Chuyên gia : Hoa Kỳ đã thất bại trong việc đối phó với Trung Quốc ở Biển Đông (RFA, 22/05/2018)
Vào ngày 18/5 vừa qua tờ Nhân Dân Nhật Báo của Trung Quốc đưa tin và hình ảnh máy bay ném bom H-6K của nước này hạ và cất cánh tại một địa điểm không nêu tên cụ thể ở Biển Đông. Các chuyên gia quốc tế ngay lập tức xác định đó là tại đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa và cho rằng trong tương lai không xa Trung Quốc sẽ cho máy bay ném bom đến Trường Sa nơi nước này đã cho xây dựng các đường băng, nhà chứa máy bay và tên lửa.
Máy bay H-6K bay trong cuộc duyệt binh kỷ niệm kết thúc chiến tranh thế giới thứ 2 ở Bắc Kinh hôm 3/9/2015. AP
Hoạt động mới này của Trung Quốc chỉ là một phần trong một loạt những hoạt động quân sự tại Biển Đông của Trung Quốc trong suốt thời gian qua mà như người phát ngôn Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, Trung tá Christopher Logan gọi là sự tiếp tục quân sự hóa khu vực Biển Đông.
Để đối phó với những hành động gia tăng quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông, thời gian qua Hoa Kỳ ngoài việc lên tiếng phản đối, cũng đã thực hiện các hoạt động tuần tra tự do hàng hải gần các đảo nhân tạo do Trung Quốc xây lấp, trợ giúp các nước Đông Nam Á trong khả năng phòng vệ và tuần tra biển. Tuy nhiên, dường như những gì Hoa Kỳ đang làm vẫn không đủ để đối phó với Trung Quốc. Bà Lindsey Ford, Giám đốc phụ trách các vấn đề chính trị và an ninh thuộc Viện Chính sách của Asia Society, Mỹ, nhận định trong một hội thảo về Biển Đông tại Trung tâm Penn-Biden ở Washington DC hôm 21/5 :
"Vào khoảng năm 2014 và 2015 thì rõ ràng là những gì mà Hoa Kỳ đang làm đã không có hiệu quả hay thậm chí làm chậm bất cứ cái gì ở Biển Đông. Việc cải tạo đất của Trung Quốc được thực hiện, và đó là dấu hiệu của quân sự hóa, gia tăng quân sự hóa khu vực Biển Đông. Trung Quốc đã thành công trong việc áp dụng chiến thuật chia rẽ ASEAN và thay vì dùng tàu hải quân họ dùng tàu chấp pháp tại đây và điều này gây khó khăn cho các nước khác khi tìm cách đối phó".
Cựu sĩ quan tình báo Hải Quân Mỹ James Fanell trong một bản tường trình gửi Ủy ban tình báo thượng viện Mỹ hồi tháng đầu tháng 5 cho biết từ tháng 10/2015 trở lại đây, Trung Quốc đã cho tàu theo sát hầu như mọi hoạt động của tàu Hải quân Hoa Kỳ ở khu vực Biển Đông. Ông Fanell nhận định "tàu chiến hải quân Trung Quốc vào và hoạt động trong khu vực Biển Đông, chuyển chiến lược bao phủ khu vực sang chiến lược đối đầu trực tiếp. Sự thay đổi này cho thấy bằng chứng về ý định Trung Quốc sẽ sử dụng lực lượng quân sự để đạt dược những mục tiêu chiến lược qua đe dọa và bắt nạt, bất chấp việc họ vẫn khẳng định về sự phát triển hòa bình".
Theo thống kê được đưa ra trong bản tường trình của ông James Fanell, Từ tháng 10/2015 trở lại đây, Hoa Kỳ đã thực hiện tổng cộng 14 cuộc tuần tra trên Biển Đông trong chương trình Tự do Hàng Hải (Fonops) được Tổng thống Barack Obama đưa ra từ năm 2015.
