 | Tổng quan: | 3705829 |
Cuộc điều tra luận tội sẽ tới đâu khi ông Trump bất hợp tác ? (VOA, 12/10/2019)
Tổng thống Mỹ Donald Trump đang áp dụng chiến lược phong tỏa (stonewall) tức không hợp tác với cuộc điều tra luận tội do phe Dân chủ ở Hạ viện khởi xướng. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng điều này sẽ rủi ro hơn là có lợi cho ông Trump vì nó chỉ càng khiến cho ông Trump đối mặt thêm tội danh mới và quá trình luận tội được đẩy nhanh.
Tổng thống Trump đang đối mặt cuộc điều tra luận tội từ Hạ viện
Trong lá thư dài 8 trang gửi cho Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi hôm 8/10 để thông báo về việc không hợp tác điều tra, luật sư Nhà Trắng Pat Cipollone viết : "Tổng thống Trump và chính quyền của ông bác bỏ những nỗ lực không có cơ sở, vi hiến của quý vị nhằm đảo lộn tiến trình dân chủ… Hành động không có tiền lệ của quý vị đã khiến Tổng thống không còn lựa chọn. Để hoàn thành nghĩa vụ của ông đối với người dân Mỹ, Hiến pháp cũng như nhánh Hành pháp, Tổng thống Trump và chính quyền của ông không thể tham gia vào cuộc điều tra mang tính đảng phái và vi hiến của quý vị trong những hoàn cảnh này".
Không khai, không nộp
Theo nhận định của nhật báo Guardian thì thái độ bất hợp tác của ông Trump chỉ càng làm trầm trọng thêm các cáo buộc luận tội ông và càng đẩy nhanh quá trình luận tội.
Trái ngược với cách tiếp cận làm lệch hướng và giảm thiểu tối đa thiệt hại của Bill Clinton, ông Trump đã thực hiện phương cách giống lộ trình của Richard Nixon hơn – hai vị cựu Tổng thống đều đã đối mặt với luận tội. "Ông Trump xem đó là cuộc tấn công mang tính sống còn và giữ chặt trận địa như một tay súng trong trận đấu cuối cùng", bài báo trên tờ Guardian viết.
Đó là một chiến lược không có chỗ cho sai sót, các nhà phân tích nói. Ông Trump cùng một lúc phải dựa vào việc giữ cho công chúng ủng hộ ông và chặn đứng vô số phương cách mà Quốc hội có thể thu thập bằng chứng và quan trọng là duy trì lòng trung thành của cấp dưới – những người sẽ chịu áp lực ngày càng tăng buộc phải ra làm chứng.
Một cuộc thăm dò được công bố hôm 8/10 cho thấy Trump có thể đang tính toán sai về dư luận. Đa số những người được thăm dò hiện ủng hộ cuộc điều tra luận tội với 58% so với tỷ lệ 38% phản đối, theo cuộc thăm dò chung của Washington Post và Schar School. Sự ủng hộ cho cuộc điều tra luận tội đã tăng 20 điểm trong ba tháng, cũng theo cuộc thăm dò.
Bất chấp tất cả, ông Trump tiếp tục tiến tới với chiến lược bất hợp tác với việc chặn vào phút cuối phiên điều trần của Gordon Sondland, đại sứ Mỹ ở Liên minh Châu Âu, người đã bay về Washington để nói với Quốc hội những gì ông biết về những nỗ lực của Tổng thống hầu áp lực Ukraine điều tra cựu phó Tổng thống Joe Biden. Đây là điều cốt lõi của cuộc điều tra luận tội.
Việc chặn Sondland ra làm chứng là một phần trong chiến dịch phòng vệ của nhánh hành pháp. Trước đó Ngoại trưởng Mike Pompeo, đã trễ hạn nộp tài liệu theo yêu cầu của Hạ viện. Hạ viện cũng ra trát cho Nhà Trắng, Bộ quốc phòng, Văn phòng Quản lý và Ngân sách. Phó Tổng thống Mike Pence cũng đối mặt với yêu cầu cung cấp tài liệu.
