Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Can đảm làm nên lịch sử 

Trần Quốc Việt, 13/03/2022

Trong bài diễn văn đọc vào tháng Sáu 1965 trước những sinh viên sắp ra trường, Mục sư Martin Luther King khuyên họ nên đấu tranh cho cuộc cách mạng xã hội để tạo ra một nước Mỹ bình đẳng hơn, tự do hơn, và cơ hội hơn cho tất cả mọi người không phân biệt màu da hay chủng tộc.

king1

Ông nói "đừng bao giờ để cho người ta nói rằng các bạn chỉ là những kẻ đứng nhìn thầm lặng, những khán giả thờ ơ mà các bạn hãy là những người tham gia tích cực để biến công bằng thành hiện thực". Đặc biệt ông khuyên không nên chờ đợi vì sự tiến bộ của xã hội không bao giờ diễn ra tất yếu. Đằng sau bánh xe của lịch sử là những con người dấn thân tận tụy, can đảm, và bền bỉ. Và theo ông, nếu chờ đợi thì "thời gian sẽ trở thành đồng minh của những thế lực trì trệ xã hội lạc hậu". Hãy giúp thời gian tăng tốc lịch sử là sự thôi thúc của lương tâm trong lòng những người đi khai phá con đường tương lai chung.

Xét cho cùng, cuộc cách mạng nào cũng khởi đi từ một thiểu số những cá nhân dấn thân can đảm và kết thúc bằng sự tham gia đồng loạt của rất nhiều người. Thiểu số mở đường ấy chính là những người đấu tranh say mê không ngừng nghỉ "để nhóm lên những bụi lửa tự do trong tâm hồn con người" (1).

Can đảm là nhiên liệu không thể thiếu mà chuyến tàu lịch sử cần phải có để ít nhất rời khỏi nhà ga số phận. Nếu Điếu cày và vài đồng đội của ông không đứng lẻ loi trên thềm nhà hát lớn năm nào để phản đối Trung Quốc thì những cuộc biểu tình chống Trung Quốc biết lúc nào mới bắt đầu. Chính họ, đặc biệt Điếu Cày, đã khởi động lịch sử của những cuộc xuống đường chống Trung Quốc ! 

Tự do không thể có nếu không có can đảm. Chúng ta hãy nhìn lại những trường hợp can đảm tạo ra lịch sử. 

Vào tháng 10/1986, Tổng thống Mỹ Reagan đến Iceland họp thượng đỉnh với Tổng bí thư Liên Xô Gorbachev để bàn về hiệp ước kiểm soát vũ khí. Khi hai bên dường như thương lượng gần xong sau nhiều ngày họp, Gorbachev mỉm cười và nói với Reagan, "Tất nhiên, điều này còn phụ thuộc vào việc ông từ bỏ Sáng Kiến Phòng thủ Chiến lược (SDI)".

Reagan kể lại "Tôi sửng sờ không tin được và rất giận... Tôi chợt hiểu ra rằng ông ta mời tôi đến Iceland họp với một mục đích duy nhất : giết chết Sáng Kiến Phòng thủ Chiến lược". Điều Reagan làm sau đó khiến cả thế giới sửng sốt. Tổng thống quay sang Bộ trưởng ngoại giao Mỹ George Shultz nói, "Thôi cuộc họp như thế là xong. George, chúng ta đi về thôi". Và ông bước ra khỏi phòng họp. 

Reagan không ký hiệp ước bất chấp hậu quả về chính trị cho ông hay phản ứng của dư luận thế giới vì ông tin vào lẽ phải và đấu tranh vì lẽ phải. Chỉ vài năm sau Liên Xô sụp đổ. Một phần nhờ can đảm đã khiến Reagan đứng lên bỏ về này mà hàng triệu người bị áp bức trong các chế độ toàn trị cộng sản ở Đông Âu tìm lại được tự do và nhân phẩm của mình. 

