 | Tổng quan: | 3091165 |
Cuba : Ánh hào quang của Fidel Castro tắt dần
Trong vô số các bài viết xung quanh việc nước Pháp đang bước vào một tuần mới đầy căng thẳng trong cuộc đọ sức giữa chính phủ và các công đoàn về cuộc cải cách hưu trí, trên trang quốc tế, báo Le Figaro có bài viết "Buổi hoàng hôn của tư tưởng Castro tại Cuba".
Fidel Castro và cách mạng Cuba. Ảnh minh họa
Bài viết cho thấy, 3 năm sau khi Fidel Castro ra đi, các lãnh đạo lịch sử của cách mạng cũng lần lượt qua đời, ảnh hưởng (của Cuba) trong vùng giảm đi.
Bài báo mở đầu bằng câu hỏi "Những đứa con của cách mạng đã quên Fidel Castro chăng ?". Năm nay, khi La Havana kỷ niệm 3 năm ngày mất của vị lãnh tụ vĩ đại (25/11/2016), "những hoạt động tưởng nhớ đến người cha đẻ của chủ nghĩa xã hội Cuba diễn ra rất thưa thớt. Báo chí chính thức chỉ nhắc đến những hoạt động tưởng nhớ trong các trường học hay trong giới y tế đang làm nhiệm vụ ở Venezuela và người ta nhắc đến những thời khắc kỷ niệm mà rất ít nói về những cống hiến".
Tờ báo nhận xét : "Thời đại con người đó ngự trị như chủ nhân của đất nước dường như đã lùi xa. Chỉ còn lại những tấm áp phích vàng úa theo thời gian của Fidel trong các tòa nhà chính phủ của Cuba, không có gì là phô trương".
Bài báo cho biết, mặc dù giờ đây, "Fidel vẫn được đông đảo dân chúng kính trọng, nhưng không còn ai sợ hãi khi nhắc đến tên ông". Fidel Castro chết đi, nhưng không có nghĩa là tư tưởng Castro cũng mất theo. Đa số các lãnh tụ lịch sử của cuộc cách mạng cũng đều ở tuổi gần đất xa trời. Nhiều người cũng đã lần lượt ra đi theo ông. Thế hệ chính trị còn lại bây giờ, tuy là những người được lựa chọn để kế tục sự nghiệp của Fidel Castro, nhưng phần đông họ muốn đất nước có được nhiều đồng đô la hay euro hơn là những bài diễn văn tràng giang đại hải về hệ tư tưởng.
Một dấu hiệu mà tác giả bài viết nhận thấy là, khác với cách đây 5-6 năm, ở Cuba giờ đây ra đường không còn thấy ai gọi nhau bằng "đồng chí" nữa. Tinh thần quốc tế của Castro cũng chìm xuống. Ở Châu Mỹ Latinh, các chính phủ cánh tả từng chịu ảnh hưởng của Cuba cũng lần lượt tan rã hay lâm vào khủng hoảng, từ Bolivia, Nicaragua cho đến Venezuela.
Nga : Một căn hộ cho con những nạn nhân thời Stalin
Theo Le Figaro, Tòa án Hiến pháp Nga, trong phán quyết ra hôm 10/12 đã chấp thuận bồi thường cho con cái những tù nhân của các trại cải tạo Goulag dưới thời cộng sản. Họ sẽ được quyền nhận một căn hộ tại Moskva.
Như mọi người đã biết, cuối những năm 1930, Liên Xô dưới thời Stalin, trong cuộc đại thanh trừng đối kháng, hàng trăm nghìn người bị quy kết là "kẻ thù nhân dân" đã bị đưa đi đầy hoặc hành hình. Phần lớn các cuộc trấn áp này diễn ra ở Moskva. Những người bị bắt đi đầy trong các trại tù Goulag đều bị tịch thu tất cả tài sản, nhà cửa. Những ai sống sót, mãn hạn tù đều bị cấm trở lại sinh sống trong các thành phố mà họ đã bị bắt.
Năm 1991, khi Liên Xô sụp đổ, một bộ luật để phục hồi nhân phẩm và đền bù cho các nạn nhân đã được thông qua. Đến năm 2005, điều luật này mới được phổ biến ở các vùng và thành phố Moskva. Phải đợi đến bây giờ, Quốc hội Liên bang Nga mới bắt đầu cho triển khai áp dụng luật. Theo Le Figaro, có khoảng vài trăm đến vài nghìn người, nay tuổi cũng khá cao, trên lý thuyết có thể được hưởng các quyền lợi đền bù theo luật trên. Dù sao thì việc đền bù này cũng cho thấy nạn nhân của những năm tháng kinh hoàng dưới thời Stalin cũng đã được thừa nhận.
Hội nghị COP25 vô ích ?
