Thông Luận

Mềm mỏng với Bắc Kinh, Pháp có nguy cơ bị Trung Quốc lấn lướt

Chuyến công du Trung Quốc của tổng thống Pháp Emmanuel Macron dĩ nhiên được báo chí Pháp ra ngày hôm nay 05/11/2019 tiếp tục đưa tin rộng rãi, với Le Figaro và Les Echos đưa sự kiện lên trang nhất, kèm theo nhiều bài vở bên trong.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thưởng thức rượu vang Pháp tại hội chợ Thượng Hải, ngày 05/11/2019.Ludovic Marin / AFP

Nhìn chung, các báo đều nhấn mạnh đến chủ trương mềm mỏng của Pháp trong đối sách với Trung Quốc, với hy vọng giành được những lợi ích thương mại. Tuy nhiên với một Tập Cận Bình đang ngày càng áp đặt ý muốn của Trung Quốc đối với toàn thế giới, phương pháp nhẹ nhàng của tổng thống Macron có nguy cơ không thành công.

Nhật báo thiên hữu Le Figaro đã nêu bật thái độ e ngại trong hàng tít trang nhất về chuyến công du Trung Quốc của tổng thống Pháp : "Thương mại : Sự đánh cuộc đầy rủi ro của Emmanuel Macron với Trung Quốc". Kèm theo là một bài xã luận khá bi quan, tự hỏi là phải chăng quan hệ Pháp-Trung Quốc chỉ là một bên có lợi.

Theo Le Figaro, trong chuyến công du thứ hai đến Trung Quốc, tổng thống Pháp Macron khéo léo tìm cách kéo Châu Âu vào cuộc, để hợp lực đối phó với người khổng lồ Châu Á.

Mục tiêu đề ra được gói trong ba điểm chính : Trước hết là yêu cầu Trung Quốc dỡ bỏ các lệnh cấm vận trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Kế đến là thảo luận về việc triển khai công nghệ 5G với các mối đe dọa là Bắc Kinh có thể lợi dụng để thu thập dữ liệu có lợi cho họ. Sau cùng là nêu lên vấn đề nhân quyền với phong trào biểu tình dân chủ đang diễn ra ở Hồng Kông.

Theo Le Figaro, đó là ba chủ đề mà Emmanuel Macron muốn đề cập tay đôi với Tập Cận Bình nhân cuộc hội đàm vào ngày mai ở Bắc Kinh, trên tinh thần hòa hoãn và tin tưởng lẫn nhau.

Nhật báo Pháp cho rằng việc giữ hòa khí rất quan trọng đối với một "quốc gia nhỏ" như Pháp đang muốn đứng lên chống lại ông "kẹ" Trung Quốc.

Cái khéo của tổng thống Pháp, theo Le Figaro, là ông Macron đã không đến Trung Quốc một mình. Để có thêm trọng lượng trong các cuộc thảo luận và nâng cao cấp độ của chuyến thăm, ông Macron đã cùng đến Bắc Kinh với bộ trưởng Bộ Giáo dục và Nghiên cứu Đức Anja Karliczek và Ủy viên Nông nghiệp Châu Âu Phil Hogan.

Phát biểu tại Thượng Hải vào hôm qua, tổng thống Pháp nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cho thấy "khuôn mặt thống nhất" của Châu Âu. Le Figaro nhắc lại rằng tháng Ba vừa qua, khi tiếp ông Tập Cận Bình nhân chuyến thăm Pháp, ông Macron đã mời thủ tướng Đức Angela Merkel và chủ tịch Ủy ban Châu Âu Jean-Claude Juncker cùng tham gia.

Tuy nhiên, theo Le Figaro, vấn đề đặt ra là Trung Quốc không đặt nhiều kỳ vọng vào Pháp nói riêng và Châu Âu nói chung, vì Bắc Kinh đang tập trung giải quyết vấn đề cạnh tranh với đối thủ nặng ký là Washington. Các chiến lược gia Trung Quốc đánh giá là Châu Âu quá rụt rè để có thể đóng vai một đối trọng cấp toàn cầu.

