 | Tổng quan: | 3053928 |
Trọng Nghĩa, RFI, 01/01/2022
Hôm 01/01, thế giới đã bước vào năm mới 2022, dưới sự đe dọa của dịch bệnh Covid-19. Lễ đón năm mới dù vẫn được cử hành, nhưng đều diễn ra với một quy mô hạn chế. Trong các thông điệp đầu năm của các lãnh đạo khắp nơi, "hy vọng" có lẽ là từ ngữ được sử dụng nhiều nhất, phản ánh mong muốn đánh bại được đại dịch Covid-19 trong năm mới.
Bất chấp Covid-19, đông đảo dân Pháp vẫn đón mừng Năm Mới trên đại lộ ChanChamps-Elysees, Paris, giao thừa 31/12/2021. Reuters – Christian Hartmann
Theo múi giờ, như thông lệ, quần đảo Kiribati ở vùng Thái Bình Dương là nơi đầu tiên đón năm mới - tính theo giờ Paris là 11 giờ sáng ngày hôm qua, 31/12/2021. Sau đó đến lượt các nước Châu Đại Dương như Úc, New Zealand, rồi đến Châu Á, Châu Âu, Châu Phi và Châu Mỹ. Từ Seoul (Hàn Quốc), Paris (Pháp) cho đến Mexico City (Mêhicô) hay San Francisco (Hoa Kỳ), nhiều lễ hội giao thừa đã bị hủy bỏ hay giới hạn quy mô.
Tại Pháp, thủ đô Paris đã quyết định hủy bỏ lễ bắn pháo hoa truyền thống đêm giao thừa, nhưng hàng nghìn du khách - một số lượng ít hơn nhiều so với bình thường - cũng đã đổ ra đi dạo đại lộ Champs-Élysées được chăng đèn lấp lánh, nhưng với một lực lượng cảnh sát đông đảo kiểm soát chặt chẽ việc đeo khẩu trang, đã trở thành bắt buộc.
Trước Paris, thành phố Sydney tại Úc, nơi tự hào là "Thủ đô năm mới của thế giới", pháo hoa đã được bắn lên nhưng trước một đám đông thưa thớt lạ thường so với mọi khi.
Vào lúc thế giới chuẩn bị đón năm mới, đại dịch Covid-19 đã tăng sức hoành hành, với mốc biểu tượng của một triệu trường hợp nhiễm coronavirus trong một ngày trên toàn thế giới bị vượt qua vào những giờ cuối cùng của năm 2021, sau sự xuất hiện của biến thể Omicron đặc biệt dễ lây lan. Tại các nước như Anh, Pháp, Mỹ, thậm chí là Úc, các kỷ lục lây nhiễm liên tục bị phá vỡ.
Trong bối cảnh đó, thông điệp đầu năm của các lãnh đạo thế giới đều bày tỏ hy vọng là 2022 sẽ là năm đánh bại đại dịch. Trong lúc tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói đến khả năng 2022 là "năm thoát khỏi đại dịch", thì tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định thái độ lạc quan cho nước Mỹ trong năm mới vì theo ông, Hoa Kỳ luôn luôn biết biến những khủng hoảng "thành cơ hội để trở thành một quốc gia mạnh mẽ hơn và tốt đẹp hơn".
Theo hãng tin Pháp AFP, các chuyên gia hy vọng rằng năm 2022 sẽ đánh dấu một giai đoạn mới ít chết chóc hơn do đại dịch. Việc phân phối vac-xin cho khoảng 60% dân số thế giới mang lại một tia hy vọng, mặc dù một số quốc gia nghèo vẫn gặp khó khăn trong vấn đề tiêm chủng và một bộ phận người dân tại nhiều nước vẫn chống vac-xin.
Trọng Nghĩa
************************
Thu Hằng, RFI, 01/01/2021
Thành phố New York chào đón Năm Mới 2022 với màn pháo hoa ở công viên Central Park và quả cầu pha lê nặng gần 6 tấn thả bóng bay trên quảng trường Times Square sau một phút đếm ngược. Trước đó, thị trưởng Bille de Blasio cho biết vẫn duy trì hoạt động lễ hội để "cho thế giới thấy rằng thành phố New York đang chiến đấu theo cách riêng" để vượt qua đại dịch.