Một chủ đề thời sự quốc tế khác cũng thu hút sự quan tâm của các báo Pháp : Hội nghị khí hậu toàn cầu COP25 vừa khép lại tại Madrid cuối tuần rồi với ghi nhận thất bại.
Đáng chú ý là đánh giá của Libération : Hội nghị Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 25 này là kỳ họp lịch sử về khoảng cách giữa những nước dễ bị tác động bởi biến đổi khí hậu và những nền kinh tế lớn không có khả năng về trách nhiệm tài chính theo đúng tầm vóc của họ ; khoảng cách giữa những nội dung phát biểu của các chính phủ về tình hình khẩn cấp của khí hậu với thái độ của họ trong các cuộc đàm phán.
La Croix lấy làm tiếc về kết quả đáng thất vọng của COP25. Tuy nhiên, La Croix cũng ghi nhận dù không đạt được thỏa thuận để cứu khí hậu, "ngoại giao khí hậu dường như đã cố gắng hết sức để cứu vớt những gì còn có thể trong thỏa thuận Paris, vốn đang gặp nhiều khó khăn kể từ khi Hoa Kỳ tuyên bố rút ra. Đạt được thỏa thuận tối thiểu, COP25 đã tìm cách cứu vãn trước dư luận ý tưởng cho rằng các cuộc đàm phán không có được tiến bộ đáng kể nào nhưng cũng không đế nỗi vô ích hoàn toàn".
Tờ báo kết luận : "Các lãnh đạo cường quốc vẫn còn thiếu can đảm và sáng suốt khi bỏ mặc những cảnh báo của các nhà khoa học và những cam kết dấn thân của xã hội dân sự".
Thương chiến Mỹ - Trung : "Ngừng bắn tạm thời"
Về thời sự quốc tế, hầu hết các báo đều trở lại với thông tin Mỹ-Trung đạt thỏa thuận thương mại sơ bộ trong cuộc chiến thương mại giữa hai nước đã kéo dài hơn 2 năm nay mà vẫn chưa biết bao giờ mới kết thúc.
Mới chỉ đạt được trên bàn đàm phán, chưa bên nào đặt bút ký, nhưng Washington, đặc biệt tổng thống Mỹ Donald, hôm 13/12 đã hoan hỉ thông báo như vừa giành được thắng lợi to lớn. Giới quan sát tuy nhiên đón nhận thông tin này một cách thận trọng. Nhật báo Le Monde ghi nhận sự kiện bằng hàng tựa : "Thương mại : Lắng dịu giữa Trung Quốc và Mỹ". Theo Le Monde, Bắc Kinh đón nhận bước tiến mới này một cách thận trọng và có chút dè chừng. Báo chí chính thức Trung Quốc chỉ coi đó là đợt "ngừng bắn tạm thời". Một chuyên gia kinh tế của China Center for International Economic Exchange được Le Monde trích dẫn nhận định : "Cho đến giờ vẫn chưa có dấu hiệu tiến bộ nào về những vấn đề gai góc nhất của đàm phán, như việc Hoa Kỳ đặt lại về vấn đề trợ cấp của Nhà nước Trung Quốc". Trong khi đó, tờ báo kinh tế Les Echos đánh giá : "Thỏa thuận đầu tiên mong manh giữa Bắc Kinh và Washington".
Pháp : Cải cách hưu bổng, cuộc chiến Noel
"Cải cách hưu bổng", "đình công", "phong tỏa", các báo Pháp lại bắt đầu một tuần mới với những từ ngữ như vậy trên khắp các trang báo. Cuộc đọ sức giữa chính phủ và các công đoàn về chương trình cải cách hưu bổng bước vào một tuần lễ quyết định, trước kỳ nghỉ lễ Noel và đón năm mới, được nhiều báo ví von như là "cuộc chiến Noel".
Câu hỏi được dư luận Pháp quan tâm nhất hiện nay là đình công có tiếp tục cho đến tận kỷ nghỉ Noel hay không ? Liệu có tàu trong dịp Noel ? Nhật báo Le Figaro chạy tựa chính trên trang nhất : "Đình công và phong tỏa Noel : Cuộc chiến dư luận".
Theo tờ báo, chính phủ đang cố bám vào nguyên tắc ngừng đình công trong dịp lễ cuối năm. Trong khi đó, đợt biểu tình, đình công thứ 3 dự báo sẽ gây tê liệt hệ thống giao thông vào ngày mai (17/12). Người đình công dọa tiếp tục huy động trong dịp lễ Noel. Dựa vào dư luận, chính phủ gia tăng sức ép lên các công đoàn. Đây có thể coi là một chiến lược trong cuộc đọ sức giữa chính phủ và công đoàn. Theo một thăm dò dư luận của Viện Ifop thực hiện cho Le Figaro, 55% người được hỏi coi việc tiếp tục đình công trong dịp Noel là điều "không thể chấp nhận".
