Thông Luận

Rafah, "cô bé napalm" Việt Nam và chiến tranh truyền thông

Le Figaro ngày 04/06/2024 nhận định "Israel đã thua trong cuộc chiến truyền thông" và đưa ra ví dụ, video những căn lều trong trại tị nạn Rafah bốc cháy do Israel không kích hôm 26/05 đã gây sốc cho dư luận.

Hỏa hoạn bùng lên sau khi Israel oanh kích vào khu tị nạn người Palestine ở Rafah để trả đũa việc Hamas bắn hỏa tiễn vào Tel Aviv. Ảnh cắt từ video ngày 26/05/2024. Reuters - Reuters TV

Cũng như Việt Nam Cộng Hòa, Israel thua thiệt về truyền thông

Trong thời đại ai cũng có smartphone và các hình ảnh ngay lập tức được đăng lên mạng xã hội, những cuộc chiến tranh lớn ngày nay không diễn ra trong lặng lẽ. Thông tin về những hành động tàn bạo của quân phiệt Nhật ở Nam Kinh hồi tháng 12/1937 phải mất nhiều tuần lễ mới đến tai phương Tây. Ngày nay những vụ sát hại thường dân đều được biết đến, gây xúc động cho quốc tế.

Vai trò chủ chốt của thông tin nổi bật nhất trong chiến tranh Việt Nam (1964-1975). Ban đầu, công luận Mỹ ủng hộ cuộc chiến chính nghĩa, do Bắc Việt cộng sản xâm lăng Nam Việt. Nhưng những bài báo do các phóng viên chiến trường - được tự do lên trực thăng của Không quân hay Hải quân Mỹ - gởi về, rốt cuộc lại cho thấy Goliath Mỹ với B-52 tấn công vào các David Việt Nam, mọi người đều nhớ đến hình ảnh một bé gái bị phỏng vì bom napalm kinh hoàng chạy trên đường. Những phóng sự loại này khiến dư luận xoay chiều, Quốc hội Mỹ bỏ rơi Việt Nam Cộng Hòa dẫn đến thất thủ.

Video được phổ biến rộng rãi về vụ oanh kích trại tị nạn Palestine làm 45 người chết có thể so sánh với bức ảnh Kim Phúc nạn nhân bom napalm. Hành động của Israel nhằm trả đũa việc Hamas từ Rafah bắn hỏa tiễn vào khu dân cư ở Tel-Aviv nhưng không có ai thiệt mạng nhờ hệ thống Vòm Sắt. Dư luận thế giới chỉ nhìn thấy hình ảnh thường dân Palestine đã phải sơ tán nhiều lần nay bị chết cháy trong lều. Pháp cho rằng vụ oanh kích là "không thể chấp nhận", trước mắt đã loại Israel ra khỏi triển lãm quốc phòng Eurosatory từ 17 đến 21/06. Trong khi ban đầu Paris hoàn toàn đứng về phía Nhà nước Do Thái, thậm chí tổng thống Emmanuel Macron còn đề nghị lập liên minh quốc tế chống Hamas.

Vì sao Trung Quốc bám vào thị trường Mỹ dù phải qua nước thứ ba ?

Trên lãnh vực kinh tế, Les Echos phân tích "Trung Quốc đã tránh được chính sách bảo hộ của Mỹ như thế nào", sau khi Washington đánh thuế cao vào hàng Trung Quốc. Xe hơi điện Trung Quốc sẽ phải chịu thuế 100%, bình điện lithium ion 50%, pin mặt trời và chất bán dẫn 25%. Bắc Kinh đã chuyển hướng một phần sang Châu Âu, xuất khẩu sang châu lục tăng 38%, nhưng điều này chưa đủ để giải thích thặng dư thương mại của Trung Quốc.

Theo nhà kinh tế Denis Ferrand, cùng với xuất khẩu sang Hoa Kỳ giảm, xuất sang Việt Nam và Mexico lại tăng cao. Như vậy các công ty Trung Quốc vẫn giữ được thị trường Mỹ qua việc chuyển tải sang nước khác. Có ba động cơ khiến Trung Quốc vẫn xuất ồ ạt sang Mỹ dù phải qua trung gian.