Ông Rudy Giuliani, luật sư riêng của Trump, đã tuyên bố hôm 8/10 rằng ông sẽ bất chấp trát đòi của Quốc hội và nói : "Lập trường mà tôi phát biểu lúc này cũng là lập trường của chính quyền".
"Hãy để họ quy cho tôi tội khinh mạn", ông Giuliani nói với tờ Washington Post. "Chúng tôi sẽ ra tòa. Chúng tôi sẽ thách thức tội khinh mạn".
Lợi-hại ?
Tuy nhiên, sự vắng mặt của ông Sondland cũng sẽ chỉ đẩy nhanh quá trình luận tội, ông Adam Schiff, chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện vốn dẫn đầu cuộc điều tra luận tội, được Guardian dẫn lời nói.
"Không cung cấp nhân chứng, không cung cấp tài liệu – chúng tôi xem đây là thêm một bằng chứng mạnh mẽ nữa cho thấy sự cản trở chức năng của Quốc hội theo quy định của Hiến pháp", ông Schiff nói.
Ngay cả khi những nỗ lực bất hợp tác của ông Trump hủy hoại khả năng thu thập bằng chứng của Đảng Dân chủ trong ngắn hạn nó vẫn có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng của cáo buộc luận tội nhằm vào ông Trump, ông Bradley P Moss, một luật sư an ninh quốc gia nhận định với tờ Guardian.
"Mặc dù xét trên quan điểm sự việc thực tế sẽ tốt hơn nếu tất cả các nhân chứng có liên quan ra làm chứng và đưa ra các tài liệu liên quan", ông Moss được dẫn lời nói, "Nhưng nếu Đảng Dân chủ ở Hạ viện tin rằng họ đã có đủ bằng chứng để tiến hành luận tội, họ có thể đơn giản nhét sự từ chối hợp tác đó vào điều khoản ‘cản trở công lý’ bao trùm hết trong quá trình luận tội và đặt nó lên trên tất cả mọi thứ".
Sự lệ thuộc của ông Trump vào lòng trung thành của cấp dưới cũng có thể là một bước đi sai lầm chiến lược - bởi vì các cựu quan chức đã lên tiếng.
Sau khi từ chức, ông Kurt Volker, cựu đặc phái viên tại Ukraine, tuần trước đã gửi tới Quốc hội các trang tin nhắn trên WhatsApp giữa ông và các nhà ngoại giao khác vốn đã làm hỏng nỗ lực của ông Trump để định hình cuộc đàm phán của ông với Ukraine.
Trong một bài viết trên trang Just Security nhằm so sánh các quá trình luận tội đối với Nixon, Clinton và Trump, bà Sidney Blumenthal, cựu trợ lý của ông Clinton và là nhân chứng phiên tòa luận tội Clinton, lưu ý rằng sự chống đối của Nixon trước Quốc hội đã đẩy nhanh sự sụp đổ của ông.
"Khi phiên xử vụ Watergate ở Thượng viện bắt đầu, vị thế của Nixon trong dư luận bắt đầu bị xói mòn, sự suy sụp này càng được đẩy nhanh theo từng giai đoạn do sự bất hợp tác của Nixon với Quốc hội và tòa án", ông Blumenthal viết.
Bằng cách phớt lờ trát đòi và chặn điều trần, Nhà Trắng dường như hy vọng sẽ làm chậm lại quá trình luận tội này.
"Phải mất năm tháng điều trần trong nỗ lực luận tội Nixon trước khi sự mức độ ủng hộ của công chúng đối với luận tội đạt 58%, ông Greg Dworkin, biên tập viên của tờ Daily Kos lưu ý. Trong khi đó, quá trình luận tội Trump chỉ mới diễn ra được hai tuần", tờ Guardian lưu ý.
Bước kế tiếp của Hạ viện ?
