Những diễn biến xung quanh cuộc chiến Nga – Ukraine thu hút sự chú ý lớn của dư luận thế giới. Trong biến cố đang diễn ra, (xin được nhấn mạnh đây là một biến cố lớn trong khúc quanh lịch sử, biến cố ảnh hưởng đến tương lai của nhân loại) : Nga, một đại cường quốc quân sự, xua quân tấn công vô cớ Ukraine, một quốc gia nhỏ hơn gấp nhiều lần, bằng máy bay, tăng và xe bọc thép. Cho đến nay đã có hàng ngàn sự kiện dồn dập xảy ra trong và ngoài cuộc chiến nhưng đã hơn 15 ngày mà Nga đã không chiếm được một thành phố lớn nào của Ukraine, trừ Kherson. Đại quân Nga đang kéo tới bao quanh Kiev, cũng đã hơn 10 ngày nhưng đang bị dậm chân tại chỗ do thiếu tiếp liệu và lương thực, nhất là bị dân quân quanh thủ đô Kiev chống trả mãnh liệt, gây nhiều thiệt hại về nhân mạng và khí tài chiến thuật và chiến lược.
Một đoàn quân xa Nga bị dân quân Ukraine chận đánh trên đường phố thị xã Kharkov - Ảnh AP
Những sự kiện này diễn ra trái với mọi dự đoán về tương quan lực lượng và khả năng của quân đội Nga trước đó. Nhất là khi đoạn video một binh sĩ Nga bị bắt và được phép gọi điện về cho mẹ mình được phát đi, binh sĩ này nói rằng được các chỉ huy nói tới biên giới tập trận và sau đó ký vào một hợp đồng mới để tiến vào Ukraine. Có cả clip quay lại được quân Nga đi ăn cướp đồ để ăn. Trong đó có cả một đoạn clip thiết giáp của Nga tới gần Kiev thì… hết xăng. Điều này ngoài sức tưởng tượng. Tất cả cho thấy quân đội Nga được tổ chức rất luộm thuộm và thông tin không nhất quán. Những toán quân Nga đầu tiên tiến vào Ukraine là do bị ép buộc, những toán quân được gởi tới sau đó thì theo lô gích vì đã lỡ, vụ việc đã rồi.
Tinh thần quân đội Nga rất kém và khả năng chiến đấu cũng không cao, lại càng rất ít thao luyện. Chỉ có một số đơn vị đặc công, khá tinh nhuệ nhưng hiếu chiến lại rất vô kỷ luật và nghiện rượu. Trong cuộc chiến ở Afghanistan, quân Nga đã dễ dàng đánh chiếm được mọi mục tiêu nhưng rồi cuối cùng không kháng cự nổi những nhóm dân quân kháng chiến nhỏ di động linh hoạt. Vào lúc đó có một sự kiện rất đáng ghi nhớ về kỷ luật trong quân đội Nga, đó là một đại đội thiện chiến nhất được gởi qua Afghanistan trên một chuyên cơ. Tại phi trường, những binh sĩ này thi nhau uống rượu trước khi lên máy bay. Khi đang bay, những binh sĩ này bị say rượu rồi đánh nhau, gây náo loạn trên cả chuyên cơ, cuối cùng thì máy bay bị rớt và tất cả đều chết. Khi những cấp chỉ huy quay lại phi trường tìm hiểu nguyên do thì thấy phần còn lại của tốp binh sĩ đó vẫn còn đang ngủ vì say rượu.
Nói tóm lại, quân đội Nga không tinh nhuệ và có kỷ luật như nhiều người tưởng. Thành phần tinh nhuệ nhất vốn đã ít lại được Nga xuất khẩu sang các quốc gia khác làm lính đánh thuê để thu tiền về cho ngân sách. Hiện giờ quân đội Nga đang bị động trên lãnh thổ Ukraine dù là một đại quân được trang bị đủ loại khí tài để tấn công một đối thủ nhỏ bé hơn. Điều này chứng tỏ quân đội Nga có thể diễu binh và trình diễn rất hào hùng và rất đẹp trong những dịp đại lễ nhưng khi vào thực địa lại là chuyện khác, khả năng chiến đấu rất kém. Đa số quân Nga bị lùa qua Belarus, sau đó là Ukraine mà chẳng biết sang đó để làm gì. Chỉ huy chỉ đâu đánh đó, nhưng họ cũng không rõ mục đích và tương lai của mình thế nào, khi bị dân quân Ukraine trả đũa tất cả đều sẵn sàng bỏ vũ khí chạy lấy người.
