Thông Luận

Vụ Trung Quốc cho bắt giữ Mạnh Hoành Vĩ, đang là lãnh đạo một tổ chức cảnh sát quốc tế Interpol được nhiều báo Pháp ngày 09/10/2018 bàn luận nhiều. Giới chuyên gia Pháp nhận định cựu lãnh đạo Interpol họ Mạnh đang trả giá cho việc từng là người thân của Chu Vĩnh Khang.

Vụ lãnh đạo Interpol Mạnh Hoành Vĩ qua góc nhìn của họa sĩ châm biếm Plantu. capture d'ecran Le Monde.

Le Monde thông báo "Trung Quốc cáo buộc chủ tịch Interpol tham nhũng". Đây quả là một chuyện hiếm có chưa từng thấy trong lịch sử Interpol. Lần đầu tiên, một lãnh đạo cơ quan cảnh sát quốc tế bị chính quyền một nước bắt giữ khi còn đang tại nhiệm.

Mọi việc bắt đầu từ ngày 25/09. Mạnh Hoành Vĩ, người Trung Quốc đầu tiên được bổ nhiệm làm lãnh đạo Interpol năm 2016, đã mất tích ngay khi về đến Trung Quốc. Chính vợ ông, bà Grace, hiện đang sống cùng với 2 con ở thành phố Lyon, nơi đặt trụ sở Interpol đã đến trình báo cảnh sát về vụ việc, và cho rằng chồng bà đang gặp nguy hiểm. Bà đã không nhận được tin tức gì kể từ khi nhận được tin nhắn cuối cùng mang biểu tượng hình con dao qua điện thoại ngày 27/09.

Sau 10 ngày im lặng, trước những đòi hỏi từ phía Pháp và Interpol, đề nghị Bắc Kinh làm sáng tỏ số phận của Mạnh Hoành Vĩ, chính quyền Trung Quốc, chiều tối Chủ Nhật 07/10, mới chính thức xác nhận ông Mạnh bị điều tra về các tội "tham ô và vi phạm luật lệ". Theo thông cáo của Bộ Công an, cuộc điều tra này là "đúng lúc, thích đáng và rất thận trọng". Interpol cũng nhận được thư xin từ nhiệm của ông Mạnh Hoành Vĩ, với "hiệu lực tức thì" mà báo Pháp nghi ngờ tính xác thực.

Theo giới chuyên gia Pháp được các báo trích dẫn, tham nhũng chỉ là một cái cớ. Trên thực tế, Mạnh Hoành Vĩ là nạn nhân mới của cuộc chiến đấu đá nội bộ, "thanh lý tàn dư của phe Chu Vĩnh Khang".

Ông Mathieu Duchâtel, phụ trách chương trình Châu Á, ở Hội Đồng Quan Hệ Đối Tác Châu Âu ECFR, chuyên nghiên cứu về Trung Quốc, trên nhật báo La Croix, phân tích : "Những sai lầm trong quá khứ trước đây có thể bỏ qua giờ thì không thể. Mạnh Hoành Vĩ phải trả giá cho việc đã gần gũi với Chu Vĩnh Khang", kẻ thù số một của Tập Cận Bình, đã bị bắt và bị kết án tù nặng vì tội tham nhũng và phát tán "bí mật quốc gia".

Quả thật, Mạnh Hoành Vĩ đã từng bước leo lên các nấc thang quyền lực trong bộ máy an ninh khi ông Chu Vĩnh Khang còn tại vị, cho đến khi bị bắt và xử án tù chung thân vào năm 2015.

Vẫn theo ông Duchatel, điều gây ngạc nhiên nhất chính là trong câu chuyện tưởng chừng huyễn hoặc này, Trung Quốc lại liều lĩnh tính toán và chấp nhận để "bị mất uy tín trên trường quốc tế". Bởi vì kể từ giờ, các tổ chức quốc tế sẽ phải nghĩ kỹ trước khi bổ nhiệm một quan chức Trung Quốc vào các vị trí lãnh đạo.

Câu hỏi đặt ra : Tại sao lại tiến hành bắt giữ Mạnh Hoành Vĩ vào lúc này ? Phải chăng ông này đã thật sự trở nên nguy hiểm cho Đảng cộng sản ? Liệu ông ấy có ý định ở lại nước ngoài ? Tất cả những điều đó hiện không ai có thể trả lời.