Quan hệ Pháp-Trung Quốc : Chỉ có một bên có lợi là Trung Quốc ?

Trong bài xã luận của mình, Le Figaro đã không ngần ngại so sánh hai cách đối phó với Trung Quốc hiện nay, của Mỹ và của Châu Âu.

Theo tờ báo, Donald Trump đã chọn phương pháp mạnh, áp thuế hải quan để đánh bại một đối thủ cạnh tranh không công bằng. Bruxelles cũng có thể làm theo, vì Bắc Kinh cũng gây ra những vấn đề tương tự cho Châu Âu như đóng cửa thị trường, buộc chuyển giao công nghệ hoặc đánh cắp tài sản trí tuệ.

Thế nhưng Châu Âu đã không làm như Mỹ. Một phần là vì Trump không muốn liên kết với Châu Âu, thậm chí còn mở ra một mặt trận thứ hai chống Châu Âu. Nhưng một phần là vì Liên Hiệp Châu Âu không đủ dũng khí lao vào một cuộc chiến thương mại với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Do đó, Châu Âu đã chọn phương pháp ôn hòa, và tổng thống Macron đến Bắc Kinh với thông điệp "đối thoại xây dựng", nhắc lại công thức "đôi bên cùng có lợi" mà Trung Quốc luôn dùng để khoác lên chủ nghĩa bành trướng của họ.

Le Figaro ghi nhận một cách đầy châm biếm : "Tổng thống Pháp dự định đo lường thành công của chuyến đi với mức xuất khẩu thịt bò, thịt lợn và thịt gia cầm sang Trung Quốc…".

Thế nhưng tờ báo tự hỏi rằng "liệu có thể bán được gia cầm cho Trung Quốc mà không bán luôn cả linh hồn mình hay không". Đối với Le Figaro, tổng thống Pháp như đã giả vờ tin vào điều đó, nêu bật "mối quan hệ xuyên suốt" của ông với Tập Cận Bình.

Có điều, theo Le Figaro, tổng thống Pháp như đã quên rằng vị "Hoàng đế đỏ" Tập Cận Bình đang trên đà ngày càng độc đoán và thách thức phương Tây một cách toàn diện để áp đặt một mô hình Trung Quốc, khai thác các điểm yếu và tình trạng chia rẽ trong phương Tây để thúc đẩy các chương trình của Trung Quốc, từ "Con đường tơ lụa" cho đến Internet.

Le Figaro kết luận : "Đối với ông Tập, vốn đang tập trung vào cuộc đấu với ông Trump, phương pháp tiếp cận ngọt ngào có thể mang lại kết quả trong ngắn hạn. Nhưng về lâu về dài, cách làm này sẽ đẩy Châu Âu vào một tương quan lực lượng bất lợi".

Macron muốn Châu Âu hợp lực để đối phó với Bắc Kinh

Nhật báo Les Echos cũng dành tựa lớn trang nhất cho chuyến công du Trung Quốc của tổng thống Pháp, cũng nhắc đến khái niệm "đánh cuộc", nhưng dưới góc độ "Macron đánh cược lá bài Châu Âu tại Trung Quốc".

Theo tờ báo kinh tế Pháp, tại Thượng Hải trong chuyến thăm Trung Quốc cấp nhà nước thứ hai của ông, tổng thống Macron đã kêu gọi Châu Âu hình thành một chiến lược thương mại chung, mạnh mẽ, với những yêu cầu khắt khe đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Les Echos ghi nhận là do cuộc thương chiến với Mỹ, Trung Quốc tìm cách xích lại gần Châu Âu trong một thông điệp chung bảo vệ tính đa phương. Bắc Kinh vừa đề cử đại diện đặc biệt đầu tiên phụ trách Châu Âu. Ông Macron thì thông báo là Liên Âu và Trung Quốc sẽ ký vào ngày mai, tại Bắc Kinh một thỏa thuận về bảo hộ chỉ dẫn địa lý (IGP), một thỏa thuận thương mại đầu tiên giữa Trung Quốc và Châu Âu.

