 | Tổng quan: | 3709306 |
Hà Nội phản ứng ra sao trước "cấu trúc an ninh mới" do Putin và Kim Jong-un đưa ra tại Bình Nhưỡng. Phạm Minh Chính một năm ba lần sang Trung Quốc, lần này chia sẻ "Cộng đồng chung vận mệnh". Tân Chủ tịch nước Tô Lâm có thể thăm Hoa Kỳ ?
Chủ tịch nước Tô Lâm chủ trì lễ đón trọng thể Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam ngày 20/6/2024. Ảnh : Trọng Hải
Sự khác biệt giữa truyền thông trong nước và quốc tế về các vấn đề nêu trên tạo điều kiện những ai quan tâm tới các động hướng đối ngoại Việt Nam có một mạch tư duy mở.Theo truyền thông lề phải thì, Việt – Trung – Xô (nay là Nga) đang trở lại "kết đoàn mối tình chung" như xưa và "trời Liên Xô (nay là trời Nga) sao sáng soi đường, trời Trung Hoa kiến thiết phú cường" ? [1]. Cái quán tính của "thuở ban đầu lưu luyến ấy" đúng là ngàn năm há dễ mấy ai quên ! Cho dù nhiều chi tiết trong "cuộc tình tay ba này" nên quên. Chính xác hơn là nên rút ra bài học xương máu, theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng [2]. Còn truyền thông "phi mậu dịch" ngược lại, đa nguyên hơn rất nhiều, do tính chất "tự diễn biến, tự chuyển hóa" của nó. Dưới đây là phân tích ngắn về một vài động thái trong quan hệ giữa Việt Nam với Liên bang Nga, Trung Quốc và Hoa Kỳ, dựa vào chuyến thăm của Tổng thống Putin tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ở Trung Quốc và (có tin) Chủ tịch nước Tô Lâm chuẩn bị thăm Mỹ.
Chuyên cơ của Tổng thống Putin vừa rời phi trường Nội Bài, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ về Đông Á, Trợ lý Ngoại trưởng Daniel Kritenbrink đã có mặt ở Hà Nội cuối tuần trước. Ông Kritenbrink đã nhắc lại một cách xã giao những lo ngại của Mỹ trước khi Putin sang Hà Nội. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 21/6 kêu gọi Việt Nam ủng hộ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội trước đó cũng đã phản đối việc dành cho ông Putin một diễn đàn để bảo vệ cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine.Chuyến thăm Việt Nam bị đánh giá là một thách thức của ông Putin đối với phương Tây. Ông Kritenbrink được hãng tin Mỹ trích lời hôm 22/6 rằng "chỉ có Việt Nam mới có thể quyết định cách tốt nhất để bảo vệ chủ quyền và thúc đẩy lợi ích của mình". Các cảnh quay được dàn dựng kỹ càng về cuộc gặp giữa Putin với Kim Jong-un từ Bình Nhưỡng nhấn mạnh điều mà hai nhà lãnh đạo gọi là "liên minh mới, cấp độ cao" và "cấu trúc an ninh mới" làm d ấy lên nghi ngờ Triều Tiên đang cung cấp vũ khí cho cuộc chiến của Putin ở Ukraine để đổi lấy sự hỗ trợ công nghệ của Nga cho chương trình không gian của Triều Tiên [3]. Báo chí Việt Nam tránh đi vào chi tiết, chỉ đề cập trên đại thể về Hiệp ước Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.
Theo giới quan sát, nếu quả thực ông Tô Lâm chuẩn bị đến Mỹ vào tháng 7 này, thì đó sẽ là chỉ dấu, mọi thứ đang đi đúng hướng trong "lộ trình" của cả hai phía. Tất nhiên đấy là phân tích của Luật sư Vũ Đức Khanh, Giáo sư thỉnh giảng Đại học Ottawa từ những thông tin ông có được, tuy chưa phải là chính thức [4]. Ông Kritenbrink gặp các quan chức cấp cao của Việt Nam "để nhấn mạnh cam kết mạnh mẽ của Hoa Kỳ trong việc thực hiện Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện (CSP) Hoa Kỳ – Việt Nam để hỗ trợ cho một khu vực Ấn Thái Dương tự do và rộng mở (FOIP)" [5]. Con đường này sẽ còn bao xa ? Nhớ lại câu chuyện ông Lê Văn Bàng, Đại sứ đầu tiên của Hà Nội tại Mỹ, đã bật khóc khi Tổng thống Clinton thông báo bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Tôi từng hỏi ông, tại sao lúc ấy lại khóc ? Lê Văn Bàng kể lại, ông tham gia tiến trình bình thường hóa hai nước từ khi vào ngành năm 1973, lúc 26 tuổi. Khi cấm vận được bãi bỏ, ông đã gần 50 tuổi.Mất quá nhiều công sức, trải qua r ất nhiều thất bại, nhiều lần cầm chắc thành công trong tay rồi lại trượt mất… nên không kìm nén được xúc động ! [6] Nhưng thưa Đại sứ Bàng, "lộ trình" tới đây của CSP Việt – Mỹ chắc gì sẽ ít khó khăn hơn thế ? Nhìn vào tương lai quan hệ Việt – Mỹ, "đường xa nghĩ nỗi sau này…" vẫn hiển hiện.