Nhưng có một điều chắc chắn là quyết định ngông cuồng này chứng tỏ cho thấy việc đặt một đại diện của Trung Quốc lên làm lãnh đạo một tổ chức quốc tế là một sai lầm.

Về điểm này, ông Nicholas Bequelin, giám đốc văn phòng đại diện Đông Á tổ chức Amnesty International, đã thẳng thừng chỉ trích : "Việc đề cử một lãnh đạo công an, vốn có những phương pháp khác xa với các chuẩn mực quốc tế trên phương diện các quyền, và nhiệm vụ đầu tiên của người đó là vĩnh cửu hóa quyền lực của Đảng cộng sản Trung Quốc, cho thấy sự ngây ngô và một sự bất tài nào đó của Interpol".

Tóm lại trong vụ việc này, La Croix nhận xét "Quyết định của Đảng cộng sản trên cả Interpol". Libération không ngần ngại mỉa mai là "Đảng cộng sản Trung Quốc chẳng có nể nang gì Interpol".

Trung Quốc : Lĩnh vực công nghệ chới với

Cũng liên quan đến Trung Quốc nhưng trong lĩnh vực công nghệ. Phụ trang kinh tế báo Le Figaro có bài viết "Những nghi ngờ gián điệp gây tổn hại cho lĩnh vực công nghệ Trung Quốc".

Hôm thứ Sáu tuần trước, cổ phiếu của công ty Hoa Kỳ Supermicro bị giảm giá 45% trên thị trường Mỹ. Tại Hồng Kông, cổ phiếu của tập đoàn Trung Quốc Lenovo, nhà sản xuất máy tính hàng đầu thế giới, đã tụt giá 16%... Đây là hệ quả trực tiếp của một bài báo nói về hoạt động gián điệp công nghệ Trung Quốc.

Theo báo Le Figaro, cuộc điều tra được công bố tuần trước, làm sáng tỏ một vấn đề tế nhị : đó là các doanh nghiệp công nghệ Trung Quốc và Hoa Kỳ rất phụ thuộc vào nhau. Các nhà báo của Bloomberg Businessweek đã nêu rất chi tiết cách thức mà các điệp viên làm việc cho Bắc Kinh thâm nhập vào hệ thống sản xuất dây chuyền ở Trung Quốc của công ty Mỹ Super Micro Computer, một trong những tập đoàn lớn nhất thế giới, chuyên sản xuất máy chủ.

Dường như các điệp viên này đã cài chip điện tử gián điệp vào các linh kiện điện tử dùng để chế tạo máy tính của Mỹ, qua đó, cho phép tin tặc Trung Quốc tiếp cận được các dữ liệu trung chuyển qua những máy chủ bị dính virus. Điều đáng lo ngại là các tập đoàn tin học lớn nhất thế giới như Apple và Amazon, cũng như các cơ quan chính quyền Hoa Kỳ sử dụng chủ yếu máy chủ của Supermicro.

Vẫn theo báo Le Figaro, rất nhiều doanh nghiệp Mỹ xây dựng mô hình kinh tế của mình qua việc đặt các cơ sở sản xuất tại Trung Quốc hoặc dựa vào các nhà thầu Trung Quốc, để lắp ráp sản phẩm, giảm chi phí giá thành.

Vụ việc trở nên rắc rối vào lúc "chiến tranh thương mại" giữa Mỹ và Trung Quốc tăng tốc. Hậu quả là từ nhiều tháng nay, căng thẳng trong quan hệ thương mại song phương có thể gây ra những khó khăn trong việc cung ứng hoặc đẩy giá phụ kiện lên cao, tác động tiêu cực đến ngành công nghệ Hoa Kỳ.

Tình hình lại càng phức tạp hơn trong bối cảnh, Bộ Quốc phòng Mỹ, vào tuần trước nhấn mạnh đến những rủi ro ngày càng gia tăng do việc ngành công nghiệp quốc phòng Hoa Kỳ lại phụ thuộc nặng nề đến mức đáng ngạc nhiên vào các nhà thầu Trung Quốc trong lĩnh vực vật tư và công nghệ.

