit Nam hoàn toàn không có đng đi lp ngoài Đng Cng sn trong khi các nhân vt đc lp thì b cm đoán hot đng chính tr hoc thm chí b sách nhiu hay b tù. Trong khi đó, công chúng tham gia thực hin quyn chính tr nhưng quyn đó ‘không thc cht’ do s chi phi toàn din ca Đng.

Trong tiêu chí cuối cùng ca t do chính tr là s vn hành ca chính quyn, Freedom House cho Vit Nam được 2 trong tng s 12 đim ca ba tiêu chí nh, bao gm thc quyn ca các lãnh đo và cơ quan lp pháp do dân bu ra ; s vng mnh ca các đnh chế chng tham nhũng và s minh bch và ci m ca chính quyn.

Theo đó, Freedom House cho rằng quyn lc quyết đnh chính sách Vit Nam không phi các chế do dân bu mà nm hoàn toàn trong tay Đng Cng sn vn không được dân bu ra và không có trách nhim gii trình vi người dân. Cho nên Vit Nam ch được 0 đim trong tiêu chí này.

Hai tiêu chí phụ còn li Vit Nam được 1/4 đim cho mi tiêu chí. Mặc dù Việt Nam được đánh giá là có tăng cường chng tham nhũng vi càng nhiu các v bt gi và truy t các quan chc cp cao, nhưng vic chng tham nhũng này còn ‘mang tính chn lc và đi đu phe phái’. Chính quyn cũng có c gng tăng cường tính minh bch thông qua việc áp dng mô hình chính ph đin t nhưng hot đng ca Đng Cng sn phn nhiu vn trong vòng bí n đi vi người dân.

Tự do dân s

Trong hạng mc quyn t do dân s mà Vit Nam được 17/60 đim, có tng cng bn tiêu chí ln là t do biu đạt và tín ngưỡng (4 tiêu chí nh) ; quyn lp hi (3 tiêu chí nh) ; pháp tr (4 tiêu chí nh) ; quyn cá nhân (4 tiêu chí nh). Mi mt tiêu chí nh này cũng có s đim ti đa là 4 đim.

Trước hết, trong lĩnh vc t do biu đt và tín ngưỡng, Vit Nam được chấm 4/16 đim. Mi tiêu chí nh Vit Nam đu được 1/4 đim. Đó là 1 đim v báo chí t do và đc lp ; 1 đim v t do tôn giáo, tín ngưỡng ; 1 đim v t do hc thut và 1 đim v t do biu đt v các vn đ chính tr nhy cm.

Theo tổ chc c súy cho t do-dân chủ này thì quyn t do báo chí được ghi vào Hiến pháp Vit Nam nhưng các đo lut và sc lnh mang tính kim ta tiếp tc hn chế các nhà báo và các blogger. Nhng phát ngôn ch trích chính quyn, đăng ti nhng thông tin ‘ph nhn thành qu cách mng’, lan truyn ‘thông tin đc hi’ hay ‘tư trưởng phn đng’ đu b trng pht theo các đo lut hay các sc lnh.

Về t do tín ngưỡng, Vit Nam b ch trích buc các nhóm tôn giáo phi đăng ký mi được hot đng, do đó chính quyn có th can thip sâu rng vào công vic ni b ca các nhóm tôn giáo trong khi tín đ và chc sc các nhóm tôn giáo không được chính quyn tha nhn thường b sách nhiu và bt gi.

"Tự do hc thut b hn chế. Các giáo sư đi hc phi kim chế không được ch trích chính quyn và tuân theo quan điểm ca Đng khi ging dy hay trình bày v các ch đ chính tr", báo cáo ca Freedom House viết.

Về t do cá nhân, t chc này cho rng người dân Vit Nam gi đây có nhiu t do nói chuyn chính tr hơn trước nhưng chính quyn vn tiếp tục sách nhiu và b tù nhng ai công khai ch trích chính quyn.

Trên tiêu chí lớn th hai ca t do dân s là quyn lp hi, Vit Nam b đánh giá t khi ch được 1/12 đim ca ba tiêu chí nh, bao gm t do hi hp ; t do thành lp các t chc phi chính phủ ; t do thành lp công đoàn.

Điểm duy nht Vit Nam có được là trong quyn t do hi hp mà Freedom House cho rng b hn chế cht ch Vit Nam vi vic các t chc phi xin phép chính quyn mi được t tp còn lc lượng an ninh ‘thường xuyên s dng bạo lc quá mc đ gii tán các cuc biu tình không xin phép’.

