 | Tổng quan: | 3051972 |
Ly kỳ nhưng có thật : Bí mật gián điệp tại Anh (Người Việt, 14/03/2018)
Khi ông Sergei Skripal rời nước Nga năm 2010, cuộc đời ông có vẻ đã đi vào một giai đoạn sáng sủa hơn. Như là một phần của một cuộc trao đổi điệp viên với Anh và Mỹ, gián điệp nhị trùng này của cơ quan tình báo MI6 của Anh đã rời khỏi xà lim trong nhà tù của Nga để sống một cuộc đời an nhàn vùng ngoại ô một thành phố nhỏ tại Wiltshire nước Anh. Sau những năm dài sống trong nguy hiểm, nay ông chắc hẳn đã được về hưu trong cảnh thanh nhàn.
Bà Thủ tướng Theresa May đã đọc một bài diễn văn nẩy lửa tố cáo ông Putin là đã "vũ khí hóa thông tin để tạo ra chia rẽ tại phương Tây".
Nhưng ngày 5 tháng Ba vừa qua, ông cùng cô con gái Yulia được người ta khám phá ra nằm mê man trên một chiếc ghế công viên tại thành phố Salisbury, nạn nhân của cái mà cảnh sát gọi là hơi độc tấn công vào hệ thần kinh. Một viên cảnh sát, người đầu tiên đến hiện trường cấp cứu cho ông cũng bị trúng độc và phải nằm bệnh viện. Và vào lúc này hai cha con ông vẫn còn ở trong tình trạng nguy kịch tại bệnh viện.
Mặc dầu cuộc điều tra chưa kết thúc, nhưng nhiều dấu hiệu đã chỉ đến nước Nga. Vụ này đã gợi lại cho người ta so sánh với một vụ án mạng khác, vụ ám sát Alexander Litvinenko tại Luân Ðôn năm 2006. Ông Litvinenko, một gián điệp Nga quay sang chỉ trích ông Vladimir Putin đã chết sau khi uống phải một tách trà có nhiễm chất polonium 210, một chất phóng xạ cực độc. Một cuộc điều tra chính thức sau đó đã đến kết luận rằng vụ giết người này có "nhiều khả năng" có sự đồng ý của ông Putin. Ngày 6 tháng Ba, Boris Johnson, ngoại trưởng Anh đã lên tiếng tố cáo Nga là một thế lực "ác độc và phá hoại". Về phần mình Nga đã phủ nhận mọi dính líu đến việc ám sát ông Skripal và tố cáo ngược lại Anh là đã lãnh đạo một chiến dịch chống Nga.
Ðiều tra tội ác này và đưa ra một phản ứng đã bị làm khó khăn hơn bởi sự xóa nhòa biên giới giữa những hành động thực hiện bởi nhà nước Nga và những hành động bởi các cá nhân làm thay cho nhà nước Nga. Kể từ sau vụ Litvinenko, các hành động của Nga chống lại các người bất đồng chính kiến trong nước, các đối thủ tại Ukraine và tại Syria hay là trong không gian ảo chống lại các chế độ dân chủ phương Tây đều không phải do nhà nước Nga chính thức thực hiện mà do các cá nhân tự làm dưới sự làm ngơ của nhà nước.
Vụ ám sát năm 2015 chẳng hạn của Boris Nemtsov một lãnh tụ đối lập Nga được thực hiện bởi một tên giết mướn người Chechnya có lẽ hành động dưới sự chỉ huy của Ramzan Kadyrov, kẻ độc tài tại Chechnya. Việc xâm lược miền Ðông Ukraine được lãnh đạo bởi một cựu điệp viên Nga chiêu mộ một đạo quân đánh thuê và được tài trợ bởi một tỷ phú Nga vốn trước đó đã bị truy tố về tội lừa đảo tại Moscow.
Một số những tên lính đánh thuê tại Ukraine nay đã lại xuất hiện tại Syria trong một đội quân đánh thuê được biết dưới tên là Nhóm Wagner mà lúc gần đây đã từng đụng độ với quân đội Mỹ. Nhóm này được tin là do một tỷ phú Nga khác, Yevgeny Prighozin vốn được biết dưới tên là "đầu bếp của Putin". Prighozin cũng bị Hoa Kỳ truy tố vì đã điều hành một cơ sở tin tặc (troll farm) can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 tại Mỹ.