Thứ nhất là không có thị trường quy mô nào có thể thay thế Hoa Kỳ, trong khi hàng công nghiệp Trung Quốc quá thừa, tương đương với sản lượng của 9 quốc gia kỹ nghệ hàng đầu khác cộng lại. Thứ hai, người tiêu thụ Mỹ vẫn thích dùng hàng Trung Quốc. Năm 2022, thương hiệu giá rẻ Shein đã trở thành nền tảng bán trang phục trên mạng hàng đầu tại Hoa Kỳ. Thứ ba, tính cạnh tranh của hàng Trung Quốc đã tăng lên. Giá thành sản xuất hàng công nghiệp từ 2021 tại Hoa lục giảm 3,7%, nhưng lại tăng 9% ở Mỹ, và 12,7% ở khu vực đồng euro. Thêm vào đó, đồng nhân dân tệ giảm giá 12% so với đồng đô la, đã bù đắp lại việc tăng thuế hải quan.

Ukraine chiếm lại vị trí cũ trong xuất khẩu ngũ cốc

Cũng về kinh tế, Les Echos nhận thấy Ukraine đã tìm lại được vị trí về ngũ cốc trên thị trường thế giới. Dù đang trong cuộc chiến vệ quốc, Kiev đã biết thích ứng việc sản xuất và hậu cần để xuất khẩu. Kể từ cuối năm qua, mỗi tháng Ukraine xuất khẩu được trên 7 triệu tấn ngũ cốc các loại, tương đương với trước khi bị xâm lược. Thành tích này càng đáng kể khi những vùng đang bị quân Nga chiếm đóng ở miền đông chiếm đến 21% lượng lúa mì, 17% lúa mạch và 19% hướng dương.

Đẩy lùi hạm đội Nga, Kiev đã giữ an toàn được hành lang ngũ cốc ở Hắc Hải ; bên cạnh đó là vận chuyển bằng đường bộ và đường sông theo dòng Danube. Tờ báo cho biết nhu cầu ngũ cốc của thế giới không ngừng tăng lên, Ai Cập, Indonesia và Thổ Nhĩ Kỳ là ba khách hàng lớn nhất, Việt Nam, Philippines và Thái Lan cũng đang trở thành các nhà nhập khẩu hàng đầu.

Mexico lần đầu tiên có nữ tổng thống

Sự kiện bà Claudia Sheinbaum trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Mexico được tất cả các báo đề cập đến. Đất nước mà mỗi ngày có trung bình 10 phụ nữ bị sát hại năm 2023 theo Liên Hiệp Quốc, vừa bầu bà Claudia Sheinbaum, 61 tuổi làm tổng thống với tỉ lệ đến gần 60%. Nhà khoa học cánh tả hưởng lợi từ uy tín của tổng thống mãn nhiệm Andrés Manuel López Obrador (Amlo), và đảng của bà giữ được đa số ở Quốc hội. Bà hứa hẹn sẽ không làm cử tri thất vọng, xây dựng được một Nhà nước phúc lợi thực sự. Trả lời phỏng vấn của Libération vài ngày trước khi đắc cử, bà Sheinbaum cho biết sẽ tiếp tục chính sách xã hội của người tiền nhiệm, với các mục tiêu giáo dục, năng lượng tái tạo và phụ nữ.

Vấn đề là làm thế nào chuyên gia về năng lượng, thành viên của GIEC trong những năm 2000, có thể ghi được dấu ấn, trong khi vết đen của Amlo là bạo lực lan tràn từ hơn hai thập niên. Hiện nay tại Mexico bình quân mỗi ngày có 80 vụ sát nhân, trong đó 75% do các tổ chức tội phạm đôi khi kiểm soát cả những vùng đất rộng lớn. Cuộc chiến chống các tập đoàn ma túy do cựu tổng thống Felipe Calderón tiến hành năm 2006 đã làm trên 450.000 người chết và 100.000 người mất tích ; nhưng không mấy kết quả vì các nhóm vũ trang buôn lậu cocaine và fentanyl đã trở thành những tập đoàn tội phạm đa quốc gia.