Khác với Reagan, Rosa Parks chỉ là một người thợ may da đen bình thường hầu như không ai biết đến. Nhưng bằng hành động can đảm là không nhường ghế trên xe buýt cho người da trắng lên sau, bà đã góp phần không nhỏ vào cuộc đấu tranh dân quyền cho hàng triệu người da đen bị kỳ thị. Cả Reagan và Rosa Parks góp phần mở ra những con đường giải phóng cho biết bao nhiêu người phải sống trong sự kỳ thị đè nén lên số phận của họ hay cho hàng triệu những người nô lệ sống dưới ách toàn trị cộng sản. Hôm nay nghĩ về những người can đảm cao nhất và thấp nhất trên nấc thang quyền lực này chúng ta hiểu sâu sắc hơn ý nghĩa của câu người Mỹ thường nói về nước họ - "đất nước của những người tự do nhờ những người can đảm".

king2

"Đất nước của những người tự do nhờ có những người can đảm"

Bức tường Berlin sụp đổ không phải từ Berlin mà từ thành phố Leipzig cách Berlin gần 200 cây số. Và bức tường không phải sụp đổ vào ngày 9/11/1989 mà sụp đổ vào đêm 9/10 khi 70.000 người đan cánh tay vào nhau, tay cầm cả một biển nến, và cả biểu ngữ đòi tự do bất chấp lời cảnh cáo của chính quyền là sẽ có đổ máu. Nhà cầm quyền không nói suông. Trước đêm hôm ấy họ đã ra lệnh các bác sĩ và y tá phải trực đêm ở bệnh viện và các bệnh viện phải trữ sẵn một số lượng máu và huyết tương rất lớn. Công an cho các y bác sĩ biết họ sẽ chữa trị nhiều người sẽ bị bắn tối hôm đó. 

Can đảm dân sự đã thắng được trước tiên bức tường sợ hãi đè nén lên trong lòng những cá nhân hơn 40 năm trời. Một khi bức tường sợ hãi trong lòng sụp đổ thì chỉ là vấn đề thời gian trước khi bức tường bắng xi măng và cốt thép sụp theo trong tiếng reo hò vỡ tung ra dưới bầu trời đêm, trước biết bao nụ cười, nước mắt, nụ hôn trong biển người nô lệ vừa giành được tự do. 

Để biết họ can đảm như thế nào chúng ta hãy nghe một trong những người biểu tình vào đêm lịch sử đầu tiên vào ngày 9/10 kể lại. Valentine Kosch là cô giáo. Tối hôm ấy trước khi ra khỏi nhà để biểu tình, chị đã giải thích với hai đứa con gái của mình rằng mẹ chúng sẽ đi tuần hành với nhiều người bạn để cho các thầy cô giáo hòa nhã hơn và nhân ái hơn đối với học trò. Rồi chị dặn chồng rằng nếu tối nay chị không trở về trước 10 giờ tối thì chồng chị nên đưa hai con đến thành phố Dresden để làm lại cuộc đời ở đấy, nơi hai đứa con gái sẽ không bị xem là con của kẻ thù của nhà nước (2). 

king3

Leipzig đêm 9/10/1989, 70.000 người cầm biểu ngữ xuống đường đòi tự do bất chấp lời cảnh cáo của chính quyền là sẽ có đổ máu.

Tối hôm ấy, rất nhiều người như chị suy nghĩ ra đi là chấp nhận. Họ đã vượt qua bức tường sợ hãi trong lòng. Lịch sử nước Đức bắt đầu sang trang mới. Sức mạnh ôn hòa của 70 ngàn người đi trong đêm tối và sát cánh bên nhau trong lời kinh cầu nguyện giữa một biển ánh nén đã khiến cả hệ thống chỉ huy chống biểu tình tê liệt từ trên xuống dưới. Không ai dám ra lệnh bắn. Lãnh đạo thành phố gọi liên tục về Berlin xin chỉ thị nhưng cũng không ai dám bắt điện thoại ra lệnh bắn trước biển người ôn hòa rất can đảm như chị Valentine Kosch. 

Nhà văn Nga Alexander Solzhenitsyn từng nói : "Cái giá của hèn nhát sẽ chỉ là cái ác ; chúng ta sẽ gặt hái được can đảm và chiến thắng chỉ khi chúng ta dám hy sinh". 