Màn sương che phủ ai chịu trách nhiệm cho những cuộc tấn công này đã cho phép ông Putin bác bỏ tất cả những tố cáo về sự can thiệp của nhà nước Nga trong lúc được hưởng lợi qua những sợ hãi mà những hành động này tạo ra. Sự mập mờ này đã được tổng kết bởi ông Sergei Shoigu, bộ trưởng Quốc Phòng của ông Putin :
"Thật khó mà có thể kiếm ra một con mèo đen trong một căn phòng tối đen. Ðặc biệt là nếu con mèo nay thông minh, can đảm và lễ độ"
Sự xuất hiện của con mèo đen này trên đất Anh đã kích thích những lời nói cứng rắn từ phía các nhà chính trị Anh. Bà Thủ tướng Theresa May đã đọc một bài diễn văn nẩy lửa tố cáo ông Putin là đã "vũ khí hóa thông tin để tạo ra chia rẽ tại phương Tây". Nhiều dân biểu đã thúc đẩy chính phủ phải trục xuất các nhà ngoại giao Nga ; tịch thu các nhà cửa của các tỷ phú Nga tại khu Mayfair (khu vực sang trọng nhất tại Luân Ðôn) và không cho con cái họ vào học các trường Anh.
Nhưng điều này nói thì dễ. Anh đã đi xa hơn các nước khác trong việc đòi hỏi minh bạch trong các công ty vỏ (shell company) và bất động sản. Năm 2016, Anh là nước đầu tiên trên thế giới thành lập một danh sách công khai những chủ nhân hưởng lợi của các công ty (để phân biệt với chủ nhân trên danh nghĩa) và dự trù sẽ làm một danh sách tương tự với các chủ nước ngoài của các bất động sản tại Anh. Ðạo luật Unexplained Wealth Order vốn bắt đầu có hiệu lực vào tháng Giêng đòi hỏi những nhà giầu phải giải thích nguồn gốc tài sản của họ. Năm ngoái Quốc Hội Anh thông qua đạo luật cho phép tịch thu tài sản tại Anh của các chính trị gia nước ngoài nào bị truy tố về vi phạm nhân quyền. Tất cả những điều đó có thể dùng để chống lại các tỷ phú Nga, nhưng các băng đảng của ông Putin là những chuyên gia hàng đầu về việc giấu diếm. Và việc tấn công vào các người Nga gian lận tại Luân Ðôn cũng sẽ đụng đến các kẻ thù Nga của ông Putin nhiều không kém gì các bạn bè của ông.
Giống như hầu hết các quốc gia phương Tây nơi mà việc sử dụng bạo lực là độc quyền của các cơ quan an ninh chịu sự kiểm soát của các lãnh tụ dân cử, Anh vẫn còn coi đối thủ Nga của mình như là một nhà nước chứ không phải là của một mạng lưới không chính thức có khả năng thu lượm dễ dàng các vũ khí và các chất độc hại. Nhưng tình hình ở Nga qua việc xóa nhòa ranh giới giữa các cơ quan an ninh, hệ thống doanh nghiệp và thế giới của các kẻ tội phạm đã khiến cho họ trở thành một đối thủ phức tạp và nguy hiểm hơn nhiều. Mối lo rằng ông Putin có thể ra lệnh làm một cuộc ám sát mới trên đất Anh vì vậy có thể nhỏ hơn rằng vụ ám sát này không phải do ông ra lệnh.
Lê Mạnh Hùng
********************
Anh sẽ 'trục xuất 23 nhà ngoại giao Nga' (BBC, 14/03/2018)
Thủ tướng Anh Theresa May nói Anh sẽ trục xuất 23 nhà ngoại giao Nga ở London sau vụ tấn công chất độc thần kinh vào cựu điệp viên Sergei Skripal và con gái Yulia ở thành phố Salisbury hồi đầu tháng Ba.
Cựu điệp viên Sergei Skripal và con gái Yulia
Tuyên bố tại cuộc họp Quốc hội hôm thứ Tư 14/3, bà thủ tướng Anh nói những nhân viên ngoại giao này là "những nhân viên tình báo không khai báo".
Họ có một tuần để rời khỏi Anh.
Phía Nga khẳng định Nga "không có động cơ" để thực hiện âm mưu ám sát này.
Ông Skripal, cựu điệp viên Nga 66 tuổi, và cô Yulia Skripal, con gái 33 tuổi của ông, đang ở trong tình trạng nguy kịch sau khi có người phát hiện họ bất tỉnh trên một ghế băng ngoài trời hôm 4/3.
Nga từ chối hợp tác với Anh trong vụ này trước thời hạn nửa đêm hôm qua 13/3 mà bà May đưa ra.
Bà May vừa tuyên bố một loạt các biện pháp nhằm gửi một "thông điệp rõ ràng" tới Nga, gồm có :
Thủ tướng May nói trước các Dân biểu Anh rằng Nga đã "không đưa ra lời giải thích" làm sao chất độc thần kinh lại được sử dụng ở Anh. Bà mô tả phản ứng của Moscow là "mỉa mai, coi thường và bất chấp".