Mỹ thất bại trong việc tìm chiến lược đối phó
Chương trình tự do hàng hải ở Biển Đông của Mỹ theo đánh giá của chuyên gia Lindsey Ford là nằm trong những chiến thuật mà Mỹ áp dụng nhằm tìm một chiến lược đối phó hiệu quả với sự lấn lướt của Trung Quốc ở Biển Đông. Chiến thuật này được đưa ra sau khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Hillary Clinton vào năm 2010 lần đầu tiên lên tiếng tại Hà Nội về quyền lợi của Mỹ ở Biển Đông. Theo bà Lindsey Ford, những quyền lợi này đã cho thấy vấn đề mà Mỹ mắc phải khi giải quyết vấn đề Biển Đông
"Tuyên bố (của Ngoại trưởng Hoa Kỳ) làm được là thứ nhất chỉ ra các quyền lợi của Mỹ ở Biển Đông. Các quyền lợi này bao gồm hai điểm, thứ nhất là tự do hàng hải và sự tiếp cận tới vùng biển của Châu Á, thứ hai là tuân thủ luật quốc tế và giải quyết tranh chấp không qua vũ lực và xâm lấn. Nhưng điều mà tuyên bố không nói tới là quyền lợi trực tiếp của Mỹ ở Biển Đông, quyền lợi của Mỹ ở các đảo và bãi đá hay kết quả của những tranh chấp. Theo tôi cái cách mà Hoa Kỳ đưa ra các quyền lợi của mình trong tuyên bố này đã nói rõ và nó là điều đã dẫn chúng ta đến tình huống ngày hôm nay".
Theo bà Lindsey Ford, Trung Quốc đã ngay lập tức có chiến thuật đối phó thành công còn Hoa Kỳ đã thất bại trong việc tìm ra chiến lược hiệu quả
"Theo tôi câu chuyện Biển Đông trong những năm qua là chiến thuật của Mỹ tìm chiến lược trong khi Trung Quốc đã có chiến lược và họ đi tìm chiến thuật. Khi so sánh hai phía tôi thấy là Trung Quốc đã làm tốt hơn Mỹ trong việc tìm ra chiến thuật hiệu quả còn Hoa Kỳ thì chưa tìm ra được chiến lược hiệu quả cho mình".
Dưới thời của Tổng thống Obama, Hoa Kỳ có chiến lược chuyển trục về Châu Á Thái Bình Dương để đối phó với sự lớn mạnh của Trung Quốc. Tuy nhiên theo đánh giá của một số chuyên gia quốc tế, chiến lược này đã không thực sự hiệu quả.
Dưới thời của Tổng thống Donald Trump, Hoa Kỳ có chiến lược Ấn Độ Thái Bình Dương mở thay cho chiến lược chuyển trục. Tuy nhiên theo chuyên gia Lindsey Ford cho đến lúc này Mỹ vẫn chưa thực sự có chiến lược hiệu quả đối phó với Trung Quốc ở Biển Đông mà vẫn tiếp tục thực hiện một số những chiến thuật từ thời của Tổng thống Obama, cụ thể là hoạt động tuần tra tự do hàng hải vốn không có mấy tác dụng.
Trung Quốc trong suốt giai đoạn từ cuối năm 2013 đến nay đã gia tăng việc xây lấp đảo nhân tạo và thiết lập các căn cứ quân sự trên các đảo này. Hồi đầu năm nay, mạng báo Inquirer của Philippines cho biết Trung Quốc gần như hoàn tất việc quân sự hóa 7 rạn san hô đang tranh chấp chủ quyền ở Trường Sa. Hiện Trung Quốc đã thiết lập 7 tiền đồn trên quần đảo Trường Sa với ba đường băng trên đá Chữ Thập, Subi và Vành Khăn, chưa kể căn cứ quân sự và đường băng ở đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa.
Hồi đầu tháng 5, hãng tin CNBC dẫn nguồn tin tình báo Mỹ cho biết Trung Quốc đã triển khai tên lửa đất đối không và chống hạm ra 3 tiền đồn ở Trường Sa.
Hồi đầu tháng 4 vừa qua, tờ Wall Street Journal của Mỹ cho biết Trung Quốc đã lắp đặt trên hai tiền đồn ở Trường Sa các thiết bị phá sóng radar và liên lạc.
Hoa Kỳ đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo Trung Quốc về việc quân sự hóa khu vực Biển Đông. Tuy nhiên Trung Quốc nói rằng nước này có toàn quyền đối với các vùng thuộc chủ quyền của mình và việc xây dựng trên các đảo là nhằm phục vụ mục đích phi quân sự và quốc phòng, không nhằm hướng tới một nước nào cụ thể.