Chuyên gia Michael Shifter của Diálogo Interamericano nhận định nếu Claudia Sheinbaum không chận được tình trạng này, sẽ rất khó tiến hành những cải cách xã hội và kinh tế. Một nhiệm vụ khổng lồ, nhất là các tập đoàn ma túy còn khai thác thêm một lãnh vực khác : bóc lột và cướp bóc hàng trăm ngàn di dân đi qua Mexico để hướng đến giấc mơ Mỹ. Một quan ngại khác là khả năng ông Donald Trump trở lại nắm quyền, một tháng sau khi bà Sheinbaum nhậm chức.

Nam Phi : ANC mất đi hào quang sau apartheid

Về một cuộc bầu cử khác tại Châu Phi, Le Monde nhấn mạnh "Nam Phi : Giờ của sự thật cho ANC". Sau cuộc bầu cử ngày 29/05, đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) đạt được kết quả thấp nhất trong lịch sử và lần đầu tiên phải chia sẻ quyền lực.

Giấc mơ của Nelson Mandela liên quan đến lời hứa "một cuộc sống huy hoàng cho mọi người. Ba mươi năm sau sự sụp đổ của hệ thống apartheid và sự thành lập chế độ dân chủ ở Nam Phi mà ANC là nhân tố chính, đảng này chỉ giành được chưa đầy 40% số phiếu so với trước đây là 70%, mất đi vai trò lịch sử. Tuy vẫn là đảng lớn nhất, ANC đã bị cử tri trừng phạt vì thất bại trong việc làm giảm hố sâu ngăn cách giữa các tầng lớp xã hội. Nam Phi không chỉ là quốc gia bất bình đẳng nhất thế giới, mà tình trạng này còn trầm trọng hơn sau khi chủ nghĩa apartheid chấm dứt.

Tỉ lệ thất nghiệp 32,9% nằm trong số cao nhất thế giới, tỉ lệ tội phạm cũng vậy, nhất là nạn sát hại phụ nữ. Những vụ cúp điện liên tục làm thiệt hại cho nền kinh tế và dân chúng tức giận, cơ sở hạ tầng xuống cấp do không được đầu tư. Tiền từ ngân sách bị lãng phí, đặc biệt sau khi Jacob Zuma lên làm tổng thống năm 2009, nguồn lực quốc gia bị phe nhóm chính khách tham nhũng và tài phiệt bất lương cướp đoạt. Ngay cả các cơ chế để hỗ trợ người da đen cũng bị tham ô.

Được bầu lên năm 2017 với lời hứa một "buổi bình minh mới", tổng thống Cyril Ramaphosa, 71 tuổi, nhà cựu hoạt động nghiệp đoàn trở thành doanh nhân giàu có, cố gắng chỉnh đốn nhưng không thành công. Ông Zuma, bị cấm tranh cử do bản án hình sự, lập ra đảng Umkhonto we Sizwe, giành được nhiều phiếu nhất là ở tỉnh Kwazulu-Natal quê hương, cho thấy xu hướng dân túy sắc tộc đáng ngại. Trong khi đường hướng lâu nay của ANC là chống phân biệt chủng tộc. Cùng với mối đe dọa này, lần đầu tiên ANC phải liên minh hoặc với phe dân túy cực tả, hoặc với đối lập cánh trung. Một thách thức lớn cho các chính khách Nam Phi để xứng đáng với di sản của Mandela.

ADN làm nên điều kỳ diệu cho tử sĩ D-Day

Nhân kỷ niệm D-Day, ngày Đồng minh đổ bộ xuống Normandie giải phóng nước Pháp và Châu Âu, Le Figaro thuật lại chuyện hậu trường khoa học hình sự, đã nhận diện được những người hùng bị bỏ quên trong Đệ nhị Thế chiến. Tám mươi năm sau chiến dịch Overload lịch sử với 150.000 chiến binh Đồng minh tham gia, trong đó 10.600 quân nhân tử trận ngay trong 24 giờ đầu tiên, các nhà điều tra trong chiếc áo blouse trắng vẫn tiếp tục làm việc để nhận diện những chiến sĩ vô danh đã ngã xuống trên chiến trường.