Ngoài ra, Châu Âu hy vọng đi đến một thỏa thuận đầu tư với Trung Quốc vào năm tới, sau 7 năm đàm phán. Nhưng chủ tịch Phòng Thương mại Châu Âu ở Bắc Kinh, Joerg Wuttke, đã cảnh báo không nên chạy theo một thỏa thuận "giá hạ".

Theo Les Echos, trong một bối cảnh quốc tế căng thẳng, vấn đề đối với Pháp là chuyến công du của tổng thống Macron diễn ra trong lúc Paris tỏ thái độ cứng rắn hơn với Bắc Kinh, muốn rằng những "Con đường tơ lụa" không chỉ phục vụ cho quyền lợi của Trung Quốc, lên tiếng bảo vệ một trục Ấn Độ-Thái Bình Dương, khẳng định quyền tự do hàng hải ở Biển Đông sau một sự cố giữa hải quân Trung Quốc và Pháp ở eo biển Đài Loan vào tháng Tư.

Cuộc khủng hoảng Hồng Kông, với việc Châu Âu kêu gọi "xuống thang", được Bộ Ngoại giao Pháp sau đó phụ họa, đã khiến đại sứ quán Trung Quốc ở Paris phản ứng gay gắt đầu tháng 10. Trước khi ông Macron đến Trung Quốc, Bắc Kinh đã lên tiếng : "Hồng Kông và Tân Cương là những vấn đề nội bộ Trung Quốc, không nên là một chủ đề bàn thảo ngoại giao".

Giải pháp quân sự không hiệu quả tại vùng Sahel (Châu Phi)

Trang nhất báo Le Monde được dành cho tình hình căng thẳng ở vùng Sahel Châu Phi, nơi các phần tử thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo vùng đại sa mạc Sahara hôm 01/11/2019 đã tấn công một căn cứ quân sự ở Mali, hạ sát 49 người lính Mali. Ngoài ra, một quân nhân Pháp thuộc chiến dịch Barkhane đã tử thương một hôm sau, vì trúng mìn phục kích. Đây là người lính Pháp thứ 28 tử trận từ tháng Giêng năm 2013 đến nay.

Dưới hàng tựa lớn "Sahel : Các chiến dịch quân sự bị thất bại", Le Monde cho rằng bất chấp các cố gắng của binh lính Mali và Pháp, cũng như của lực lượng Liên Hiệp Quốc, tình hình khu vực không ngừng xấu đi do những cuộc tấn công của các phần tử thánh chiến và tình trạng bạo lực giữa các cộng đồng.

Paris, theo tờ báo, đã phải công nhận rằng việc tái lập an ninh trên một vùng lãnh thổ rộng bằng cả Châu Âu đòi hỏi nhiều năm dài, vào lúc mà tâm lý bài Pháp ngày càng gia tăng ở Bamako, thủ đô Mali. Le Monde trích dẫn tướng Pháp Clément Bollée, cho rằng nước Pháp phải khẩn cấp điều chỉnh lại toàn bộ chiến lược của mình ở vùng Sahel.

Tình hình chiến sự tại Mali cũng được nhật báo Libération chú ý. Sau khi phân tích về vụ 49 binh sĩ Mali bị lực lượng thánh chiến của tổ chức Nhà nước Hồi giáo vùng Sahara tấn công và hạ sát, tờ báo Pháp không ngần ngại cho là chiến lược can thiệp Sabarkhane của Pháp đã bị suy yếu.