Thứ Sáu tuần trước, quỹ đầu tư Mỹ Greenlight Capital đã bán tất cả các cổ phiếu của Apple vì lo ngại Trung Quốc trả đũa Hoa Kỳ. Từ thứ Năm tuần trước đến nay, cổ phiếu của Apple và Amazon đã giảm 4%.

Bầu cử tổng thống : Brazil rẽ ngoặt ?

Một chủ đề khác cũng được các báo Pháp bàn luận sôi nổi là kết quả bầu cử tổng thống vòng một tại Brazil. Ứng viên cực hữu Jair Bolsonaro đã về đầu với số phiếu ủng hộ áp đảo 46%, chỉ để cho đối phương cánh tả 29% số phiếu cử tri.

Le Monde trên trang nhất chạy tựa : "Brazil, phe cực hữu chiến thắng". Le Figaro có cùng nhận xét có bài viết "Tại Brazil, cực hữu tiến đến cầm quyền". La Croix gần như chắc chắn cho rằng "tại Brazil, cực hữu ngay trước cửa quyền lực".

"Thủy triều cực hữu đang dâng cao tại Brazil", Le Monde nhận xét. Nổi tiếng với những phát biểu miệt thị phụ nữ, bài người đồng tính, phân biệt chủng tộc, cộng thêm với một phong cách có chút gì pha lẫn giữa tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Philippines, ứng viên phe cực hữu Jair Bolsonaro vẫn mê hoặc được đông đảo cử tri Brazil.

Sự việc cho thấy những thất bại của mô hình cánh tả Brazil, đảng Những Người Lao Động PT, bị quy kết trách nhiệm là đã làm lụn bại đất nước. Do vậy, đối với nhiều cử tri, những thành phần trung lưu và giới doanh nhân, "Phải ngăn chặn đảng PT trở lại", tựa một bài phóng sự của Libération.

Với tỷ lệ phiếu ủng hộ cao ngất ngưỡng, "một con lộ lớn đang rộng mở cho Bolsonaro". Chính sự xâu xé tả - hữu trong chính trường Brazil từ nhiều năm qua đã tạo lợi thế cho sự trỗi dậy của phe dân túy.

Trận động đất bầu cử còn kéo theo cả cơn sóng thần dân túy. Bởi vì trong cùng một lúc, các cuộc bầu cử khác (thống đốc bang, Thượng viện), ba người con trai của Bolsonaro cùng với nhiều thành viên Đảng Xã hội – Tự do của ông Bolsonaro đã giành được thắng lợi tại nhiều bang lớn, nâng số nghị sĩ của đảng từ ba lên hơn 50 người tại Nghị Viện.

Tin chắc thắng lợi trong tầm tay, "Bolsonaro cam kết một trị liệu sốc cho nền kinh tế đất nước" như loan báo trên tờ Les Echos. Nếu thắng cử, ông sẽ dự tính tiến hành một loạt các biện pháp tư hữu hóa và cải cách chế độ hưu bổng.

SOS ! Khí hậu

Trang nhất các báo Pháp đồng loạt đăng cảnh báo của GIEC, nhóm chuyên gia quốc tế về khí hậu về những tác động của hiện tượng trái đất ấm dần thêm 1,5°C.

Le Monde thông báo "Khí hậu : Cơ hội cuối cùng cho hành tinh". Les Echos cũng hòa nhịp "Cảnh báo cuối cùng của GIEC để tránh được điều tệ hại". Le Figaro và La Croix lần lượt đặt câu hỏi "Khí hậu ấm dần : Câu trả lời nào cho khi báo động ?" và "Khí hậu, bây giờ thì sao ?".

Báo cáo của GIEC về tiến triển của hiện tượng khí hậu ấm dần, được công bố ngày 08/10/2018 cho rằng nhằm hạn chế mức tăng nhiệt độ ở 1,5°C đòi hỏi nhiều sự biến đổi xã hội "nhanh chóng" với tầm mức lớn "chưa từng có". Nghĩa là cần có một sự thay đổi toàn diện mô hình phát triển của nhân loại để sao cho có thể giảm được hiện tượng phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính.