Chẳng hạn trung úy Nathan Baskind của quân đội Mỹ đổ bộ xuống Utah Beach cùng với tiểu đoàn xe tăng 899 ; chiếc jeep bị đạn pháo Đức bắn trúng, không tìm thấy xác anh. Năm 2023, hai tổ chức phi chính phủ chuyên tìm mộ lính Mỹ gốc Do Thái qua tham khảo tài liệu đã phát hiện Baskind bị thương và đưa vào bệnh viện dã chiến của quân Đức, sau đó cơ sở này bị pháo Mỹ tấn công nên trung úy Mỹ được chôn trong hố tập thể cùng 23 lính Đức khác do nhầm lẫn. Hoặc trường hợp Lawrence Gordon, lính Mỹ gốc Canada bị mất tích sau D-Day ; George Coran, kháng chiến quân Pháp…

Nhờ kết quả phân tích ADN và nỗ lực không ngơi nghỉ của người thân, những tử sĩ này đã được đưa về yên nghỉ ở quê nhà. Các chuyên gia về di truyền Mỹ và Pháp đã đạt được những tiến bộ lớn, trong đó có việc xác định được ADN của thánh Irénée của Thiên chúa giáo từ thế kỷ V, và cũng là vị thánh tử đạo đầu tiên được khẳng định di cốt thông qua phương pháp carbone 14.

Thụy My

Hội đồng Bảo an yêu cầu đình chiến tại Gaza : Cả Mỹ và Israel đều ở thế khó

Thâm hụt chi tiêu công của nước Pháp, vượt xa mức dự báo, đặt chính phủ vào thế khó, là chủ đề của hầu hết các báo hôm nay, 27/03/2024. Về thời sự quốc tế, các báo Pháp có nhiều bài vở về hồ sơ xung đột ở dải Gaza, Cận Đông, sau khi Mỹ bật đèn xanh cho việc thông qua một nghị quyết của Hội đồng Bảo an, yêu cầu "ngừng bắn ngay lập tức". Thái độ của Washington khiến thủ tướng Israel phẫn nộ.

Nghị quyết ngừng bắn ngay lập tức tại Gaza : Đại sứ Mỹ Linda Thomas-Greenfield bỏ phiếu trắng, New York, ngày 25/03/2024. AP - Craig Ruttle

"Mỹ giữ khoảng cách với Israel về Gaza tại Liên Hiệp Quốc" là tựa trang nhất Le Monde, trên nền hình ảnh đại sứ Mỹ Linda Thomas-Greenfield, bỏ phiếu trắng. Kể từ cuộc chiến chống Hamas ở Gaza, khiến hơn 32.000 người chết, thủ tướng Israel Benyamin Netanyahu chưa bao giờ bị cô lập đến như vậy. Dự thảo nghị quyết, của 10 thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an, đã được 4 thành viên thường trực ủng hộ. Có nghĩa là 14/15 thành viên Hội đồng Bảo an bỏ phiếu thuận.

Thủ tướng Israel "thất vọng, cay đắng và giận dữ"

Mặc dù việc thực thi nghị quyết ngừng bắn ngay lập tức tại Gaza là "đầy bất trắc" và không có gì cho thấy Israel buộc phải tuân thủ, nhưng nghị quyết này cho thấy rõ, đồng minh duy nhất của Israel kể từ đầu cuộc chiến giờ đây đã có thái độ khác. Le Monde ghi nhận, cho dù ông Netanyahu chưa đi đến mức dùng từ "phản bội", nhưng lãnh đạo chính phủ Israel để ngỏ ý là Hoa Kỳ '‘đang trên đường bỏ rơi Israel".

Để phản đối, lãnh đạo chính phủ Israel đã "trả đũa với việc hủy chuyến công du Washington dự kiến". Ông Netanyahu cực lực lên án chính quyền Biden đã "đoạn tuyệt với chính sách" hậu thuẫn Israel kể từ đầu cuộc chiến, và đồng thời mang lại hy vọng cho phe Hamas là "áp lực quốc tế sẽ buộc Israel phải chấp nhận ngừng bắn, mà để đổi lại (Hamas) không cần phải trả tự do cho các con tin".

