Sau vụ Panama papers, Hiệp hội các Nhà báo Điều tra Quốc tế (ICIJ) tiếp tục mở chiến dịch tấn công lớn hơn để phanh phui các thiên đường thuế và phát giác nhiều lãnh đạo chính quyền đã đặt tài sản tại các công ty bình phong ở hải ngoại để trốn thuế ở trong nước.
Văn phòng của Hiệp hội các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) tại Washington, Hoa Kỳ. Philip Crowther
Cuộc điều tra của ICIJ (International Consortium of Investigation Journalist) lần này mang tên gọi "Pandora papers" được công bố hôm 03/10/2021. Khoảng 600 nhà báo ở 117 nước, dựa trên khoảng 11,9 triệu tài liệu, thu thập từ 14 công ty dịch vụ tài chính, đã phanh phui ra 29 nghìn công ty bình phong ở các thiên đường trốn thuế. Trong số các nhân vật bị cáo giác, có không ít các chính khách, lãnh đạo chính phủ nổi tiếng như thủ tướng Cộng hòa Czech, cựu thủ tướng Anh Tony Blair hay vua Jordani. Đáng chú ý là có một số lãnh đạo chính quyền lâu nay vốn nổi tiếng với quyết tâm chống tham nhũng ở trong nước, đó là trường hợp của tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.
Thông tín viên Stéphane Shiohan tại Kiev tường trình :
Năm 2019, ông Volodymyr Zelensky đắc cử tổng thống sau khi đã tham gia loạt phim truyền hình "Người đầy tớ của nhân dân" trong vai một tổng thống tưởng tượng, không thể bị thoái hóa, biến chất, đấu tranh chống lại giới tài phiệt và các thế lực của đồng tiền.
Nhưng trên cơ sở của điều tra Pandora papers, các nhà báo của Slidstvo Info, một cơ quan truyền thông chuyên về điều tra của Ukraine đã chứng minh là trong nhiều năm, ông Zelensky và bạn bè của ông ở công ty sản xuất chương trình nghe nhìn Kvartal 95, đã giấu tài sản của họ ở hơn chục công ty bình phong tại đảo Cyprus, Belize hay ở đảo Vierge thuộc Anh.
Cuộc điều tra cho thấy nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky đã chuyển hơn 40 triệu đô la tiền mua các chương trình của ông Zelensky. Số tiền này đã không bị đánh thuế ở Ukraine.
Theo bà Anna Babinets, tổng biên tập Slidstvo Info, những phát hiện này đã ảnh hưởng xấu đến hình ảnh mà tổng thống đang muốn chăm chút. Bà nói : "Chuyện này cho thấy Zelensky không phải là người đơn giản như trong các thông điệp chính trị rằng ông là ''tổng thống của nhân dân''. Chúng tôi thấy có nhiều thủ đoạn ở đây, nhiều điều đáng ngờ… Bây giờ, ta thấy ông ta cũng là một doanh nhân như những người khác, cũng cố tìm cách cất tiền của mình ở bên ngoài Ukraine".
Chính ở bên ngoài Ukraine, nhất là tại Luân Đôn, trong các khu phố sang trọng, là nơi các đối tác làm ăn của ông Zelensky đã mua các căn hộ xa hoa. Vấn đề ở chỗ, ông Zelensky đã đưa các bạn hữu thời trẻ đó vào chính quyền, tạo thành mạng lưới mờ ám. Trong số này, có trợ lý của tổng thống, Serhiy Chefir hay Ivan Bakanov, hiện đang lãnh đạo cơ quan mật vụ của đất nước.
Tổng thống Zelensky vừa mới đưa Quốc hội thông qua luật chống tài phiệt. Với phát hiện này về những khuất tất tài chính của ông, uy tín chính trị của tổng thống Ukraine có nguy cơ sụt giảm mạnh.
Anh Vũ