Minh Anh

Trung Quốc xác nhận Chủ tịch Interpol Mạnh Hoành Vĩ đang bị điều tra (VOA, 07/10/2018)

Trung Quốc hôm 7/10 cho biết họ đang điều tra Chủ tịch Interpol Mạnh Hoành Vĩ, sau khi người đứng đầu tổ chức thực thi pháp luật toàn cầu Interpol kiêm Thứ trưởng An ninh Trung Quốc, được thông báo là mất tích ở Pháp.

Tư liệu : ảnh ông Mạnh Hoành Vĩ, Chủ tịch Interpol, chụp ngày 4/7/2017. (AP Photo/Wong Maye-E, File)

Bản tin Reuters trích dẫn thông tin tải lên trang mạng của Ủy ban Giám sát Quốc gia, cơ quan chống tham nhũng của Trung Quốc, viết: "Thứ trưởng An ninh Mạnh Hoành Vĩ đang được Ủy ban Giám sát điều tra vì bị tình nghi "vi phạm nghiêm trọng pháp luật nhà nước".

Đây là lần đầu tiên chính quyền Trung Quốc lên tiếng từ khi ông Mạnh được thông báo mất tích hôm thứ Sáu 5/10.

Bà Grace. vợ ông Mạnh, loan báo chồng mất tích sau khi ông lên đường về Trung Quốc từ Pháp, nơi đặt trụ sở Interpol.

Hôm 5/10 Bộ Nội vụ Pháp nói gia đình ông Mạnh không có tin tức gì về ông từ ngày 25/9, và chính quyền Pháp cho hay vợ ông đã được đặt dưới sự bảo vệ của cảnh sát Pháp sau khi bà nhận được nhiều lời đe dọa.

Cảnh sát Pháp đang điều tra ‘vụ mất tích đáng lo ngại này’. Interpol cho biết đã yêu cầu Bắc Kinh xác minh tình hình liên quan tới ông Mạnh Hoành Vĩ.

Truyền thông Pháp tường thuật rằng vợ ông Mạnh đã ra một thông báo ngắn từ một khách sạn ở Lyon, trong đó bà bày tỏ lo ngại về tình hình chồng bà.

Bà Grace Mạnh, vợ Chủ tịch Interpol bị mất tích, quay lưng với ống kính truyền hình để giấu mặt. Ảnh chụp ngày 7/10/2018.

Các đài truyền hình Pháp dẫn lời bà Grace Mạnh nói :

"Chừng nào mà tôi không thấy chồng tôi ở ngay trước mắt, nói chuyện với tôi, thì tôi không tin được bất cứ điều gì".

Các tờ báo địa phương ngày Chủ nhật cho biết thêm bà nói như vậy trong khi quay lưng vào các ống kính truyền hình để giấu mặt.

Hãng tin Reuters nói họ không thể kiểm chứng những phát biểu đó là của bà Grace Mạnh.

Ông Mạnh, 64 tuổi, được đề cử vào chức vụ Chủ tịch Interpol vào cuối năm 2016, trong khuôn khổ các nỗ lực rộng lớn hơn của Bắc Kinh nhằm giành những vị trí lãnh đạo trong các tổ chức quốc tế.

Lúc ông Mạnh được bổ nhiệm vào chức Chủ tịch Interpol, nhiều tổ chức bảo vệ nhân quyền đã bày tỏ quan ngại rằng Bắc Kinh có thể dùng vị trí của ông để theo đuổi những người bất đồng chính kiến với Bắc Kinh sinh sống ở nước ngoài. Trong quá khứ, Bắc Kinh đã áp lực nhiều nước phải bắt giữ và trục xuất sang Trung Quốc các công dân Trung Quốc bị họ tố cáo là phạm tội, từ tội tham nhũng tới tội khủng bố.

*********************

Interpol yêu cầu Bắc Kinh xác minh tình trạng của giám đốc Mạnh Hoàng Vỹ (VOA, 06/10/2018)

Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế, tức Interpol, yêu cầu Trung Quốc xác minh tung tích của ông Mạnh Hoàng Vỹ, giám đốc của tổ chức này.