Tự do sinh ra từ can đảm và can đảm sinh ra từ sự chấp nhận hy sinh vì một tương lai tốt đẹp hơn cho thế hệ sau, vì lẽ phải và công lý, vì lương tâm và trách nhiệm đối với tương lai của gia đình và tổ quốc. 

Cách đây 2.500 năm, Alexander Đại đế nói : "Tôi không sợ đạo quân sư tử do cừu lãnh đạo, tôi sợ đạo quân cừu do sư tử lãnh đạo". 

Phải chăng chúng ta cứ mãi mãi là những con cừu kêu be be tuyệt vọng theo tiếng gọi của những con cừu lãnh đạo hèn nhát đang kìm hãm tương lai của đất nước và đang đưa đất nước vào thời kỳ Bắc Thuộc mới hay, nếu vượt qua sợ hãi, mỗi người chúng ta sẽ là những chiến binh sư tử của đạo quân yêu nước tiến bước mạnh mẽ đến một Việt Nam tự do và độc lập muôn năm. 

Trần Quốc Việt

(13/03/2022)

Chú thích:

(1) Lời của nhà lãnh đạo cuộc cách mạng Mỹ Samuel Adams 

(2) Elizabeth Pond, The Berlin Wall : what really made it fall, The Christian Science Monitor, 8 tháng 10, 2009. 

************************

Liều chết vì Tự do

Francine Kiefer, Trần Quốc Việt dịch, 13/03/2022

Cuộc chiến tranh của Nga chống Ukraine đã khiến tôi hồi tưởng thời gian cách đây hơn 30 năm khi tôi là phóng viên của báo Monitor tại Đức. Lúc ấy tôi tường thuật về sự sụp đổ của Bức tường Berlin ngày 9/11/1989.

king4

Hàng ngàn người đã xuống đường biểu tình đòi dân chủ và bầu cử tự do tại Quảng trường Karl Marx ở Leipzig, Đông Đức cũ, ngày 13/11/1989 - Ảnh Heinz Duclau/AP

Tất nhiên, bối cảnh thời ấy khác rất xa thời nay - đặc biệt, Mạc Tư Khoa vào thời ấy có một nhà lãnh đạo, người đã dần dần chấp nhận và bắt đầu ủng hộ quyền của nhân dân để quyết định chính quyền của họ, thay vì một nhà lãnh đạo quyết tâm dùng vũ lực để tái tạo lại bức màn sắt một thời đã qua. Nhưng đây là điểm chung cơ bản :  công dân can đảm khẳng định tự do. Đây là yếu tố cực kỳ cần thiết để chiến thắng độc tài. Đây cũng chính là những gì đang rõ nét ở Ukraine.

Tương tự như Ukraine thời nay, nhân dân Đông Đức thời ấy chính là những anh hùng của thời đại lịch sử. Người dân Đông Đức không chống trả cuộc xâm lăng, không khiêu khích. Nhưng đối mặt với cái chết, người dân Đông Đức vẫn biểu tình kiên trì và ôn hòa, nhờ đấy đã giải phóng nước họ ra khỏi ách cai trị 40 năm trường của chế độ cộng sản công an trị.

Những công dân thành phố Leipzig đặc biệt nổi bật trong câu chuyện về cuộc đấu tranh này. Vào một tối thứ hai rất quan trọng trong tháng 10/1989, đám đông khoảng 70.000 người lại tiếp tục cuộc tuần hành mỗi tuần của họ, bất chấp lực lượng công an được tăng cường và sự hiện diện của quân đội sẵn sàng dùng vũ lực để giải tán các đám đông. Công an mặc đồ chống bạo động đứng ở các ngã tư, có vòi rồng hỗ trợ. Xe bọc thép đậu dọc theo các con đường nhỏ, chở đầy công an. Tin đồn lan ra rằng các bệnh viện đã trữ sẵn máu và huyết tương.