Một s nh các t chc phi chính ph v môi trường, quyn s dng đt, phát trin n gii và y tế cng đng được phép hot đng, theo Freedom House, trong khi các t chc v nhân quyn nhìn chung bị cm.

Đối vi tiêu chí nh v hot đng công đoàn, Freedom House cho rng liên đoàn lao đng hp pháp duy nht Vit Nam nm dưới s kim soát ca Đng trong khi quyn đình công b hn chế v mt pháp lý.

Trong hạng mc pháp tr, Vit Nam được 1/4 điểm cho mi trong bn tiêu chí nh là : tư pháp đc lp ; quy trình t tng đy đ ; được bo v trước vic s dng bo lc bt hp pháp ; đi x bình đng vi các thành phn khác nhau trong xã hi. Tng cng Vit Nam được 4/16 đim cho hng mc này.

Freedom House đánh giá hệ thng tư pháp Vit Nam là ‘tuân lnh ca Đng’ và ‘các tòa án tt c các cp đu b Đng kim soát’ mc dù trong các v vic dân s thì các thm phán có được s đc lp nhiu hơn.

Quy trình tố tng đy đ Vit Nam được Hiến pháp bo đm nhưng ‘nhìn chung không được thc thi’, cũng theo t chc này. Theo đó, các lut sư không sn lòng th lý các v kin liên quan đến nhân quyn hay các vn đ nhy cm khác ‘do lo s b sách nhiu hay tr thù’. "Trong các v án v an ninh quc gia, cnh sát có thể bt gi nghi phm đến 20 tháng mà không cho tiếp xúc lut sư", phúc trình ca Freedom House viết.

Về tình trng bo lc vi người dân, Freedom House lưu ý rng ‘người dân không được bo v trước vic s dng bo lc phi pháp ca gii chc’ và ‘công an được biết là dùng nhc hình đi vi các nghi phm và tù nhân mà đôi khi dn đến t vong hay trng thương’.

Về quyn được đi x bình đng, Freedom House cho rng nam và n được đi x bình đng trước pháp lut, được bình đng v giáo dc và cơ hi kinh tế cho n gii đã tăng lên, nhưng các nhóm sc tc thiu s ‘b phân bit đi x trong xã hi Vit Nam’ trong khi thành kiến xã hi đi vi cng đng đng tính và chuyn gii ‘vn là mt vn đ’.

Tiêu chí lớn cui cùng ca t do dân s là ‘quyn và t do cá nhân’ cũng là hng mc mà Vit Nam đt được s đim cao nht : 8/16. Xét trên 4 tiêu chí nh thì Vit Nam được 2/4 đim cho quyn t do cư trú và đi li ; 1/4 đim cho t do s hu tài sn và m cơ s kinh doanh ; 3/4 đim cho t do xã hi như chn bn đi, s con mun có… ; 2/4 đim cho bình đng v cơ hi.

Mặc dù quyn t do đi li ca người dân Vit Nam được pháp luật bo v, nhng nhà bt đng chính kiến và nhng người dân tc thiu s b chính quyn hn chế đi li, Freedom House cho biết.

Về quyn do s hu tài sn và m cơ s kinh doanh mà Vit Nam ch được 1/4 đim, Freedom House cho rng quyn s hu đt đai là ‘một trong nhng vn đ gây tranh cãi nht Vit Nam’ vi vic cưỡng chế thu hi đt thường xuyên bng vũ lc thường xuyên xy ra.

Còn về t do xã hi thì nhìn chung chính ph Vit Nam không hn chế la chn cá nhân ca mi người, t chc này cho biết, trong khi trong lĩnh vc bình đng v cơ hi, Freedom House cho rng ph n Vit Nam ra nước ngoài tìm cơ hi có th tr thành nô l tình dc và các cuc hôn nhân vi người nước ngoài có th biến người ph n Vit Nam tr thành gái bán dâm.

******************

5 Việt kiều Mỹ ra tòa vì buôn lậu ‘siêu xe’ (VOA, 06/06/2019)

Tòa án Nhân dân thành phố H Chí Minh va tuyên án hơn 3 năm tù đối vi mt người kinh doanh ô tô vì ti buôn lu và tuyên pht hàng trăm triu đng đi vi 5 công dân M gc Vit vì tham gia vào đường dây buôn ô tô này.

vn2

Các bị cáo ti phiên tòa xét x đường dây buôn lu ô tô t M vào Vit Nam. 5 Việt kiu M đã b pht tng cng 300 triu đng vì tham gia đường dây này. (nh chp màn hình Dân Trí)

Theo truyền thông trong nước, nhóm Vit kiu này đã đưa lu 17 chiếc ô tô t M vào Vit Nam để trn 1 triu USD tin thuế.