Ông Mạnh Hoàng Vỹ, giám đốc Interpol (ảnh tư liệu ngày 4/7/2017)

Tổng thư ký Tổ chức Cảnh sát Quốc tế, ông Juergen Stock cho biết hôm thứ Bảy 6/10 rằng Interpol đã yêu cầu Bắc Kinh làm sáng tỏ tình hình của giám đốc Mạnh, người được báo cáo mất tích.

Cảnh sát Pháp hôm 5/10 cho biết ông Mạnh được báo cáo đã mất tích sau khi về thăm quê hương Trung Quốc vào tuần trước.

Vợ của ông Mạnh đã liên lạc với cảnh sát thành phố Lyon, Pháp, nơi Interpol có trụ sở chính, sau khi không nhận được tin tức gì của chồng kể từ ngày ông khởi hành 29/9.

Tờ Hoa Nam Buổi Sáng của Hồng Kông dẫn một nguồn tin giấu tên cho biết ông Mạnh, 64 tuổi, đang bị điều tra ở Trung Quốc và đã bị bắt đi thẩm vấn ngay sau khi máy bay của ông hạ cánh.

Ông Stock, người điều hành hoạt động hàng ngày của Interpol, nói trong một tuyên bố trên trang web của tổ chức này : "Interpol đã yêu cầu Bắc Kinh thông qua các kênh thực thi pháp luật chính thức của chính quyền Trung Quốc làm rõ về tình trạng của giám đốc Mạnh Hoàng Vỹ".

Tuyên bố nói tiếp : "Interpol trông chờ trả lời chính thức từ các nhà chức trách Trung Quốc để giải quyết những lo ngại về tình trạng của giám đốc Mạnh".

Theo Reuters

******************

Vụ lãnh đạo Interpol bị mất tích : Bắc Kinh im lặng (RFI, 06/10/2018)

Lãnh đạo Tổ chức Hợp tác Cảnh sát Quốc tế Interpol người Trung Quốc, ông Mạnh Hoàng Vĩ đột nhiên biến mất. Chính quyền Trung Quốc đến hôm nay 06/10/2018 vẫn giữ im lặng trước những câu hỏi của báo giới và chính quyền Pháp.

Ông Mạnh Hoàng Vĩ, chủ tịch Interpol phát biểu tại hội nghị Interpol thế giới tại Singapore ngày 04/07/2017. ROSLAN RAHMAN / AFP

Bộ Nội Vụ Pháp xác nhận chính quyền Bắc Kinh cho đến lúc này vẫn im lặng không cho biết thêm điều gì cụ thể. Tuy nhiên, "các cuộc trao đổi vẫn tiếp tục với chính phủ Trung Quốc".

Theo nguồn tin ẩn danh được South China Morning Post trích dẫn dường như ông Mạnh Hoàng Vĩ đã bị chính quyền dẫn đi ngay khi vừa đáp xuống sân bay hồi tuần trước và không rõ vì lý do gì.

Vẫn theo nhật báo Hồng Kông ông Mạnh có lẽ đang bị điều tra trong khuôn khổ chiến dịch chống tham nhũng do chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khởi xướng kể từ khi lên cầm quyền vào năm 2012.

Một cuộc điều tra đã được mở ra tại Pháp sau khi hôm thứ Năm 04/10, vợ ông Mạnh đến thông báo với cảnh sát Lyon về sự biến mất "đáng lo" này.

Tuy nhiên, theo thông tín viên đài RFI Stephane Lagarde tại Bắc Kinh, từ nhiều tháng qua có nhiều dấu hiệu báo trước vụ mất tích của vị lãnh đạo Interpol này :

Như vậy là từ nhiều tháng qua ông Mạnh Hoàng Vĩ đã bị thất sủng ngay trong lòng Đảng cộng sản Trung Quốc. Lý do là vì nếu như tên ông Mạnh vẫn luôn xuất hiện trên trang mạng của bộ Công An Trung Quốc với tư cách là thứ trưởng, nhưng ông đã mất chức trong đảng ủy, một bộ máy đầy quyền lực trực thuộc Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng chịu trách nhiệm giám sát bộ Công An.