Putin vì nhu cầu chiến lược và tự phụ cá nhân quá cao quyết phải đánh chiếm Kiev ngay trong đêm thứ 2. Đến nay đã hơn nửa tháng, Kiev vẫn đứng vững trong khi đại quân Nga đang bị sa lầy trên chiến trường vì thiếu tiếp liệu. Mỗi ngày trôi qua dư luận thế giới nhìn thấy càng lúc càng rõ hơn sự thất bại của Putin, và không chỉ đơn thuần trong cuộc chiến này.
Putin đang rơi vào một logic - logic tự hủy. Logic của Putin giống hệt logic của Hitler, đó là khi người ta đã cố gắng xây dựng một chế độ độc tài với bàn tay sắt và đã đi quá xa nên đến một lúc nào đó cần phải có những thành tích mới để bảo đảm uy tín ở bên trong. Vào cuối thập niên 1930, logic đó đã khiến cho Hitler buộc phải đánh nước này, xâm lấn nước nọ để lập thành tích mới bởi vì chính sách độc tài khắt khe đã bị dân chúng càng ngày càng chống đối. Putin cũng thế. Khi lên cầm quyền từ tháng 12 năm 1999, tới nay là 22 năm, và sửa đổi cả Hiến pháp để làm Sa Hoàng cai trị nước Nga cho tới năm 2036, tức còn 14 năm nữa. Hiện nay Putin đã phá mọi kỷ lục về thời gian cầm quyền ở nước Nga. Putin đang bước vào logic tự hủy nên bắt buộc phải tìm kiếm thành tích để xoa dịu sự phẫn nộ của quần chúng trong Liên bang Nga, mặc dù không hề muốn vậy. Putin đang bước vào logic điên cuồng này và bị logic này tha đi.
Ở đây xin mở ra một ngoặc đơn. Trong thế chiến ll, Hitler và Stalin lúc đầu đứng cùng một phe. Lúc ban đầu Hitler và Stalin cùng tấn công vào Ba Lan, Hitler từ phía Tây, Stalin từ phía Đông. Vào thời điểm đó, Hitler và Stalin là đồng minh. Hitler hy vọng Liên Xô sẽ giúp đỡ và tiếp tay cho mình trong những chiến dịch quân sự khác, nhưng Stalin đã trở mặt ngay khi thấy tham vọng của Hitler không dừng ở những chiến thắng nhỏ. Hitler cảm thấy mình bị phản bội và tuyệt vọng nên tung ra lá bài cuối cùng là tìm cách làm hòa với Mỹ và các nước dân chủ bằng cách tự mình tình nguyện tấn công Liên Xô. Vào lúc đó Stalin cũng làm vậy, và nhận mình là phe đồng minh. Sau này do sự truyên truyền của phe cộng sản, muốn tẩy vết nhơ của Stalin từng là đồng minh của Hitler nên mới gọi Nazi là cực hữu, (tên đầy đủ bằng tiếng Đức là Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, tức đảng quốc gia xã hội của người lao động Đức, gọi tắt là Quốc xã). Liên minh ban đầu của Hitler và Stalin là liên minh xã hội chủ nghĩa. Cả hai bên đều theo chủ nghĩa xã hội, bên Stalin theo chủ nghĩa xã hội quốc tế, trong khi bên Hitler theo chủ nghĩa xã hội quốc gia. Vào lúc sắp xảy ra thế chiến, Stalin cũng đồng ý rằng chủ nghĩa xã hội phải thực hiện trong từng quốc gia chứ không thể thực hiện trên toàn thế giới được, nghĩa là Stalin cũng đã đồng ý với quan niệm quốc xã của Hitler. Hitler và Putin có cùng một logic và dĩ nhiên cùng một hành động – gây chiến.
