Bản báo cáo của ông Robert Mueller sau hơn hai năm điều tra đã kết thúc với 448 trang (A4) được gửi tới ông bộ trưởng tư pháp William Barr ngày thứ sáu 22/03/2019.
Hai ngày sau Barr đưa ra một kết luận tóm tắt dài 4 trang : "Tổng thống Donald Trump vô tội, không có bằng chứng nào cho thấy ông Trump đã thông đồng với người Nga trong cuộc tranh cử tổng thống của ông năm 2016".
Báo cáo của Robert Mueller – Donald Trump vô tội ?
Báo chí, truyền thông, Quốc hội và hầu hết người dân Mỹ không hài lòng với bản kết luận, tóm tắt quá hời hợt và ngắn ngủi của bộ trưởng tư pháp Barr. Họ muốn toàn bộ bản báo cáo phải được công khai cho Quốc hội và dân chúng biết, Mueller đã viết gì trong hơn 448 trang giấy đó ?
Thoạt đầu, Barr khăng khăng từ chối, không chấp nhận công khai hay chuyển giao báo cáo cho Quốc hội Mỹ biết. Tuy nhiên sau nhiều ngày bị áp lực của dư luận quần chúng, Quốc hội, truyền thông, báo chí..., cuối cùng Barr đành phải công khai báo cáo cho mọi người biết vào ngày thứ năm 17/04/2019.
Quốc hội, báo chí, truyền thông cũng như người dân Mỹ ngỡ ngàng vì báo cáo có nhiều trang và nhiều chỗ bị bôi đen một cách mờ ám, không biết ông Robert Mueller và cộng sự viên đã viết những gì ở những chỗ đó. Lý do nào bị bôi đen ? Để bảo vệ, che chở cho Trump hay để giữ bí mật cho cuộc điều tra về sự can thiệp của người Nga được tiếp tục ?
Quốc hội và nguời dân Mỹ chỉ có thể biết được hoàn toàn sự thật khi Robert Mueller ra điều trần trước Quốc hội và khi ông chịu nói hết sự thật, những chỗ bị bôi đen có nội dung ra sao.
Từ chuyện báo cáo của Mueller bị cố tình giữ lại trong tay Barr hơn 3 tuần lễ, người ta có thể nhớ lại chuyện báo cáo cuộc điều tra của Kennth Starr về Bill Clinton 21 năm trước.
Dù thời điểm xẩy ra vụ nhơ nhớp tình dục của Bill Clinton với Monica Lewinsky trong tòa Bạch Ốc, internet chưa phổ biến như hiện nay nhưng chỉ một ngày sau người dân Mỹ được đọc toàn bộ bản báo cáo của Kenneth Starr, không như dưới thời Trump và bộ trưởng tư pháp William Barr.
Điều này chứng tỏ sự lạm quyền của Barr, người được Trump bổ nhiệm làm bộ trưởng tư pháp chỉ để bảo vệ Trump. Nói một cách khác, nền dân chủ của Mỹ đang bị suy thoái bởi khuynh hướng độc tài của Trump và những người trong đảng Cộng hòa có suy nghĩ : Còn Trump, còn đảng, còn mình.
Bản báo cáo đúc kết điều tra về hai vấn đề chính : 1. Thông đồng với người Nga trong cuộc bầu cử. 2. Cản trở công lý.
Có hai nhận định trái chiều nhau về báo cáo này, không chỉ trong dư luận Mỹ mà ngay cả cộng đồng Việt Nam cũng thế.
Vấn đề thứ nhất : Thông đồng với người Nga trong cuộc bầu cử
- Một nhận định cho rằng ông Donald Trump vô tội vì trong báo cáo, Robert Mueller không hề đưa ra một bằng chứng hay có kết luận nào để kết tội Donald Trump là người Nga đã giúp đỡ Trump thắng cử trong cuộc bầu cử 2016.
- Nhận định thứ hai cho rằng Robert Mueller đã thật thông minh và khôn ngoan khi không hề kết tội Trump trong bản báo cáo mà để dành quyền quyết định đó cho người dân và Quốc hội Mỹ ; ông cùng với nhóm nhân viên làm việc với mình thật khách quan, chỉ làm phận sự điều tra theo đúng nhiệm vụ, đưa ra những sự việc họ tìm biết được.
Vậy Trump có hay không có tội liên lạc với người Nga, một trong các kẻ thù chính của nước Mỹ để họ có thể nhúng tay vào cuộc bầu cử, giúp Trump trở thành tổng thống ?
Một người có chút hiểu biết, suy nghĩ bình thường chắc chắn phải phân biệt được vô tội khác với có tội nhưng không đủ bằng chứng buộc tội.
Khi Mueller và cộng sự viên không kết tội Trump cấu kết với người Nga, chỉ trình bày kết quả điều tra, những sự việc hiển nhiên, sự liên lạc của những người trong ủy ban tranh cử của Trump với người Nga, đứng đầu là Paul Manafort đã bị bắt giữ, điều tra, kết án tổng cộng 7 năm 6 tháng tù giam không có nghĩa là Trump vô tội.
Nhắc lại một vụ án nổi tiếng khắp nước Mỹ mà những người trưởng thành vào thời điểm năm 1994 đều biết, đó là vụ án cầu thủ bóng bầu dục Orenthal James Simpson (O.J. Simpson) bị tình nghi giết vợ là Nicole Brown Simpson và bạn trai của Nicole – Ronald Goldman.