Không có vũ khí Mỹ, Israel ''không thể đi xa hơn'' tại Gaza

Về chủ đề này, Les Echos có bài "Thủ tướng Israel quyết định đối đầu với Biden". "Thất vọng, cay đắng và giận dữ : thủ tướng Netanyahu công khai bày tỏ những xúc cảm của mình" sau quyết định của chính quyền Mỹ. Báo chí Israel ghi nhận : chưa bao giờ quan hệ Mỹ - Israel lại căng thẳng đến như vậy. Tờ Maariv lên án sự "điên rồ" của thủ tướng Israel khi có ý định "trừng phạt tổng thống Mỹ".

Căng thẳng song phương dâng cao, nhưng theo Les Echos, quan hệ giữa hai bên còn xa mới đi đến chỗ rạn nứt. Trên thực tế, Israel phụ thuộc vào vũ khí của Mỹ trong chiến dịch quân sự tại Gaza, như chính thủ tướng Netanyahu thừa nhận. Bộ Ngoại giao Mỹ hôm thứ Hai 25/03 "đã yêu cầu Israel khi sử dụng các vũ khí do Mỹ cung cấp, phải tuân thủ các cam kết tôn trọng luật pháp quốc tế, và không được cản trở viện trợ nhân đạo của Mỹ tại Gaza." Nhật báo Pháp nhấn mạnh là, khó mà nói được là chính phủ của ông Netanyahu "có thể đi xa hơn trong chiến dịch chống Hamas ở Gaza chống lại chủ trương của Hoa Kỳ".

Israel ngày càng bị lên án trên thế giới : Thế khó của chính quyền Mỹ

Về hồ sơ này, nhật báo Le Figaro tỏ ra thông cảm với tình thế khó khăn của chính tổng thống Mỹ, qua bài "Cuộc chiến tranh ở Gaza : Chính sách nước đôi của Mỹ với Israel làm ông Biden bị kẹt". Theo Le Figaro, cho dù bật đèn xanh cho nghị quyết của Hội đồng Bảo an yêu cầu ngừng bắn, tổng thống Mỹ vẫn phải tiếp tục hậu thuẫn Israel trong cuộc chiến chống lại Hamas. Chính sách này "có nguy cơ khiến ông Biden thất bại cả về chính sách quốc tế lẫn mục tiêu chinh phục cử tri trong nước".

Le Figaro nhấn mạnh là tổng thống Biden, vốn là người ủng hộ nhiệt huyết Israel ngay từ khi bắt đầu sự nghiệp chính trị, với cương vị thượng nghị sĩ hồi 1973, trong thời điểm chiến tranh Kippur, giờ đây nếu tiếp tục dành sự ủng hộ triệt để đối với Israel ông Biden sẽ phải hứng chịu búa rìu của cử tri thân Palestine. Về xung đột tại Gaza, khó có chính trị gia hàng đầu nào của nước Mỹ còn có thể ủng hộ triệt để Israel. Đối thủ của đương kim tổng thống, cựu tổng thống Donald Trump cũng đứng trước thách thức tương tự. Hôm thứ Hai vừa qua, ngày mà Hội đồng Bảo an bỏ phiếu yêu cầu "ngừng bắn ngay lập tức" chính Trump cũng gửi lời cảnh báo đến Israel : "Cần phải chấm dứt chiến tranh ngay lập tức… Các vị đã mất đi quá nhiều sự ủng hộ trên thế giới."

Về phần mình, nhật báo công giáo La Croix dẫn lại báo cáo của báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc về các vùng lãnh thổ Palestine, tố cáo chủ trương "diệt chủng" người Palestine của chính quyền Israel. Bản báo cáo của nữ luật sư Ý Francesca Albanese khuyến nghị Liên Hiệp Quốc thực thi "cấm vận ngay lập tức vũ khí với Israel''.