Điều khác biệt là thời đại này không phải là thời đại để Putin có thể làm được những điều như trong thời đại của Hitler cho nên khả năng Putin gây ra thế chiến rất là thấp, vì thế giới đã có đủ những bài học lịch sử cũng như đủ khôn ngoan để không rơi vào cái bẫy thế chiến. Nghĩa là tuy cùng một logic nhưng không cùng đưa tới một kết quả. Tình trạng thế giới ngày nay cũng đã khác so với trước năm 1939 nên sẽ không có cùng một kết quả, nên Putin chỉ có thể thất bại một mình. Người dân Nga đã xuống đường, người dân Georgia cũng đã xuống đường để phản đối chiến tranh, lực lượng dân chủ Bạch Nga (Belarus) cũng tổ chức lại những cuộc biểu tình. Putin có lẽ đã gây ra một tai họa cho bản thân khi vô tình thổi một luồng khí mới vào cuộc cách mạng màu đang bị chèn ép nhưng vẫn âm thầm lan rộng trong thế giới người Slav.
Nhiều người cho rằng nếu đẩy Putin vào đường cùng thì ông ta sẽ khởi động một cuộc chiến tranh nguyên tử.
Điều thế giới có thể làm trong lúc này là tạo sức ép ngày càng mạnh hơn buộc chế độ do Putin cầm đầu bị sụp đổ và Liên bang Nga chính thức bước tiến trình dân chủ hóa một cách khiêm tốn và thận trọng. Theo một số thông tin càng ngày càng được xác nhận thì Putin mắc bệnh ung thư và đang phải điều trị, thời gian sống còn rất ít. Vừa mới đây Putin tuyên bố đặt lực lượng nguyên tử Nga trong tình trạng báo động. Nhiều người cho rằng nếu đẩy Putin vào đường cùng thì ông ta sẽ khởi động một cuộc chiến tranh nguyên tử. Khách quan mà nói thì điều này không thể xảy ra, vì chiến tranh nguyên tử không chỉ đơn giản bấm nút là xong. Mỗi quả bom nguyên tử đều có 3-4 code khác nhau do 3-4 người khác nhau nắm giữ. Khi tổng thống ra lệnh thì những người còn lại sẽ gởi code và sẽ có một chuyên gia phối hợp các code đó để tìm ra code thực của nó. Nếu Putin thực hiện hành động liều lĩnh đó thì hậu quả là chính Putin sẽ bị tiêu diệt ngay lập tức, bởi vì những vị tướng đó trước đây phục tùng Putin vì quân hàm và quyền lợi nhưng bây giờ nếu bị buộc phải khởi động một cuộc chiến tranh nguyên tử thì tất cả đều sẽ chết, đó là một lệnh tự sát nên họ sẽ quay lại tiêu diệt Putin thay vì tuân theo mệnh lệnh và cũng để tránh cho nhân loại một tai họa diệt chủng. Nhưng không phải vì thế mà chúng ta không lo lắng, chừng nào Putin còn độc quyền cai trị nước Nga thì mối đe dọa an nguy cho thế giới vẫn còn đó. Ông bà ta có câu : "Thứ nhất sợ kẻ anh hùng, thứ nhì sợ kẻ khốn cùng liều thân".
Putin là người đầu tiên gây ra cuộc chiến tranh tại Châu Âu kể từ sau Thế chiến ll ; Putin cũng là người đầu tiên dẫm đạp lên hiến chương Liên Hiệp Quốc khi vô cớ tấn công một quốc gia khác. Ông ta dẫm đạp lên luật pháp quốc tế, ông ta sống ngoài vòng pháp luật, nghĩa là một tên côn đồ quốc tế. Tòa án hình sự quốc tế đang lập hồ sơ xét xử Putin về những tội ác đang gây ra trên lãnh thổ Ukraine.
Trên thực tế Putin đã thất bại cho dù có đánh bại hay chiếm được một phần lãnh thổ Ukraine hay không.