O.J. Simpson là một cầu thủ da đen bóng bầu dục khá nổi tiếng, đồng thời là một diễn viên điện ảnh nhưng lý do nổi tiếng khắp nước Mỹ của Simpson là do cuộc đuổi bắt Simpson về tội sát nhân trên xa lộ với nhiều xe cảnh sát và trực thăng được truyền hình trực tiếp trên TV.
Hầu hết người dân Mỹ đều tin rằng O.J. Simpson là kẻ giết Nicole Brown và Ronald Goldman nhưng những bằng chứng buộc tội Simpson được đưa ra trước tòa án đã không đủ sự thuyết phục một bồi thẩm đoàn với đa số da đen.
Sự tranh cãi tại phiên tòa về các chứng cớ như găng tay kẻ sát nhân, vết máu nạn nhân và hung thủ tại hiện trường, bằng một cách nào đó đã không ăn khớp với nhau, hơn thế nữa những lời khai của nhân viên điều tra đã bị luật sư Johnnie Cochran của Simpson đánh giá là do kỳ thị chủng tộc. Phiên tòa do đó kết thúc với sự trắng án của Simpson.
Tuy thoát khỏi án tù hình sự nhưng sau đó, một phiên tòa dân sự đã xử phạt Simpson 33.500.000 USD bồi thường cho gia đình Nicole, trong đó có 500.000 USD cho gia đình Goldman.
Trở lại vấn đề. Báo cáo của Mueller không có đủ bằng chứng để kết tội Trump thông đồng với người Nga trong cuộc tranh cử 2016. Tuy nhiên những chỉ dấu dẫn đến cuộc điều tra của Mueller rõ ràng là trong chiến dịch tranh cử, chủ tịch ủy ban tranh cử của Trump là Paul Manafort đã nhiều lần liên lạc với người Nga, đồng thời nói dối khi bị điều tra về những liên lạc này.
Hơn thế nữa, có tất cả 8 cơ quan an ninh của Mỹ đã đồng thuận, kết luận rằng Putin và gián điệp Nga đã trực tiếp tác động vào cuộc cuộc bầu cử để đem lại chiến thắng cho Trump.
Bản báo cáo của Mueller, cho dù không thể kết tội Trump nhưng cũng không hề kết luận là Donald Trump vô tội, không có liên hệ, thông đồng với người Nga.
Chịu khó nghĩ xa hơn, lý do nào Trump bí mật nói chuyện với Putin năm 2018 ở Helsinki, ngoài thông dịch viên ra, không có thêm một nhân viên nào trong nội các của Trump được phép hiện diện. Trump bàn tính, nói chuyện, thỏa thuận gì với Putin ? Không ai biết, tất cả đều không được ghi chép, thâu băng lại.
Hơn thế nữa, rất nhiều cận thần của Trump như Michael Flynn, Rick Gates, Paul Manafort, Michael Cohen, George Papadopoulos... đã bị điều tra, kết án, đi tù, đồng thời 67 nhân viên quan trọng trong nội các của Trump phải từ chức hoặc bị sa thải trong vòng hơn hai năm qua, nhiều chức vụ cực kỳ quan trọng hiện nay còn bỏ trống, không có người đảm nhiệm như bộ trưởng quốc phòng, tham mưu trưởng tòa Bạch Ốc, bộ trưởng nội an, giám đốc tình báo (secret service director)…
Một người ít nhiều quan tâm đến tình hình chính trị Mỹ dễ dàng thấy được là nội các của Donald Trump là nội các hỗn loạn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Đó chính là điều mà kẻ thù của nước Mỹ như Nga, Trung Quốc rất mong muốn.
Vấn đề thứ hai : Cản trở công lý
Sự việc rõ ràng hơn ở những điểm sau đây :
1. Gây áp lực với James Comey để đừng điều tra Michael Flynn trong chuyện liên lạc với người Nga. Comey từ chối, ít tháng sau đó bị Trump sa thải.
2. Yêu cầu Don McGahn, cố vấn tòa Bạch Ốc sa thải Mueller, Mc Gahn từ chối thi hành.
3. Ra lệnh cho Cowey Lewandowski gửi thông điệp tới Jeff Sessions, yêu cầu Jeff Sessions không được rút lui khỏi cuộc điều tra của Mueller. Lewandowski không thi hành. Trump tức giận ra lệnh Priebus sa thải Jeff Sessions, Priebus sau khi tham khảo với cố vấn McGahn, cũng không làm theo lệnh Trump.
***************
Bênh vực, bào chữa hay nhận định như thế nào về bản báo cáo của Mueller, về con người của Donald Trump là quyền tự do của mỗi người nhưng đừng quên rằng đạo đức vẫn có giá trị ngàn đời trong vai trò lãnh đạo đất nước.
Không có bằng chứng để kết tội Donald Trump về sự thông đồng với người Nga không có nghĩa là Trump vô tội. Những hành động của Trump về chuyện đòi sa thải Mueller, Jeff Sessions có đủ kết luận là cản trở công lý không cũng tùy thuộc vào nhận định của mỗi người.
Tuy nhiên bằng chứng về đạo đức, tư cách, văn hóa, tài lãnh đạo, sự gian dối trong kinh doanh, khai phá sản để trốn thuế, kỳ thị chủng tộc, phát ngôn bừa bãi, thiếu hiểu biết... của Donald Trump thì không cần phải bàn cãi.
Thạch Đạt Lang
(21/04/2019)