Chế độ Putin lên án âm mưu của "Hồi giáo cực đoan, phát xít và phương Tây"

Về vụ khủng bố nhà hát ngoại ô Moskva, theo Les Echos, chế độ Putin đang tìm cách đi xa hơn trong các tuyên truyền chống phương Tây bất chấp sự thật, cũng như bất chấp Thánh chiến Hồi giáo là mối đe dọa chung toàn cầu. Bài "Điện Kremlin lên án âm mưu của Hồi giáo cực đoan, phát xít và phương Tây" cho biết, trưa hôm qua, lãnh đạo cơ quan an ninh Nga Alexandre Bortnikov, công khai nhấn mạnh là các cơ quan tình báo phương Tây đã "tạo điều kiện" cho nhóm thánh chiến tấn công nhà hát Crocus, dự kiến "sẽ được chào đón như những anh hùng tại Kiev". Theo điện Kremlin, tổng thống Ukraine là "một người Do Thái khá đặc biệt", do lập trường dân tộc chủ nghĩa. Les Echos châm biếm, rõ ràng là chế độ Putin đang tìm cách buộc tội "khối NATO điều khiển chính quyền phát xít Ukraine, do một người Do Thái đứng đầu, sử dụng các lực lượng thánh chiến Hồi giáo" tấn công thường dân Nga.

Vấn đề là các tuyên truyền của Nga không khớp với thực tế. Theo Les Echos, các nghi phạm vụ khủng bố đã không chạy về hướng Ukraine, mà là Belarus, đồng minh của Nga. Trang mạng điều tra độc lập Meduza cho biết bốn nghi phạm bị an ninh Nga bắt ở gần làng Teplyi, cách Belarus 16 km. Sứ quán Belarus tại Nga cũng cho biết an ninh nước này đã góp phần vào vụ bắt giữ nói trên.

Les Echos nhấn mạnh là : vụ khủng bố nói trên đã "hủy hoại" luận điệu của điện Kremlint, cho rằng Nga chỉ có một "kẻ thù duy nhất, là phương Tây". Nhật báo Pháp cũng lưu ý thái độ thận trọng của điện Kremlin với đạo Hồi, khi "gần 15% cư dân Nga là người theo đạo Hồi, hoặc là người Hồi giáo gốc Trung Á, là nguồn nhân lực chủ yếu trong ngành xây dựng, nhà hàng, vận tải" tại nước này.

Ukraine chống Nga : "Hàng nghìn vết cứa", vũ khí của kẻ yếu chống kẻ mạnh

Về cuộc chiến xâm lược Ukraine của Nga, Le Monde có bài ghi nhận việc Nga tăng cường oanh kích các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, khiến điện liên tục bị cắt, và việc phục hồi một số cơ sở phải mất nhiều năm trời. Tổng cộng 190 tên lửa, 140 drone tự sát, và 700 bom bay định hướng đã được sử dụng để tấn công Ukraine trong tuần qua.

Le Monde cũng chú ý đến việc quân đội Ukraine liên tục tấn công vào hậu phương Nga trong những tuần gần đây. Cơ sở hạ tầng năng lượng cũng là đích nhắm. Theo giới quan sát, khoảng 11% năng lực lọc dầu của Nga đã bị Ukraine phá hủy, gây cản trở cho việc tiếp liệu cho quân đội Nga, tương tự như việc Phe Đồng minh phá hủy một cách có hệ thống các nhà máy lọc dầu của phát xít Đức trong thời giới Thế chiến Hai. Tấn công các cơ sở lọc dầu cho phép cắt giảm các nguồn thu của Nga từ xuất khẩu.

Theo chuyên gia Thibault Fouillet, giám đốc khoa học Viện nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng Đại học Jean-Moulin Lyon III, Ukraine không có cách nào khác là phải sử dụng chiến thuật của bên yếu để chống lại một đối thủ mạnh hơn bội phần. Chuyên gia Michael Kofman, trung tâm tư vấn Carnegie Mỹ, dự báo, nếu Ukraine thành công trong việc kìm chân được quân Nga trong năm 2024, với chiến thuật "hàng nghìn vết cứa" đánh sâu vào hậu cứ đối phương, Nga sẽ khó lòng giành được lợi thế quyết định trong thời gian tiếp theo.