Hồng Kông : Cảnh sát đàn áp cả những người không biểu tình

Về tình hình Hồng Kông, Le Monde đã vạch trần một chiến thuật đàn áp mới của cảnh sát Hông Kông, thẳng tay đánh đập không phân biệt đối tượng là người biểu tình hay không. Mục tiêu là hù dọa dân chúng để họ tránh tham gia xuống đường.

Theo ghi nhận của Le Monde, sau các ngày cuối tuần biểu tình bạo động, lãnh đạo Hồng Kông Lâm Trịnh Nguyệt Nga, bị gọi đến Bắc Kinh vào hôm nay 05/11. Trong những ngày qua, lực lượng an ninh Hồng Kông có dấu hiệu hành động hung bạo hơn, quyết đoán hơn, để làm nản lòng dân chúng, để họ không tham gia, cho dù thụ động, vào cuộc rối loạn hiện nay.

Từ vài ngày qua, cảnh sát đã tỏ ra triệt để hơn đối với người biểu tình mà từ đầu đã hành động theo phương châm "lưu thủy" : Đóng cửa ga tàu điện, ngăn chặn những nơi tập hợp, kiểm soát từ trên không động thái của các nhóm, gây rắc rối thêm khá nhiều cho việc tháo chạy của người biểu tình. Lực lượng an ninh cũng gia tăng các vụ bắt người, kể cả người đi đường hay chỉ đứng xem biểu tình, để làm nản lòng người dân, ngăn họ tham gia phong trào.

Marseille : Vấn nạn nhà ở bị xuống cấp gây tai nạn chết người

Về thời sự Pháp, cả hai tờ báo Libération và La Croix đều dành tựa lớn trang nhất và hồ sơ chính để đánh dấu một năm thảm kịch hai tòa nhà cũ kỹ ngay trung tâm thành phố Marseille đã đột nhiên sụp đổ, khiến 8 người ở bên trong thiệt mạng, hàng ngàn người ở các khu nhà lân cận phải sơ tán.

Dưới tựa đề "Marseille, kiệt sức nhưng vẫn đứng vững", nhật báo cánh tả Libération đã lấy làm tiếc rằng bất chấp cả một phong trào rầm rộ đòi chính quyền cải thiện vấn đề nhà ở, tình hình vẫn không thấy thay đổi.

Trong bài xã luận, nhà báo Laurent Joffrin cho rằng "Vết thương vẫn chưa khép. Một năm sau thảm họa sập nhà tại phố Aubagne, Marseille vẫn là một thành phố bị thương".

Tờ báo giải thích : Đống đổ nát của các tòa nhà bị sụp đổ, vô số ngôi nhà bỏ trống vì người ở đã phải sơ tán, những khó khăn mà các gia đình bị di dời phải đối mặt, hàng ngày vẫn gợi lại thảm kịch đã qua. Nhà nước đã can thiệp, thành phố rốt cuộc đã động viên lực lượng để cải thiện tình hình, nhưng tiến độ thay đổi rất chậm chạp.

Đối với Libération, sự chậm chạp của việc phục hồi không hoàn toàn do lỗi của chính quyền, nhưng việc bỏ bê để cho những khu ổ chuột tồn tại đã nêu bật nhiều thập kỷ thờ ơ của chính quyền.

Báo La Croix cũng chạy tựa lớn ở trang nhất: "Bên trong Marseille, thành phố bị thương". Theo tờ báo, một năm sau vụ các tòa nhà tồi tàn ở phố Aubagne bị sụp, Marseille vẫn bị chấn thương nặng nề.

Riêng Le Figaro thì khái quát hóa vấn đề tại Marseille, cho rằng việc cải thiện các khu nhà ở tồi tàn tại Pháp là một bài toán hóc búa cho cả nước.

Trọng Nghĩa

Macro đối mặt với "rồng Trung Quốc"

Các nhật báo lớn của Pháp ngày 09/01/2018 tiếp tục theo dõi chuyến công du Trung Quốc của ông Emmanuel Macron. Le Figaro trên trang nhất đề tít lớn "Macron muốn tái lập cân bằng quan hệ Pháp – Trung".