Chính phủ cũng như các công đoàn đều hiểu trận chiến dư luận sẽ là trọng điểm của tuần lễ quyết định trước Noel. Nếu như mục tiêu là cải cách đến cùng chế độ hưu bổng này thì chính phủ đang có 5 ngày để lật ngược tình thế theo hướng có lợi cho mình.
Xã luận của Le Figaro nhận định "Chính bây giờ là lúc cuộc chiến Noel đóng vai trò quan trọng. Các gia đình sẽ được đoàn tụ như lẽ thường ?" Có lẽ không, nhưng chính phủ và người dân Pháp tiếp tục giằng co.
Trong khi đó, xã luận nhật báo Libération, mang tiêu đề "Đọ sức", bình luận, một nỗi khốn khổ đang thịnh hành trong đời sống người dân Pháp. Dự báo bầu không khí xã hội tuần mới này cũng sẽ không khác gì tuần trước : Giao thông tiêp tục tê liệt vì đình công, lại chuỗi ngày dài với đi bộ, chen chúc chờ đợi tàu xe. Bệnh viện, tòa án, cửa hàng buôn bán, doanh nghiệp, cơ quan, không một lĩnh vực hoạt động nào tránh được. Người dân đã tìm mọi giải pháp tình thế để giảm thiểu ảnh hưởng của đình công biểu tình, nhưng vẫn không tránh được căng thẳng, mệt mỏi. Tờ báo nhấn mạnh : Với quyết tâm quyết của chính phủ, động thái cứng rắn của các công đoàn, sẽ không có giải pháp bất ngờ nào trong những ngày tới.
Anh Vũ
Quốc tang và tượng đài :
Một công viên mang tên nhà lãnh tụ độc tài Fidel Castrovới tổng mức đầu tư 115 tỉ đồng vứa được khánh thành rầm rộ ngày 15/09/2018 tại tỉnh nghèo như Quảng Trị. Trước đó, tại Quảng Bình, khu tượng đài của Fidel Castro đã được khai trương, quảng bá rộn ràng như niềm tự hào của hai tỉnh thuộc hàng nghèo nhất Việt Nam. Nếu cứ tiếp tục đà này, hình tượng Fidel Castro sẽ được Việt Nam "dựng dậy". Việc "dựng dậy" một hình tượng độc tài đã hơn 5 thập kỷ kìm hãm đất nước Cuba, bị thế giới nguyền rủa, đương nhiên gây sửng sốt và lo lắng cho người Việt Nam.
Tượng bán thân Fidel Castro được dựng lên trên những vùng đất nghèo khổ nhất của Việt Nam như Quảng Bình, Quảng Trị - Để làm gì ? Fidel Castro đã giúp gì cho nhân dân hai tỉnh này trong thời chiến tranh và sau chiến tranh ?
Việt Nam không thể không biết rằng trước đó, Quốc hội Cuba đã phê chuẩn luật không dựng tượng và đài tưởng niệm Fidel Castro, không dùng tên ông ta để đặt tên đường và những địa điểm công cộng.
Ngày 14/9, cũng tại Quảng Trị đã diễn ra Lễ kỷ niệm "45 năm ngày Lãnh tụ Cuba Fidel Castro thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam (1). Đến cử hành đại lễ là hai đoàn đại biểu cấp cao được dẫn đầu bởi những vị có quyền lực chỉ đứng ngay sau nguyên thủ. Phía Việt Nam có lãnh đạo các Bộ ngành trung ương, đặc biệt, có tới hai Ủy viên Bộ Chính trị dẫn đầu đoàn, một trong hai nhân vật này là ông Trần Quốc Vượng thường trực Ban Bí thư- nhân vật được đồn đoán là rất mật thiết với Trung Quốc và sẽ lên thay ông Nguyễn Phú Trọng nay mai.
Chỉ để kỷ niệm một lần Fidel Castro đặt chân đến vùng này cách đây đã mấy chục năm mà nhà cầm quyền đã lạm dụng tiền dân, làm đại lễ, xây công viên mang tên Fidel Castro, tượng đài... rình rang tốn kém hàng trăm tỉ vậy. Thế giới không đếm xuể những nhân vật quan trọng. Nhân vật quan trọng nào mà chẳng xăng xái đi lại vô số nơi. Nếu mỗi khi một nhân vật quan trọng đặt chân tới đâu thì nơi đó lại chi hàng vài trăm tỉ để xây công viên, tượng đài, làm đại lễ kỷ niệm ngày người đó đã đến...bằng tiền thuế của dân, thì người dân còn đâu đất sống ?
Năm 2016, khi Fidel Castro chết, "vinh quang" sánh vai với những nước bị xếp hạng tồi tệ nhất trên thế giới về nhân quyền, tự do và chỉ số phát triển như Triều tiên, Venezuela, Việt Nam đã buộc người dân để quốc tang ông ta vào ngày 4/12.