Đón mừng năm mới 2022 tại Times Square, New York, Hoa Kỳ, ngày 01/01/2022. AP - Jeenah Moon
Từ Times Square, thông tín viên Thu Hằng tường trình :
Times Square đồng nghĩa với lễ hội và Năm Mới. Trong khi nhiều thủ đô, thành phố lớn trên thế giới, như Paris, Roma, Tokyo, hủy hoạt động lễ hội ngày cuối năm và đêm giao thừa, thành phố New York vẫn duy trì sự kiện "Đếm ngược" những thời khắc cuối của năm 2021 và thả bóng bay mừng Năm Mới.
Biến thể Omicron buộc ban tổ chức chuẩn bị cẩn thận hơn và áp dụng nhiều biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt. Chỉ khoảng 15.000 người, đã được tiêm chủng đầy đủ, được phép vào bên trong khu vực Times Square, chưa đầy 1/4 so với những năm không có dịch. Tất cả đều phải đeo khẩu trang suốt buổi. Đông đảo cảnh sát được huy động đến khu vực để duy trì trật tự và thêm nhiệm vụ mới là kiểm tra chứng nhận tiêm chủng.
Chương trình biểu diễn của nhiều nghệ sĩ bắt đầu từ 20 giờ, nhưng từ 15 giờ, toàn bộ khu vực Times Square đã cấm mọi phương tiện giao thông và người qua lại. Covid-19 và đe dọa từ biến thể Omicron không làm người dân nản lòng. Đoàn người xếp hàng trải dài hơn 10 con phố trên Đại lộ 8. Những người may mắn có giấy mời đã có mặt ngay từ 15 giờ để được đứng gần sân khấu nhất. Cảnh sát dựng rào, khoanh thành từng khu vực để tránh người dân chen lấn.
Thời tiết ngày cuối cùng của năm ở New York khá âm u nhưng không lạnh. Thành phố vẫn nhộn nhịp với hy vọng năm mới 2022 tốt hơn năm 2021 và Covid-19 lùi xa để được tiếp tục cuộc sống bình thường.
Thu Hằng
**************************
Trọng Nghĩa, RFI, 01/01/2021
Ở Nga, chính tổng thống Vladimir Putin là người phát đi tín hiệu đón mừng năm mới, trong một thông điệp truyền hình được gởi đi ngay trước nửa đêm và được cả nước theo dõi.
Tổng thống Nga Vladimir Poutine đọc diễn văn thường niên nhân dịp năm mới, Moskva, Nga, ngày 31/12/2021 via Reuters – Kremlin.ru
Điểm đáng chú ý là lời chúc năm nay của chủ nhân điện Kremlin không có thông điệp chính trị hoặc lời đe dọa ngầm nào nhắm vào phương Tây, mà chỉ là một nghi thức truyền thống trong đó ông Putin không ngần ngại tuyên bố hài lòng về thành quả gặt hái được, mà không nói gì về con số cả trăm ngàn người chết vì Covid-19.
Từ Moskva, thông tín viên Jean Cassey tường thuật :
Đây quả là lợi thế, hay nói đúng hơn là một trong những lợi thế của một quốc gia khổng lồ như Nga : Vào lúc ở Kaliningrad ở cực tây đất nước chỉ mới 3 giờ chiều, thì tại Kamchatka, miền Viễn Đông đã là nửa đêm. Và nhờ sự kỳ diệu của internet, phần còn lại của đất nước đang khám phá nội dung lời chúc của tổng thống Vladimir Putin 8 giờ trước.
Theo truyền thống, đây là một trong những điểm nổi bật của lễ mừng năm mới tại Nga, và cũng có thể là dịp duy nhất mà người nghe không cần tìm hiểu ý nghĩa chính trị trong thông điệp của ông Putin.
Lời chúc đầu năm chỉ là một nghi thức, được phát sóng ngay trước nửa đêm, mà người ta thường nghe một cách lơ đãng trong khi chuẩn bị bật nút chai "champanskoye".
Trong thời gian vài phút, tổng thống Nga điểm lại tình hình một năm qua, khen ngợi nước Nga và bản thân ông về một năm được "trải qua trong phẩm giá". Ông tự khen là đã "bảo vệ an ninh đất nước" và khôi phục lại nền kinh tế", đặc biệt gửi lời cảm ơn đến các quân nhân, bác sĩ, cảnh sát và các công chức, gửi lời chúc yêu thương, sức khỏe và thành công đến tất cả mọi người, trước khi nhường chỗ cho tiếng chuông điện Kremlin.