Bà May trước đó đã được nghe báo cáo của các quan chức tình báo cao cấp Anh. Bà nói thêm rằng "không có một kết luận nào khác ngoài việc nhà nước Nga là thủ phạm" cho âm mưu sát hại ông Skripal và con gái.
Bà nói thật "đáng buồn" rằng Tổng thống Nga Putin đã "chọn hành động theo cách này".
Ông Sergei Skripal và con gái Yulia trước khi bị trúng chất độc thần kinh ở Salisbury, thành phố bình yên vùng Wiltshire của Anh
Đại sứ quán Nga nói việc 23 nhà ngoại giao nước này bị trục xuất là "không thể chấp nhận được, không công bằng và thiển cận".
Phía Anh sẽ thông báo tình hình trước Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc về vụ điều tra vào lúc 19 :00 GMT, trước đó Anh đã gặp Hội đồng Bắc Đại tây dương của NATO.
Tại cuộc gặp này, các đồng minh NATO bày tỏ "quan ngại sâu sắc" đến việc sử dụng chất độc thần kinh và nói đây là một "vi phạm trắng trợn các thỏa thuận và thông lệ quốc tế".
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Anh đã triệu đại sứ Nga Alexander Yakovenko để cho ông này biết các biện pháp của Anh.
Ông Yakovenko nói với Sky News rằng phản ứng của Anh về vụ ở Salisbury là "không thể chấp nhận được" và mang tính "khiêu khích".
*******************
Vụ đầu độc Skripal : Hội Đồng Bảo An họp khẩn cấp (RFI, 14/03/2018)
Theo thông báo của Hà Lan, nước hiện giữ chức chủ tịch Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, hôm nay, 14/03/2018, hội đồng sẽ họp khẩn cấp vào lúc 19 giờ, giờ GMT, về vụ đầu độc cựu điệp viên Nga Serguei Skripal tại Anh.
Thủ tướng Anh Theresa May tại Luân Đôn ngày 13/03/2018. Reuters/Toby Melville
Cuộc họp khẩn cấp này được triệu tập theo yêu cầu của Luân Đôn. Đại diện của Anh Quốc sẽ thông báo cho Hội Đồng Bảo An về vụ đầu độc hai cha con cựu điệp viên Nga Serguei Skripal ngày 04/03 ở Salisbury (tây nam Anh Quốc).
Hôm nay, sau khi họp Hội đồng an ninh quốc gia, thủ tướng Anh Theresa May đã cáo buộc Nga đã mưu toan ám sát cựu điệp viên Skripal và loan báo ngay các pháp trừng phạt Moskva. Cụ thể, Luân Đôn sẽ trục xuất 23 nhà ngoại giao Nga và đình chỉ mọi tiếp xúc song phương cấp cao với Nga. Ngoài ra sẽ không có đại diện chính thức nào của chính phủ Anh và Hoàng gia Anh đến dự Cúp Bóng đá Thế giới 2018 ở Nga.
Ngay từ hôm qua, phát biểu trước Quốc Hội Anh , thủ tướng Theresa May đã cho rằng "rất có thể" nước Nga "có trách nhiệm" trong vụ này. Thủ tướng May gia hạn là đến tối qua Moskva phải giải thích về vụ này với Tổ Chức Cấm Vũ Khí Hóa Học (OIAC). Nhưng ngay từ chiều qua, đại sứ Nga tại Luân Đôn đã cho biết là Moskva sẽ không đáp lại tối hậu thư của thủ tướng Anh khi nào họ chưa nhận được các mẫu của hóa chất được cho là đã được dùng để đầu độc hai cha con Serguei Skripal.
Hôm qua, thủ tướng Theresa May đã được sự ủng hộ của các đồng minh chính yếu Mỹ, Pháp, Đức. Tất cả các nước này đều lên án vụ đầu độc trên lãnh thổ Anh Quốc.
Thanh Phương
******************
Thêm một cái chết bí ẩn của một người Nga ở London (VOA, 14/03/2018)
Ông Nikolai Glushkov, 68 tuổi, một người Nga sống lưu vong có liên hệ với những người đồng hương đã chết trong những tình huống bí ẩn ở Anh, được phát hiện đã chết tại nhà riêng ở London, luật sư của ông xác nhận với đài CNN hôm 14/3/2018.
Cảnh sát đứng canh bên ngoài căn nhà của ông Nikolai Glushkov ỏ tây nam London ngày 13/3/2018. Ông từng làm việc cho tỷ phú Nga Boris Berezovsky, chết một cách bí ẩn ở nhà riêng vào năm 2013. AFP PHOTO / Will EDWARDS
Cảnh sát London cho biết đơn vị chống khủng bố dẫn đầu cuộc điều tra như "một biện pháp phòng hờ vì những mối liên hệ của đối tượng".