Có thể nói đây là điểm khởi đầu cho một kết cục trong một hệ thống mà việc xét xử các lãnh đạo đảng nằm ngoài hệ thống tư pháp thông thường. Chi tiết nhỏ ít được chú ý nhưng có ý nghĩa lớn.

Hàng chữ quan trọng ghi chức vụ trong đảng trong bản lý lịch của ông dường như đã bị xóa vào ngày 08/04/2018, theo như tiết lộ của tờ Bành Phái (Pengpai) trên trang mạng xã hội Vi bác (Weibo). Theo đó, Mạnh Hoàng Vĩ, tốt nghiệp ngành luật trường Đại Học Bắc Kinh, cựu lãnh đạo đội tuần duyên, và người Trung Quốc đầu tiên trở thành lãnh đạo Interpol năm 2016.

Điều đó cũng không ngăn cản Mạnh Hoàng Vĩ tiếp tục thực thi chức năng của vị chủ tịch tổ chức cảnh sát quốc tế : Đến thăm Algeria vào tháng 5/2018, rồi Singapore ngày 23/08 vừa qua.

Tuy nhiên, kể từ ngày thứ Sáu 05/10, vào lúc 22 giờ, tên của vị chủ tịch Interpol đã chính thức biến mất khỏi mạng xã hội Vi Bác ở Trung Quốc.

Minh Anh

*********************

Vụ giám đốc Interpol mất tích ở Trung Quốc : Mục tiêu "đả hổ diệt ruồi" ? (Dân Trí, 06/10/2018)

Giới phân tích đã đưa ra nhiều đồn đoán về sự biến mất bí ẩn của Giám đốc Interpol Meng Hongwei sau khi ông này trở về Trung Quốc gần đây, bao gồm giả thuyết ông bị bắt để phục vụ điều tra.

Giám đốc Interpol Meng Hongwei (Ảnh : SCMP)

Khi ông Meng Hongwei, một quan chức cấp cao trong cơ quan an ninh Trung Quốc, được bầu làm giám đốc Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol) vào năm 2016, các nhà lãnh đạo ở Bắc Kinh rất vui mừng. Sự cất nhắc này đã giúp nâng cao hình ảnh của hệ thống tư pháp hình sự của Trung Quốc.

Tuy nhiên, ông Meng, 64 tuổi, đã mất tích một cách bí ẩn sau khi ông trở về Trung Quốc gần đây. Theo New York Times, Bắc Kinh chưa đưa ra bất kỳ thông báo chính thức nào về sự biến mất của quan chức an ninh Trung Quốc nổi tiếng nhất thế giới này.

Không ai biết ông Meng đang ở đâu hoặc lý do ông đột nhiên mất tích là gì trong khi ông đang dẫn dắt một tổ chức được xem là "Liên Hợp Quốc" của các lực lượng cảnh sát thế giới.

Interpol hôm qua 5/10 đã phát đi một thông báo khó hiểu. Vợ ông Meng, người đang sống ở Pháp - nơi Interpol đặt trụ sở, đã thông báo về sự mất tích của ông vào tối 4/10 sau nhiều ngày mất liên lạc với chồng kể từ khi ông trở về Trung Quốc. Giới chức Pháp đã mở một cuộc điều tra về vụ việc này.

Trong khi câu chuyện về sự biến mất bí ẩn của giám đốc Interpol vẫn chưa được làm sáng tỏ, nhiều nghi vấn đã được đặt ra về việc liệu ông Meng có đang bị các nhà chức trách Trung Quốc điều tra hay bị các đặc vụ an ninh bắt đi mà không báo trước hay không. Nếu những nghi vấn trên là đúng, sự mất tích đột ngột và bí ẩn của ông Meng có thể đe dọa tới hình ảnh của Trung Quốc, khiến nhiều người nghĩ rằng ngay cả nhân vật cấp cao nhất của một tổ chức an ninh quốc tế cũng có thể gặp nguy hiểm.

"Nếu Meng Hongwei mất tích ở Trung Quốc, khả năng cao nhất đây có thể là một cuộc điều tra chống tham nhũng", Deng Yuwen, cựu biên tập viên của tạp chí Đảng cộng sản Trung Quốc, nhận định.