Sau đó, quốc thiều Nga vang lên và năm mới bắt đầu ở Nga.
Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, trong thông điệp năm mới, tổng thống Nga dĩ nhiên cũng gợi lên dịch Covid tại Nga, nhưng không nói gì về con số tổng cộng hơn 600.000 người chết vì dịch bệnh do chính cơ quan thống kê Nga công bố một hôm trước, trong đó có kỷ lục 87.000 ca tử vong riêng trong tháng 11.
Trọng Nghĩa
************************
Minh Anh, RFI, 31/12/2021
Các sinh hoạt lễ hội bị hủy hay phải chịu áp đặt các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt, các buổi hòa nhạc bị cấm, đêm giao thừa được tổ chức trong khuôn khổ gia đình : Thế giới chuẩn bị đón năm 2022, năm thứ ba của đại dịch của Covid-19, vào lúc các ca nhiễm mới bùng phát mạnh những ngày cuối năm 2021.
Ban tổ chức thử bật công tắc khởi động quả cầu "giao thừa" trên quảng trường Times Square (New Year's Eve Times Square Ball) ngày 30/12/2021. AP - Ted Shaffrey
Được phát hiện lần đầu vào năm 2019, virus corona SARS-COV-2, gây bệnh Covid-19, từ hai năm qua, luôn là điểm nóng thời sự. Tính đến hôm nay, thế giới đã có hơn 5,4 triệu người chết. Đông đảo người nhiễm bệnh phải chịu cảnh cách ly, bị giới nghiêm, và hàng loạt các biện pháp xét nghiệm.
Đặc biệt, những ngày cuối năm 2021, biến thể Omicron bùng phát mạnh đã làm số ca nhiễm mới thường nhật trên thế giới lần đầu tiên vượt ngưỡng một triệu người, theo số liệu do AFP công bố ngày 30/12/2021. Omicron lan mạnh khiến nhiều nước phương Tây có hệ thống y tế được cho là vững chắc nhất cũng lao đao như Anh, Pháp, Mỹ và Úc…
Trong hoàn cảnh này, tại nhiều nơi trên thế giới, từ Seoul đến San Francisco, các lễ hội mừng năm mới đều bị hủy hay bị giảm quy mô. Nếu như Sydney (Úc), thành phố đầu tiên đón năm 2022, Times Square ở New York, Rio de Janeiro (Brazil) hay như Dubai (Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất), vẫn duy trì lễ hội pháo hoa hay mừng mới, thì nhiều nơi khác ở Châu Âu như Paris, đã hủy các chương trình mừng năm mới.
Ở Châu Á, trước mối lo dịch bệnh bùng phát tại những nơi tụ tập đông người, lễ bắn pháo hoa ở nhiều nước, trong đó có Việt Nam cũng bị đã hủy. Tại Singapore, tuy số ca nhiễm mới đang có xu hướng giảm, nhưng để tránh nguy cơ bệnh viện quá tải, chính quyền đảo quốc Đông Nam Á vẫn quyết định hạn chế các hoạt động mừng năm mới.
Từ Singapore, thông tín viên Quỳnh Nguyễn cho biết thêm chi tiết :
"Ngày 30/12, Singapore có 311 ca nhiễm covid mới. Trong số này, có 70 ca nhập cảnh và 33 ca cộng đồng nhiễm biến thể Omicron.
Tỉ lệ lây nhiễm hàng tuần hiện nay là 0,73. Nghĩa là nếu tuần trước có 100 ca mới, tuần này chỉ còn 73 trường hợp. Mục tiêu của Singapore là giữ được tỉ lệ này dưới 1, có nghĩa là số lượng ca nhiễm mới hàng tuần đang giảm. Từ cuối tháng 11, nhờ tỉ lệ lây nhiễm giảm, người dân Singapore đã được hưởng các biện pháp ngăn ngừa Covid nhẹ nhàng hơn : Được tiếp 5 người khách, được gặp gỡ nhóm 5 người ở nơi công cộng,
Tỉ lệ sử dụng giường ICU, chăm sóc tích cực, cũng được theo dõi sát sao và thông báo rõ ràng cho người dân. Tỉ lệ này hiện nay là khoảng 50%, đã giảm nhiều so với cuối tháng 10, có lúc lên đến gần 80%.