Chuyên gia về luật và chính trị thuộc trường đại học Pennsylvania, giáo sư Jacques Delisle nhận định :
"Chừng nào Trung Quốc còn đưa vào tuyên bố của mình rằng nước này không có ý định ngăn cản tự do hàng hải thì vẫn còn có hai sự khác biệt cơ bản về khái niệm ở đây giữa việc tôi có quyền và tôi chọn không thực hiện quyền đó, và do đó sẽ còn nhiều lý do để chúng ta phải chú ý tới những gì sẽ diễn ra ở Biển Đông sắp tới".
Cho đến lúc này, hoạt động được báo chí đưa tin nhiều nhất của Mỹ tại Biển Đông vẫn là chương trình tự do hàng hải. Chuyên gia Lindsey Ford cho rằng đây là chương trình tốt nhưng tự nó không thể giải quyết được câu hỏi về mặt chiến lược, và đã đến lúc Mỹ cần phải vẽ một lằn ranh đỏ. Tuy nhiên, chuyên gia từ Asia Society cho rằng nếu lằn ranh đỏ có nghĩa bao gồm cả các hoạt động quân sự cụ thể thì có lẽ cả Mỹ và Trung Quốc đều không muốn vào lúc này, nhất là khi Mỹ lại đang cần có sự hợp tác của Trung Quốc trong vấn đề hạt nhân của Bắc Hàn
*********************
Hoa Kỳ tăng cường hỏa tiễn phòng thủ đạn đạo ở Châu Á (cali, 22/05/2018)
Reuters – Hôm thứ ba 22/5 chiến hạm USS Milius của Hải Quân Hoa Kỳ, vốn được trang bị các hỏa tiễn đạn đạo tối tân nhất, đã đến Nhật Bản nhằm tăng cường hệ thống phòng thủ chống lại mọi tấn công hỏa tiễn nào từ Bắc Hàn hay của bất cứ ai khác ở vùng Đông Á.
Chiến hạm USS Milius đã cập bến cảng Hải Quân Yokosuka Naval Base của Nhật Bản - Photo Credit : Tim kelly
Chiến hạm USS Milius đã cập bến cảng Hải Quân Yokosuka Naval Base của Nhật Bản, 3 tuần lễ trước khi diễn ra cuộc hội thảo thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Bắc Hàn Kim Jong Un tại Singapore.
Việc này cho thấy Hoa Kỳ vẫn xem chuyện gây sức ép quân sự vẫn là cần thiết lên Bắc Hàn khi phải thuyết phục quốc gia này nên từ bỏ chương trình vũ khí nguyên tử và hỏa tiễn liên lục địa của họ.
Thật ra chuyện điều chiến hạm Milius đến Nhật như thế đã bị trì hoãn gần một năm, vì chiến hạm này cần phải được canh tân hệ thống hỏa tiễn phòng thủ dùng loại radar tối tân Aegis, vốn là loại radar có khả năng phát giác và nhắm vào các hỏa tiễn địch đang bay tới.
Chiến hạm Milius nằm trong lực lượng chiến đấu của Hải Quân Hoa Kỳ lần đầu tiên được giàn ra, với khả năng có thể bắn hạ bất cứ hỏa tiễn địch nào, kể cả hỏa tiễn liên lục địa vốn bay cao trong thượng tầng khí quyển.
Ngoài ra, theo một hiệp ước an ninh dã ký kết giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản, lực lượng phòng vệ này còn có nhiệm vụ bảo vệ cho Nhật Bản không bị kẻ thù tấn công bất ngờ.
Nữ Thuyền Trưởng Jennifer Pontius, Chỉ huy trường chiến hạm Malius tuyên bố với báo chí ở Nhật như sau : "Chiếc chiến hạm Malius giờ đây đã có được sự tân trang mới nhất và lớn lao nhất cho hệ thống chiến đấu của nó"
Đào Nguyên
*******************
Philippines : Quân sự hóa Biển Đông là vấn đề giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ (RFA, 22/05/2018)
Philippines sẽ không can thiệp vào việc quân sự hóa của Bắc Kinh ở Biển Đông vì đây là vấn đề giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Phát ngôn viên Tổng thống Phi, Harry Roque tuyên bố như vừa nêu hôm 22 tháng 5.
Phát ngôn viên Tổng thống Phi, Harry Roque. Reuters
Theo trang tin phistar.com, tuyên bố này được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Trung Quốc cho triển khai máy bay ném bom ra đảo Phú Lâm, một trong những tiền đồn lớn nhất của Bắc Kinh tại quần đảo Hoàng Sa ở Biển Đông.
