Thông Luận

New York Times gọi Nga Nguyễn, chị của 'bệnh nhân 17' là ‘bệnh nhân số 0’ của làng mốt thế giới (VOA, 12/03/2020)

Hai cô con gái của một đại gia Việt Nam đã trở thành tâm điểm chỉ trích của công luận không chỉ trong nước mà cả quốc tế sau khi một trong hai chính thức trở thành "bệnh nhân nhiễm Covid-19 thứ 17" trong cuộc họp báo khẩn ở Hà Nội vào giữa đêm 6/3.

Facebook Nhung Nguyen (N. H. N.) đã bị khóa sau khi Hà Nội công bố "bệnh nhân thứ 17".

Tờ báo nổi tiếng New York Times hôm 11/3 gọi tên cô Nga Nguyễn, 27 tuổi, chị gái của "bệnh nhân thứ 17" Nguyễn Hồng Nhung (N. H. N - 26 tuổi), là "bệnh nhân số 0" của làng thời trang thế giới sau khi hai chị em cô bị phát hiện dương tính với virus corona sau khi trở về từ hai lễ hội thời trang nổi tiếng của hãng Gucci ở Milan, Ý, và của hãng Yves Saint Laurent ở Paris, Pháp.

Tờ báo của Mỹ mô tả Nga Nguyễn là con gái của "một ông trùm về thép" ở Hà Nội, có bằng khoa học chính trị tại Đại học King ở London và từng làm việc trong bộ phận mỹ phẩm và nước hoa của hãng Louis Vuitton trước khi về làm cho công ty gia đình.

Trong khi đó, vào cùng ngày (11/3) tại Việt Nam, một đại diện của Bộ Công an - Đại tá Nguyễn Văn Thống, Phó cục trưởng Cục quản lý xuất nhập cảnh, nói với báo giới rằng cô em gái N. H. N đã sử dụng hai hộ chiếu trong chuyến đi và dùng hộ chiếu Việt Nam khi trở về để "qua mặt" công an cửa khẩu.

Những ngày qua, N. H. N. hay Nhung Nguyễn là một trong những cái tên được nhắc đến và chịu nhiều chỉ trích nhất trong cộng đồng mạng tại Việt Nam, bên cạnh "bệnh nhân số 21" là một Phó chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Ca nhiễm thứ 17 được Hà Nội công bố trong cuộc họp báo khẩn vào lúc gần nửa đêm, trong bối cảnh Việt Nam đã bước sang ngày thứ 22 không có báo cáo về ca nhiễm bệnh mới và đang chuẩn bị để công bố "hết dịch".

Ngay lập tức, "búa rìu" dư luận đã trút xuống cô gái được đánh số 17 này. Nhiều ý kiến trên mạng thậm chí còn đòi "giết" hoặc đem cô gái này ra truy tố hình sự.

Trả lời phỏng vấn với New York Times qua điện thoại, cô Nga Nguyễn nói rằng "Họ nói tôi đã về nước, rằng tôi biết mình bị nhiễm bệnh khi đến các show diễn, không điều nào là đúng cả".

Tin cho hay cô Nga Nguyễn hiện đã trở về London sau khi tham dự các sự kiện thời trang trên. Còn cô em gái "số 17" đã bay trở về Hà Nội vào ngày 2/3 trên chuyến bay của Vietnam Airlines VN00054 và ngồi cùng khoang hạng thương gia với một số quan chức trong đoàn công tác của Bộ Kế hoạch và Đầu Tư, do Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng dẫn đầu.

"Họ nói tôi hư hỏng bởi vì tôi mắc áo xẻ ngực trong một tấm ảnh, rằng đó là lý do virus bị tôi thu hút, rằng đây là lúc mà đám người tham lam trong giới thời trang cần phải dừng lại và suy nghĩ", cô Nga Nguyễn phân trần với New York Times.

Tờ báo Mỹ cho biết cô gái mà tờ báo này gọi là "người thừa kế" đã hai lần dự Met Gala và chụp ảnh tại nhiều sự kiện cùng với những ngôi sao thời trang hàng đầu thế giới như Naomi Campbell, Anna Dello Russo, Jonathan Newhouse và Virgil Abloh.

Cô Nga Nguyễn đã đến tham dự sự kiện thời trang trong tư cách là "bạn của Gucci" và cô không hề biết mình bị nhiễm virus trong thời gian này.