Khi bạn vướng phải bệnh hiểm nghèo, phải trải qua đại phẫu và nằm lại trong phòng ICU trong lúc Covid vẫn đang hoành hành, bạn sẽ cảm thấy rất may mắn khi đang sống ở một đất nước đầy kỷ luật. Chính phủ Singapore luôn áp dụng các biện pháp cần thiết để đảm bảo các bệnh viện không quá tải do covid.
Đêm giao thừa, sẽ không có màn bắn pháo hoa rực rỡ ở Marina Bay. Thay vào những bữa tiệc tưng bừng nhộn nhịp, mọi người sẽ tận hưởng khoảnh khắc kết nối yêu thương cùng những người thân thiết. Người dân Singapore vẫn tin tưởng và đồng lòng cùng chính phủ để vượt qua đại dịch".
Minh Anh
Thông tin chính của các báo Pháp ra ngày 20/12/2021 là cả Châu Âu cũng như nước Pháp đang nháo nhác lo sợ trước mối đe dọa của Covid-19 cùng biến thể Omicron, khi chỉ còn ít ngày nữa đến lễ Giáng sinh và đón Năm Mới. Không có không khí háo hức đón chờ Noel và mừng Năm Mới, cuộc chiến chống dịch chiếm hầu hết trang nhất các báo.
Biển thế Omicron gây lo ngại tại Châu Âu. Ảnh minh họa Justin Tallis AFP/File
Le Figaro chạy tựa chính trang nhất "Châu Âu cố ngăn cơn sóng Omicron" và "Châu Âu đang đứng trước đe dọa phong tỏa trở lại". Để đối phó với đà lây lan nhanh chóng của biến thể Omicron, các nước Châu Âu đang phải hành động khẩn trương với những biện pháp ngày càng khắc nghiệt hơn. Tờ báo cho hay, Đức đã tái lập lại chế độ cách ly với du khách đến từ các vùng nguy hiểm, song song với việc đẩy mạnh và mở rộng hơn nữa chiến dịch tiêm chủng. Một số nước khác đã khẩn trương áp dụng các biện pháp hạn chế, từ giới nghiêm cho đến đóng cửa các tụ điểm công cộng, như ở Ailen hay Đan Mạch.
Quyết định mạnh mẽ của chính phủ Hà Lan hôm thứ Bảy vừa rồi áp đặt lệnh phong tỏa trở lại đất nước cho đến ngày 14 tháng Giêng như là một gáo nước lạnh đối với người dân trong nước, nhưng cũng là một cảnh báo đối với các nước Châu Âu về mức độ nguy hiểm của biến thể Omicron. Hà Lan là nước đầu tiên trong Liên Hiệp Châu Âu áp dụng biệt pháp triệt để này, nhưng dường như đất nước này không còn sự lựa chọn nào khác, đành chấp nhận hy sinh kỳ lễ hội quan trọng nhất của năm để bảo vệ sức khỏe dân chúng.
Le Figaro cho biết, quyết định của chính phủ Hà Lan được đưa ra khi đất nước này đang qua đỉnh làn sóng biến thể Delta và mới chỉ ghi nhận được khoảng 100 ca nhiễm Omicron. Nhưng cơ quan y tế Hà Lan cho rằng biến biến thể mới này có thể sẽ chiếm đa số các ca nhiễm từ nay đến cuối năm và Hà Lan sẽ không có đủ năng lực để chống đỡ với tình huống như vậy.
Trong khi đó tại nước Anh, hai ngày cuối tuần qua vẫn ghi nhận số ca nhiễm thường nhật trên 90 nghìn. Omicron đã thế chỗ Delta thành biến thể chủ yếu ở nước này, chiếm 83% các ca nhiễm. Các nhà khoa học ở bên kia bờ biển Manche liên tiếp đưa ra những con số báo động đầy lo sợ : Từ nay đến cuối năm nước Anh có thể sẽ có thêm từ 600 nghìn đến 2 triệu ca nhiễm. Mỗi ngày các bệnh viện của nước Anh sẽ có thể phải nhận thêm mới ngày từ 3.000 đến 10 nghìn bệnh nhân và số tử vong thường nhật cũng sẽ có thể lên đến hàng nghìn người.
Pháp dù là nước đã đạt tỷ lệ tiêm chủng thuộc hàng cao nhất Châu Âu, nhưng không phải là không bị đe dọa bởi làn sóng ngầm Omicron, trong lúc vẫn chưa qua đỉnh đợt dịch thứ 5.