"Trông như thể cuộc điều tra luận tội của Đảng Dân chủ ở Hạ viện sẽ tập trung ít hơn vào các cáo buộc trong vụ Ukraine mà sẽ đi sâu nhiều hơn vào việc chính quyền của Tổng thống Trump không để Hạ viện điều tra những gì đã xảy ra", tờ Washington Post nhận định.
Đảng Dân chủ nói rằng tất cả những việc này đã cấu thành tội cản trở công lý và đang ám chỉ rõ ràng điều mà Hạ viện có thể làm để giải quyết vấn đề : luận tội Trump vì đã chặn cuộc điều tra. Họ đã đưa ra cảnh báo rằng họ coi cản trở công lý là lý do luận tội Trump vào tuần trước, sau khi Ngoại trưởng Mike Pompeo ngăn các quan chức Bộ Ngoại giao ra làm chứng.
Theo Hiến pháp Mỹ, luận tội một Tổng thống vì không tham gia vào cuộc điều tra luận tội là điều ‘đáng phải làm’. "Quốc hội sẽ quyết định đâu là ‘tội nặng và hành vi sai trái’ để luận tội. Nếu họ cho rằng việc ngăn Quốc hội thực hiện chức năng giám sát rơi vào phạm vi này, thì họ sẽ luận tội", Washington Post phân tích và dẫn ra một điều khoản luận tội tương tự nhằm vào Tổng thống Richard M. Nixon mà trong đó nêu lên bốn lần chính quyền Nixon cố tình không tuân thủ trát đòi.
Vì vậy, quá trình luận tội của Trump vẫn có thể tiếp tục ngay cả khi chính quyền của ông không cung cấp tài liệu hay nhân chứng cho cuộc điều tra, cũng theo tờ báo này.
Tuy nhiên chiến lược này có thể có tác động chính trị tiêu cực đối với Đảng Dân chủ, Washington Post cho biết. Đảng này có nguy cơ theo đuổi luận tội mà không có cuộc điều tra toàn diện về những gì ông Trump đã làm. Họ sẽ không có được lợi ích qua các phiên điều trần công khai hoặc thông qua việc có được hoặc công bố các văn bản ngoại giao bí mật để chứng minh tính chính đáng của nỗ lực luận tội.
Theo Washington Post thì tại Điện Capitol, có những dấu hiệu ban đầu cho thấy việc theo đuổi tội danh cản trở công lý với ông Trump sẽ được tiếp nhận giống như luận tội những tội danh khác như lạm quyền.
‘Khủng hoảng Hiến pháp’
Trao đổi với VOA dưới góc độ Hiến pháp, ông Phan Quang Tuệ, nguyên Thẩm phán Luật Hành chính tại Sacramento, California, và từng là Thẩm phán Tòa Di trú Liên bang Hoa Kỳ, nói ông nhìn những gì đang xảy ra trong cuộc điều tra luận tội là ‘khủng hoảng Hiến pháp’ và kêu gọi ‘bảo vệ Hiến pháp’.
Ông nói rằng theo Hiến pháp Mỹ thì Hạ viện ‘có toàn quyền quyết định quy trình và thủ tục luận tội’ chứ nhánh hành pháp, cụ thể là Nhà Trắng, không thể bắt quá trình luận tội đi theo ý của họ.
Vẫn theo lời ông, trước chiến lược ‘không khai, không nộp’ của chính quyền Trump, Hạ viện có thể ‘tiếp tục ra trát đòi nhân chứng và tài liệu’, ‘tiếp tục điều tra từ những bằng chứng từ các nguồn khác’ vì ngoài những bằng chứng lấy từ cơ quan hành pháp (mà chính quyền Trump không chịu giao nộp) còn có lời khai của người tố cáo và của những công dân có thể bị điều tra".
"Việc ‘stonewall’ (phong tỏa) điều tra của ông Trump có làm chậm lại nhưng không ngăn được cuộc điều tra luận tội vì Hạ viện có toàn quyền", ông nói và cho biết Hạ viện có thể yêu cầu thẩm phán liên bang đòi hành pháp phải tuân thủ yêu cầu của lập pháp và điều này đã từng xảy ra trong trường hợp luận tội Tổng thống Richard Nixon.