Từ chuyến thăm Việt Nam của Putin, theo tin tức rò rỉ, cũng có sự lệch pha giữa Văn phòng Chủ tịch nước và Văn phòng Trung ương Đảng liên quan đến hai mươi tư giờ của ông Putin ở Hà Nội trong ngày 19 – 20/6 [7]. Chúng ta không chắc là do nguyên nhân lễ tân hay còn do các nguyên nhân nào khác ? Putin đến Việt Nam lúc 2 giờ sáng ngày 20/6 và rời Hà Nội ngay trong đêm hôm ấy. Rõ ràng đấy không phải là cách chọn thời điểm lý tưởng nhất cho chuyến thăm của một Nguyên thủ quốc gia, nhất lại là Putin. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng mời nhưng tân Chủ tịch nước Tô Lâm là nhân vật số hai trong "Bộ Tứ" đứng ra hội đàm chính thức. Ông Nguyễn Phú Trọng không hội đàm mà chỉ hội kiến với Tổng thống Putin. Có phải đấy là chỉ dấu muốn hạ thấp "nồng độ" chuyến thăm ?Nhưng những khác nhau về khánh tiết ấy đã không làm thay đổi bản chất mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Nga – Việt. Tuy nhiên, sự khác nhau về sắc thái phản ánh tương quan giữa cung cách "đón rước" đố i với các chuyến thăm của Putin tại Bình Nhưỡng và Hà Nội. Ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên, Lãnh đạo tối cao – Nguyên soái Kim Jong-un trực tiếp ra sân bay đón, tiễn và đích thân ông Kim hội đàm với ông Putin.
Cứ cho là Việt Nam và Nga vẫn duy trì hợp tác quân sự, với việc Nga cung cấp vũ khí và công nghệ quốc phòng cho Việt Nam, thì phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang ngay trong ngày Putin đến Hà Nội 20/6 là một chỉ dấu rất đáng chú ý.Theo Bộ trưởng Phan Văn Giang nói tại Quốc Hội Việt Nam đang họp, phương tiện chiến tranh ngày hôm nay hiện đại, ngày mai có thể đã lạc hậu, không thể theo kịp. Nếu không cẩn thận, chúng ta có thể lại mang cái lạc hậu về nhà [8]. Lời phát biểu này của ông Giang cho thấy một Việt Nam đã có những cái nhìn khác trước đây trong tính toán hợp tác quốc phòng Việt – Nga. Phan Văn Giang cũng từng lưu ý, đặc thù của ngành nghiên cứu, chế tạo vũ khí là cực kỳ khó khăn và rủi ro. Theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, cuộc chiến của Nga ở Ukraine và các lệnh trừng phạt của Mỹ nhắm vào các nước mua sắm vũ khí Nga chắc chắn có ảnh hưởng đến mua sắm quốc phòng của Việt Nam. Trên 80% vũ khí của Việt Nam vẫn là vũ khí Nga, nay nếu Việt Nam mua cái gì hoàn toàn mới thì chắc chắn Mỹ phải có ý kiế n, nhưng đến giờ này Việt Nam chưa mua cái gì hoàn toàn mới cả. Việt Nam đang tìm cách giảm dần sự lệ thuộc vào vũ khí Nga để tránh bị tác động bởi các lệnh trừng phạt của Mỹ và Washington cũng đang khuyến khích Hà Nội thay thế vũ khí Nga [9].
Trong các số báo ra ngày 21/6/2024, cả ba nhật báo lớn ở Pháp "Les Echos", "Le Figaro" và "Le Monde" đều nhấn mạnh đến một thông điệp của phía Nga. Qua chuyến công du Hà Nội, Tổng thống Putin muốn chứng tỏ ông không hoàn toàn bị cô lập trên trường quốc tế, ông vẫn còn đó những người bạn chí cốt. Tuyên bố chung và mười một văn kiện ký kết (MoU) với Nga mở ra cho Việt Nam một số triển vọng, nhất là các dự án về chế biến dầu thô, khí hóa lỏng, công nghệ hạt nhânvà năng lượng nguyên tử… Tuy nhiên, với tất cả các kế hoạch hoành tráng này, nhưng nếu nước Nga của Putin lại ủng hộ lập trường của Trung Quốc về Biển Đông, như một phát biểu gây sốc trước đây của ông ấy, không chấp nhận phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế (CPA), chống lại xu hướng quốc tế hóa Biển Đông, thì liệu hợp tác Nga – Việt tại các giềng dầu sẽ mở rộng có đủ để ngăn chặn các âm mưu từ "chiến lược vùng xám" của Trung Quốc trên Biển Đông ? [10]
Việt Nam tiếp tục muốn duy trì và phát triển quan hệ kinh tế mạnh mẽ với Trung Quốc, tận dụng nguồn vốn và công nghệ của Bắc Kinh để phát triển hạ tầng và công nghiệp. Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ở Đại Liên thể hiện nỗ lực của Việt Nam theo định hướng này. Ông Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị WEF. Lần thứ ba liên tiếp, WEF mời ông dự Hội nghị thường niên.Theo đánh giá từ truyền thông trong nước, lời mời này không chỉ thể hiện sự coi trọng của WEF đối với Việt Nam, mà còn là sự đánh giá cao của WEF đối với vai trò của Hà Nội trong các thảo luận về các vấn đề toàn cầu cũng như chia sẻ câu chuyện truyền cảm hứng về Đổi mới, hội nhập và phát triển. Tại phiên khai mạc toàn thể Hội nghị thường niên các nhà tiên phong của WEF diễn ra vào sáng 25/6, Thủ tướng Chính được cho là đã có bài phát biểu ấn tượng, gửi nhiều thông điệp đến các đại biểu tham dự Hội nghị [11].
