Donald Trump - kẻ bắt con tin
Khủng hoảng di dân chiếm trang đầu báo chí Pháp với hình ảnh ba nhà lãnh đạo tây phương Mỹ, Đức,Pháp đứng đầu gió : Chiến thuật của Donald Trump như thế nào ? Vì sao Angela Merkel và Emmanuel Macron có thể giúp Châu Âu vượt qua làn sóng nhập cư ? Bên cạnh chủ đề lớn này là viễn cảnh hòa bình tại Triều Tiên, tự do bị siết chặt ở Cam Bốt, chiến thuật "thả diều lửa" ở Gaza và "gián điệp bóng đá" Pháp trong mùa World Cup… góp mặt trên các trang phóng sự.
Tổng thống Mỹ Donald Trump trong một cuộc họp về người nhập cư tại Nhà Trắng, ngày 20/06/2018. Reuters/Leah Millis
Trump đối mặt với nỗi nhục, Libération khai hỏa với tựa lớn trên trang nhất kèm theo bài bình luận "Bệnh lý bài ngoại". Le Figaro cụ thể hơn với tựa : Trump đã lùi bước trước làn sóng phản đối. Trong khi đó, Le Monde, tuy phát hành trước khi có tin tổng thống Mỹ thay đổi thái độ, đã nhạy bén dự báo trước với bài phân tích "Kẻ bắt con tin".
Nước đục thả câu theo lối Trump
Theo nhận định của Le Monde, tổng thống Mỹ "vô tâm đối với quyền con người". Washington thông báo không làm thành viên Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc, tựa trên trang nhất. Trong bài xã luận "kẻ bắt con tin", nhật báo độc lập của Pháp cho rằng công thức "Zero dung thứ" của tổng thống Donald Trump đã được áp dụng trong thực tế đối với di dân bất hợp pháp là "cách ly cha mẹ với con cái". Sự kiện diễn ra ở biên giới Mêhicô gây phẫn nộ trong công luận trong mấy ngày qua. Tổng thống Mỹ còn giả vờ quy trách nhiệm cho phe đối lập ở Quốc hội ngăn chận dự luật kiểm soát nhập cư.
Trên thực tế, đây là một chiến thuật mang dấu ấn của nhà tỷ phú : khiêu khích gây hoảng loạn tâm lý trên một hồ sơ nóng, dùng từ ngữ khiếm nhã hoặc khôi hài để làm tê liệt sự suy nghĩ của những người bình thường tin tưởng vào các nguyên tắc sơ đẳng mà một chính khách đúng nghĩa không bao giờ chà đạp. Từ khi đắc cử đến nay, Donald Trump tập trung tấn công nạn nhập cư bất hợp pháp, nhưng kỳ thực, mục tiêu sâu xa của ông là "chống nhập cư hợp pháp", cho dù kinh tế Mỹ đang hưng phấn và tỷ lệ thất nghiệp thấp chưa từng thấy.
Chủ nhân Nhà Trắng từ nay thúc giục Quốc hội giảm tối đa trường hợp đoàn tụ gia đình, hủy bỏ "xổ số" cấp thẻ xanh nhưng cùng lúc biểu quyết ngân sách xây bức tường tốn kém hàng chục tỷ đô la ở biên giới phía nam. Donald Trump tìm cách đưa nước Mỹ trở lại thời kỳ 1921, năm ban hành chính sách hạn chế di dân đầu tiên, co cụm trong chiêu bài ích kỷ "nước Mỹ trước đã".
Thông điệp bài di dân còn có một mục đích chính trị : duy trì lực lượng cử tri cho phép Donald Trump đắc cử năm 2016 để phục vụ cho cuộc bầu cử "giữa nhiệm kỳ" vào tháng 11 và nhất là để tái tranh cử trong năm 2020.
Tuy nhiên, cho dù vùng vẫy thế nào đi nữa thì các biện pháp chống nhập cư chỉ là "thuốc xoa ngoài da", cử tri da trắng tại Hiệp Chủng Quốc không tránh khỏi trở thành thiểu số trong tương lai. Những người dân không giấy tờ cư trú tại Mỹ ngày nay, cũng như nhiều thế hệ đi trước, đã góp bàn tay xây dựng nên nước Hoa Kỳ.
Trục Pháp-Đức chống đỡ cho Châu Âu
Châu Âu cũng đang đương đầu với thách thức di dân nhập cư xem ra còn cam go hơn nước Mỹ của Donald Trump, bởi vì khủng hoảng này đang bị phe cực hữu và phe muốn Châu Âu tan rã để khai thác kiếm phiếu. Tuy nhiên, theo nhật báo La Croix và Les Echos, Liên Hiệp Châu Âu có thể "quản lý" được hồ sơ nóng bỏng này.