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và đồng nhiệm Pháp Emmanuel Macron duyệt hành quân danh dự tại Đại Lễ Đường Nhân Dân, Bắc Kinh, ngày 09/01/2018. Reuters/Ludovic Marin/Pool

"Tại Trung Quốc, ‘đồng ý nhưng mà’ của Macron với con đường tơ lụa mới" là tựa một bài viết trên Les Echos. "Tại Trung Quốc, chiến dịch cám dỗ của Macron", bài của Le Figaro. "Macron đến Trung Quốc : Con đường tơ lụa mới không thể chỉ có một chiều", bài nhận định của Libération. Hay như "Macron bảo vệ một liên minh Pháp-Châu Âu-Trung Quốc" là bài viết của La Croix.

Le Figaro trong bài xã luận nhan đề "Đối mặt với rồng Trung Quốc" cho rằng con đường chinh phục rồng Trung Quốc của Emmanuel "Mã Khắc Long" – tên nguyên thủ Pháp theo phiên âm, còn xa vời. Tuy nhiên, ông Macron hiểu được điều đó cho dù đây là công việc có nhiều rủi ro : đó là một bối cảnh mới, thuận lợi một cách không ngờ, cho phép khai thác những lá bài tại một đế chế đang hồi sinh.

Đằng sau bức tường đỏ của Tử Cấm Thành, giới lãnh đạo Trung Quốc đang xoa tay hoan hỉ về việc nước Mỹ của Donald Trump rút ra khỏi Châu Á một cách phi lý. Tại Đức, vốn là đối tác Châu Âu ưu tiên của Bắc Kinh, thủ tướng Angela Merkel đang bị suy yếu, tỏ ra kém tự chủ hơn. Do vậy, một con đường thông thoáng đang mở ra trước mặt tổng thống Macron.

Tại Tây An (Xi’an), nguyên thủ Pháp đã khéo léo đề cao nghìn năm lịch sử Trung Hoa, bằng cách bày tỏ mong muốn là "Con đường tơ lụa mới" cần rộng mở, có lợi cho cả hai bên, Trung Quốc và các nước tham gia dự án. Để mở rộng ảnh hưởng trên thế giới, Trung Quốc dự tính một khoản đầu tư nhiều gấp 7 lần kế hoạch Marshall (kế hoạch tái thiết hỗ trợ Châu Âu của Hoa Kỳ sau Đệ Nhị Thế Chiến).

Tại Bắc Kinh, tổng thống Pháp tìm cách thuyết phục chủ tịch Tập Cận Bình tái lập cân bằng trong trao đổi mậu dịch song phương, qua việc mở cửa thị trường Trung Quốc cho các doanh nghiệp Pháp. Thế nhưng, Le Figaro cảnh báo, Emmanuel Macron cần phải tránh những mối nguy hiểm mà các chế độ toàn trị thường xuyên cài bẫy đối với các nền dân chủ tự do.

Đối mặt với lãnh đạo Trung Quốc đầy quyền lực, nguyên thủ Pháp vẫn có thể nhắc lại rằng tự do tư tưởng, động lực cơ bản giúp phát minh, sáng tạo, cũng đã góp phần tạo dựng vinh quang cho cố đô Trường An (Chang’an – ngày nay gọi là Tây An). Đây là chủ đề rất nhậy cảm tại Trung Quốc và ông Macron phải tìm cách nói sao cho phù hợp.

Tuy nhiên, cũng không nên nhầm lẫn : xu hướng tránh né, từ chối dấn thân vì tự do tư tưởng là có thật hiện nay trên thế giới. Và đối với Tập Cận Bình, thì "Con đường tơ lụa mới" là công cụ để Trung Quốc thống trị thế giới.