Cam Bốt đào kênh lấy nước từ Mêkông : Việt Nam bất lực ?

Liên quan đến Việt Nam, Les Echos có bài nói về "kênh đào Cam Bốt lấy nước từ dòng Mêkông, đang gây bất hòa với nước láng giềng". Được Trung Quốc ủng hộ, chính quyền Cam Bốt quyết định khởi công xây dựng con kênh đào, dài 180 km rộng khoảng 100 mét, trị giá 1,7 tỉ đô la, đưa một phần nước của dòng Mê kông chuyển qua vịnh Thái Lan. Tuyến đường thủy dự kiến sẽ thúc đẩy việc vận chuyển hàng hóa của Cam Bốt

Thủ tướng Cam Bốt Hun Manet vui mừng khi đưa ra hình ảnh ví von dự án này rút cục cho phép xứ Chùa Tháp "có thể hít thở được bằng chính lỗ mũi của mình" Theo Phnom Penh, dự án này của Cam Bốt, được một tập đoàn Trung Quốc xây dựng, nhờ nguồn tài chính của Kế hoạch Vành đai Con đường của Bắc Kinh, sẽ hoàn vốn trong 50 năm. Phnom Penh cam đoan là dự án không ảnh hưởng đến dòng chảy Mêkông.

Chính quyền Cam Bốt vui mừng nhưng giới bảo vệ môi trường thì không. Theo chuyên gia Pianporn Deetes, tổ chức phi chính phủ International Rivers, khoảng 2000 km² vùng đất ẩm thấp dọc theo các vùng Châu thổ lớn tại khu vực sẽ bị tổn thất, cả trên đất Cam Bốt lẫn trên đất Việt Nam. Thủ tướng Việt Nam, trong cuộc gặp đồng cấp Cam Bốt tại Hà Nội tháng 12/2023, đã bày tỏ lo ngại về dự án này của Phnom Penh, và yêu cầu các điều tra tiền khả thi kỹ càng hơn về dự án này. Les Echos nhấn mạnh là lãnh đạo chính phủ Việt Nam đã không bày tỏ gì "về mối lo ngại sâu sắc của Việt Nam về ảnh hưởng truyền thống ngày càng suy yếu của Hà Nội với chế độ Cam Bốt đang ngày càng gần gũi hơn với Bắc Kinh".

Pháp : Thâm hụt chi tiêu công trầm trọng, chính phủ bị đẩy vào chân tường

Thâm hụt chi tiêu công của nước Pháp, vượt xa mức dự báo, là chủ đề của hầu hết các báo hôm nay. Le Monde chạy tựa trang nhất : "Thâm hụt chi tiêu công nặng nề hơn dự kiến đẩy chính phủ vào thế khó". Thâm hụt chi tiêu công của nước Pháp năm 2023, theo báo cáo của Insee công bố hôm qua, là 154 tỉ euro, chiếm 5,5% GDP, vượt 0,6% so với dự kiến trước đó.

Về chủ đề này, Le Figaro có hồ sơ trang nhất "Chệch hướng về ngân sách làm sống lại toan tính tăng thuế". Nhật báo La Croix cũng có cùng ghi nhận "Đối mặt với tình trạng thâm hụt chi tiêu công, phe cầm quyền chia rẽ về chủ trương đánh thuế". Hồ sơ trang nhất của Les Echos dành cho chủ đề "Thâm hụt chi tiêu công : Cuộc chiến bảo hiểm thất nghiệp". Cho đến nay, quan điểm của bộ trưởng Tài chính Pháp là chính phủ sẽ không tăng thuế, việc thu hẹp thâm hụt chi tiêu công sẽ đòi hỏi cắt giảm các khoản chi, mà việc giảm tiền cho lĩnh vực bảo hiểm thất nghiệp được coi là một trọng tâm.