Những lời cảnh cáo cụ thể được thông báo đến các nơi làm việc là không được tuần hành. Các công dân đều biết giới lãnh đạo cộng sản ở Berlin có thể làm bất cứ chuyện gì. Vào tháng Tám năm ấy, nhà lãnh đạo số 2, Egon Krenz, đến Trung Quốc. Ông tuyên bố tán thành việc quân đội Trung Quốc dẹp tan cuộc phản kháng Thiên An Môn do sinh viên lãnh đạo vào tháng Sáu, và nói rằng phải cần thiết làm như vậy để "duy trì trật tự". Thật vậy, nhà lãnh đạo Đông Đức Erich Honecker đã ra lệnh lực lượng quân đội sẵn sàng bắn vào các người biểu tình.

Nhưng một nhóm những người lãnh đạo địa phương kêu gọi mọi người hãy bình tĩnh và những người tuần hành vẫn vừa đi vừa hô vang "bất bạo động" và "chúng tôi là nhân dân". Cuộc thảm sát mà mọi người chờ đợi đã không xảy ra. Về sau, những người tuần hành ở thành phố Leipzig đã khích lệ các cuộc biểu tình bùng nổ trên toàn quốc mà không thể nào bị chặn đứng được.

Hai mươi năm sau, tôi trở lại Đức để dự lễ kỷ niệm ngày Bức tường Bá Linh sụp đổ tại Cổng trường Brandenburg ở Berlin. Trong cơn mưa tầm tã, tôi lắng nghe các nhà lãnh đạo thế giới ca tụng quyền tự quyết không gì cản được của nhân dân Đông Đức. Đặc biệt nhất là bài diễn văn của Lech Walesa, nhà bất đồng chính kiến, cựu lãnh đạo Công đoàn Đoàn kết tranh đấu cho quyền lợi của công nhân và là vị tổng thống dân cử tự do đầu tiên ở Ba Lan hiện đại.

Theo như tôi nhớ, ông nói nước Đức nên cảm ơn nhân dân Ba Lan và Công đoàn Đoàn kết - và ông im lặng một cách đầy ý nghĩa, rồi tiếp tục nói : cũng như nên cảm ơn người Tiệp Khắc vào năm 1968, người Hung vào năm 1956, và công nhân Đông Đức vào năm 1953.

Tất cả những cuộc nổi dậy này đều bị lực lượng quân đội Xô Viết đàn áp thê thảm cho tới khi cuối cùng cuộc nổi dậy của Ba Lan thành công, cuộc nổi dậy của Đông Đức thành công, rồi một loạt các cuộc cách mạng dân chủ. Chúng ta không biết số phận của Ukraine rồi sẽ ra sao.

Nhưng với điều này thì chúng ta biết rõ : người dân không thể có tự do hay giữ được tự do trừ phi người dân quyết tâm bảo vệ tự do. Người Ukraine đang làm đúng như thế.

Francine Kiefer

Nguyên tác : In Ukraine, can humanity withstand Russian tanks ?, The Christian Science Monitor, 11/03/2022. Tựa đề tiếng Việt của người dịch.

Trần Quốc Việt dịch (12/03/2022)

Published in Văn hóa

Ngày 14/12/2021 tòa án Hà Nội xử nhà báo Phạm Đoan Trang 9 năm tù.

bat1

Ngày 15/12/2021 tòa án Hà Nội xử hai nông dân ngoại thành Hà Nội, ông Trịnh Bá Phương 10 năm tù. Bà Nguyễn Thị Tâm 6 năm tù.

Ngày 16/12/2021 tòa án tỉnh Nam Định xử người thợ Đỗ Nam Trung 10 năm tù.

Ngày 24/12/2021 tòa án cấp cao sẽ xử phúc thẩm hai mẹ con nông dân Cấn Thị Thêu và Trịnh Bá Tư. Án sơ thẩm đã xử bà mẹ nông dân Cấn Thị Thêu 8 năm tù và con trai Trịnh Bá Tư 8 năm tù.

Ngày 31/12/2021 chính quyền Hà Nội sẽ dẫn giải thầy giáo Lê Trọng Hùng ra tòa xử.

Tất cả những công dân phải nhận những án tù đằng đẵng từ sáu đến mười năm trời đều là người dân lương thiện, không hề có bất kì tội hình sự cỏn con nào.