Nhật báo kinh tế cho biết không ít nhà bình luận, kể cả chủ tịch Nghị viện Châu Âu Antonio Tajani, đều lo ngại vấn đề nhập cư sẽ khai tử Liên Hiệp Châu Âu. Tuy nhiên, đằng sau thái độ hoảng loạn tập thể, hồ sơ di dân đang được quản lý tốt. Trước hết, làn sóng nhập cư đã giảm dần, thứ hai là có thể tìm được thỏa hiệp trong nội bộ Châu Âu hóa giải áp lực của phe dân túy đang manh nha thành lập "trục Áo-Đức-Ý chống di dân" mà hệ quả có thể làm tan rã chính phủ liên minh Đức và lung lay nền móng Liên Hiệp Châu Âu.
Triển vọng này có được là nhờ tinh thần "bền bỉ" của "trục" Paris-Berlin, đối đầu với xu hướng dân tộc chủ nghĩa đang lên tại Châu Âu. Phe này không chỉ muốn "biến Châu Âu thành pháo đài", mà còn biến mỗi nước thành một thành trì riêng biệt như thời trung cổ. Cơn địa chấn ích kỷ này có nguy cơ quét sạch nỗ lực kiến tạo mái nhà chung từ nhiều thập niên qua, theo báo La Croix.
May mắn thay, ít nhất có hai nước không đầu hàng. Cho dù bối rối vì làn sóng nhập cư bất hợp pháp, Đức và Pháp biểu dương tinh thần đoàn kết đối phó với một thế giới bất an. Emmanuel Macron và Angela Merkel đồng thuận trên một loạt hồ sơ sinh tử của Liên Hiệp Châu Âu, từ quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế, củng cố khu vực đồng tiền chung và khuyến khích nghiên cứu canh tân khoa học. Tinh thần "bền bỉ" này, theo nhật báo công giáo, mang sắc thái của một "đại cường" và sẽ giúp Châu Âu vững vàng đi tới.
Cộng đồng Triều Tiên tại Nhật hy vọng
Về diễn tiến tình hình bán đảo Triều Tiên, trang hai của Le Monde dành một bài giải thích vì sao Kim Jong-un phải sang Bắc Kinh ba lần trong vòng không đầy ba tháng, cũng như tìm hiểu ước vọng của cộng đồng người Triều Tiên ủng hộ chế độ Bình Nhưỡng sống tại Nhật Bản trước viễn cảnh hòa bình.
Sau thượng đỉnh Trump-Kim, Bình Nhưỡng và Bắc Kinh từ nay sẽ tham khảo, hội ý chặt chẽ trước mỗi bước đi tới trong tương lai. Trong ván cờ tay ba Mỹ-Trung-Triều, đóng vai trò trung tâm, Bắc Kinh muốn được đền đáp công lao, nhất là về kinh tế.
Trong viễn cảnh vãn hồi hòa bình, Bắc Triều Tiên cần nhân tài và vốn để phát triển, cộng đồng lưu vong tại Nhật hy vọng góp phần không nhỏ. Tổng cộng khoảng 650.000 người, chia làm hai phe, tuy hầu hết đến Nhật từ miền nam bán đảo. Phe chọn chế độ miền bắc, một phần vì ý thức hệ, một phần vì chống chế độ độc tài ở Seoul trước đây. Khoảng 100.000 đã hồi hương về miền bắc. Phần đông thất vọng vì bị nghi kỵ "tiêm nhiễm tư bản đồi trụy", bị bắt cải tạo. Một thiểu số may mắn hơn, trong đó có nữ ca sĩ Ko Young-hui, sinh tại Nhật, lọt vào mắt xanh của Kim Jong-il, là mẹ của chủ tịch Kim Jong-un hiện tại.
Trong bối cảnh phải hòa giải với Bắc Triều Tiên, thủ tướng Shinzo Abe tìm cách nối lại đối thoại. Cộng đồng Triều Tiên thân Bình Nhưỡng kỳ vọng vào tương lai tươi sáng, không còn bị xem là "tổ gián điệp" cho Bắc Triều Tiên.
Nhật báo độc lập cuối cùng hấp hối
Tại Cam Bốt, quyền tự do ngôn luận và báo chí bị tiêu diệt dần dần với một thủ đoạn tinh vi phối hợp tiền và áp lực.
Với tựa "những người của thủ tướng chiếm nhật báo độc lập cuối cùng Phnom Penh Post", nhật báo Libération trình bày tình hình bi quan cho nền tự do báo chí tại xứ chùa Tháp. Sau khi giải thế đảng đối lập Cứu Nguy Dân Tộc, bắt giam các lãnh tụ đối lập, thủ tướng Hun Sen, người cầm quyền liên tục từ hơn 30 năm qua, muốn tái đắc cử dễ dàng. Sự kiện nhật báo độc lập cuối cùng bị một nhà đầu tư thân cận với chế độ mua lại là cuộc tấn công lần thứ 1001 chống tự do báo chí. Trong bản xếp hạng của Phóng Viên Không Biên Giới, Cam Bốt mất 10 hạng, đứng hàng thứ 142 trên 180.