"Trên phạm vi quốc tế, ông ấy là giám đốc của Interpol, nhưng trong mắt của các nhà chức trách Trung Quốc, ông ấy trước hết là công dân Trung Quốc, và họ không quan tâm quá nhiều đến danh tiếng quốc tế của ông ấy", ông Deng cho biết.

Sự việc trên xảy ra trong bối cảnh giới chức Trung Quốc hồi đầu tuần đã phát đi một thông điệp cứng rắn rằng danh tiếng quốc tế không phải là "bùa hộ mệnh" giúp các công dân Trung Quốc. Hai ngày trước khi xuất hiện thông tin ông Meng mất tích, truyền thông Trung Quốc đưa tin Phạm Băng Băng, nữ diễn viên nổi tiếng từng tham gia các bộ phim bom tấn của Hollywood, đã phải làm việc với các cơ quan thuế Trung Quốc trong 4 tháng mất tích bí ẩn và bị phạt gần 70 triệu USD vì gian lận thuế.

Chiến dịch chống tham nhũng

Kể từ khi Chủ tịch Tập Cận Bình lên nắm quyền vào năm 2012, ông đã tuyên bố rằng không ai được phép miễn trừ trách nhiệm và nằm trong vòng an toàn dù cho người đó nắm giữ chức vụ cao đến đâu. Ông Tập đã phát động chiến dịch "đả hổ diệt ruồi" nhằm vào cả "hổ" lẫn "ruồi", tức bài trừ tham nhũng trong các quan chức từ cấp cao tới địa phương. Năm nay, Trung Quốc đã thành lập một cơ quan điều tra chống tham nhũng với thẩm quyền mở rộng để bí mật bắt giữ các quan chức bị nghi mắc sai phạm.

Chủ tịch Tập Cận Bình (thứ 7 từ trái sang) chụp ảnh cùng đại diện các thành viên Interpol tại phiên họp toàn thể lần thứ 86 của Interpol ở Bắc Kinh năm 2017 (Ảnh : Xinhua)

Theo New York Times, các quan chức Trung Quốc nằm trong diện bị điều tra thường mất tích vài tuần, thậm chí vài tháng trước khi chính quyền Trung Quốc bắt đầu tiết lộ về số phận của họ. Nếu thông tin ông Meng bị bắt giữ tại Trung Quốc là chính xác, vụ việc của ông là dấu hiệu cho thấy chiến thuật của chính quyền Trung Quốc đang được lặp lại.

Vào năm 2013, Li Dongsheng, cựu thứ trưởng Bộ Công an Trung Quốc, đã bị điều tra vì cáo buộc tham nhũng trước khi bị kết án 15 năm tù với tội danh nhận hối lộ. Tháng trước, cơ quan chống tham nhũng Trung Quốc thông báo đang điều tra Nur Berki, một trong những quan chức cấp cao hiếm hoi xuất thân từ nhóm thiểu số Duy Ngô Nhĩ. Ông Nur là cựu lãnh đạo vùng Tân Cương ở tây bắc Trung Quốc và gần đây nhất là giám đốc Cơ quan Năng lượng Quốc gia Trung Quốc.

Nhiệm kỳ giám đốc Interpol của ông Meng dự kiến kéo dài đến năm 2020. Ông là người Trung Quốc đầu tiên được giữ chức vụ này trong suốt lịch sử 95 năm hoạt động của tổ chức.

Interpol là tổ chức với 192 quốc gia thành viên. Cơ quan này có thể phát lệnh truy nã toàn cầu theo đề nghị của quốc gia thành viên, song không có quyền ban hành lệnh bắt giữ trực tiếp. Năm 2014, Interpol đã phát lệnh truy nã 100 quan chức Trung Quốc chạy trốn ra nước ngoài.

Andrew Wedeman, nhà khoa học chính trị tại Đại học bang Georgia và là người chuyên nghiên cứu về vấn đề tham nhũng tại Trung Quốc, cho biết chiến dịch chống tham nhũng của Chủ tịch Tập Cận Bình dường như đã "hạ nhiệt" sau giai đoạn đỉnh cao vào năm 2015, tuy nhiên Bắc Kinh vẫn đang tiếp tục hạ gục "những con hổ" - cụm từ được Trung Quốc sử dụng để ám chỉ những quan chức cấp cao "ngã ngựa".