Các báo đều ghi nhận không khí "lo lắng đang lên cao tại Pháp trước Noel". Theo La Croix, tại Pháp, mới chỉ có 310 ca nhiễm biến thể Omicron được phát hiện. Tuy nhiên con số này được cho là thấp hơn với thực tế, nếu cứ nhìn vào đà lây nhiễm nhanh của biến thể này. Đến giờ các bệnh viện ở Pháp đã bắt đầu rơi vào tình trạng căng thẳng, thiếu giường bệnh, thiếu nhân viên. Hội đồng Khoa học đã kêu gọi chính phủ thiết lập các biện pháp hạn chế có hiệu quả nhân dịp lễ đón Năm Mới, trong đó không loại trừ cả lệnh giới nghiêm.
Chính phủ Pháp giờ chỉ còn đặt cược vào vũ khí vac-xin để cố gắng không phải trở lại những biện pháp khắt khe, làm hỏng kỳ lễ hội cuối năm của người dân. Pháp tăng tốc chiến dịch tiêm chủng liều thứ 3, đồng thời với việc mở rộng đối tượng tiêm chủng đến trẻ em và gia tăng áp lực với những người không muốn tiêm chủng, để hướng tới chủ trương bắt buộc tiêm chủng với toàn dân.
Chuyển qua các chủ đề địa chính trị. Trung Quốc vẫn tiếp tục thu hút sự chú ý của các báo Pháp. Mục Ý kiến & Tranh luận của nhật báo Les Echos có bài : "Trung Đông : Người Trung Quốc đang tới !" của Dominique Moïsi, nhà nghiên cứu địa chính trị, một cây bút thời luận của Les Echos. Bài báo cho thấy, khi mà Mỹ giảm bớt sự hiện diện ở Trung Đông, thì Trung Quốc sẵn sàng thế chỗ như thế nào.
Tác giả đặt câu hỏi : Sau khi đã là "lãnh địa đi săn" của Hoa Kỳ, Trung Đông liệu có thể sẽ trở thành trường đấu chủ yếu giữa Châu Âu và Trung Quốc ? Khi Mỹ đã tỏ mệt mỏi với chiến lược Trung Đông, thì những nước khác lại đổ xô đến để lấp chỗ trống mà Mỹ để lại trong vùng. Từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Nga, từ Châu Âu đến Trung Quốc, mỗi bên đều có những tham vọng, chiến lược riêng của mình.
Theo tác giả Dominique Moïsi, điểm mới ở đây là Trung Quốc đang nhìn thấy vùng Trung Đông, không chỉ là nơi có nguồn dầu mỏ họ đang rất khát mà còn là một khu vực không thể thiếu cho các mục tiêu địa chính trị toàn cầu của họ. Giữa lục địa Á và Âu, "Con đường tơ lụa" của Bắc Kinh chỉ có thể đi qua Trung Đông. Nhưng làm thế nào để thay chân Mỹ mà không phải rơi vào một cuộc "chiến tranh bất tận" ở Trung Đông như Hoa Kỳ đã phải gánh chịu ?
Ngược lại với các nước Châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ hay Nga, Trung Quốc có những ưu thế là có túi tiền đầy và không có những hiềm khích lịch sử với Trung Đông. Trung Quốc không có quá khứ thực dân hay đế quốc với các quốc gia Trung Đông, cũng không hề có thái độ bài Do Thái hay vấn đề gì với Hồi giáo.
Tác giả bài viết nhận định : "Một nước Mỹ mệt mỏi, một Châu Âu lưỡng lự, một Thổ Nhĩ Kỳ và một nước Nga có thể có những ưu tiên khác (Ankara là chuyện nội bộ còn Moskva là chuyện Đông Âu), dường như con đường đang hé mở cho Bắc Kinh" đến Trung Đông. Nhiều nước như Saudi Arabia hay Israel có vẻ như đang chờ đợi người Trung Quốc đến, tuy không vội vàng. "Trung Quốc đang trở thành nhân tố mới và là tấm gương phản chiếu của một vùng đất đang đầy biến chuyển này", tác giả kết luận.