Cô Nga Nguyễn cho biết thêm rằng sau khi phát hiện bị nhiễm virus corona, cô đã thông báo với những người mà cô tiếp xúc tại sự kiện của Gucci và Saint Laurent cũng như bạn bè, gia đình, người trang điểm và thợ chụp ảnh.

Trong khi đó, tại Việt Nam, tài khoản Facebook "Nhung Nguyen" của "bệnh nhân số 17" đã bị khóa lại sau làn sóng chỉ trích của cộng đồng mạng vì tội "phá hỏng nỗ lực của cả nước" trong việc kiềm chế dịch bệnh Covid-19.

Tuy nhiên, bên cạnh những ý kiến lên án, không ít ý kiến cho rằng việc đánh số 17 cho cô N. H. N. đã biến cô trở thành một "tội đồ" gieo rắc dịch bệnh chết người giống như "bệnh nhân số 31" ở Hàn Quốc, trong khi không có cơ sở để khẳng định rằng ai đã lây bệnh cho ai trong chuyến bay của Vietnam Airlines từ Anh về Việt Nam.

Trong khi đó, thông tin về các trường hợp dương tính khác, đặc biệt là "bệnh nhân số 21" - Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Quang Thuấn, Phó chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Đảng, một thành viên trong đoàn công tác với Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng - lại ít bị "mổ xẻ" trên báo chí chính thống như trường hợp "số 17", mặc dù trên mạng xã hội liên tục xuất hiện những thông tin "gây sốc" về cuộc sống riêng tư xa hoa của ông và cho thấy ông đã không khai báo trung thực với cơ quan chức năng khi trở về Việt Nam.

Do đó, nhiều ý kiến cho rằng ông Thuấn cũng có thể là "nguồn lây nhiễm dịch bệnh" chứ không chỉ riêng "bệnh nhân số 17".

Ngoài ra, việc Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng không bị đưa đi cách ly tập trung như những người ngồi cùng khoang với "bệnh nhân số 17" cũng đã bị cộng đồng mạng chỉ trích mạnh mẽ, khiến báo chí phải thông tin về "kết quả âm tính" của ông đối với loại virus chết người.

"Tôi hoàn toàn khỏe mạnh, rất ổn. Hết thời hạn cách ly, thứ Hai tuần tới, tôi đến Bộ làm việc bình thường", ông Dũng được báo chí trích lời cho biết vào ngày 12/3.

********************

Lý giải việc tranh giành giấy vệ sinh để trữ mùa dịch corona : tâm lý số đông do hoảng sợ ? (RFA, 13/03/2020)

Báo mạng Asia One vào ngày 11/3 có đăng tải bài viết của tác giả có tên Melissa với tựa tạm dịch "Các chuyên gia giải thích tại sao mọi người tích trữ giấy vệ sinh trong khi dịch bệnh coronavirus bùng phát ?"

Người dân mua giấy vệ sinh ở Costco Melbourne vào ngày 5/3/2020. AFP

Trong bài viết, tác giả Melissa nhắc đến việc các băng đảng vũ trang ở Singapore cũng như ở Hồng Kông đã xông vào để đánh cắp hàng trăm cuộn giấy vệ sinh giữa lúc tình hình mua bán đang hoảng loạn.

Trong khi đó, vào ngày 11/3, các siêu thị tại Penang, Malaysia đã báo cáo bán sạch giấy vệ sinh sau khi bệnh nhân nghi ngờ nhiễm Covid-19 đầu tiên của thành phố xuất hiện.

Việc này không chỉ xảy ra ở Châu Á mà còn xuất hiện ở những Châu lục khác, chẳng hạn như ở Úc, cảnh sát đã được điều động đến để giải quyết tình hình khi một số người mua hàng ở siêu thị đã xô xát để giành giấy vệ sinh.

Trao đổi với RFA, bạn Quỳnh Phương, hiện đang sống ở Melbourne, Úc cho rằng đây là điều bất ngờ vì bạn đã sống ở đây 13 năm nhưng chưa bao giờ thấy hiện tượng này xảy ra. Các kệ hàng vẫn còn đầy đủ, riêng kệ bán giấy vệ sinh lại trống trơn :

"Giống như overreaction (làm quá lên) vậy. Đồng ý đây là flu (cúm) mọi người nên hạn chế ra ngoài nhưng không có nghĩa là phải (tích trữ) như vậy. Với lại cái này affect (ảnh hưởng) nhiều với những người có tiền án bệnh sử các loại rồi, nên cẩn thận đối với những người này thôi. Nếu mọi người làm quá lên như vậy, supply (nguồn cung cấp) thiếu thì người cần sẽ không có còn người có lại không xài tới thì cũng vậy".