Cảnh sát Anh không nêu tên ông Glushkov, mà chỉ cho biết họ đang điều tra cái chết của một người đàn ông trạc tuổi 60 cư ngụ ở tây-nam London. Luật sư của ông, ông Andrei Borovkov, xác nhận cái chết của ông Glushkov với đài phát thanh ‘Tiếng Vọng từ Moscow’.
Trong một thông báo, cảnh sát nói họ không có bằng chứng cho thấy có mối liên hệ nào với vụ dầu độc điệp viên nhị trùng Sergei Skripal ở Salisbury.
Các dịch vụ xe cứu thương gọi cho cảnh sát vào khuya thứ Hai 12/3 và yêu cầu cảnh sát phái người tới một địa chỉ ở New Malden, quận Kingston. Một người hàng xóm cho biết cảnh sát gõ cửa nhà bà vào lúc 3 :30 sáng để hỏi bà hoặc chồng bà có nghe hoặc thấy gì khả nghi không.
Người hàng xóm, bà Pat Egan, cho biết các nhân viên khám nghiệm tử thi cũng đến, nhưng họ không mặc trang phục chống chất độc hại.
Bà cho biết cảnh sát đã mang đi nhiều túi có lẽ chứa những bằng chứng.
Những liên hệ với tài phiệt Nga
Báo Telegraph của Anh nói ông Glushkov trước đây là cánh tay phải của ông Boris Berezovsky, tỷ phú người Nga rất có thế lực đã chết bí ẩn tại nhà riêng ở Anh vào năm 2013. Cảnh sát cho rằng ông Berezovsky đã tự sát, nhưng ông Glushkov nhất định không tin.
Ông Glushkov được cấp quy chế tỵ nạn chính trị ở Anh vào năm 2010. tháng Hai năm 2016, London bác yêu cầu của Nga đòi dẫn độ ông về nước về tội gian lận thời còn là Phó Giám Đốc Hãng hàng không Quốc gia Nga Aeroflot trong thập niên 1990.
Ông Glushkov nổi danh trong những năm 1990 trong giai đoạn chuyển tiếp sang nền kinh tế thị trường ở Nga, khi mà các lợi ích kinh doanh, chính trị và tội phạm thường động chạm nhau trong quá trình tư hữu hóa các tài sản quốc doanh.
Ông từng làm việc cho ông Berezovsky, một trong những tỷ phú đã tài trợ, giúp Tổng thống Boris Yeltsin đắc cử thêm một nhiệm kỳ nữa vào năm 1996.
Ông Boris Berezovsky, một người Nga sống lưu vong ở Anh, là bạn thân của cựu điệp viên Nga Alexander Litvinenko, chết vị bị hạ độc bằng chất Polonium 2-10, tại một cuộc họp báo ở London, ngày 18/7/2007
Tỷ phú Berezovsky không mấy thuận thảo với người kế vị ông Yeltsin, Tổng Thống Putin, và ông Gluskov bị tố cáo là có dính líu trong một nghi án tham nhũng ‘mang động cơ chính trị’.
Năm 2000, ông bị bắt và kết tội nhũng lạm ngân quỹ của Aeroflot, mà tỷ phú Berezovsky là một cổ đông.
Hãng thông tấn Tass tường thuật rằng ông Gluskov bị tuyên án 3 năm và 3 tháng tù vào năm 2004, ông được trả tự do sau khi mãn hạn.
Ông được cấp quy chế tị nạn chính trị ở Anh vào năm 2010, nhưng vẫn bị tòa án Nga đeo đuổi. Năm ngoái, một tòa án ở Moscow xét xử ông khiếm diện về tội biển thủ tiền bạc của Aeroflot.
Những người quen biết ở London
Ông Glushkov bị thẩm vấn trong khuôn khổ cuộc điều tra của Anh vào vụ dầu độc ông Alexander Litvinenko, người bị dầu độc bằng chất phóng xạ polonium-210 hồi năm 2006 tại một quán rượu ở London.
Lúc đó, ông Glushkov cho biết ông đã gặp ông Litvinenko tại văn phòng của ông Berezovsky.
Nhà tỷ phú này được phát hiện đã tử vong trên sàn phòng tắm nhà ông ở Berkshire, phía Tây London. Cảnh sát nói không thấy có dấu hiệu về một cuộc ấu đả, cho thấy hình như nạn nhân đã tự tử. Ông Glushkov công khai tranh cãi kết luận đó, ông một mực cho rằng tỷ phú Berezovsky đã bị sát hại.
Giờ đây cái chết của ông, 8 ngày sau vụ mưu sát một cựu điệp viên nhị trùng Nga, là ca tử vong bí ẩn mới nhất của một người bị coi là kẻ thù của Tổng Thống Nga Vladimir Putin trên lãnh thổ nước Anh.
