Đến nay đã 106 ngày cuộc chiến đấu vệ quốc vĩ đại của nhân dân Ukraina chống lại quân xâm lược Putin. Dù lực lượng ít, vũ khí đạn dược có giới hạn nhưng nhân dân Ukraina vẫn chiến đấu kiên cường và thành công chống lại một cường quốc được nhìn nhận là quốc gia đứng thứ hai trên thế giới về quân sự.
Theo trang tin của Bộ quốc phòng Ukraina cho đến ngày hôm nay quân đội Ukraina đã tiêu diệt và loại ra khỏi vòng chiến đấu :
Lính: 31.900 (+200) người
Xe tăng: 1.409 (+11) chiếc
Xe bọc thép: 3.450 (+12) chiếc
Hệ thống pháo tự động Artileri: 712 (+1)
Dàn tên lửa kiểu Kachiusa: 222 (+9)
Dàn tên lửa đất đối không: 97 (+1)
Máy bay trực thăng: 178 (+0)
Máy bay không người lái: 572 (+10)
Tên lửa có cánh: 125 (+0)
Tàu chiến: 13 (+0)
Xe chở dầu và xe chở phương tiện kỹ thuật: 2.438 (+17)
Máy chuyên dụng: 54 (+1).
Phía Nga hoàn toàn không phản bác thông tin này.
Putin đã đi vào lịch sử của sự bạo tàn khi đem cái chết đến cho hàng trăm nghìn người, phá hủy cuộc sống bình yên của hơn 40 triệu người, tàn phá nhiều thành phố của Ukraina và đẩy hàng chục triệu người vào cảnh tha hương, ném quân đội Nga vào cối xay thịt với tổn thất nhân mạng hơn cả 10 năm cuộc chiến Afganistan.
Quân đội Nga đã thiệt hại nặng nề tại Ukraina.
Vì bí mật quân sự nên phía Ukraina cho đến nay không đưa ra thông số tin thiệt hại của quân đội. Trong một chia sẻ giới hạn Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết mỗi ngày Ukraina mất từ 100 cho đến 200 lính. Đây là một thiệt hại và mất mát rất lớn.
Cho đến nay rất nhiều người Việt Nam vẫn chưa xác định được nguyên nhân cuộc chiến từ đâu. Một phần do chính quyền Việt Nam vẫn chưa đưa ra một quan điểm rõ ràng về cuộc chiến Nga-Ukraine hoặc đưa tin một cách thiếu trung thực. Nhưng chính sự cấm cản hoạt động từ thiện giúp người dân Ukraina trong cuộc chiến cũng như việc sách nhiễu những người Việt Nam công khai bộc lộ chính kiến ủng hộ Ukraina đã nói lên thái độ của chính quyền Việt Nam.
Tất cả các bài báo chính thống đều chỉ đưa thông tin bênh vực Nga và đặc biệt là hai lần bỏ phiếu trắng và một lần bỏ phiếu chống đã bộc lộ rõ nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ủng hộ Nga. Đây là quyết định sai về mặt đạo lý và cũng sai về mặt lợi ích, nó cho thấy sự yếu kém của chính quyền Việt Nam. Điều này gây ảnh hưởng rộng rãi đến nhận thức chung của rất nhiều người Việt Nam khi khả năng tiếp cận thông tin chủ yếu qua báo đài tiếng Việt kể cả Việt kiều ở hải ngoại.
Đâu là nguyên nhân cuộc chiến ?