Cho dù chủ nhân mới, một nhà đầu tư Malaysia, cam kết tôn trọng tinh thần độc lập của nhật báo, nhưng Phnom Penh Post hoàn toàn im lặng trước tin cựu lãnh đạo đảng Cứu Nguy Dân Tộc Kem Sokha được thả vào ngày 07 tháng 05, dưới áp lực của Liên Hiệp Quốc.
Hiệp hội Nhà xuất bản Á Châu vừa đề cử bốn giải thưởng cho các phóng viên của Phnom Penh Post, nhưng phân nửa các tác giả đã ra đi. Áp lực ngầm buộc phóng viên từ chức là vũ khí.
Gaza : Những con diều lửa
Tại Gaza, trận chiến "diều giấy" bốc lửa đang đặt hai phe Palestine và Israel vào một phương trình nhức óc, theo báo Le Monde và Libération.
Một trận chiến khác giữa kẻ yếu chống kẻ mạnh đang diễn ra tại Trung Đông : diều giấy không phải là đồ chơi mà là vũ khí sát thương. Nhận định trên đây của phát ngôn viên quân đội Israel với Le Monde thể hiện mối lo ngại của Israel trước hình thức phản kháng tay không chống vũ khí. Giới trẻ Palestine thả diều giấy mang chất dẫn lửa từ Gaza bay sang Israel, đốt cháy tổn cộng 25 km vuông ruộng rẫy hoa mầu. Từ một tuần nay, quân đội Israel trả đũa lúc đầu bằng drone - thiết bị bay không người lái - bắn cảnh báo gần các nhóm thanh thiếu niên thả diều, nhưng không hiệu quả. Bây giờ không quân Israel phải dùng đến chiến thuật oanh kích ban đêm, tấn công vào các vị trí của tổ chức Hamas, kiểm soát Gaza và bị xem là thủ phạm kích động giới trẻ bạo động.
Tuy nhiên, theo Le Monde, những thủ lĩnh Hamas không có lý do gì mà không thúc đẩy giới trẻ Palestine, đang sống trong tuyệt vọng và chán chường vì tương lai bế tắc, tiếp tục tranh đấu bằng diều giấy, ít tốn kém mà lại gây được tiếng vang và làm đối phương sợ hãi.
World Cup 2018 : Gián điệp bóng đá
Vào lúc đội tuyển Pháp chuẩn bị đấu trận thứ hai tranh vòng loại Cúp Bóng Đá Thế Giới 2018 tại Nga, ban tham mưu đội tuyển Pháp "chơi trò gián điệp Nga", theo tường thuật của Le Figaro.
Trong một nước mà KGB có tiếng hiệu quả từ thời Liên Xô, nghề gián điệp không có gì là bí mật trên lãnh thổ Nga trong mùa bóng đá. Từ sau ngày rút thăm 01/12/2017, đoàn "điệp viên của bóng đá Pháp" đã tung ra ba nước : Úc, Peru và Đan Mạch để "tìm hiểu" và đáp ứng những yêu cầu của huấn luyện viên Didier Deschamps. Quan sát, điều nghiên các trận đấu của từng đối thủ trong suốt hai năm trở lại, phân tích, làm báo cáo chính xác và chi tiết là nhiệm vụ của ba chuyên gia "huấn luyện và giám sát". Một nhóm khác chuyên về băng video, điều nghiên cách tấn công và phòng thủ của mỗi đội tuyển đối thủ, thái độ khi mất banh, khi bị quả phạt đền gián tiếp, phạt góc, vai trò của thủ môn trước đường banh tấn công từ trên cao, khi nào thay thế cầu thủ tấn công …
Một trợ lý huấn luyện viên đội tuyển quốc gia cho biết thêm : Tất cả các thông tin này chỉ được thông báo "nhỏ giọt" cho các cầu thủ để tránh tình trạng "nhồi sọ" vô bổ. Nhược điểm của thế hệ cầu thủ trẻ là dễ mất tinh thần.
Thật ra, đội tuyển nào cũng có "gián điệp" và cuối cùng "ta, địch" đều biết rõ mọi bí mật của nhau.
Ngày Hội âm nhạc lần thứ 37
Hôm nay là ngày hội âm nhạc trên toàn nước Pháp và hơn 100 quốc gia khác trên thế giới. Tất cả báo Pháp đều dành nhiều trang để quảng cáo Ngày Hội âm nhạc lần thứ 37 (Solidays), mọi sinh hoạt đều tự do và miễn phí, theo sáng kiến của bộ trưởng văn hóa Pháp Jacques Lang vào năm 1982.
Tú Anh