Fidel Castro chỉ là lãnh tụ của Cuba, không thể so sánh tầm quan trọng với một trong những cha đẻ của chủ nghĩa cộng sản và phe xã hội chủ nghĩa là Lê nin. Nhận thức thời đại đã ra khỏi u tối. Ở nhiều nước đã từng là cộng sản khác đã phá bỏ các tượng đài Lênin, Stalin... mà người ta gọi là những "hồn ma bóng quỷ" ám ảnh đất nước họ. Chỉ riêng Ukraine đã xóa bỏ hết 1.201 tượng đài Lênin qua chương trình "giải thoát khỏi chủ nghĩa cộng sản" của Tổng thống nước này (2). Đó là cách người dân bày tỏ thái độ ghê sợ, kiên quyết đoạn tuyệt với thể chế và con đường theo cộng sản phản tiến bộ của nhân loại.
Nhiều người đặt câu hỏi tại sao lãnh đạo Việt Nam lại bỗng dưng nồng nhiệt với Fidel Castro như vậy ?
Phong thánh cho "hồn ma bóng quỷ" ?
Fidel Castro là ai ?
Với những nước mà dân ở đó bị "tẩy não", thông tin bị bóp méo - chỉ chia "phe ta" và "phe địch", cách sùng bái lãnh tụ và "phong thánh" cho ai đó thường là ngược hẳn với tiêu chí của thế giới văn minh.
Fidel Castro là "Một nhà độc tài tàn bạo. Di sản mà ông ta để lại là di sản của các đội xử bắn, trộm cắp, những gian khổ vượt ngoài sức tưởng tượng, dân nghèo đói và bị tước các quyền làm người căn bản - Nhận định của Tổng thống Donald Trump (3). Số người bất đồng chính kiến, tù chính trị bị giam giữ tại Cuba có lúc lên khoảng 80 ngàn người.
Những nhà độc tài tồn tại dù chỉ một vài giờ cũng có thể gây nạn lớn cho đất nước. Độc tài ở trên ngôi vị và sống quá lâu càng là đại thảm họa của loài người. Fidel Castro chỉ chịu trao quyền cho em ruột vào năm 2006 khi đã ốm đau kiệt sức. Một thể chế chính trị tuyên bố là theo lý tưởng cộng sản và xã hội chủ nghĩa mà lại tham quyền cố vị, dùng bạo lực để giữ chặt lấy quyền lực và chỉ "truyền ngôi báu" cho người ruột thịt thì làm sao còn có thể lòe bịp được thiên hạ !
Những số liệu nói lên tất cả. Khi Fidel Castro lên cầm quyền qua một cuộc đảo chính, GDP bình quần đầu người của Cuba là 2.067 USD/năm, cùng thời điểm, Puerto Rico là 3.239. Sau 40 năm, đến 1999, Cuba hầu như "giẫm chân" tại chỗ, với 2.307 USD, trong khi Puerto Rico đã đạt 13.738 USD. Với Lý Quang Diệu thì khác biệt là thiên đường và địa ngục. Ông lên cầm quyền Singapore năm 1965 -khi đất nước này thua xa Cuba mọi mặt, không tài nguyên kể cả nguồn nước sạch cũng rất hiếm nhưng sau 35 năm- năm 1990, GDP đã tăng tới 2.800 lần. Cuba bị xếp hạng 177 trong chỉ số tự do kinh doanh và thậm chí không được đứng trong danh sách 189 nền kinh tế của Worl Bank ! Từ 1959-1989, Fidel Castro duy trì Cuba chủ yếu bằng khoảng 100 tỉ USD viện trợ từ Liên xô (4).
Đằng sau vẻ ngoài giản dị, suốt đời vì cách mạng và nhân dân của Fidel Castro là sự hưởng thụ xa hoa cho tới chết. "La Vie cachée de Fidel Castro" – cuốn sách được viết bởi một sĩ quan cận vệ Juan Reinaldo Sanchez và một đầu bếp tiết lộ đã chứng minh điều đó. Nhiều tư liệu báo chí đã công bố rằng Fidel Castro dùng quyền lực để thu hút phụ nữ và buộc họ chấp nhận cuộc sống trong bóng tối để ông ta "đóng vai "cha già dân tộc". Ông ta có ít nhất năm người vợ, hàng trăm người tình và rất nhiều những đứa con ngoài giá thú (5).
Đánh tráo "Địa ngục -Thiên đàng" :
Nhà cầm quyền Việt Nam muốn đẫn dắt dân chúng đi theo con đường tăm tối như Cuba ? Muốn ngu dân thêm nữa để dễ bề đàn áp và cai trị trong thời gian sắp tới ?