"Tôi nhìn vấn đề dưới khía cạnh của những định chế dân chủ trong Hiến pháp Mỹ có đời sống hơn 230 năm đang bị thử thách. Liệu trình độ dân chủ của người dân Mỹ, cách điều hành và tuân thủ định chế có vượt qua được và bảo vệ định chế dân chủ của Mỹ hay không", ông nói và cho biết nước Mỹ đang trải qua ‘khủng hoảng Hiến pháp’.
*****************
Cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine ra khai chứng chống lại Trump (VOA, 12/10/2019)
Cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine hôm 11/10 đã khai trong cuộc điều tra luận tội của Hạ viện về Tổng thống Donald Trump rằng ông đã cách chức bà dựa trên những ‘tuyên bố vô căn cứ và sai lầm’ sau khi bà bị luật sư riêng của ông Trump là ông Rudy Giuliani công kích.
Cựu đại sứ Mỹ ở Ukraine Marie Yovanovitch đến Điện Capitol để khai chứng
Bà Marie Yovanovitch, người bị đột ngột triệu hồi khi đang là đại sứ Mỹ ở Ukraine hồi tháng Năm, đã có mặt tại phiên lấy lời khai kín, theo các nhà lập pháp Dân chủ, sau khi bà bị Bộ Ngoại giao yêu cầu không xuất hiện theo chỉ thị của Nhà Trắng. Các dân biểu cho biết sau đó họ đã ra trát đòi cho bà và bà đã tuân thủ.
Bà Yovanovitch, theo một bản sao phát biểu mở đầu của bà được Washington Post đăng tải, nói rằng bà đã được một quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao nói về ‘một chiến dịch phối hợp chống lại tôi’ và rằng ông Trump đã thúc đẩy cách chức bà từ giữa năm ngoái mặc dù Bộ Ngoại giao tin rằng "Tôi đã không làm gì sai".
Bà cũng lên tiếng báo động về thiệt hại đối với chính sách ngoại giao của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump và cảnh báo về ‘lợi ích riêng’ đã cản trở các nhà ngoại giao chuyên chứ không phải vì lợi ích chung.
Cuộc điều tra luận tội tập trung vào một cuộc điện đàm vào ngày 25/7 mà khi đó ông Trump đã gây sức ép buộc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy điều tra một đối thủ chính trị của ông là cựu phó Tổng thống Joe Biden và con trai là Hunter Biden.
Ông Giuliani đã cáo buộc bà Yovanovitch ngăn chặn các nỗ lực thuyết phục Ukraine điều tra nhà Biden. Giuliani cho biết ông đã cung cấp thông tin cho cả ông Trump và Bộ Ngoại giao về Yovanovitch, người mà ông cho rằng đã có thành kiến đối với ông Trump.
Hôm 11/10, ông Giuliani nói : "Tôi làm điều đó với vai trò là luật sư biện hộ cho ông Trump".
Trong tuyên bố của mình, Yovanovitch nói rằng bà không biết động cơ tấn công bà của Giuliani nhưng các cộng sự của ông ấy ‘có thể cho rằng tham vọng tài chính cá nhân của họ đang bị cản trở bởi chính sách chống tham nhũng của chúng tôi ở Ukraine’.
Đảng Dân chủ đã gọi việc loại bỏ bà Yovanovitch là ‘có động cơ chính trị’.
"Bà là một người phụ nữ dũng cảm", dân biểu nghị sĩ Dân chủ Michael Quigley ca ngợi bà Yovanovitch trong giờ nghỉ giải lao của buổi khai chứng.
Theo một bản tóm tắt của Nhà Trắng, ông Trump trong cuộc điện đàm với ông Zelenskiy đã mô tả bà Yovanovitch như sau : "Người đàn bà này là tin xấu và những người mà bà ta đang làm việc cùng ở Ukraine là xấu xa". Ông Zelenskiy đồng ý với Trump rằng bà là ‘đại sứ tồi’ và đồng ý điều tra nhà Biden.