Giải thích dễ dàng nhất cho nguyên nhân của cuộc chiến là sử dụng thuyết âm mưu. Mọi vấn đề có thể đổ cho giới tài phiệt, thế lực ngầm hay liên minh Mỹ và NATO theo cách giải thích từ phía Nga mà không cần phải đào đến tận gốc để hiểu rõ ngọn ngành của vấn đề
Dù sao cũng phải khẳng định người chủ động và có mọi quyền năng quyết định cuộc chiến này là Putin. Mọi phản ứng của Zelensky, Biden hay Boris Jonson...đều là bị động. Phản ứng của Mỹ và NATO trong hai, ba ngày sau cuộc chiến cho thấy khối quân sự mạnh như NATO và Mỹ dường như đã chấp nhận sự xâm lược của Nga lên Ukraina. Họ chỉ có thể làm được một điều là cấp quy chế tị nạn cho Zelensky. điều đó đủ khẳng định Mỹ và NATO không phải là nguyên nhân cuộc chiến.
Tạm xem luận điểm Putin đưa ra là mục đích của cuộc chiến: phi quân sự hóa và trung lập hóa cũng như tiêu diệt chế độ tân phát xít Ukraina. Và giải thích ý của Putin một cách thực tiễn hơn đó là Putin muốn tiêu diệt chính quyền hiện tại của Ukraina để dựng lên một chính quyền khác thân Nga và không cho Ukraina có thể trở thành một thành viên của NATO hay không cho NATO tiến gần lại Nga. Nếu chấp nhận đó là mục đích của Putin thì đến hôm nay chúng ta đã có thể khẳng định là Putin đã hoàn toàn thất bại. Chính quyền Zelensky đã không thất bại sau 24 giờ, hay 72 giờ (theo phỏng đoán của một số cơ quan tình báo, dựa theo số lương thực khí tài đạn dược mà đội quân của Putin mang theo).
Giờ đây tại Kyiv các đại sứ quán đã trở lại làm việc. Nhiều người dân di tản đã trở về, Kyiv trong con mắt họ như chưa từng có một cuộc chiến tranh. Putin đã đánh thức NATO tỉnh dậy.
Khá nhiều người bênh vực Putin có tính mau quên khi tỏ ra cao siêu giải thích thực tại bằng cách cho rằng đây chính là sự khôn ngoan của con cáo già Putin. Họ cho rằng mục đích chính của Putin không phải là cướp chính quyền Ukraina mà chiếm giữ vùng đất Đông Nam Ukraina phía đông của sông Donnet cũng như độc chiếm Biển đen và biển Azov chặn cửa mở Ukraina ra biển.
Như vậy, chúng ta có thể hiểu rằng mục đích thực sự của cuộc chiến chỉ có một mình Putin hiểu rõ vì tất cả những lời phát biểu hay tuyên bố của Putin từ trước cuộc chiến và cho đến nay luôn luôn mâu thuẫn và phủ nhận nhau. Muốn hiểu nguyên nhân cuộc chiến là gì cần phải có sự mổ xẻ về tâm lý của Putin. Tôi hi vọng sẽ mổ xẻ tâm lý này vào một video clip trong thời gian tới.
Tâm điểm của cuộc chiến từ đầu đến giờ là khu vực Donbass, Ukraina
Quay trở lại với diễn tiến cuộc chiến, với tất cả những gì đã diễn ra chúng ta thấy rằng Putin đã đi liên tục từ thất bại này cho đến thất bại khác. Quân đội Ukraina ngày 10/6 đã một lần nữa loại thêm 2 tướng Nga tại vùng Kherson. Một nhóm lính nhảy dù cùng 11 phương tiện kỹ thuật, xe tăng, xe bọc thép...đã bị tiêu diệt. Trái với sự huênh hoang của truyền thông Nga, lực lượng không quân Ukraina không hề bị tiêu diệt và khống chế mà máy bay Mi-8 chiến đấu của Ukraine đã tấn công chính xác vào nơi tập trung của đối phương ở khu vực Kherson. Máy bay phản lực Su-27 của Ukraina đã tấn công và phá hủy khu vực tập trung đạn dược và tích lũy thiết bị của đối phương ở khu vực Nikolaev.
Ngày mùng 10 tháng 6 là ngày kỷ niệm thành quả thứ 500 của lực lượng phòng không Ukraina tính cho đến nay. Từ đầu cuộc chiến lực lượng phòng không của Ukraina đã tiến hành hơn 1.100 lượt tấn công với thành công là 500 lần, tỷ lệ gần 50%. Theo tôi đây là thành quả mỹ mãn.