Khi Fidel Castro chết, nhiều người Cuba đã ăn mừng. Ông ta bị tố cáo là bội tín với người dân Cuba. Ông ta long trọng tuyên bố là lật đổ chế độ độc tài để đem lại tự do và ấm no hạnh phúc cho nhân dân nhưng lại nhấn chìm Cuba trong một thể chế chính trị còn độc tài, tàn nhẫn hơn chế độ mà ông ta đã lật đổ. Đến tận khi Fidel Castro. ốm và giao quyền, Raul Castro mới dám thay đổi tí chút : cho dân mua computer, đầu DVD và lò vi sóng, được phép dùng điên thoại di động.
Vậy Việt Nam tôn vinh Fidel Castro nhằm mục đích gì ?
Đương nhiên, rất dễ dàng để nhận thấy "âm binh" lấp ló trong cái "miếu thờ" ấy, khi Việt Nam khi liên tục đổ tiền của để "phong thánh" cho Fidel Castro.
Chọn đưa Fidel Castro lên "thánh", phải chăng nhà cầm quyền muốn đưa con tàu Việt Nam thẳng tiến theo một "kẻ hoa tiêu ngoài thì mặc quần áo hàng mã lòe lẹt giấu hồn ma bóng quỷ bên trong", che mờ mắt cho dân lao xuống vực sâu, để lại mọi quyền lực, của cải cho nhóm độc tài tham nhũng tha hồ tung tác ?
Phong thánh cho Fidel Castro phải chăng không ngoài mục đích củng cố thể chế độc tài cộng sản, tiến một bước "vua hóa"các Tổng bí thư ? Khủng bố thay, Fidel Castro, Kim Jong-un, Tập Cận Bình... đều đã dùng bạo lực để trở thành "Vua đỏ" trọn đời. Không loại trừ ai đó ở Việt Nam đang gấp rút đi theo tham vọng đó.
Đánh tráo Địa ngục - Thiên đàng, gọi nô lệ là tự do, gọi hồn ma bóng quỷ là thánh nhân, đó là thủ pháp tuyên truyền dối trá mà công luận không khó gì để nhận diện.
Rước thêm "hồn ma bóng quỷ" độc tài về ngự trong lư hương tại gia sẽ là việc làm nguy hiểm. khiến cho đất nước bị ám ảnh, bi thảm, làm Việt Nam càng thêm mất uy tín trên thế giới .
Có một kinh nghiệm để xử sự với những tượng đài "hồm ma bóng quỷ "kiểu này. Ông Avakov, Bộ trưởng Nội vụ Ukraine, đã viết bằng tiếng Nga trên tài khoản Facebook của ông khi nói về việc giật đổ tượng Lê nin :’.
"Lenin à ? Hãy để ông ta sụp cho rồi…", ông viết, "Miễn là người dân không bị thương. Miễn là biểu tượng cộng sản đẫm máu này không gây hại cho thêm nạn nhân nào nữa khi nó sụp" (6).
Võ Thị Hảo
Nguồn : RFA, 19/09/2018 (vothihao's blog)
(2) https://vn.sputniknews.com/politics/201610242515632-ukraina-pha-huy-tuon...
(3) https://www.bbc.com/vietnamese/world-38122272
(4) Theo Thụy Mi-Bắc Việt Nam 28/11/2006, tổng hợp từ Le Figaro và Libération 26/11/2016
(5) https://www.danluan.org/tin-tuc/20161129/fidel-castro-ke-doc-tai-song-lau
(6) https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam/2014/09/140929_kharkiv_lenin_stat...
Vụ con trai Fidel Castro tự sát và hoàng hôn của chế độ Cuba
Tác giả Christian Makarian trong bài viết "Vụ tự sát trong gia đình Castro"đăng trên L’Express nhận định : việc người con trai của lãnh tụ Cuba Fidel Castro tự kết liễu cuộc đời là một chỉ dấu chính trị.
"Fidelito", con trai cả của cố chủ tịch Cuba Fidel Castro, tự sát ở tuổi 68. ADALBERTO ROQUE / AFP
Đó là người nối dõi duy nhất có ngoại hình giống y Fidel Castro. Trong số những người con trong và ngoài giá thú mà lãnh tụ Cuba để lại, Fidelito cũng là người duy nhất tìm đến cái chết ở tuổi 68. Người ta biết được sự kiện này qua một thông cáo ngắn gọn : "Tiến sĩ khoa học Fidel Castro Diaz-Balart, đã được một nhóm bác sĩ chăm sóc từ nhiều tháng qua do bị trầm cảm nặng nề, đã tự sát sáng nay 01/02/2018".
Theo tác giả, bản thân vụ tự tử này cho thấy sự trượt dốc của chế độ Castro - dường như không thể nào vực dậy được nếu không thay đổi triệt để đường lối. Cuộc đời của Fidelito là sự tóm lược kinh nghiệm thảm hại của chủ nghĩa mác-xít Cuba. Cái chết của ông như một sự biểu hiện về chính trị, nhấn mạnh đến sự vô nghĩa của một ý thức hệ cằn cỗi mà một giai cấp phải bám vào – một viễn cảnh tuyệt vọng.