Cũng trong số báo này, Les Echos nói đến nguy cơ đối đầu giữa chính phủ với giới nghiệp đoàn, trong bối cảnh tân thủ tướng Gabriel Attal chưa cần "các nghiệp đoàn kết thúc các thương thuyết" về cải cách bảo hiểm thất nghiệp, để khẩn cấp đưa ra các đòi hỏi từ phía chính phủ, trong tình thế đầy áp lực như hiện nay.

"Mùa xuân Senegal" : Nền dân chủ có thể giúp thay đổi chế độ một cách hòa bình

Về chính trị quốc tế, cuộc bầu cử tại Senegal cũng là một tâm điểm thời sự. Nhật báo La Croix nói đến "mùa xuân Senegal" sau chiến thắng ngay trong vòng một của ứng cử viên cánh tả Diomyae Faye, ứng cử viên chủ trương cải tổ triệt để hệ thống tại tại quốc gia Châu Phi. Ứng viên thắng cử, một cựu thanh tra tài chính, là người vừa được trả tự do ít ngày trước khi cuộc bầu cử bắt đầu.

Xã luận báo Le Monde có bài Senegal "Một chiến thắng, một tiếng sét và một lời cảnh báo". Vì sao chiến thắng ? Đối với Le Monde, đó là chiến thắng của nền dân chủ, của các định chế chính trị ở Senegal, một trong những nền dân chủ hàng đầu tại Châu Phi. Chưa bao giờ kể từ khi độc lập năm 1960, Senegal lại trải qua một cuộc bầu cử tổng thống bất ổn đến như vậy. Lý do chính là cựu tổng thống Macky Sall muốn bấu vám quyền lực. Tuy nhiên, hệ thống tư pháp Senegal đã thành công trong việc kháng cự lại toan tính độc tài này. Quyết định hoãn bầu cử đã bị tòa án bảo hiến bác bỏ.

Sự vững vàng của nền dân chủ Senegal gửi đi một thông điệp mạnh mẽ đến các tập đoàn quân sự cầm quyền ở Châu Phi, đến dân chúng các nước Châu Phi, đó là nền dân chủ cho phép chuyển giao quyền lực, "thay đổi chế độ" một cách hòa bình.

Trọng Thành

Hôm qua, 17/12/2023, hơn hai tháng kể từ đầu cuộc chiến tranh tại Gaza, quân đội Israel thông báo phát hiện được một ‘‘đường hầm dài nhất’’ và rộng nhất của Hamas.

1111111111111111111111111111111

Lính Israel tại một đường hầm của Hamas ở Gaza, 15/12/2023. © Amir Cohen / Reuters

Thông tín viên Michel Paul tường trình từ Jérusalem : 

Đây là đường hầm lớn nhất cho đến nay mà quân đội Israel phát hiện được. Đường hầm dài 4 km, có nơi sâu tới 50 mét. Điểm cuối của đường hầm chỉ nằm cách cửa khẩu Erez, ở cực bắc dải Gaza, vài trăm mét.

Đó là một mạng lưới đường hầm khổng lồ, được chia thành nhiều nhánh, theo giải thích của một sĩ quan với các nhà báo có cơ hội đến thăm địa điểm này ngày hôm qua. Đường hầm nói trên đủ rộng để các xe cỡ nhỏ lưu thông. Đường hầm được trang bị hệ thống đường ống, điện, thông gió, cống rãnh, mạng lưới thông tin liên lạc và đường ray.

Quân đội Israel cũng công bố những hình ảnh về việc xây dựng đường hầm, được cho là do Muhamad Sinwar, anh của thủ lĩnh Hamas ở Gaza, giám sát. Theo quân đội Israel, việc xây dựng đường hầm này đã mất nhiều năm trời, tiêu tốn hàng triệu euro. 

Vô hiệu hóa hệ thống đường hầm của Hamas, ước tính dài tổng cộng 500 km, tại dải Gaza là một mục tiêu chính của chiến dịch can thiệp quân sự của Israel tại vùng lãnh thổ Palestine. Theo quân đội Israel, Hamas đã sử dụng đường hầm này để vận chuyển các phương tiện cho cuộc tấn công khủng bố đẫm máu ngày 07/10/2023 trên lãnh thổ Israel.

Trọng Thành