Không có tội với dân. Họ chỉ nói những mong muốn, những đòi hỏi chính đáng, khẩn thiết của người dân. Tự do, dân chủ đang là khát khao của cả trăm triệu người dân Việt Nam. Nói tiếng nói chính đáng của cả xã hội đòi tự do dân chủ thì không có tội. Mảnh đất sống của người dân, tài sản thiêng liêng thấm đẫm mồ hôi và cả máu của dân bị quyền lực đồng tiền núp bóng quyền lực chính quyền cướp đoạt trắng trợn. Người dân phải phẫn nộ gào thét, tập hợp đấu tranh, sẵn sàng đổ máu để bảo vệ tài sản chính đáng, bảo vệ cả lẽ phải, bảo vệ cả đạo lí xã hội thì không có tội. Pháp luật nghiêm minh phải trị tội bạo quyền, bảo vệ tài sản chính đáng của dân chứ không thể buộc tội dân.

Không có tội với nước. Không chỉ sẵn sàng mang cả tính mạng ra bảo vệ Tổ quốc, công dân còn phải có trách nhiệm bảo vệ những giá trị của nhân phẩm con người, những giá trị của xã hội công bằng, văn minh. Những giá trị làm nên vẻ đẹp, làm nên sự giầu có đời sống văn hoá, tinh thần của đất nước cũng làm nên sức sống vững bền của dân tộc của quốc gia. Quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách là vậy. Nói tiếng nói trách nhiệm công dân thì không có tội.

Không có tội với pháp luật. Người dân thực hiện quyền tự do ngôn luận được Hiến pháp bảo đảm thì không thể bị buộc tội. Hiến pháp là văn bản pháp luật cơ bản của nhà nước, là bộ luật nền móng để từ đó dựng lên những tầng lầu, xây lên những gian phòng là các bộ luật chuyên biệt của từng lĩnh vực đời sống xã hội, tạo lên tòa nhà pháp luật nghiêm minh và bền vững của đất nước.

Luật pháp của bất kì nước nào, của bất kì thể chế chính trị nào cũng phải tuân theo nguyên tắc tối cao, bất di bất dịch là : các bộ luật chuyên biệt không được trái Hiến pháp. Bộ luật nào, điều luật nào trái Hiến pháp đều vi Hiến, đều không có giá trị pháp lí, đều phản bội ý chí nhà nước và nhân dân. Luật vi Hiến gây tổn hại, mất mát, đau khổ cho dân, gây bất ồn xã hội còn là tội ác.

Hiến pháp không những là những lời vàng danh dự, trang nghiêm của một nhà nước, một thể chế chính trị mà Hiến pháp còn là tiếng nói lịch sử khắc vào thời gian, là tiếng nói long trọng của một quốc gia với thế giới. Bằng điều 25, Hiến pháp 2013, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nói lời vàng danh dự với dân, nói lời long trọng với thế giới rằng : Người dân Việt Nam có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình.

Quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, quyền tiếp cận thông tin là : Người dân có quyền phát biểu, trao đổi, trả lời phỏng vấn truyền thông trong nước và thế giới, có quyền viết trên mạng xã hội, viết báo, viết sách, tạo ra, lưu giữ và phổ biến các văn bản, tài liệu bộc lộ tư tưởng, chính kiến về mọi vấn đề chính trị, xã hội của đất nước, của thời đại. Chỉ khi tuyên truyền lối sống đồi trụy, chỉ những tư tưởng, chính kiến kích động hận thù, bạo lực, chiến tranh mới không được phép.

Dân trao quyền lực cho chính quyền. Dân đóng thuế nuôi chính quyền và dành cho chính quyền những ưu đãi cao nhất để chính quyền phục vụ dân và lo việc nước. Dân là chủ thể đất nước và chính quyền là công bộc của dân. Với tư thế chủ thể đất nước, với quyền tự do ngôn luận, đương nhiên người dân có quyền nhận định, đánh giá, phê phán đường lối chính sách hiện hành của nhà nước, có quyền khen chê, thậm chí chế giễu, lên án những công bộc mà người dân phiền lòng về năng lực và đạo đức. Đó là điều phổ quát ở mọi xã hội dân chủ trên thế giới. Không quyền lực nào được phép coi sự đánh giá, phê phán của những chủ thể đất nước với chính quyền là "tuyên truyền xuyên tạc đường lối chính sách, chống nhà nước, phỉ báng chính quyền, gây hoang mang trong nhân dân" để hình sự hóa quyền tự do ngôn luận của công dân.