Ông Harry Roque lưu ý rằng Trung Quốc sẽ sử dụng các đảo này như một tiền đồn quân sự của mình tại vùng biển có tuyến đường biển quan trọng, trong khi Mỹ sẽ triển khai các tàu sân bay để duy trì hoạt động tự do hàng hải ở đó.
Tuy vậy, phát ngôn nhân Harry Roque cũng nhấn mạnh rằng chính phủ Philippines sẽ không từ bỏ lãnh thổ của mình nhưng sẽ đứng ngoài "những tranh chấp" vào lúc này.
Tuyên bố của Phủ tổng thống Phi được cho là đáp lại lời tuyên bố của Chánh án Antonio Carpio, kêu gọi chính phủ Philippines chính thức phản đối các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông. Ông Roque cũng nhắc lại tuyên bố của Bộ ngoại giao Phi liên quan vấn đề này.
Trước đó, Bộ ngoại giao Phi nói rằng hành động ngoại giao là cần thiết để bảo vệ chủ quyền quốc gia và hiện đang theo dõi chặt chẽ mọi diễn biến ở Biển Đông, mà Manila gọi là Biển Tây Philippines.
Ngày 18/5 vừa qua Trung Quốc lần đầu tiên thừa nhận nước này đã triển khai máy bay ném bom H-6K xuống khu vực Biển Đông. Các chuyên gia quốc tế nhận định Trung Quốc đã đưa oanh tạc cơ ra đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa.
Cũng tin liên quan, hôm 23 tháng 5, Tổng thống Rodrigo Duterte lại lên tiếng biện minh cho lập trường bị cho mềm mỏng trước hành động Trung Quốc quân sự hóa ở Biển Đông, ông nói rằng, ông không muốn phá hủy đất nước, quân đội và thua trong một cuộc chiến.
Đây là bình luận đầu tiên của ông Duterte về vấn đề này sau khi Trung Quốc đưa máy bay ném bom tầm xa đến quần đảo Hoàng Sa ở Biển Đông, một động thái thể hiện khả năng tấn công bất kỳ quốc gia nào ở Đông Nam Á của Bắc Kinh.
Tuy vậy, ông Duterte không đưa ra các giải pháp khác của Philippines nhằm tránh xảy ra một cuộc chiến trong vấn đề tranh chấp ở Biển Đông.
*********************
Nhật Bản : Trung Quốc đang đẩy mọi việc vào sự đã rồi trên Biển Đông (RFA, 22/05/2018)
Bộ trưởng Quốc phòng Nhật, ông Itsunori Onodera hôm 22/5 bày tỏ quan ngại sâu sắc trước việc Trung Quốc triển khai máy bay ném bom ra quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp với Việt Nam, gọi đây là một phần trong hoạt động nhằm đẩy mọi việc vào "sự đã rồi" trên Biển Đông.
Một nhóm chiến đấu cơ của Trung Quốc vào ngày 19 tháng 4 gồm máy bay ném bom H-6K tiến hành cuộc tuần tra các đảo - Courtesy of www.news.cn
Ngày 18/5 vừa qua Trung Quốc lần đầu tiên thừa nhận nước này đã triển khai máy bay ném bom H-6K xuống một sân bay ở Biển Đông. Các chuyên gia quốc tế nhận định Trung Quốc đã triển khai oanh tạc cơ ra đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa.
Phát biểu trên Đài truyền hình NHK của Nhật, Bộ trưởng Quốc phòng Onodera nhận định Trung Quốc trong thời gian vừa qua đã gia tăng các hoạt động san lấp đảo nhân tạo trên quy mô lớn, thiết lập các cơ sở quân sự và gia tăng hoạt động trên Biển Đông.
Bộ trưởng Onodera cảnh báo đây là những bước đi của Trung Quốc nhằm đơn phương thay đổi hiện trạng và đẩy mọi việc ở Biển Đông vào sự thể đã rồi.
Bộ trưởng Quốc phòng Nhật nhấn mạnh rằng Tokyo rất quan ngại về tình trạng này và hối thúc quốc tế cần phải hợp tác để cũng cố trật tự trên biển đúng theo tinh thần luật pháp.
Về phía Việt Nam, hôm 21/5/2018, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam bà Lê Thị Thu Hằng tuyên bố : Việt Nam có đầy đủ pháp lý và bằng chứng lịch sử để khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế, và yêu cầu Trung Quốc chấm dứt các đưa máy bay ném bom ra Hoàng Sa.