Nói về cuộc chiến ngày hôm nay không thể bỏ qua vùng Donbass, hiện nay đây là tâm điểm của cuộc chiến nhưng không phải chỉ ngày hôm nay mà có thể nói ngay từ đầu cuộc chiến vùng Donbass đã là một chảo lửa. Đây là nơi mà cuộc chiến diễn ra rất khốc liệt, một số thành phố của vùng Đông Bắc bị tàn phá thành bình địa tương tự vùng Mariupol.
Nói đến cuộc chiến tại Donbass không thể không nói đến một nhân vật anh hùng huyền thoại Sergây Gaidai, người lãnh đạo quân sự của vùng này. Khác biệt với các cuộc chiến ở các vùng khác có những lúc là cao điểm khốc liệt trong một vài ngày và là tâm điểm chú ý của truyền thông như Kyiv, Kharkiv hay Mariupol đặc biệt nhà máy thép Azov Stell. Tại vùng Donbass, cuộc chiến hơn 100 ngày qua không ngưng nghỉ, lúc nào cũng căng thẳng nhưng ít được dư luận biết đến. Những người lính ở đây đang chiến đấu với tương quan lực lượng một chọi 20. Sau hơn ba tháng với những mất mát thiệt hại không nhỏ. Với sự lãnh đạo của Sergây Gaidai họ vẫn kiên cường chống trả bất chấp Putin dồn tổng lực để cố gắng giành một chiến thắng nhỏ. Tôi thực sự kính phục ông Sergây Gaidai cùng tất cả những người lính đang chiến đấu tại vùng Lugansk, họ thực sự là những người mình đồng da thép. Theo lời của Sergây Gaidai ngày hôm qua lực lượng quân đội của ông đã tập kích và tiêu diệt lực lượng chiếm đóng trong một cuộc họp tại câu lạc bộ của nhà máy hóa chất. Dù bất cân bằng lực lượng nhưng hàng ngày họ vẫn kháng cự thành công hàng chục cuộc tấn công và tiến hành thành công nhiều cuộc tập kích nhỏ.
Secgay Gaidai, lãnh đạo quân sự vùng Lugansk, Donbass.
Nhân dân Ukraina đang chiến đấu để bảo vệ mạng sống, bảo vệ quyền tự do, bảo vệ nhân phẩm của mình. Đây là cuộc chiến giữa cái thiện và cái ác, chính nghĩa hoàn toàn thuộc về nhân dân Ukraina…nhân loại và mọi lực lượng chính trị bên ngoài hoàn toàn có quyền ủng hộ hay không ủng hộ cho cuộc chiến của người dân Ukraina nhưng chính thái độ ủng hộ hay không ủng hộ đã tự nói lên anh ta là ai.
Nhân loại đã đạt được những thành tựu quan trọng thông qua Hiến Chương Liên Hiệp Quốc trong đó có việc nghiêm cấm các quốc gia đem quân xâm lược một quốc gia khác. Mọi bất đồng phải được giải quyết thông qua các cơ quan và định chế của Liên Hợp Quốc. Bản Tuyên ngôn Nhân quyền Phổ cập của Liên Hợp Quốc cũng đã long trọng xác quyết những quyền tự do căn bản của mọi người dân trên toàn thế giới cũng như chủ quyền của mỗi quốc gia.
Thái độ của mỗi người trong chúng ta trong cuộc chiến này nói lên suy nghĩ, tư duy, tầm nhìn và đạo đức của từng người. Không cần phải lý luận quá nhiều mà chỉ cần đánh giá cuộc chiến này trên khía cạnh đạo đức là cũng quá đủ.
Vinh quang cho Ukraina.
Ukraina sẽ chiến thắng.
Đỗ Xuân Cang
(11/06/2022)