Fidelito được biết đến rất sớm. Năm 1959, trong một cuộc phỏng vấn hết sức nổi tiếng do kênh truyền hình CBS thực hiện, nhà cách mạng có bộ râu quai nón đang thách thức Hoa Kỳ, xuất hiện trên màn hình với bộ pyjama. Để trấn an công chúng Mỹ, Fidel bỗng dưng bế cậu bé Fidelito, cũng đang mặc đồ ngủ, giơ lên cao.
Nhưng tình phụ tử chỉ ở ngoài mặt… Fidel không quan tâm lắm đến con cái, ngược lại với chủ tịch hiện nay, ông Raul Castro là người cha rất có trách nhiệm của bốn đứa con. Raul cũng có một thời gian mang cháu Fidelito về chăm sóc.
Sau khi học ngành vật lý nguyên tử ở Liên Xô dưới một cái tên giả, trong một trường đại học dành riêng cho con cái quan chức lớn, Fidelito trở về Cuba, tiếp tục làm công tác nghiên cứu khoa học và đến năm 1980 trở thành người lãnh đạo CEA (Trung tâm nghiên cứu về nước Mỹ). Nói thạo tiếng Nga, ông cưới cô Olga Smirnova, có hai con là Fidel Antonio và Mirta Maria.
Năm 1992, Fidelito bỗng dưng bị chính cha mình tước chức vụ. Fidel Castro tuyên bố một cách nghiêm khắc : "Fidelito không phải từ chức mà bị cách chức : Cuba không phải là một nước quân chủ !". Sau đó nhà khoa học bị trầm cảm nặng, kéo theo một chuỗi ngày suy sụp, dù người ta đã cho ông một chức vụ ngồi chơi xơi nước là phó chủ tịch Viện hàn lâm khoa học Cuba.
Số phận của Fidelito cho thấy sự thô bạo của chế độ cộng sản Cuba. Mẹ ông, bà Mirta Diaz-Balard, vợ đầu của Fidel Castro vốn là thành viên một gia đình đông đúc. Do đó Fidelito có người anh em họ là dân biểu Mỹ Mario Diaz-Balart, một nhân vật chống chế độ Castro kịch liệt. Ông Mario rất ủng hộ Donald Trump, gần đây tuyên bố "mọi người đã đánh giá không đúng về tổng thống Trump" - người mà hồi tháng 6/2017 đã hủy bỏ thỏa thuận xích gần lại với Cuba do ông Barack Obama ký kết.
Tác giả Christian Makarian kết luận, như một thách thức cuối cùng đối với người cha đã đưa ra khẩu hiệu nổi tiếng "Tổ quốc hay là chết", Fidelito đã chọn cái chết lạnh lẽo, thay cho Tổ quốc xã hội chủ nghĩa dưới ánh mặt trời nhiệt đới.
Trí thức Pháp bị Mao mê hoặc như thế nào ?
Cũng liên quan đến ý thức hệ cộng sản, Le Point có bài phỏng vấn chuyên gia François Hourmant, tác giả cuốn "Những năm tháng mao-ít tại Pháp". Nhiều trí thức Pháp trong thời kỳ từ 1966 đến 1976 đã bị Mao Trạch Đông mê hoặc như thế nào ?
Theo ông Hourmant, từ khi khởi đầu cuộc Trường Chinh, Mao trở thành một biểu tượng cách mạng, một con người hành động theo kiểu Fidel Castro hoặc Che Guavara. Việc phổ biến quyển Sách Đỏ tại Pháp với giá rất rẻ cũng giúp nâng Mao Trạch Đông lên hàng lý thuyết gia cách mạng, bên cạnh Lenin và Stalin.
Cuộc chiến tranh Việt Nam mang lại một luống gió mới "chống đế quốc". Vụ Budapest và bản báo cáo Khrouchtchev năm 1956 đã khiến Liên Xô gây thất vọng nơi những người mác-xít. Cuộc Cách mạng văn hóa do Mao Trạch Đông tung ra năm 1966 mang lại tia hy vọng : được tuyên truyền là một phong trào đột xuất của quần chúng, chiến dịch này giúp Trung Quốc gây tiếng vang lớn, qua mặt cả Cuba. Mốt cổ áo kiểu Mao được nhiều nhà tạo mốt lừng danh của Pháp lăng-xê.
