Những khu xóm xót lại còn nằm dưới quyền kiểm soát của nhóm Nhà Nước Hồi giáo ở Mosul có thể là những mục tiêu khó nhất để tái chiếm, giữa lúc Nhà Nước Hồi giáo quyết chiến để giữ những gì còn lại của vùng từng là cứ địa chủ yếu của họ trong gần 3 năm nay. Các lực lượng Iraq được Hoa Kỳ hậu thuẫn đã chiến đấu để tái chiếm Mosul từ tháng 10 năm ngoái. Chiến dịch Mosul đã bị chậm lại vì sự hiện diện của thường dân trong thành phố. Tuy nhiên, bất chấp trận chiến trong những ngày tới sẽ diễn ra ác liệt, các giới chức Iraq và giới quan sát đều vững tin vào thắng lợi trước mắt.
Thành viên của lực lượng phản ứng nhanh Iraq trên quân xa trong một trận chiến chống IS ở Mosul, Iraq, 20/5/2017.
Máy bay không người lái do cảnh sát liên bang Iraq điều khiển hôm Chủ nhật vừa rồi đã oanh tạc trúng mục tiêu, nơi mà theo các giới chức Iraq, đã được Nhà Nước Hồi giáo dùng làm kho chứa đạn ở phía Tây Mosul. Những đoạn phim quay cảnh nhiều gia đình sơ tán ra khỏi quận Tammuz, và nhập đoàn với hàng trăm ngàn thường dân khác bị buộc phải dời cư khỏi khu vực này tính từ tháng Hai vừa rồi. Nhiều chiến binh Nhà Nước Hồi giáo đã trà trộn ăn sâu bám rễ giữa thường dân, và thường dùng họ làm bia đỡ đạn.
Một sĩ quan Iraq thuộc đơn vị chống khủng bố nói :
"Hôm nay, chúng tôi tập trung vào mục tiêu giải phóng hàng trăm gia đình, đồng thời đảm bảo an ninh cho các tuyến đường hầu di chuyển họ ra khỏi tuyến đầu".
Cư dân chạy thoát khỏi Nhà Nước Hồi giáo bày tỏ niềm hân hoan của họ :
"Chúng tôi không có lương thực, không có nước uống, nhưng tôi vui mừng lắm".
Nhưng một người đàn ông 70 tuổi đã từ chối, không chịu bỏ nhà ra đi cùng với các thành viên trong gia đình. Ông Moafak al-Obeidi nói :
"Tôi tin ở số mệnh. Hôm qua, đạn dược bắn như mưa, rồi các binh sĩ tới nói với tôi rằng họ muốn tiến quân, nhưng họ lo lắng cho số phận của tôi. Tôi bảo họ : "Tôi sẽ tới trước cả các anh. Tôi tin vào Thượng đế".
Nhà Nước Hồi giáo còn dùng những kẻ đánh bom tự sát để cản đà tiến của các lực lượng chính phủ. Binh sĩ Iraq này đã chận đứng được một vụ đánh bom tự sát bằng chiếc xe ủi của anh. Anh nói :
"Kẻ đánh bom tự sát xông ra từ một con lộ nhỏ. Hắn ta không biết nên đi về hướng nào. Chúng tôi giáp mặt nhau, anh ta định chạy ngược trở lại cho nên tôi cản đường anh ta, rồi anh ta kích nổ bom tự sát".
Nhà Nước Hồi giáo vẫn kiểm soát một khu vực rộng khoảng 8 km vuông ở Tây Mosul, kể cả khu phố cổ, nơi mà các con đường chật hẹp làm cho giao tranh càng thêm phức tạp. Mặc dù vậy, một đại diện đặc biệt của Liên Hiệp Quốc hôm thứ Hai vừa qua khẳng định với Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc rằng Mosul có thể được giải phóng vào bất cứ lúc nào.
Ông Jan Kubis, đặc sứ của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc về các vấn đề Iraq, phát biểu :
"Ngày tàn của nhóm tự xưng là Nhà nước Hồi giáo đã đến, nhờ vào lòng quả cảm và tinh thần yêu nước của các lực lượng an ninh Iraq, kể cả của các lực lượng huy động nhân dân, lực lượng dân quân người Kurd Peshmerga, và các tình nguyện viên đến từ các bộ tộc, cũng như sức chịu đựng dẻo dai của nhân dân Iraq".
Người dân thường Iraq đã phải trả một cái giá rất đắt cho thắng lợi quân sự này. Hãng tin Reuters tường thuật rằng, gần 660,000 người đã bị buộc phải rời bỏ nhà cửa ở Mosul từ khi chiến dịch khởi sự. Gần nửa triệu người trong số đó là cư dân vùng Tây Mosul.