Ám ảnh bởi việc duy trì sự tồn tại của đảng cộng sản, lãnh đạo Trung Quốc coi dự án này là phương tiện để thúc đẩy mô hình đối trọng với các nền dân chủ phương Tây. Tại Châu Âu, đầu tư của Trung Quốc tập trung đổ vào những quốc gia "mong manh" nhất, những nước mà một ngày nào đó sẽ phụ thuộc vào Trung Quốc về kinh tế.

Quan hệ "cân bằng" và không mang "tính thống trị"

Lời cảnh báo này của Le Figaro được đưa ra ngay sau khi tổng thống Pháp có bài diễn văn dài 1g30’ tại điện Đại Minh, đời Đường, kêu gọi một sự hợp tác rộng lớn giữa Pháp và Trung Quốc, nhấn mạnh đến vai trò chung mà cả hai nước có thể cùng nhau đối mặt trước các thách thức lớn của toàn cầu (chống biến đổi khí hậu, khủng bố, xử lý các cuộc khủng hoảng khu vực…).

Trong bối cảnh Hoa Kỳ có chủ trương biệt lập và bảo hộ mậu dịch, tổng thống Pháp ủng hộ thiết lập các mối quan hệ đa phương Pháp – Châu Âu – Trung Quốc và tự do mậu dịch mà đồng nhiệm Trung Quốc đã từng nêu lên tại diễn đàn Davos. Tuy nhiên, ông Emmanuel Macron lưu ý rằng các mối quan hệ đa phương đó phải được thiết lập trên nền tảng các nguyên tắc cân bằng và không mang tính ưu thế trá hình.

Bởi vì cho đến lúc này, các doanh nghiệp Châu Âu đều phàn nàn về những khó khăn trong việc gia nhập thị trường Trung Quốc. Trong khi đó, dự án con đường tơ lụa mới của Trung Quốc lại gây chia rẽ Châu Âu. Tuy dự án có thể mang lại nhiều lợi ích kinh tế tại mỗi nước hay mỗi khu vực có liên quan, nhưng đó còn là con đường để Trung Quốc phát huy ảnh hưởng địa chính trị và gia tăng áp lực nhiều hơn trong việc xử lý các vấn đề thế giới.

Đảng cộng sản Trung Quốc vươn vòi vào doanh nghiệp nước ngoài

Trong số vô vàn các mối lo, Les Echos ghi nhận nỗi lo âu của các doanh nghiệp Pháp hoạt động tại Trung Quốc về hiện tượng đảng cộng sản nước này tìm cách len lỏi và áp đặt quan điểm của họ trên một số quyết định chiến lược của doanh nghiệp nước ngoài.

Tờ báo đặt câu hỏi, liệu rằng tổng thống Macron có sẽ đề cập đến vấn đề này hay không với ông Tập Cận Bình trong buổi gặp hôm nay ? Dưới sự điều hành của tổng bí thư Tập Cận Bình, đảng cộng sản Trung Quốc tìm mọi cách chi phối giới doanh nghiệp qua việc lấy lại quyền điều hành các tập đoàn Nhà nước lớn và kiểm soát các đại tập đoàn tư nhân. Đáng chú ý là cả doanh nghiệp nước ngoài cũng bị nhắm đến.

Theo các số liệu thống kê chính thức, trong số 106.000 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, 74.000 doanh nghiệp đã thành lập các chi bộ đảng tính đến cuối năm 2016, tăng 63,5% so với năm 2011 (chỉ có 47.000 trường hợp).

Nhân quyền chỉ "nói khẽ"

Trong lĩnh vực nhân quyền, tổng thống Pháp nói đến vấn đề này như thế nào với đồng nhiệm Trung Quốc ? Theo tường thuật của Le Figaro, nguyên thủ Pháp đã tránh bày tỏ công khai các vấn đề nhân quyền và tự do ngôn luận do "lo lắng cho tính hiệu quả", như thông báo của điện Elysée.

Cử chỉ này trái hẳn với lúc tiếp các đồng nhiệm Nga và Thổ Nhĩ Kỳ tại Paris. Tổng thống Pháp đã không ngần ngại thúc bách hai nguyên thủ Vladimir Putin và Recep Tayyip Erdogan trên các vấn đề này.

Dân Trung Quốc mê "Mã Khắc Long" lẫn "macaron"

Chưa biết những lời kêu gọi của mình có được đối tác Trung Quốc lắng nghe hay không, nhưng có một điều chắc chắn nguyên thủ Pháp đã có được một sự hâm mộ "không thể nào phủ nhận được" từ người dân Trung Quốc. Một tình cảm cho đến giờ chưa có một nguyên thủ Pháp nào có được.

Le Figaro đưa ra nhiều lý do giải thích vì sao tổng thống Pháp lại trở nên nổi tiếng tại Trung Quốc. Tại một đất nước mà ở đó đàn ông thường chỉ thích kết hôn với những phụ nữ trẻ tuổi hơn, chuyện hôn nhân của tổng thống Pháp chẳng khác gì với câu chuyện tình lãng mạn Dương Quá – Cô Long trong Thần Điêu Đại Hiệp của Kim Dung.

Rồi nét trẻ trung, cách gọi tên của tổng thống bằng tiếng Hoa mang ý nghĩa "Mã Khắc Long", hay gần với cách gọi chiếc bánh "macaron" dịu ngọt của Pháp khiến bao cô gái Trung Quốc phải chạnh lòng.

Le Figaro trích dẫn nhận xét của nhiều chuyên gia nhận định chính sự trẻ trung, năng động, có nhiều ý tưởng, có tài diễn thuyết và hình ảnh một tổng thống mạnh mẽ, dám trực diện với Putin, Trump và nhiều lãnh đạo khác… đã để lại nhiều cảm tình tốt ở công luận Trung Quốc.

Sức khỏe thần kinh của Donald Trump : chủ đề gây tranh cãi

Tại Hoa Kỳ, năng lực, vấn đề thần kinh của tổng thống Donald Trump đang làm dấy lên nhiều câu hỏi và tranh luận về đạo đức nghề nghiệp giữa các chuyên gia tâm thần. Báo La Croix có bài : "Có nên nói đến sức khỏe thần kinh của Donald Trump hay không ?"

Tại Mỹ hiện nay, một số chuyên gia tâm thần học công khai nêu ra những nghi vấn về vấn đề thần kinh của ông Trump. Hồi tháng Giêng 2017, một bản kiến nghị do chuyên gia John Gartner khởi xướng và tính đến nay đã có 68 ngàn người ký, cho rằng Donald Trump có những vấn đề nghiêm trọng về tâm thần, ngăn cản ông thực thi các nhiệm vụ của một vị tổng thống.

Chuyên gia Gartner cũng lập ra một hiệp hội mang tên "Trách nhiệm báo động – Duty to Warn", đòi phế truất tổng thống do không có năng lực tâm thần. Tháng 10 vừa qua, 27 bác sĩ và chuyên gia tâm thần học Mỹ đã đăng một cuốn sách "Donald Trump, một trường hợp nguy hiểm", phân tích những nét đặc trưng nổi bật của nguyên thủ Hoa Kỳ hiện nay : tính khí bốc đồng, thiếu cẩn tắc hoặc mắc bệnh hoang tưởng làm cho ông thấy các mối đe dọa ở những nơi không có, hoặc tâm lý chối bỏ được thể hiện trong việc ông tự cho mình là người giỏi nhất trên mọi lĩnh vực…

Chuyên gia tâm thần học Brandy Lee, thuộc đại học Yale, giải thích, khi nhu cầu được ca tụng không được thỏa mãn, thì bạo lực là phương tiện nhanh nhất để tạo nên sự sợ hãi, hoặc sự tôn trọng.

Thế nhưng, theo La Croix, không phải tất cả các bác sĩ có đồng quan điểm này. Bác sĩ tâm thần Patrick Landman, ở Paris, nói với La Croix : "Không thể tiến hành chẩn đoán từ xa mà không gặp trực tiếp người đến khám bệnh. Việc nêu ra bệnh thần kinh trong tranh luận luôn luôn rất nguy hiểm. Người ta còn nhớ là tại Liên Xô, những người đối lập bị chẩn đoán một cách chủ ý là bị tâm thần phân lập và bị tống giam".

Tại Hoa Kỳ, một số người còn nêu ra "quy định Goldwater". Ông Barry Goldwater là ứng viên tổng thống của đảng Cộng Hòa năm 1964. Vào thời đó, một số chuyên gia đã tỏ ý nghi ngờ về năng lực tâm thần của ứng viên này. Do vậy, "quy định Goldwater" cho rằng bác sĩ sẽ vi phạm đạo đức nghề nghiệp khi cho ý kiến về sức khỏe thần kinh của một người mà lại không gặp trực tiếp người đó để khám hoặc không có sự đồng ý của người đó về việc nêu công khai tình trạng tâm thần của họ.

Các thành viên hiệp hội "Trách nhiệm báo động" phản bác, cho rằng "quy định Goldwater" không phải là tuyệt đối vì họ cho rằng phải có trách nhiệm thông báo cho công chúng về mối đe dọa mà Donald Trump có thể gây cho quốc gia và toàn bộ hành tinh này.

Các tít khác trên báo Pháp

La Croix : Lĩnh vực an toàn giao thông là chủ đề chính. Tờ báo khẳng định "Chậm mà an toàn". Chính phủ Pháp hôm nay sẽ phải thông báo giảm tốc độ tối đa trên các quốc lộ xuống còn 80 km/giờ nhằm giảm bớt các vụ tai nạn giao thông. Thủ tướng chính phủ Edouard Philippe trả lời phỏng vấn tờ Journal Du Dimanche tuyên bố chính phủ chấp nhận "không được lòng dân" để "cứu sống nhiều người".

Le Monde : "Hơn 100.000 đơn xin tị nạn tại Pháp năm 2017", đây là lần đầu tiên nước Pháp vượt ngưỡng biểu tượng này. Người gốc Albania vẫn chiếm đa số. Nhưng năm 2017 số người tị nạn gốc Phi cũng tăng vọt mạnh. Chính phủ Pháp đang tìm cách làm nản lòng những người tị nạn bằng cách buộc hồi hương những người đã từng đến một quốc gia Châu Âu.

Nhật báo còn dành hẳn 1/3 trang báo để vinh danh sự nghiệp ca hát của nữ ca sĩ "France Gall. Một cuộc đời qua lời ca tiếng hát". Nữ ca sĩ qua đời hôm Chủ Nhật 07/01, thọ 70 tuổi. Từ những năm 1960, France Gall đã là một trong những ca sĩ nổi tiếng với nhiều tình khúc Pháp khác nhau.

Libération : Với hàng tựa "Thuyết âm mưu. Góc khó hiểu của nước Pháp", tờ báo trích dẫn một nghiên cứu cho biết người dân Pháp ngày càng tin vào thuyết âm mưu trong nhiều lĩnh vực, đứng đầu là chính trị. Ví dụ cụ thể trong vụ ám sát tổng thống Mỹ Kennedy, 54% người dân Pháp tin rằng có sự can dự của CIA.

Hay như 35% số người được hỏi không tin rằng các hoạt động của con người là nguyên nhân của hiện tượng khí hậu ấm dần… Nghiên cứu của viện thống kê Ifop công bố mới đây còn cho thấy là những người tin vào thuyết âm mưu đa phần là giới trẻ và là những người bỏ phiếu cho các đảng cực hữu hay cực tả.

Minh Anh