Vẫn liên quan đến Trung Quốc, trang quốc tế báo Le Figaro có bài cho thấy sự phẫn nộ chống Trung Quốc đang nổi lên ở Pakistan. Bài báo cho biết hôm 10/12 vừa qua, tại thành phố cảng Gwadar, chỉ có 47 nghìn dân ở phía tây nam Pakistan, hàng chục nghìn người đã xuống đường biểu tình đòi quyền lợi liên quan đến sinh kế của mình. Điểm đáng chú ý, theo Le Figaro, là đằng sau những đòi hỏi đó của người dân là nỗi chán chường với Trung Quốc. Gawdar là nơi mà từ 20 năm qua Bắc Kinh đã đổ không biết bao nhiêu tiền để đầu tư xây dựng cảng lớn với tham vọng cạnh tranh với các cảng ở Dubai hay Singapore. Bên cạnh đó Trung Quốc cũng đã đổ hàng tỷ đô la xây dựng hệ thống hạ tầng cơ sở, khu công nghiệp. Thế nhưng, những hoạt động phục vụ lợi ích cho người Trung Quốc đó cũng gạt sang bên lề cuộc sống của hàng chục nghìn dân chài địa phương, bị mất đất, mất ngư trường kiếm sống. Đến giờ họ không hề được hưởng lợi gì từ các công trình của Trung Quốc, mà trái lại cuộc sống ngày càng tồi tệ.
Người biểu tình biểu lộ phẫn nộ với chính quyền Islamabad cũng như với cả Bắc Kinh. Theo các nhân chứng tại chỗ, nhiều người dân coi người Trung Quốc như những kẻ thực dân. Tâm lý chống người Trung Quốc tăng dần theo thời gian. Đã có nhiều kỹ sư, các cơ sở của người Trung Quốc bị tấn công trong những năm qua.
Đây là một thách thức lớn cho Trung Quốc, vì Pakistan là một mắt xích quan trọng trong chiến lược "Một vành đai một con đường" do ông Tập Cận Bình khởi xướng từ năm 2013. Gwadar là điểm mấu chốt trong dự án vành đai kinh tế Trung Quốc – Pakistan, có giá trị đầu tư 60 tỷ đô la. Đến giờ các dự án này ngày càng vấp phải nhiều vấn đề nan giải. Một không khí chán Trung Quốc đang xuất hiện trong chính quyền, còn tâm lý chống Trung Quốc trong người dân cũng ngày nhiều hơn, theo ghi nhận của tờ báo.
Nhật báo Le Monde số ra hôm nay có thêm phụ trang đặc biệt về "Liên Xô 30 năm sau ngày sụp đổ". Cách đây 30 năm, ngày 25/12/1991, ông Mikhail Gorbachev, tổng thống Liên Xô (1990-1991) từ chức. Đây cũng được coi là ngày khai tử chính thức Liên Xô, cùng lúc với sự tái sinh của 15 nước Cộng hòa độc lập, từng bị gộp lại thành một liên bang cộng sản từ năm 1922. Suốt ba thập niên qua, không gian Xô Viết cũ vẫn là khu vực đầy biến động, tranh chấp.
Le Monde dành cho sự kiện này nhiều bài viết cố gắng phác họa lên khung cảnh thời hậu Xô Viết : Từ sự tan vỡ của Liên Xô đến sự can thiệp của nước Nga. Nhiều nước rơi vào các tranh chấp lãnh thổ triền miên, do tấm bản đồ được vẽ lại từ dưới thời Staline. Các cuộc xung đột hậu Xô Viết đã nổ ra và vẫn lại bùng lên khi có điều kiện. Những vùng đất nhỏ bé manh nha ly khai đòi độc lập bị nước Nga đè bẹp trong các cuộc chiến tranh chớp nhoáng. Các nước cộng hòa tách ra từ Liên Xô, như Ukraine, Georgia, hay Belarus, giờ trở thành miếng mồi tranh giành ảnh hưởng địa chính trị giữa nước Nga của ông Vladimir Putin và phương Tây. Không ít người đã nghĩ sau khi Liên Xô sụp đổ là chiến tranh lạnh kết thúc, thế nhưng 30 năm sau bầu không khí đó đang vảng vất trở lại. Lần này là giữa các nước phương Tây và nước Nga, dù ở đó hệ tư tưởng cộng sản không còn ngự trị nữa.
Anh Vũ
Hôm 14 tháng 12 năm 2021, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo biến thể Omicron đang lây lan với tốc độ chưa từng thấy. Tổng giám đốc WHO Tedros Ghebreyesus cho biết, biến thể Omicron được xác định lần đầu tại Nam Phi vào tháng 11 đã lan ra 77 quốc gia/vùng lãnh thổ, và có lẽ đã có mặt ở rất nhiều nước trên toàn thế giới nhưng chưa được phát hiện.