Người b Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh kết án 3 năm 7 tháng 9 ngày tù là Lê Vit Khôi, nguyên trưởng phòng kinh doanh ô tô ca công ty Dương Đông – Sài Gòn, theo VnExpress và Dân Trí.

Cũng tại phiên tòa hôm 4/6, năm Vit kiu M gm Đu Ngọc Tố, Hàn Quang Án, Nguyn Minh Hiếu, Võ Th Huyn Trinh và Nguyn Đc Thng b tuyên pht tng cng 300 triu đng thay cho hình pht tù.

Trước đó, các b cáo này b đ ngh mc án t 2 đến 5 năm tù v ti buôn lu.

Theo Vnexpress, các bị cáo là Vit kiu được gim nh mc án vì "thiếu hiu biết pháp lut Vit Nam, không hưởng li và ch làm theo ch đo ca nhng người cm đu đường dây đã đng tên trên h sơ nhp khu xe hơi". Ngoài ra, do nhng người này "không có vic làm và đang nhn h tr tht nghiệp của M" nên Hội đồng xét xử đã quyết đnh pht tin h thay vì pht tù.

Các bị cáo nguyên là công an xã huyn Bo Lâm, Lâm Đng, b tuyên pht mc án t 1 năm 6 tháng tù treo đến 4 năm tù.

Ba người được xác đnh là cm đu đường dây buôn lu này, gm Helena Phm, Mai Thị Ái và Nguyn Nht Lĩnh (Vit kiu M), đã b trn nên cơ quan điu tra truy nã, x lý sau, theo truyn thông trong nước.

Hội đng xét x nhn đnh rng người cm đu đường dây đã li dng quy đnh người Vit đnh cư ti nước ngoài được min thuế khi nhập khu v nước ô tô đang s dng. Theo cáo trng được Dân Trí trích dn, các đi tượng này tha thun vi Vit kiu sinh sng ti M v vic nhp khu xe hơi theo din hi hương nhm "thu li bt chính".

Đường dây này đã nhp lu các xe hơi nhiu chng loại đt tin như BMW, Audi, Land Rover, Lexus… tr giá gn 51,2 t đng.

Cáo trạng còn cho biết, đ hp thc hóa vic hi hương "gi to", Helena Phm đã nh nhiu cán b công an 4 xã huyn Bo Lâm ca tnh Lâm Đng làm h sơ thường trú cho 17 Vit kiều M. Nhng cán b công an này còn xác nhn đơn xin phép nhp khu 14 xe hơi theo din hi hương, theo Hội đồng xét xử.

Published in Việt Nam

Việt Nam đang tr thành thiên đường ca t do. Đây là nơi mà mt người có th t do đâm chết bn gái trước s chng kiến ca cnh sát. Đây là nơi hc sinh không ch được t do đánh nhau mà có th đánh thy. Đây là nơi người ta có th t do cưỡng hiếp tr em mà không b vào tù…

tudo1

Cô gái bị bạn trai đâm chết sau khi tháo chạy khỏi ôtô gái trước s chng kiến ca cnh sát - Hình minh họa.

Khi đi chợ, bn tùy ý mua bt cứ gì bn thích và người bán thì t do bơm bt kỳ gì vào thc phm mà không bao gi s b "qun lý th trường" pht. Khi vào bnh vin, bn được t do nm bt c nơi nào có th, t gm giường đến hành lang. Con ca bn cũng được t do biến thành "vt thí nghiệm" cho các loi vcxin gây chết người mà chng ai chu trách nhim. Trong thế gii t do này, ý thc trách nhim được th bay bng t do hoàn toàn.

Vit Nam, tr đến tui đến trường vn có th được t do ngh hc đi bán vé s. Khi đi hc, con ca bạn được t do chi th, t do đánh nhau ; thy cô cũng được quyn t do tra tn hành hung con bn. Nếu không thích nhng điu đó, bn có toàn quyn t do chuyn sang trường khác, min bn có đ tin đ "chy". Không ch chy trường, bn cũng có th chy đim mà không bao gi lo danh tánh bn hoc con bn b tiết l. Chy chc còn t do làm được thì chy trường hoc chy đim chng phi là chuyn ln.