Nhiều trí thức, chính khách tên tuổi Pháp được mời sang Trung Quốc, được Bắc Kinh hậu đãi. Đa số khám phá ra rằng giấc mơ bình đẳng mà trong sâu thẳm tâm hồn họ luôn tin, vẫn chỉ là giấc mơ, nhưng "há miệng mắc quai". Bên cạnh đó, một số vẫn còn ảo tưởng. Tác giả Simon Leys sau khi can đảm tung ra cuốn "Bộ áo mới của Mao chủ tịch" năm 1971, tố cáo sự tàn bạo của Cách mạng văn hóa và sự mù quáng của những người tôn sùng Mao, đã bị đả kích dữ dội.
Tựa chính báo Pháp : Thế vận hội Pyeongchang, bitcoin…
Trang nhất tuần báo L’Express chạy tựa "Để hiểu bitcoin" với các câu hỏi được đặt ra : Liệu có thể hưởng lợi từ đồng tiền ảo này, hay nên nghi ngại ? Và các ngân hàng và Nhà nước chừng như không theo kịp thời sự ?
Le Point tuần này đăng chân dung Laurent Wauquier, thủ lãnh đảng cánh hữu Những Người Cộng Hòa, mà tờ báo nhận định là người làm cho tổng thống Emmanuel Macron e sợ.
L’Obs báo động về "Những xu hướng hằn thù mới đối với người Do Thái", với những bài phóng sự tại Đức, Bỉ, Thụy Điển và Pháp.
Le Courrier International dành chủ đề cho "Hàn Quốc, Thế vận của đối thoại" với nhận định tổng thống Moon Jae-in trông cậy vào Olympic Pyeongchang vừa khai mạc ngày thứ Sáu 09/02/2018 để đánh bóng lại hình ảnh một trong những nền dân chủ hiếm hoi ở Châu Á.
Moon Jae-in, người mơ mộng bướng bỉnh
Trước hết về tống thống Hàn Quốc, Le Point nhận định "Ông Moon, người mơ mộng bướng bỉnh".
Theo một người có trách nhiệm ở Phủ tổng thống Hàn Quốc, hồi đầu tháng 11/2017, trong cuộc hội đàm với người đứng đầu nước Mỹ, ông Donald Trump có hỏi ông Moon Jae-in là "Ngoài Bắc Triều Tiên, ông còn đang lo lắng điều gì khác ? Tôi có thể giúp ông được không ?". Dù rất muốn trả lời "Điều đáng lo nhất của tôi chính là ông !", nhưng ông Moon lại thổ lộ "Đó là Thế vận hội mùa đông". Donald Trump đồng ý giúp, và gởi phó tổng thống Mike Pence đến hỗ trợ.
Ba tháng sau, giấc mộng của ông Moon trở thành sự thật. Nhưng nhiều chiến lược gia Mỹ lo lắng, liệu tổng thống Hàn Quốc có rơi vào bẫy, làm lỏng lẻo đi liên minh Seoul-Washington, nhờ đó Bắc Kinh và Bình Nhưỡng thủ lợi lớn ? Để trấn an, Moon Jae-in đòi hỏi việc phi hạt nhân hóa phải nằm trong chương trình nghị sự liên Triều.
Ông cố làm mọi cách để qua sự kiện Olympic tái lập được kênh liên lạc với Bình Nhưỡng, điều kiện cần thiết để tiến đến một hội nghị thượng đỉnh với Kim Jong-un. Nhưng không phải bằng mọi giá, "không mở thượng đỉnh chỉ để có được thượng đỉnh". Moon Jae-in không muốn bước theo vết xe đổ của người tiền nhiệm Roh Moo-hyun – viện trợ ồ ạt cho Bắc Triều Tiên nhưng không được đáp lại bao nhiêu.
Thời gian không còn nhiều đối với một tổng thống mà Hiến Pháp cấm tái ứng cử. Nhà nghiên cứu Kim Ji-yoon, Viện nghiên cứu Châu Á ở Seoul cảnh báo : "Ông Moon có hai năm để thành công, sau đó sức bật sẽ không còn nữa". Trừ phi Thế vận hội mang lại được phép lạ.
Dân chủ có thể đi liền với văn hóa Khổng giáo
Trong hồ sơ về Olympic Pyeongchang, Le Courrier International dịch bài báo của tờ Kyunghyang Shinmun cho rằng "Người Hàn Quốc phải tỏ ra gương mẫu". Nhật báo xuất bản tại Seoul vui mừng nhận định, dân chủ có thể hòa hợp với văn hóa Khổng giáo, mà những sự kiện chính trị chấn động gần đây tại nước này đã chứng tỏ.
Tác giả nhắc lại cuộc tranh luận năm 1994 giữa thủ tướng Singapore thời đó là ông Lý Quang Diệu và ông Kim Dae-ung, thủ lãnh phe đối lập dân chủ Hàn Quốc. Ông Lý cho rằng Khổng giáo vốn độc đoán, giúp phát triển kinh tế nhưng không phù hợp với nền dân chủ. Nhưng ông Kim phản bác, nói rằng dân chủ không phải là một loại văn hóa, mà là một giá trị phổ quát của lịch sử nhân loại.