"Theo suy đoán của tôi, năm nay họ (Trung Quốc) đã hạ được 17 con hổ và ông Meng có thể là con hổ thứ 18. Cảm nhận của tôi đó là giai đoạn tăng tốc của chiến dịch chống tham nhũng đã qua và Trung Quốc đang quay trở lại cấp độ bình thường. Tuy vậy, chiến dịch săn hổ chắc chắn vẫn tiếp diễn", giáo sư Wedeman nhận định.

Tại Pháp, các nhà điều tra biết đến sự mất tích của ông Meng khi vợ ông tới sở cảnh sát ở Lyon để báo tin. Bà cho biết không nhận được bất kỳ thông tin nào từ chồng kể từ khi ông quay trở về Trung Quốc hồi cuối tháng 9. Theo AFP, phu nhân của giám đốc Interpol cũng nói với cảnh sát Pháp rằng bà từng nhận được những lời đe dọa qua điện thoại cũng như trên mạng xã hội và các nhà chức trách Pháp đã đưa ra biện pháp bảo hộ cho bà.

Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng, một tờ báo tiếng Anh được xuất bản ở Hong Kong, dẫn một nguồn tin giấu tên cho biết ông Meng đã bị bắt đi sau khi đặt chân tới Trung Quốc và đang bị điều tra.

Ông Meng vẫn giữ ghế thứ trưởng Bộ Công an Trung Quốc khi ông nhậm chức giám đốc Interpol. Tới tháng 4 năm nay, bộ này thông báo rằng ông Meng không còn là thành viên của ủy ban Đảng cộng sản Trung Quốc - cơ quan giám sát Bộ Công an. Động thái này làm dấy lên đồn đoán trên các trang web Trung Quốc hải ngoại rằng ông Meng có thể đã gặp rắc rối.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc không đăng tải bất kỳ thông tin nào liên quan tới cáo buộc nhằm vào ông Meng. Tháng 8 vừa qua, ông Meng vẫn đón các vị khách ở Bắc Kinh. Trước đó, ông từng chủ trì phiên họp toàn thể của các thành viên Interpol ở Bắc Kinh năm 2017.

Thành Đạt

Theo New York Times

*********************

Pháp điều tra về vụ lãnh đạo Interpol mất tích (RFI, 05/10/2018)

Một nguồn tin từ một người nắm rõ hồ sơ hôm nay, 05/10/2018, xác nhận thông tin của đài phát thanh Europe 1 là một cuộc điều tra đã được mở ra tại Pháp về vụ mất tích của chủ tịch cảnh sát quốc tế Interpol, Mạnh Hoàng Vĩ (Meng Hongwei). Cuộc điều tra được tiến hành tại Lyon, nơi đặt trụ sở của Interpol.

Lãnh đạo INTERPOL Mạnh Hoàng Vĩ, nguyên thứ trưởng bộ Công An Trung Quốc mất tích. Jeff Pachoud/Pool via Reuters

Kể từ khi lãnh đạo Interpol đi Trung Quốc vào cuối tháng 9, gia đình không có tin tức gì của ông. Chính vợ của Mạnh Hoàng Vĩ, hiện sống tại Lyon, vì quá lo lắng, đã báo động nhà chức trách Pháp về vụ mất tích của chồng bà.

Ông Mạnh Hoàng Vĩ, nguyên thứ trưởng bộ Công An, là người Trung Quốc đầu tiên được bầu làm chủ tịch Interpol vào cuối năm 2016. Việc một quan chức của Bắc Kinh được giao lãnh đạo cảnh sát quốc tế đã bị các tổ chức nhân quyền chỉ trích. Nhưng Interpol đã bác bỏ những chỉ trích đó, nhấn mạnh rằng chủ tịch Interpol không có quyền can thiệp vào công việc thường ngày, vì đây là trách nhiệm của tổng thư ký, chức vụ hiện do ông Jurgen Stock, người Đức, nắm giữ.

Trên nguyên tắc, nhiệm kỳ chủ tịch Interpol của ông Mạnh Hoàng Vĩ sẽ chấm dứt vào năm 2020.

Thanh Phương