Hai mẹ con đang cầu nguyện trước một nhà thờ đóng cửa trong thời gian bùng phát dịch bệnh Covid-19 tại Hồ Chí Minh, ngày 18 tháng 4 năm 2020. Reuters/ Yen Duong
Riêng ở Đông Nam Á, các nước đã ghi nhận sự có mặt của biến thể Omicron là Indonesia, Malaysia, Singapore, Thái Lan, Philippines và Campuchia. Riêng Việt Nam vẫn chưa ghi nhận trường hợp nào và hiện kiểm soát chặt đường biên giới với các nước giáp ranh có biến chủng Omicron.
Cũng ngày 14 tháng 12, Phó chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Dương Anh Đức đã ký ban hành khẩn kế hoạch xây dựng thế trận ứng phó với biến chủng mới với nhiều giải pháp. Theo đó, các giải pháp được đề xuất bao gồm tăng cường giám sát, kiểm dịch tại các cửa khẩu hàng không, hàng hải, giám sát bằng xét nghiệm sớm các ca nhiễm biến chủng mới, tất cả các ca nhiễm Omicron phải được chuyển vào bệnh viện dã chiến số 12 để cách ly, cập nhật thông tin trên thế giới về Omicron, đẩy mạnh việc tiêm vắc-xin liều bổ sung, chuẩn bị kế hoạch triển khai bệnh viện dã chiến hoặc cơ sở thu dung, điều trị Covid-19 cấp huyện.
Theo nhận định của bác sĩ Phạm Ngọc Thắng thì Việt Nam đã học được bài học lớn từ đợt bùng phát dịch thứ tư nên sẽ có hướng chống dịch tốt hơn, nếu biến thể Omicron lan rộng ở Việt Nam. Ông nói :
"Cách họ cư xử với dịch tồi quá. Cư xử giữa con người với nhau trong cộng đồng, với dịch bệnh một cách rất võ đoán, phiến diện và phản khoa học cho nên hậu quả quá nặng. Bài học này quá lớn nên đã được rút kinh nghiệm nhiều.
Đến bây giờ, con số mấy chục ngàn người chết do chủng Delta, chết do chủng Alpha, chết do bệnh lý cơ hội hay chết do các bệnh nền thì đến nay chưa rõ ràng. Nhưng có một cái rõ ràng là khi xã hội mở cửa, không còn người với người là pháo đài ; nhà với nhà là pháo đài ; phường với hường là pháo đài… rồi nhiều áp đặt cứng nhắc, phản khoa học, vi phạm nhân tính…nói thẳng là lỗi ứng xử đối với dịch bệnh.
Tôi nghĩ là bài học này nó quá đau xót rồi. Ngày hôm nay đã có những biện pháp thích ứng nên cũng không lo. Tôi là bác sĩ, tôi có thể nói chủng nào càng lây nhanh thì độc tính nó càng nhẹ".
Một nghiên cứu sơ bộ của Đại học Hồng Kông cho thấy, biến thể Omicron lây nhiễm nhanh hơn khoảng 70 lần so với chủng Delta và chủng Covid-19 ban đầu. Nghiên cứu phát hiện ra rằng biến thể sao chép kém hiệu quả hơn - thấp hơn 10 lần - trong mô phổi của con người. Điều này có thể báo hiệu mức độ nghiêm trọng của bệnh thấp hơn, đặc biệt là ở những người được tiêm chủng.
Việt Nam đã trải qua bốn đợt dịch Covid-19 với tổng số người chết tính đến nay đã hơn 29.000 ca. Nặng nhất là đợt dịch thứ tư bắt đầu từ ngày 27 tháng 4 năm 2021 đến cuối tháng 10 năm 2021 chiếm hầu hết số tử vong.
Khi đợt dịch thứ tư bùng phát, chính quyền liên tục bị chỉ trích trên mạng xã hội cũng như báo chí nhà nước về các chính sách sai lầm cả về mặt khoa học, y tế lẫn hành chính, thậm chí vi hiến trong chống dịch.