Tại Mỹ cũng không ngoại lệ, bạn Lan hiện đang sống ở bang Maryland cho biết tình hình nơi bạn cũng trong tình trạng tương tự :

"Hôm qua mình đi Costco thì thật sự không còn (bán) một mảnh giấy vệ sinh nào cả, mọi người tranh nhau mua hết rồi. Trong khi đó đồ ăn thức uống thì không tới mức như thế.

Nếu dịch xảy ra thì nhu cầu đầu tiên cần chú ý đến là đồ ăn, thức uống và nước. Nếu tích trữ những thứ đó thì có thể hiểu được, chứ chuyện tích trữ giấy vệ sinh thì mình thấy không cần thiết. Làm sao tích trữ đủ dùng trong một thời gian ngắn, giữ như sinh hoạt bình thường hàng ngày là được".

Mọi người mua nước, thực phẩm và giấy vệ sinh tại Los Angeles, California vào ngày 29/2/2020. AFP

Nhận xét về việc mọi người đổ xô tích trữ giấy vệ sinh đang diễn ra, Nina, một bạn trẻ ở Virginia bày tỏ thắc mắc của bản thân thật sự không hiểu vì sao mọi người lại trữ giấy vệ sinh. Tại Mỹ thường khi có vấn đề gì về thảm họa thiên và bệnh thì người ta thường mua nước và giấy vệ sinh. Nhưng lần này mọi người lại mua tới mức độ đáng ngạc nhiên. Bạn Nina cho đó là không cần thiết khiến không còn giấy cho các đối tượng người già, người không có điều kiện hay không có thời gian đi chợ thường xuyên, không đi được nhiều chợ…

Dưới góc độ chuyên môn, Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương, nhà nghiên cứu tâm lý xã hội học hiện đang công tác tại Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam nhận định :

"Tôi nghĩ đó là phản ứng tự nhiên của con người khi người ta cảm thấy lo lắng, hoảng loạn. Thực sự nó như hiệu ứng đám đông, cả một đám đông tâm lý hoảng sợ thì người ta sẽ mất phương hướng và lo sợ.

Nếu như chúng ta hiểu rằng khi người ta bị hoảng loạn thì người ta không còn đủ tỉnh để phân biệt cái gì dùng nhiều, cái gì không dùng nhiều mà người ta theo đám đông đang xếp hàng rồng rắn để mua cái gì đấy. Chẳng biết đang mua gì nhưng mình cứ thấy đông là mình xông vào mua. Đấy là tâm lý đám đông. Không biết mình đang mua gì và mua để làm gì. Nghe rất buồn cười nhưng thực tế xảy ra như vậy".

Còn theo giải thích của Tiến sĩ Dimitrios Tsivrikos, một chuyên gia về khoa học trong hành vi và tiêu dùng tại Đại học College London, trả lời trên Skynews, những lốc giấy vệ sinh thực sự chiếm không gian lớn trên lối đi trong siêu thị, vì vậy mọi người bị lôi cuốn về mặt tâm lý hơn khi mua chúng trong thời kỳ khủng hoảng. Ông cho rằng nếu lốc giấy càng bự, người ta sẽ càng nghĩ nó quan trọng hơn.

Theo bà Katharina Wittgens, một nhà tâm lý học chuyên về hành vi cá nhân và nhóm, cũng nhấn mạnh rằng người ta dễ nhận thấy hơn khi kệ giấy vệ sinh hết hàng vì chúng quá cồng kềnh. Điều này vô tình cũng khiến cơn sốt giấy tăng lên.

Trong bài viết đăng tải trên Asia One, tác giả Melissa đưa ra lập luận cho rằng hoảng loạn mua hàng cũng gây ra một cảm giác sai lầm khi kiểm soát một tình huống. Khi mọi người không biết coronavirus sẽ tồn tại trong bao lâu, họ bắt đầu đánh giá quá mức số lượng nhu yếu phẩm họ cần.

Đã vài tuần kể từ khi mọi người hoảng loạn đi mua hàng ở Singapore, hàng hóa tại các siêu thị đã được bổ sung và có vẻ như hoạt động lại bình thường hiện nay. Nay mọi người nhận ra rằng đất nước đã dự trữ đủ lương thực nên người dân không cần phải tích trữ.

Do đó, cô cho rằng nếu sau này mọi người nghĩ đến việc tích trữ, trước tiên cần bình tĩnh và suy nghĩ hợp lý thay vì để nỗi sợ hãi lấn áp và chạy theo số đông.