*****************
Trump nói quyền bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ sẽ từ chức (VOA, 12/10/2019)
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Sáu nói rằng quyền Bộ trưởng An ninh Nội địa Kevin McAleenan sẽ từ chức và một người lãnh đạo tạm quyền của cơ quan này sẽ được bổ nhiệm vào tuần sau.
Quyền Bộ trưởng An ninh Nội địa Kevin McAleenan sẽ từ chức dù nhiệm kì sáu tháng của ông chứng kiến các vụ vượt biên giới Mỹ-Mexico sụt giảm.
Ông McAleenan trở thành người thứ tư lãnh đạo cơ quan này dưới thời Trump vào tháng 4 sau khi vị tổng thống theo Đảng Cộng hòa yêu cầu Bộ trưởng An ninh Nội địa Kirstjen Nielsen từ chức.
Trước khi trở thành bộ trưởng, ông McAleenan từng đứng đầu Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ, một trong những cơ quan hoạt động dưới quyền của Bộ An ninh Nội địa (DHS).
Ông Trump, người đã biến di trú hợp pháp và bất hợp pháp thành một vấn đề nổi bật của nhiệm quyền tổng thống của ông và nỗ lực tái tranh cử năm 2020, cho biết ông và McAleenan "đã làm việc tốt với các vụ vượt biên giảm mạnh".
Dù khen ngợi, ông Trump không bao giờ chính thức đề cử ông McAleenan để điều hành cơ quan này.
Trong một phát biểu, ông McAleenan cho biết trong nhiệm kì sáu tháng của mình, DHS đã "đạt những tiến bộ hết sức to lớn trong việc khắc phục khủng hoảng an ninh biên giới và nhân đạo mà chúng ta đối mặt trong năm nay".
Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ cho biết trong tuần này rằng các vụ bắt giữ tại biên giới Mỹ-Mexico đã giảm trong tháng 9, là tháng thứ tư liên tiếp.
Họ cho biết chỉ có hơn 52.000 di dân bị bắt giữ hoặc bắt gặp ở biên giới tây nam vào tháng 9, giảm gần 65% từ đỉnh điểm vào tháng 5 là 144.000 người.
Phần lớn những người di cư đến từ Trung Mỹ, nhiều người trong số họ là các gia đình, chạy lánh tình trạng bạo lực và nghèo khó ở quê nhà và thường xin bảo hộ tị nạn ở Mỹ.
********************
Chính quyền của Tổng thống Trump hôm 8/10 đã ngăn đại sứ Mỹ ở Liên minh Châu Âu ra điều trần trong cuộc điều tra luận tội của Hạ viện Mỹ do phe Dân chủ kiểm soát, theo Reuters.
Ông Gordon Sondland.
Ông Gordon Sondland, người từng đóng góp 1 triệu đôla cho ủy ban nhậm chức của Tổng thống Trump, dự kiến sẽ gặp kín với các thành viên của ba ủy ban của Hạ viện liên quan tới vai trò của ông trong nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm kêu gọi Ukraine mở cuộc điều tra liên quan tới đối thủ chính trị, cựu Phó Tổng thống Joe Biden.
Trước đó, theo Reuters, ông Sondland dường như tự nguyện ra điều trần, và thông qua luật sư của mình hôm 8/10, nói rằng ông hy vọng "các vấn đề mà Bộ Ngoại giao nêu lên trước cuộc điều trần sẽ sớm được giải quyết nhanh chóng".
"Ông ấy sẵn sàng ra điều trần, bất kỳ khi nào ông được phép xuất hiện", luật sư của ông Sondland, Robert Luskin, nói trong một tuyên bố.
Reuters đưa tin rằng hãng này không thể liên lạc được ngay với Đại diện của Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao.
Cuộc điều tra luận tội tập trung vào tố cáo nói rằng ông Trump đã sử dụng viện trợ quân sự Mỹ để nhận được cam kết của tổng thống Ukraine về việc điều tra cha con ông Biden.