Mấy hôm nay, một số báo chí Nhà nước đăng tải thông tin cho hay, một nhóm nghiên cứu dự báo từ nay đến cuối tháng 3 năm 2022 có thể sẽ có ít nhất một làn sóng dịch mới diễn ra. Độ lớn của làn sóng dịch này phụ thuộc hoàn toàn vào việc thực thi biện pháp phòng chống dịch của Thành phố Hồ Chí Minh. Theo nhóm nghiên cứu, các ước tính chỉ dựa vào giả định tạm thời, vì hiện chưa rõ độc lực và hiệu quả của vắc-xin hiện có với biến thể Omicron nên chưa đủ bằng chứng khoa học.
Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên cho đây là sự cảnh báo để thành phố có những cách ứng phó kịp thời với biến chủng mới Omicron ngay từ bên ngoài chứ không đợi lọt vào thành phố mới ứng phó.
Trong khi đó, Bộ Y tế Việt Nam lại thừa nhận thiếu nguồn cung ô-xy trong khi các ca nhiễm Covid-19 tăng khiến người dân hoang mang.
Đại diện một công ty cung ứng ô-xy lỏng chia sẻ với báo Tuổi Trẻ rằng : "Hiện tại khu vực miền Nam chỉ còn một số doanh nghiệp chuyên cung cấp ô-xy cho y tế là không thể kham nổi và dự báo sẽ thiếu hụt nếu không có giải pháp điều tiết ô-xy lỏng một cách dài hơi cho y tế để cứu người bệnh từ các cơ quan quản lý".
Bác sĩ Võ Xuân Sơn viết trên Facebook cá nhân của ông rằng : "Về nguyên tắc, các cơ sở y tế cần tham gia vào hoạt động chống dịch. Nhưng, với những chiêu thức đối xử với y tế tư nhân hiện nay, ít nhất là cơ sở của chúng tôi, sẽ chẳng biết phải chuẩn bị ra sao. Nếu có, là chuẩn bị cho giải thể, trong đó có cả giải thể các chương trình từ thiện. Dự là nếu thực sự có đợt bùng dịch nữa, nó sẽ khốc liệt hơn nhiều so với cách đây vài tháng".
Một số chuyên gia cho rằng vấn đề quan trọng ảnh hưởng đến khả năng bùng dịch mới là chiến dịch tiêm vắc-xin.
Bác sĩ Đinh Đức Long bày tỏ sự lạc quan bởi Việt Nam hiện đã có nhiều vắc-xin ngừa Covid-19 nhờ chính sách ngoại giao vắc-xin thành công :
"Thực tế có thể là biến thể này đã vào Việt Nam nhưng chưa phát hiện ra. Khi đã phát hiện ra thì nó đã nhiều rồi. Đừng nói là không có vì nói thế là chủ quan. Hiện nay Việt Nam có rất nhiều vắc-xin. Ngoại giao vắc-xin thắng lợi to.
Theo tôi được biết, số vắc-xin Mỹ viện trợ cho Việt Nam chiếm 1/3 số vắc-xin Mỹ viện trợ cho các nước Đông Nam Á. Dù biến chủng gì thì đối với virus chỉ có vaccine thôi. Phủ sóng vắc-xin cộng với 5K thì nó sẽ hạn chế chứ không thể đóng cửa như lần trước được nữa.
Thứ nhất họ đã phải trả giá và rút ra bài học. Thứ hai, họ lo được chuyện vắc-xin. Thế là mừng rồi. Lo thì vẫn phải lo nhưng cũng chỉ đến vắc-xin và 5K chứ không thể làm gì hơn nữa".
Hôm 8 tháng 12, Thủ tướng Phạm Minh Chính ra văn bản yêu cầu Bộ Y tế chỉ đạo quyết liệt toàn ngành thần tốc hơn nữa trong thực hiện chiến dịch tiêm chủng vắc-xin phòng Covid-19, chậm nhất đến cuối năm nay phải cơ bản hoàn thành 100% việc tiêm 2 mũi cho người từ 18 tuổi trở lên. Địa phương nào không hoàn thành mục tiêu này thì lãnh đạo địa phương đó phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Tác giả Nguyễn Hồng Vũ vào ngày 17 tháng 12 có bài viết trên Mạng báo Tiếng Dân nêu ra ba công tác cần làm hiện nay. Đó là sử dụng thuốc điều trị Covid-19 cho đúng đối tượng ; khuyến khích tối đa những ca bệnh nhẹ điều trị tại nhà ; tăng cường, ưu tiên chích vắc-xin cho những đối tượng thuộc nhóm nguy cơ cao.
Nguồn : RFA, 16/12/2021