Bộ Luật Hình sự 2015 có hai điều vi Hiến vô hiệu điều 25 Hiến pháp vu tội người dân khi người dân thực hiện quyền tư do ngôn luận là :

Điều 117. Người nào có một trong những hành vi sau đây nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm :

a. Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân ;

b. Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân ;

c. Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm gây chiến tranh tâm lý.

Điều 331. Người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân chủ khác xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Điều 117 và điều 331 Bộ Luật Hình sự 2015 đã ngang nhiên vô hiệu điều 25 Hiến pháp 2013.

Nhà báo Phạm Đoan Trang, những nông dân Cấn thị Thêu, Nguyễn Thị Tâm, Trịnh Bá Phương, Trịnh Bá Tư, người thợ Đỗ Nam Trung, thầy giáo Lê Trọng Hùng và hàng trăm công dân trung thực có ý thức trách nhiệm công dân như thầy giáo Đinh Đăng Định, thầy giáo Đào Quang Thực, nhà văn Phạm Thành, nhà báo Phạm Chí Dũng, nhà báo Nguyễn Tường Thuỵ, kĩ sư tin học Lê Hữu Minh Tuấn, sinh viên Trần Hoàng Phúc, kĩ sư thủy sản Nguyễn Ngọc Ánh… đều phải nhận những bản án tù cả chục năm trời vì điều luật vi Hiến 117 của bộ Luật hình sự 2015.

Những chữ vàng chói lọi của điều 25 Hiến pháp 2013 nghiêm trang xác nhận quyền tư do ngôn luận của người dân Việt Nam. Nhưng bộ Luật Hình sự 2015 với điều 117 và điều 331 vi Hiến đã chống lại điều 25 Hiến pháp, hình sự hóa quyền tự do ngôn luận.

bat2

Hình ảnh nhà báo Phạm Đoan Trang bị công an bắt dẫn giải đi trong đêm vắng như đêm Trung cổ, trên đường phố hun hút là hình ảnh tội ác của những điều luật vi Hiến 117 và 331 bộ Luật Hình sự năm 2015 đang được khắc ghi vào thời gian, đang được khắc ghi vào lịch sử.

bat3

Hình ảnh nhà báo Phạm Đoan Trang hai tay bị còng vẫn phải cầm cây bút viết trong đồn công an là hình ảnh nhức nhối của quyền tự do ngôn luận bị còng bởi điều luật vi Hiến 117 và 331 trong bộ Luật Hình sự năm 2015.

Tự do ngôn luận với con người như không khí với sự sống. Sự sống không thể thiếu không khí. Con người không thể thiếu quyền tự do ngôn luận. Điều 117 và điều 331 vi Hiến trong bộ Luật Hình sự 2015, hình sự hóa quyền tự do ngôn luận đã biến cả trăm triệu dân Việt Nam đều trở thành người có tội, đều là những người tù dự bị, có thể bị bắt bất cứ lúc nào.

Điều 117 và điều 331 vi Hiến trong bộ Luật Hình sự 2015 đã biến quyền tự do ngôn luận không thể thiếu của con người thành bóng trăng ảo ảnh xa lắc trên trời cao và người dân Việt Nam chỉ là bấy chó đói hóng bóng trăng tự do ngôn luận vời vợi trên cao xanh như nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm với tâm hồn nhạy cảm nghệ sĩ đã thảng thốt kêu lên:

Tất cả chúng ta đều bị theo dõi

Tất cả chúng ta sắp bị bắt rồi

Tất cả chúng ta như bầy chó đói

Ngửa mặt lên trời hóng bóng trăng rơi !

Những ngày đen tối của tháng mười hai, 2021, dồn dập những phiên Tòa vi Hiến tuyên án tù Quyền Tự do Ngôn luận.

Phạm Đình Trọng

(18/12/2021)

Published in Quan điểm