Vit Nam, bn có th ăn thoi mái thú rng và t do cht phá rng. Các công ty cũng t do gây ô nhim nguồn nước hoc môi trường nói chung mà chng h b s gáy. Vit Nam t do m ca đón rước nhng "nhà thu bn" và t do nhp rác thi ca thế gii. các thành ph ln, bn được t do hít bi nhng ngày nng và t do "bơi" trên đường ph ngp lt vào nhng ngày mưa. Cũng vài thành ph ln, bn được t do x rác nhưng mun gom rác thì phi xin phép chính quyn.

Bn có th ng ngh bt c nơi nào trên đt nước này nhưng chính quyn cũng có quyn t do tước mt mnh đt cm dùi ca bn. Bn có th đi li bt cứ nơi nào bn mun trên đt nước này nhưng chính quyn cũng có quyn t do tch thu thông hành ca bn, trong khi viên chc cp cao tham nhũng được t do trn đi nước ngoài. Khi con bn b đánh, bn có th khuyên nó nên hành x t tế bng cách "trình báo" ban giám hiệu nhưng khi chính bn b công an đánh thì bn biết bn s đi mt vi thái đ "t do im lng" ca nhà cm quyn.

đt nước này, bn cũng có quyn t do hi l, t do lo lót, t do chy án, t do đm mõm nhng k hùng hn luôn to mm nói v "sng và làm việc theo Hiến pháp và pháp lut". Vit Nam, mt tên đng viên can ti sàm s tr con vn được bao che bng nhng ngôn t như th đó là "quyn t do riêng tư".

Vit Nam, bn có th b lên án vì "nói nhiu", bi "nói thế đ làm gì" nhưng sau đó người ta li than th "xã hi ngày càng vô cm".

Vit Nam, người ta không thích bn "chi" chính quyn nhưng người ta quên rng chính quyn là ngun gc ca nhiu th bt công. Dù thế nào, Vit Nam vn là thiên đường t do.

Vit Nam, người dân được tự do chỉ trích quan chc nhưng công an cũng t do bt tù bt kỳ ai. Chính quyn cũng được quyn t do nói bt kỳ gì mà h thích dù đôi khi h không hiu h nói gì, trong khi người dân luôn hiu điu gì khiến mình tr nên gin d. Vit Nam cũng là quc gia hiếm hoi mà người b bt t do chết trong đn cnh sát.

Vit Nam, người ta có th t do tư túi hàng triu đôla vn không h hn gì trong khi bn có th gp rc ri vi chính quyn vì b gán ti nhn "300.000 đng" đ "đi biu tình". Trên đt nước này, giang hồ được t do thay mt chính quyn làm "công tác xã hi". Chính quyn đôi khi cũng t do đóng vai "đu gu", trong các v cưỡng chế đt đai, trong các v trn át người biu tình, trong các v dàn cnh đánh người ti các đim BOT giao thông…

Vit Nam, truyền thông luôn được t do. Báo chí và truyn hình được quyn t do phát tán văn hóa khiêu dâm. Vit Nam, bn có th t do làm bt kỳ công vic gì, min đng làm nhà dân ch, nhà đu tranh hoc thm chí nhà bo v môi trường. Bn được t do tranh c Quc hi nhưng hãy tnh táo nhn ra thc tế rng đó là mt quyn t do ch tn ti trên lý thuyết.

đt nước này, bn được t do "m" chùa chin nhưng bn hãy cân nhc "biên đ t do" nếu có ý đnh lp mt din đàn xã hi dân s ch đ phng s nhu cu khai trí. Nói về "biên đ t do", nhng k thuc h thng Đng được hưởng nhiu t do hơn hết. H được t do tàn phá trong khi người dân được t do hng chu.

Việt Nam và "hn mc" t do ca nó đã phát trin đến mc cao nht ? Chưa. Còn nhiu "loi" t do chưa xuất hin. S có nhng "th" t do gây bt ng hơn. Có nhiu khái nim t do méo mó khác đang trong quá trình đnh hình. S hn lon chưa kết thúc. Đo đc, cùng nhiu giá tr khác, tiếp tc rơi t do. Chng có "lc ma sát" nào đ gim đà rơi t do này, khi mà các giá trị căn bn trong giáo dc con người đã b mài đến mc mòn nhn. Đt nước đang "hưởng" nhiu t do. Nhưng là mt s t do tt nguyn.

Mạnh Kim

Nguồn : VOA, 05/04/2019

Published in Diễn đàn