Về sức mạnh phong trào quần chúng và cách điều hành nhà nước dân chủ, thì Singapore, Trung Quốc và thậm chí Nhật Bản tỏ ra yếu hơn Hàn Quốc, nếu so sánh với tầm vóc kinh tế. "Cuộc cách mạng nến" tại Hàn Quốc năm 2017 cho thấy rõ điều đó. Bài xã luận của tờ Financial Times hôm 29/08/2017 khẳng định "Dân chủ và kinh tế đều tiến triển" tại nước này, sau vụ tư pháp kết án cựu tổng thống và người kế nghiệp Samsung - tập đoàn uy lực nhất nước.
Hàn Quốc cũng gặp phải các vấn đề bất bình đẳng xã hội, dân số lão hóa… như đa số các quốc gia phát triển. Nhưng nếu các nước này tiết giảm vai trò của Nhà nước, thì ông Moon lại mở rộng, đồng thời áp dụng các biện pháp tự do hóa. Theo Bloomberg, chính sách này có cơ thành công, vì nền tài chính Hàn Quốc khá lành mạnh, và phúc lợi xã hội cũng tương đối. Hãng tin bày tỏ hy vọng Hàn Quốc giải quyết được những vấn đề kinh tế một cách dân chủ.
Bốn chàng ngự lâm pháo thủ của Donald Trump
Liên quan đến Hoa Kỳ, L’Express nói về "John Kelly, ông từ giữ đền của Donald Trump". Là cựu tướng lãnh trong chiến tranh Iraq, John F.Kelly đã được đôn lên làm chánh văn phòng Nhà Trắng, một chức vụ chủ chốt tại Phủ tổng thống.
Có cách nói năng điềm tĩnh, khuôn mặt thản nhiên, rất tự chủ, ông Kelly không cần phải cao giọng để buộc người ta lắng nghe. Bốn mươi lăm năm phục vụ ở thủy quân lục chiến và tài lãnh đạo bẩm sinh khiến vị tướng bốn sao trở thành một huyền thoại, được cả phe Cộng Hòa lẫn Dân Chủ kính nể. Vị tướng về hưu 67 tuổi có sức khỏe rất tốt : ông có thể hít đất liên tục 200 cái một cách thoải mái.
Với chức vụ chánh văn phòng Nhà Trắng (chief of staff), ông John Kelly, được gọi thân mật "Kel", là cố vấn thân cận nhất của tổng thống. Chính ông là người quyết định xem ai được bước vào Phòng Bầu dục. Ông thương lượng với Quốc Hội, tiếp xúc trực tiếp với các nguyên thủ nước ngoài, là người duy nhất ở bên cạnh tổng thống trong những quyết định quan trọng. Từ khi nhậm chức hôm 31/12/2017, ông đã lập lại trật tự ở "West Wing", khu vực trước đây là nơi tranh giành ảnh hưởng của ba phe : Steve Bannon, cặp vợ chồng Ivanka, và người tiền nhiệm của ông là Reince Priebus. Nay thì tất cả những ai muốn nói chuyện với tổng thống phải được chánh văn phòng thông qua, kể cả cô con gái cưng Ivanka của ông Trump !
Tổng biên tập tạp chí The Atlantic nhận định, nếu Nhà Trắng không còn lộn xộn như trước, phần lớn là do công lao của Kelly và hai vị tướng khác. Đó là H.R. McMaster, cố vấn an ninh quốc gia ; và James Mattis, bộ trưởng Quốc Phòng, trước đây là sếp của ông Kelly. Ngoài ra còn phải kể thêm tướng Joseph Dunford, tổng tham mưu trưởng quân đội. Bốn vị tướng uy tín này là "bốn chàng ngự lâm pháo thủ" của tổng thống.
Xuất thân từ một gia đình công giáo bình dân gốc Ireland, chàng thiếu niên Kelly từng du lịch xuyên nước Mỹ bằng cách đi nhờ xe. Thích phiêu lưu, ông trở thành thủy thủ tàu vận tải năm 1970, và chuyến hải hành đầu tiên của Kelly là nhằm giao 10.000 tấn bia cho Việt Nam. Sau đó ông gia nhập thủy quân lục chiến, leo dần từ lính trơn lên đến chức vụ ngày hôm nay.
Gần đây theo lời đồn đãi Donald Trump do bất đồng quan điểm với John Kelly, có nặng lời về ông. Nhưng cũng theo tin đồn, là bốn chàng ngự lâm pháo thủ có bí mật cam kết với nhau, nếu một người rời chức vụ thì tất cả sẽ từ chức cùng một lúc. Do đó tổng thống khó thể tự tiện xuống tay.
Thụy My