Dự diễn đàn đa phương, nhưng ông Phạm Minh Chính đã hội kiến với Tổng Bí thư, Chủ tịch Tập Cận Bình, hội đàm với Thủ tướng Lý Cường ; có các cuộc gặp với Chủ tịch Quốc hội Triệu Lạc Tế, Chủ tịch Mặt trận Vương Hộ Ninh. Phía Trung Quốc đã nhắc nhở Việt Nam về chí hướng "chia sẻ vận mệnh chung" và cam kết cùng xây dựng "Vành đai và Con đường". Phía Việt Nam đánh giá cao "Cộng đồng chung vận mệnh nhân loại", "Sáng kiến Phát triển toàn cầu", "Sáng kiến An ninh toàn cầu" và "Sáng kiến Văn minh toàn cầu" do Trung Quốc đưa ra.Cam kết này của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam liệu có thể phát đi một tín hiệu về việc, Việt Nam từ nay sẵn sàng nhượng bộ trước Trật tự quốc tế do Trung Quốc chủ đạo ? Đổi lại, Trung Quốc hứa sẽ thực hiện nghiêm túc nhận thức chung đạt được giữa lãnh đạo hai Đảng, hai nước và "Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam – Trung Quốc ", kiểm soát thỏa đáng bất đồng trên biển, tăng cường hợp tác trên biển… [12]. Thông cáo báo chí này cần đặt trong bối cảnh "chiến lược vùng xám" của Trung Quốc trên Biển Đông đang bị phê phán bởi chính phủ các nước. Trong đó, nhiều nước, như Philippines, đã dũng cảm phản ứng công khai trước dư luận quốc tế [13].
Cuối cùng, "Việt Nam có đang thay đổi chính sách đối ngoại ?" [14] "Con thuyền ngoại giao Việt Nam" có bẻ lái khi giới quan sát đưa ra các "tín hiệu đỏ" : Hà Nội hồ hởi đón Putin, bỏ Hội nghị quốc tế hòa bình về Ukraine, nhưng tham gia Hội nghị đối thoại giữa BRICS với các nước đang phát triển ? Việc Mỹ bỏ dán nhãn "kinh tế phi thị trường" tới đây vẫn là một ẩn số, trong khi vấn đề này có thể là nhân tố quyết định cho chuyến thăm Mỹ của Tô Chủ tịch. Đáng lưu ý, liệu Tô Đại tướng – Tân Chủ tịch nước có tiến hành thăm Mỹ trong bối cảnh Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm 26/6 vừa công bố "Báo cáo tự do tôn giáo về năm 2023", nhấn mạnh vẫn còn các trường hợp chính quyền Việt Nam xâm hại, sách nhiễu các nhóm tôn giáo thiểu số, đặc biệt là các dân tộc thiểu số ở vùng Tây Nguyên và Tây Bắc của đất nước ? [15]. Cũng vào ngày 26/6, Ủy ban Nhân quyền Tom Lantos của Hạ viện Hoa Kỳ vừa kêu gọi trả tự do cho các tù nhân lương tâm, trong đó có ông Y Yich, ông Y Pum Bya và bà Phạm Đoan Trang đang bị giam cầm tại Việt Nam ! Lời kêu gọi được phát đi nhân dịp kỷ niệm Ngày Quốc tế của Liên Hiệp Quốc chống Tra tấn [16]. Một chuyến thăm "ra mắt" quốc tế, "thị uy quyền lực mới" với trong nước như thế, liệu có thể tiên lượng trước những kết quả khả quan ?
Đinh Hoàng Thắng
Nguồn : VOA, 02/07/2024
Tham khảo :
[1] https://bcdcnt.net/bai-hat/bai-ca-huu-nghi-viet-trung-xo-9472.html
[3] https://www.rfa.org/english/cartoons/putin-kim-jong-un-drive-in-limousine-car-06282024153249.html
[5] https://www.voatiengviet.com/a/su-that-va-doi-tra-qua-chuyen-tham-ha-noi-cua-putin/7665349.html
[6] https://nld.com.vn/thoi-su-trong-nuoc/giai-mat-sau-20-nam-nuoc-mat-cua-dai-su-20150630212443311.htm
[9] https://www.voatiengviet.com/a/viet-nam-dang-giam-dan-le-thuoc-vao-vu-khi-nga/7660868.html
[10] https://www.voatiengviet.com/a/moi-quan-he-khong-tinh-lang-nga-viet-nam-/7660462.html
Đã có những phiên họp của Chính phủ và Quốc hội kiểm điểm tình hình năm 2017 và bàn công việc của năm 2018.
Nhìn chung việc kiểm điểm không thật sâu sắc, không nhìn thẳng vào sự thật, không có tranh luận trong đánh giá một cách minh bạch công khai cho nên có rất ít sức thuyết phục, không có sức hấp dẫn những ai muốn biết rõ sự thật, thành tích chân thực, những tồn tại đích tực và ngững biện pháp hữu hiệu nhất.
Lãnh đạo các nền kinh tế dự thượng đỉnh APEC, Đà Nẵng, Việt Nam - Hàng đầu từ trái qua : Tập Cận Bình, Trần Đại Quang, Joko Widodo. Hàng sau : Rodrigo Duterte, Vladimir Putin, Donald Trump
Đó không phải là cung cách làm việc của một Nhà nước trưởng thành muốn làm việc thật sự có hiệu quả cho đất nước mình, nhân dân mình.
Đây là kiểu cách xử sự của một Nhà nước yếu kém luôn có mặc cảm, lo sợ dư luận nhân dân và thế giới chê cười nên chỉ cố lên gân, tự khoe khoang thổi phồng thành tích, che dấu những khó khăn bế tắc, chỉ cốt tuyên truyền để nhân dân yên lòng buộc phải tin là mọi sự đều tốt đẹp, thành tích là mặt nổi trội, những tồn tại là không đáng kể, là thứ yếu, để rồi không sao đổi mới, đất nước như không chịu phát triển.
Ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng gặp cử tri hay chúc Tết không quên nhắc nhở "bà con ta chớ có ngủ say trên vòng nguyệt quế". Vòng nguyệt quế từ xa xưa là phần thưởng danh dự giành cho những chiến thắng lẫy lừng.
Ai tặng nhân dân ta vòng nguyệt quế vậy ? Về những chiến thắng lẫy lừng nào ?
Hay chỉ có một nhóm các chú thanh niên dưới 23 tuổi của đội bóng U23 ? Thế thì đáng buồn quá, nghèo nàn quá !
Vòng nguyệt quế ? mà sao nước ta lạc hậu đến thế, chưa sản xuất nổi một cái đinh vít công nghiệp lớn có chất lượng. Mà sao không một trường Đại học Việt Nam nào được kể trong 300 trường Đại học có chất lượng của Châu Á. Sao mức sống thu nhập hằng năm phải 16, 20 năm nữa mới bằng mức của Indonesia và Thái Lan hiện nay ? mà sao Việt Nam có chỉ số tham nhũng vào hàng cao nhất và về chỉ số tự do báo chí thấp đến mức gần tận cùng của thế giới ? Văn hóa ta phát triển sao tham nhũng tràn lan khắp nơi, thanh niên uống bia, nói tục đạt kỷ lục quốc tế, cô giáo tát học sinh thành thương tích, vợ chặt cổ chồng, ông hiếp cháu ?
Trong thành tích chung nổi lên nhận định là trong năm qua, "ta đạt những thành tích nổi bật, chưa bao giờ uy tín quốc tế được nâng cao như năm qua" ! Ghê chưa !
Nhưng thật ra là gì ? Thật ra nhìn cho kỹ, trong hàng mấy chục năm qua, lãnh đạo đã không quan tâm gì đến lĩnh vực đối ngọai. Không có một cuộc bàn luận chuyên đề của đảng, của chính phủ, của quốc hội về đường lối chính sách đối ngoại. Không có một Nghị quyết nào về mặt trận đối ngoại, là một mặt trận thiết yếu có ý nghĩa sinh tử của đất nước.
Có thể nói từ sau cuộc họp và mật ước Thành Đô (tháng 9/1990), tất cả đường lối đối ngoại là theo chính sách lệ thuộc phương Bắc, bám chặt Trung Cộng, không cần bàn bạc gì thêm nữa. Toàn bộ chủ quyền về đối ngoại của quốc gia đã bị tự nguyện hiến dâng cho Trung Cộng cầm chịch.
Do mất chủ quyền, theo đường lối Bắc thuộc, chính trị nước Việt theo mô hình Tàu, nền kinh tế tài chính bị phụ thuộc Trung Quốc nặng nề, quốc phòng bị lép vế, trói tay, văn hóa dân tộc mờ nhạt dần, vị trí quốc tế xuống thấp một cách thê thảm, uy tín quốc tế xuống tận đáy.
Có những sự thật không ai có thể phủ nhận. Tấm hộ chiếu Việt Nam là tấm hộ chiếu bị miệt thị và cảnh giác nhất trong bang giao quốc tế. Ở Nhật Bản, cả xã hội và mọi siêu thị cảnh giác cao độ với du khách Việt Nam vì nổi tiếng là hay ăn cắp hàng hóa nhất, cũng như các phi công dân dụng và các cô chiêu đãi viên hàng không đến từ Việt Nam đều nổi tiếng là có tỷ lệ buôn lậu, mang tiền bất hợp pháp đi rửa nhiều vào loại nhất. Năm 2017 Việt Nam còn nổi tiếng về vụ cử một trung tướng an ninh sang cùng Sứ quán ở Berlin tổ chức một cuộc bắt cóc phi pháp theo kiểu cách thời "chiến tranh lạnh", bất chấp luật quốc tế, để bị CHLB Đức lên án và trừng phạt nặng nề, nay vẫn chưa thoát. Như vậy mà còn nói lấy được là uy tín quốc tế lên cao hơn bao giờ hết ! Lưỡi không xương là thế.
Trước sự kiện đầu hàng ở Thành Đô, lĩnh vực đối ngọai của Việt Nam có lúc khá khởi sắc.
Là nhà báo ở trong nước, tôi từng đảm nhận theo dõi mặt trận ngọai giao khá chặt chẽ, tôi nhận thấy quả thật có những nhà ngoại giao xuất sắc, lão luyện. Từ những năm 1945, 1946, Phan Bôi – Hoàng Hữu Nam, Lê Giản là những nhà ngoại giao sắc xảo để thương lượng với phía Pháp. Các ông Hồ Chí Minh, Phạm Văn Đồng cũng chịu khó suy tư về những nước cờ ngoại giao độc đáo để duy trì sự hòa hoãn để có thời gian chuẩn bị cho thời chiến.
Về sau nổi lên các ông Nguyễn Cơ Thạch và Trần Quang Cơ là 2 nhà ngoại giao đích thật, tự đào tạo có bài bản trong thực tiễn, am hiểu luật quốc tế và am hiểu thế giới trong thời đại mới, phân tích sâu tâm lý các đối thủ. Tôi từng làm việc hàng mấy chục lần với 2 ông cùng ông Ngô Điền, Vụ trưởng báo chí bộ ngoại giao, sau đó là Đại sứ ở Pnom Pênh. Đó đích thật là những nhà ngoại giao có chiều sâu, có lý luận, bài bản, có sáng kiến cụ thể, hữu hiệu. Mỗi lần gặp là hiểu thêm vấn đề. Khi tôi làm nhiệm vụ người phát ngôn của phái đoàn Quân sự miền Bắc tại Sàigòn đầu năm 1973, tôi cũng nhận thấy ông Lưu Văn Lợi, phó trưởng đoàn miền Bắc, là nhà ngoại giao đúng nghĩa, biết phân tích tình hình, đưa ra những sách lược đúng lúc có hiệu quả.
Mấy năm nay tôi theo dõi kỹ nền ngọai giao Vịet Nam, thấy rõ nó đuối sức một cách tệ hại. Viện Ngoại giao, tạp chí Ngoại giao, Học viện chính trị quốc gia không hề có những bài nghiên cứu chuyên sâu về đối ngoại, một lĩnh vực lẽ ra phải có nhiều đề tài phong phú, lý thú cho những sinh viên và chuyên viên đối ngoại bỏ công sức ra nghiên cứu và cống hiến. Thật ra, nhiều nhà dân chủ trẻ trong các tổ chức xã hội dân sự đã nghiên cứu và hành động sắc bén hơn các nhà ngoại giao chuyên nghiệp của bộ ngoại giao và ban Đối ngoại TƯ.
Ở Pháp, Đức, Anh, Hoa Kỳ, Canada… ngay sau khi giáo sư Vương Hỗ Ninh được Tập Cận Bình đưa vào Thường vụ Bộ chính trị, các chuyên viên ngoại giao thượng thặng các nước này liền bỏ công nghiên cứu sâu về nhân vật này, chỉ ra rằng ông ta từng tu học lâu năm ở Pháp, Hoa Kỳ nhưng đã quay lưng lại nền dân chủ thế giới mà ông ta gọi là "đặc sản của nền dân chủ bệnh hoạn phương Tây" để cổ súy cho chế độ "siêu độc đoán", một chế độ cực quyền toàn trị phản dân chủ, phi nhân tính. Lập thuyết trung tâm của quân sư họ Vương là dân chủ phá hoại đoàn kết, ổn định và phát triển, toàn trị duy trì đoàn kết dân tộc và ổn định để phát triển. Đây là chủ nghĩa phát xít mới. Các nhà nghiên cứu tài giỏi đều cho rằng không ai làm hại cho Tập Cận Bình bằng ông Vương, xui dại tâng bốc ông Tập để ông này nuôi dưỡng tham vọng trở thành lãnh tụ "hạt nhân", lãnh tụ cá nhân như Mao khi xưa, khiêu khích hảng tỷ nhân dân Trung Hoa khao khát tự do dân chủ. Vương và Tập chỉ là các ông đồ nho cổ hủ mang đậm dòng máu Đại Hán, coi Trung Quốc là Trung tâm thế giới, Trung tâm vũ trụ, khi thế và lực chưa đủ, cần một thời gian dài mới đủ lông cánh và nanh vuốt. Làm chính trị mà không am hiểu thực lực và tình thế thì chỉ có thất bại. Cao ngạo nôn nóng đã làm cho ông Tập quên lời khuyên khôn ngoan "thao quang dưỡng hối".
Lịch sử Trung Hoa đã chỉ ra khi chế độ phong kiến Đại Hán có bản chất độc đoán cá nhân lên đến tột đỉnh là khi ấy nó sẽ trở nên yếu thế nhất, lúc ấy một nước nhỏ như Mông Cổ hay một tộc cực nhỏ như Mãn Châu cũng đủ sức để vật ngã tộc Đại Hán lăn kềnh và thống trị nó một thời gian dài.
Chính nhờ những phân tích đối ngoại sắc xảo như thế mà tổng thống D. Trump trong "Báo cáo tình hình Liên bang" mới đây không ngần ngại coi Trung Quốc và Nga là 2 đối thủ nguy hiểm thứ nhất và thứ hai mà Hoa Kỳ phải ngăn chặn kjp thời, và đó là những đối thủ không đáng sợ.
Ở Việt Nam đã có cá nhân hay nhóm chuyên viên đối ngoại nào hay cuộc họp các nhà nghiên cứu nào nghiên cứu về Vương Hỗ Ninh ? Chưa có ai cả. Họ còn ngủ gật, hay lo chuyện mua bán sừng voi, sừng tê giác, vây cá mập, đồng hồ cao cấp, computer hiện đại nhất đang có giá cao, hay chuẩn bị một màn bắt cóc nào đó ?
Tư duy của ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng không có đường lối hay sách lược đối ngoại. Ông đã có ông Tập là thầy giáo, thầy dùi, thế là đủ. Ông không thích xuất ngoại tìm hiểu tận mắt thế giới. Bắc Kinh là nơi ông đi lại nhiều nhất.
Trong tư duy của bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh không có di truyền quý từ ông bố Nguyễn Cơ Thạch. Thật tội nghiệp. Ông ngoan ngoãn vâng theo ông TBT Nguyễn Phú Trọng, quay về nghiên cứu chuyện dân số như một viên chức ngoan ngoãn, buông mặc cho lĩnh vực ngoại giao hầu như hoàn toàn bỏ trống gần 30 năm nay.
Bùi Tín
Nguồn : VOA, 05/02/2018
Donald Trump và trò may rủi trong chính sách đối ngoại
Tính khí khó lường của Donald Trump đe dọa thế giới. Tầm nhìn chiến lược của ông không vượt quá khuôn khổ một nền "ngoại giao theo kiểu giao dịch", mà ở đó lợi ích của Hoa Kỳ luôn được đặt lên trên hàng đầu. Trên trang nhất, Les Echos (04/07/2017) khẳng định "Trump, một mối đe dọa cho thế giới".
Tổng thống Mỹ Donald Trump trong buổi tiếp tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in tại Nhà Trắng, Washington, ngày 30/06/2017. REUTERS/Jim Bourg
Vì sao ? Ông Jacques Hubert-Rodière, cây bút xã luận về quan hệ quốc tế, trong bài phân tích đề tựa : "Trump và trò may rủi trong đối ngoại", cho rằng lên cầm quyền từ 6 tháng nay, nhưng vẫn chưa có ai đoán được chính sách đối ngoại của Donald Trump là gì.
Quả thật, trong sáu tháng qua, kể từ khi lên cầm quyền, tổng thống Donald Trump đã có những chính sách đối ngoại hoàn toàn khác hẳn với những người tiền nhiệm. Ông thực hiện một đường lối ngoại giao gần như theo kiểu "giao dịch" nhằm phục vụ cho mục tiêu chính "nước Mỹ trước hết" và làm thế nào đạt được tối đa các lợi ích từ những đối tác với các "thỏa thuận tốt nhất có thể".
Nhưng bên cạnh đó, người ta cũng có cảm giác tổng thống Mỹ đang đi theo một đường lối zigzag trên nhiều hồ sơ quốc tế. Ông có thái độ quay ngoắt so với những cam kết ban đầu đưa trong suốt cuộc vận động tranh cử từ mối quan hệ với Nga, trao đổi mậu dịch với Trung Quốc, hồ sơ khủng hoảng Syria hay như với NATO…
Chuyên gia Laurence Nardon, phụ trách chương trình Bắc Mỹ, Học Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp (Ifri), đặt câu hỏi : "Liệu ông Trump có một tư duy chặt chẽ hay không ?". Thật khó mà tiên đoán được ngày mai mối quan hệ giữa Donald Trump với Vladimir Putin sẽ ra sao trong khi mà điều tra về sự thông đồng giữa những người thân cận của ông Trump với Nga chỉ mới được bắt đầu.
Hiện tại, Donald Trump dường như không mấy bận tâm đến việc định hình chính sách đối ngoại, chỉ quan tâm nhiều đến vụ tai tiếng "Russiagate" và cho chính bản thân nước Mỹ. Do vậy, người ta không khỏi thắc mắc ai đang dẫn dắt chính sách ngoại giao nước Mỹ.
Bộ trưởng Quốc Phòng James Mattis và Bộ trưởng ngoại giao Rex Tillerson ? Đại sứ Mỹ bên cạnh Liên Hiệp Quốc Nikki Haley ? Hay cố vấn riêng Steve Bannon ?
Đương nhiên, trong vòng sáu tháng, ông Donald Trump đưa ra hai trục đối ngoại chính : chống khủng bố và Iran. Đến mức tham gia cùng với Saudi Arabia và các nước Vùng Vịnh cô lập Qatar nhưng theo một cách mơ hồ và khó hiểu. Bởi vì, không những Hoa Kỳ có một căn cứ quân sự tại Qatar mà còn vội vã bán vũ khí cho tiểu quốc Ả Rập này, mà Mỹ cáo buộc ủng hộ khủng bố.
Thái độ kiên quyết phá tan những di sản của người tiền nhiệm Barack Obama là một điểm khó hiểu khác. Từ việc ông lên án Hiệp Ước Khí Hậu Paris, cho đến việc đòi thương lượng lại thỏa thuận hạt nhân với Iran, hay như hủy bỏ chính sách mở cửa đối với Cuba…
Nhưng có lẽ điều khó hiểu lớn nhất chính là bản thân Donald Trump, và tính chất khó lường của ông. Cựu đại sứ Mỹ tại NATO, ông Ivo Daadler khẳng định : "Rủi ro xảy ra tai nạn và leo thang bất ngờ dẫn đến chiến tranh kể từ giờ ở mức cao nhất từ nhiều thập niên nay, không chỉ ở Châu Âu mà cả Trung Đông và Châu Á". Chuyên gia Laurence Nardon lưu ý, quan hệ căng thẳng với Bắc Triều Tiên rất có thể suy biến trong trường hợp Donald Trump cố tìm cách lấp liếm vụ "Russiagate".
Bài viết kết luận Donald Trump đang tạo cảm giác thúc ép thế giới chơi trò may rủi mà ở đó điều có thể đoán trước được chính là tính khí khó lường của ông.
Bắc Kinh - Washington : Cơm không lành, canh chẳng ngọt
Cũng trong lĩnh vực đối ngoại, nhưng cụ thể là quan hệ Mỹ - Trung. Báo La Croix có bài giải thích vì sao "Tuần trăng mật giữa Bắc Kinh và Washington đã chấm dứt" dưới dạng ba câu hỏi.
* Trước hết, điều gì đang làm Bắc Kinh tức giận ?
Đó là việc Mỹ điều khu trục hạm USS Stethem đi sát đảo Tri Tôn, trong vùng 12 hải lý, thuộc quần đảo Hoàng Sa. Hành động này thể hiện việc Mỹ không thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc tại đây. Bộ ngoại giao Trung Quốc, ngày 03/07, tố cáo đó là một hành động khiêu khích nghiêm trọng về chính trị và quân sự. Đây là lần thứ hai, kể từ khi Donald Trump vào Nhà Trắng, Hoa Kỳ đã cho tầu chiến đi vào vùng biển đang có tranh chấp mà Trung Quốc đơn phương tuyên bố có chủ quyền.
* Vậy cội nguồn của việc Mỹ thay đổi thái độ phũ phàng với Trung Quốc là gì ?
Hồi tháng Tư, Donald Trump đã nồng nhiệt đón tiếp Tập Cận Bình tại Florida. Nguyên thủ Trung Quốc trở thành người bạn tuyệt vời của tổng thống Mỹ vì lúc đó, ông Trump cần Bắc Kinh gây sức ép với Bắc Triều Tiên trong hồ sơ nguyên tử.
Thế nhưng, trong thời gian qua, Bình Nhưỡng vẫn tiếp tục bắn thử tên lửa và tổng thống Mỹ không còn kiên nhẫn nữa. Tuần trước, Donald Trump cho rằng các nỗ lực của Trung Quốc không có kết quả và Bắc Kinh không muốn bỏ rơi Bình Nhưỡng. Và ngay sau đó, chủ nhân Nhà Trắng tiến hành tấn công ngoại giao, kể cả trong các hồ sơ nhậy cảm nhất đối với Trung Quốc.
* Vậy Mỹ đang tấn công Trung Quốc trên những vấn đề gì ?
Trước tiên, trong vấn đề nhân quyền. Ngày 28/06 vừa qua, Hoa Kỳ xếp Trung Quốc trong danh sách đen về tệ nạn buôn người, ngang hàng với Syria, Bắc Triều Tiên. Đối với Bắc Kinh, những nhận định này của Washington là "vô trách nhiệm".
Sang ngày 29/06, Hoa Kỳ lại bày tỏ quan ngại về tình trạng vi phạm nhân quyền và tự do báo chí tại Hồng Kông vào lúc chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới đây để kỷ niệm 20 năm ngày lãnh thổ tô nhượng này được trao trả cho Trung Quốc.
Nghiêm trọng hơn, ngày 30/06, Donald Trump cho phép bán 1,3 tỷ đô la vũ khí cho Đài Loan. Và cuối cùng, Washington thông báo trừng phạt một ngân hàng Trung Quốc vì có những giao dịch bất hợp pháp với Bắc Triều Tiên.
Như vậy, thời kỳ trăng mật giữa Mỹ và Trung Quốc đã chấm dứt và theo lời Robert Daly, giám đốc Học viện Kissinger tại Washington, được La Croix trích dẫn thì Mỹ quay trở lại chính sách truyền thống chống Trung Quốc, nhưng chính sách này giờ đây bất ổn một cách nguy hiểm.
Cùng chủ đề này, báo Le Figaro có bài "Bắc Kinh tức tối vì những hành động khiêu khích của Washington". Theo tờ báo, sau một thời kỳ yên ả, giờ đây, quan hệ giữa hai siêu cường lại căng thẳng trong cuộc chạy đua làm bá chủ thế giới.
Trung Quốc và Hoa Kỳ đối lập với nhau trên nhiều hồ sơ. Tuy nhiên, ít có khả năng xẩy ra một cuộc khủng hoảng lớn, nghiêm trọng giữa hai nước vì Bắc Kinh và Washington đều phụ thuộc vào nhau trong lĩnh vực kinh tế.
Hồ sơ Bắc Triều Tiên : Nga - Trung có đồng nhịp ?
Về quan hệ Trung-Nga, báo Les Echos có bài : "G20 : Trung Quốc tìm kiếm sự ủng hộ của Nga trong hồ sơ Bắc Triều Tiên". Hôm qua, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bắt đầu chuyến công du cấp Nhà nước tại Nga, trước khi tham dự thượng đỉnh G20 vào cuối tuần này tại Hambourg, Đức.
Đây là lần thứ sáu, Tập Cận Bình sang Nga với tư cách chủ tịch Trung Quốc. Ngoài quan hệ song phương, lãnh đạo Trung Quốc và Nga còn thảo luận hồ sơ hạt nhân Bắc Triều Tiên.
Để đối phó với áp lực của phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ, Tập Cận Bình và Vladimir Putin có điểm đồng thuận : cả hai đều chống lại dự án lá chắn tên lửa THAAD của Mỹ được triển khai trên lãnh thổ Hàn Quốc, đe dọa nghiêm trọng đến các lợi ích chiến lược của Trung Quốc và Nga, cũng như các nước khác trong vùng.
Nguyên thủ Trung Quốc cho biết Bắc Kinh và Moskva sẽ đưa ra các biện pháp cần thiết để bảo vệ các lợi ích của mình.
Trang nhất các báo Pháp : Macron phát biểu trước lưỡng viện
Thứ Hai 03/07, tổng thống Pháp Emmanuel Macron có bài phát biểu dài và long trọng trước lưỡng viện được triệu tập tại cung điện Versailles. Đây là chủ đề được các báo Pháp bàn luận sôi nổi nhất trong ngày hôm nay. Libération trên nền ảnh Emmanuel Macron nét mặt đăm chiêu, chạy tít : "Hội nghị Versailles : Mù mờ và Hình thức".
Nếu như báo công giáo La Croix quan tâm đến "Khế ước xã hội của Emmanuel Macron", thì báo thiên hữu Le Figaro khẳng định "Macron để lại cho Philippe những chủ đề nóng bỏng". Trước lưỡng viện, trong suốt hơn một tiếng rưỡi đồng hồ, tổng thống Macron chỉ đưa ra các ý định cải cách các định chế, mà ông dự định thực hiện trong vòng một năm, như thông báo của Les Echos trên trang nhất.
Nhưng những chủ đề được cho là gây tranh cãi, tổng thống Pháp đã cẩn thận nhường việc trình bày lộ trình hành động cho thủ tướng vào hôm nay.
Trump và truyền thông : leo thang căng thẳng
Báo chí Pháp hôm nay có nhiều bài viết nhận định về cuộc chiến giữa Trump và truyền thông Mỹ. Sau những dòng Tweet chửi rủa hai người dẫn chương trình đài MSNBC, là cảnh dựng những cú đấm KO một "phóng viên" CNN. Theo nhận xét của Le Figaro, "Trump quyết tâm chiến đấu đến cùng chống truyền thông".
Những hình ảnh ông tung lên Twitter biểu dương hành động bạo lực chống lại giới nhà báo cho thấy "Cuộc xung đột giữa Trump và báo chí đang bước qua một ngưỡng mới", Les Echos nhận định. Nói tóm lại, như hàng tựa của Libération thì "Trump và giới truyền thông, leo thang trên mạng".
Châu Âu muốn kéo dài tuổi thọ sản phẩm ?
Trong lĩnh vực kinh tế, Le Figaro đặc biệt quan tâm đến mức lương của người lao động Cuba. Theo công bố chính thức của Cơ Quan Thống Kê và Thông Tin Quốc Gia Cuba, mức thù lao công nhật trung bình trả cho một người lao động Cuba là "99 xu/ngày" trong năm 2016, tức khoảng 740 peso Cuba/tháng (29,60 đô la). Thống kê cho thấy có sự khác biệt về mức lương theo từng vùng miền và lĩnh vực kinh tế. Nói tóm lại, "Cuba đang trông đợi một cuộc cách mạng lương bổng".
Le Monde trong bài xã luận "Thời đại của những bất công mới" ghi nhận tình trạng bất bình đẳng tăng mạnh trong 10 năm qua. Nhật báo lấy Hoa Kỳ làm ví dụ. Hiện nay, 10% người giàu nhất nước Mỹ có mức thu nhập bình quân cao gấp 20 lần so với 10% người nghèo nhất. Cách nay 10 năm, con số này chỉ là 15 lần.
Về phần mình, La Croix thông báo : "Các nghị sĩ Châu Âu muốn kéo dài tuổi thọ các sản phẩm". