Thông Luận

Thông điệp gì từ chuyến thăm hàng không mẫu hạm đến Việt Nam (CaliToday, 06/03/2018)

Lần đầu tiên kể từ khi Chiến Tranh Việt Nam kết thúc cách đây hơn bốn thập niên, một hàng không mẫu hạm (hàng không mẫu hạm) Hải Quân Hoa Kỳ đã cập bến nước này.

Mẫu hạm USS Carl Vinson bỏ neo hai hải lý cách hải cảng Đà Nẵng, một nơi quan trọng trong chiến tranh kết thúc vào năm 1975.

Hàng không mẫu hạm Mỹ tiến sát vào hải cảng Tiên Sa. Photo : Ảnh riêng của Cali Today được gửi về từ Đà Nẳng

"Mối bang giao giữa hai quốc gia của chúng ta đã đạt đến những điểm cao mới trong vài năm qua, và chuyến thăm của mẫu hạm USS Carl Vinson đến Việt Nam là một phản ánh của điều đó", Đô đốc Scott Swift, Tư Lệnh Hạm Đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ cho biết.

Một cách công khai, Hoa Kỳ đã mô tả chuyến viếng thăm bốn ngày của mẫu hạm Vinson cùng với 5.000 thủy thủ và phi công như một cơ hội lịch sử nâng cao tình hữu nghị đang nảy nở giữa hai cựu thù.

Các nhà phân tích nói rằng chuyến viếng thăm của mẫu hạm 95.000 tấn đến Việt Nam là một cú đánh rõ ràng vào Bắc Kinh, được thiết kế để chống lại việc xây dựng hòn đảo nhân tạo và hung hăng quân sự hóa ở Biển Đông.

"Việt Nam rất quan tâm đến những hành động hiếu chiến của Trung Quốc ở vùng tranh chấp Biển Đông", ông John Kirby, một cựu Đô đốc Hải Quân Hoa Kỳ đã nghỉ hưu và nhà phân tích quân sự và ngoại giao của CNN cho biết.

"Việt Nam đang lo lắng hướng đi của Trung Quốc trong tương lai, và họ đã muốn trong nhiều năm nay có một mối bang giao tốt đẹp hơn với Hoa Kỳ".

Trao đổi văn hoá, bao gồm các hoạt động ăn uống và thể thao, sẽ diễn ra giữa một số nhân viên quân sự Hoa Kỳ trên tàu và các đồng sự Việt Nam của họ. Một số thủy thủ Mỹ cũng sẽ đến thăm trung tâm nạn nhân chất độc da cam, một hợp chất hóa học độc hại do Hoa Kỳ sử dụng trong cuộc chiến Việt Nam để phá hủy rừng.

Những hòn đảo pháo đài

Chủ đề về Trung Quốc, và hoạt động của Trung Quốc ở vùng tranh chấp Biển Đông, có thể được đưa ra trong chuyến thăm của mẫu hạm.

Từ năm 2014, Trung Quốc đã tiến hành xây dựng hòn đảo nhân tạo trong vùng biển đang tranh chấp mặc dù Tòa Án Trọng Tài Thường Trực tại Hague đã đưa ra phán quyết vào năm 2016, theo đó không có cơ sở pháp lý cho các tuyên bố chủ quyền lãnh hải của Trung Quốc.

Trong khi đó tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với Biển Đông kéo khoảng 1.000 dặm từ bờ biển phía nam, và xâm phạm lãnh hải chống lại Đài Loan, Philippines, Brunei, Malaysia và Việt Nam.

Hình ảnh từ vệ tinh trên không cho thấy về những nỗ lực cải tạo của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa, gần đây đã thu thập được bởi tờ Philippine Inquirer, đưa ra các hình ảnh san hô và các bao cát đã thiết lập trở thành các pháo đài của hòn đảo, với các bến cảng, phi đạo, ngọn hải đăng, và các ụ chứa máy bay và nhiều tòa nhà nhiều tầng.

Việt Nam nằm trong số những nước tuyên bố chủ quyền trong vùng tranh chấp Biển Đông đã đứng lên công khai chống lại Trung Quốc, sau khi Philippines - một trong những nước chỉ trích gay gắt nhất về sự bành trướng của Trung Quốc trong khu vực - tuy nhiên đã thay đổi đường lối dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte.

Tháng 6 năm 2017, Việt Nam từ chối yêu cầu của Trung Quốc ngừng việc khoan dầu vào Vanguard Bank, khu vực thuộc về Việt Nam theo luật quốc tế. Việt Nam đã chấp thuận một chi nhánh công ty Repsol của Tây Ban Nha khoan trong khu vực có dầu mỏ. Trong khi Trung Quốc tuyên bố khu vực này là một phần lãnh thổ của họ.

Việt Nam cuối cùng đã rút lui một tháng sau đó, dưới áp lực của Trung Quốc.

Máy bay do thám trên USS Carl Vinson - Photo Credit : CNN

Việt Nam cũng đã kêu gọi các nước ASEAN cùng tham gia vào một lập trường mạnh mẽ hơn đối với Trung Quốc ở vùng tranh chấp Biển Đông, mặc dù các quốc gia liên hệ trong vấn đề này đã quyết định không mạnh mẽ thách thức Bắc Kinh.

Ông Lê Hồng Hiệp, một thành viên của Viện ISEAS Yusof Ishak của Singapore, nói : "Đây rõ ràng là một trò chơi của quyền lực, và Trung Quốc đang khoa trương võ lực ở biển vùng Biển Đông.

"Các nước khác sẽ cần phải tích cực nhiều hơn để chống lại Trung Quốc".

Hoa Kỳ từ lâu đã có sự hiện diện hải quân mạnh mẽ ở Đông Nam Á, một phần để bảo đảm sự tự do của các tuyến thương mại qua lại Biển Đông. Khoảng 5 nghìn tỷ đô la hàng hóa vận chuyển qua các vùng đang có tranh chấp này mỗi năm.

Theo Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và người tiền nhiệm của ông, Tổng thống Barack Obama, Mỹ đã tiến hành các hoạt động "tự do hàng hải", đã thực hiện các cuộc hải hành và cho các phi cơ bay gần các đảo ở Trung Quốc, thường gây ra các cảnh cáo nóng giận từ các đội tuần tra của Trung Quốc.

Tuy nhiên đó cũng còn quá ít để ngăn chặn chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc ở vùng Biển Đông.

Cựu Đô đốc John Kirby nói : "Hoa Kỳ cần phải có chính sách chắc chắn có lẽ quyết đoán hơn để giải quyết vấn đề này.

"Tôi không nghĩ rằng đã quá muộn để ngăn chặn quân sự hóa thêm, nhưng tôi nghĩ chúng ta cần phải có một chiến lược toàn diện - và không chỉ là một chiến lược quân sự để giải quyết vấn đề này".

Tại Việt Nam, Hoa Kỳ đã nhìn thấy cơ hội để làm việc cho một vấn đề chung và ngăn chặn ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc tại Á Châu.

Quan hệ quân sự của Mỹ với Việt Nam đã tăng lên kể từ năm 2016, khi Cựu Tổng thống Obama xóa lệnh cấm vận vũ khí của Hoa Kỳ đối với Việt Nam trong một thập niên qua ở Á Châu.

Dưới thời Tổng thống Trump, hợp tác quân sự với Hà Nội tiếp tục.

Vào tháng 11, Tổng thống Trump đã viếng thăm Việt Nam trong chuyến đi khai mạc tại Á Châu nhằm trấn an các đồng minh rằng Hoa Kỳ vẫn thực hiện các cam kết với khu vực, và trong tháng 1, Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis cũng viếng thăm, dọn trước cho chuyến thăm tuần này của hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson.

Trung Quốc xây dựng các hòn đảo ở Biển Đi6ng./ Photo Credit : CNN

Thông điệp của Hoa Kỳ : Chúng tôi đến và sẽ ở đây

Ngoài Việt Nam, Hoa Kỳ cũng đang thắt chặt hợp tác quân sự với các nước đồng minh lâu đời như Úc, Nhật Bản và Ấn Độ.

Việc bổ nhiệm Đô đốc Harry Harris, chỉ huy tối cao của các lực lượng Hoa Kỳ tại khu vực Á Châu - Thái Bình Dương, đại sứ Mỹ tại Australia dự định tăng cường hợp tác giữa Canberra và Washington trong các vấn đề liên quan đến vùng Biển Đông.

Các tàu chiến Hoa Kỳ đã viếng thăm Việt Nam nhiều lần kể từ tháng 11 năm 2003, khi một khu trục hạm của Hoa Kỳ, USS Vandegrift, đã ghé cảng đầu tiên đến Việt Nam kể từ khi cuộc chiến tranh Việt Nam kết thúc. Tuy nhiên, chuyến thăm của một hàng không mẫu hạm có mức độ khác nhau và điều mà các viên chức chính phủ Bắc Kinh sẽ chú ý tới.

Hôm thứ Sáu, phát ngôn viên của Bộ ngoại giao Trung Quốc nói rằng hy vọng chuyến thăm này có thể "đóng một vai trò xây dựng cho khu vực thay vì làm cho các nước trong khu vực cảm thấy lo lắng".

Cựu Đô đốc Kirby cho biết chuyến viếng thăm của mẫu hạm USS Carl Vinson đến Việt Nam đã gửi một tín hiệu rõ ràng.

"Đây là một thông điệp gửi tới Việt Nam, về mối bang giao này với chúng ta, chúng tôi quan tâm đến những gì họ đang làm trong khu vực, nhưng đó cũng là một thông điệp rộng hơn cho các quốc gia trong khu vực Thái Bình Dương rằng Hoa Kỳ đang ở đây và chúng tôi đến ở đây để ở" ông Kirby tuyên bố.

Ngọc Thạch (Theo CNN)

****************

Mỹ : Trung Quốc thiếu minh bạch ở Biển Đông (VOA, 06/03/2018)

Trong bối cảnh một hàng không mẫu hạm của Hoa Kỳ cập cảng ở Đà Nẵng, một sĩ quan hải quân hàng đầu của Mỹ hôm 6/3 nói rằng việc Trung Quốc thiếu minh bạch trong các hoạt động ở Biển Đông có khả năng phá vỡ an ninh khu vực.

Phó Đô đốc Phillip G. Sawyer.

Tờ The Straits Times của Singapore dẫn lời Phó Đô đốc Phillip G. Sawyer, chỉ huy Hạm đội Bảy của Mỹ, hoạt động trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, đề cập tới chuyện Trung Quốc cơi nới và quân sự hóa các hòn đảo ở Biển Đông, và nói thêm rằng sự thiếu minh bạch trong chuyện đó đã dẫn tới "sự tức giận" tại khu vực.

"Không thực sự rõ chuyện gì đang xảy ra ở đó, và tôi nghĩ rằng sự tức giận cũng như sự thiếu minh bạch có khả năng phá vỡ an ninh và ổn định của khu vực. Và điều đó gây ra quan ngại", ông Sawyer nói hôm 6/3 trong cuộc trao đổi với phóng viên qua điện thoại.

Phó Đô đốc Sawyer còn được tờ Nikkei của Nhật dẫn lời nhấn mạnh tới cam kết của Washington đối với khu vực Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương "tự do và rộng mở", đồng thời nói rằng hải quân Mỹ sẽ tiếp tục hoạt động dựa trên nguyên tắc tự do hàng hải theo luật pháp quốc tế.

Về chuyến thăm Việt Nam của hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson, các quan chức Mỹ coi đó là một cột mốc trong mối bang giao giữa hai nước cựu thù.

Theo The Straits Times, Tổng lãnh sự Mỹ ở Thành phố Hồ Chí Minh Mary Tarnowka nói : "Chuyến thăm thực sự phản ánh cam kết của chúng tôi đối với Việt Nam và sự hậu thuẫn của Mỹ đối với một Việt Nam thịnh vượng, vững mạnh và độc lập, cũng như cam kết của chúng tôi vì một khu vực Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương rộng mở và vì trật tự quốc tế dựa trên luật lệ".

Bà nói thêm rằng Mỹ "muốn các đối tác ở vùng Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương trở nên tự hào và tự chủ, chứ không phải 'dựa bóng' người khác hay là vệ tinh của ai đó".

********************

Ông McCain nhắc tới Trung Quốc trong tuyên bố về USS Carl Vinson (VOA, 06/03/2018)

Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ có nhiều "duyên nợ" với Việt Nam hôm 5/3 nói rằng chuyến thăm Đà Nẵng của tàu sân bay USS Carl Vinson là "bước tiến lớn" trong quan hệ Hà Nội - Washington giữa lúc cả khu vực bị Trung Quốc "đe dọa".

Thượng nghị sĩ John McCain.

Ông John McCain lên tiếng đúng ngày "thành phố nổi" của Hoa Kỳ thả neo ở cảng Tiên Sa thuộc thành phố biển miền Trung hướng ra Biển Đông.

"Chuyến cập cảng lịch sử ngày hôm nay của USS Carl Vinson ở Việt Nam cho thấy bước tiến lớn mà hai nước đã đạt được trong quá trình hàn gắn vết thương chiến tranh và xây dựng một mối quan hệ đối tác gần gũi".

"Nó cũng cho thấy sức mạnh gia tăng trong các mối quan hệ đối tác của Mỹ ở khu vực ngày càng bị đe dọa bởi sự bành trướng, gây hấn và phản đối trật tự quốc tế dựa trên luật lệ của Trung Quốc", nhà lập pháp thuộc phe Cộng hòa, đại diện tiểu bang Arizona, nói.

"Các nguyên tắc như tự do hàng hải mang lại nền tảng cho an ninh và thịnh vượng ở khu vực quan trọng này, và Hoa Kỳ nên sẵn sàng làm đối tác với bất kỳ nước nào sẵn lòng bảo vệ chúng".

USS Carl Vinson cập cảng Tiên Sa, Đà Nẵng, hôm 5/3.

Cựu quân nhân Mỹ từng nhiều lần trở lại Việt Nam nói rằng "đối với những người chiến đấu trong Chiến tranh Việt Nam cũng như những ai nỗ lực bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ, bước tiến đáng kể này vượt xa cả những kỳ vọng mơ hồ nhất".

Ông nói thêm : "Hướng về tương lai, cùng với các đồng minh và đối tác khu vực, Hoa Kỳ và Việt Nam nên tiếp tục nỗ lực tiến tới một tầm nhìn chung về một khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương thịnh vượng, ổn định và hòa bình dựa trên sự tôn trọng nhân quyền và các quyền cơ bản".

Ông McCain từng tốt nghiệp Học viện Hải quân Mỹ những năm 50, rồi sau đó gia nhập lực lượng hải quân của nước này cho tới năm 1981. Ông hiện là Chủ tịch Ủy ban Quân ủy Thượng viện Mỹ.

Gần như toàn bộ các bài viết của các hãng thông tấn nước ngoài về chuyến thăm Việt Nam kéo dài 4 ngày của USS Carl Vinson đều nhắc tới Trung Quốc, nhất là vấn đề Biển Đông, trong tương quan của mối quan hệ Hà Nội và Washington.

Ba ngày trước khi hàng không mẫu hạm Mỹ tới quốc gia cựu thù, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói rằng Trung Quốc "không phản đối" các trao đổi và hợp tác thông thường giữa các nước, kể cả tương tác quân sự, nếu đó là các hoạt động thông thường, theo Reuters.

"Hoa Kỳ là một cường quốc có tầm ảnh hưởng lớn và có trách nhiệm quan trọng đối với hòa bình - an ninh thế giới. Việt Nam là một quốc gia quan trọng trong khu vực và là láng giềng tốt của Trung Quốc", bà Hoa nói thêm.

"Tất nhiên, chúng tôi hy vọng sự trao đổi giữa Hoa Kỳ và Việt Nam có thể đóng một vai trò mang tính xây dựng, thay vì tạo bất ổn, nhằm bảo vệ hòa bình và ổn định khu vực. Trung Quốc hy vọng giao lưu Việt-Mỹ lần này là một hoạt động thông thường và mang lại lợi ích cho khu vực".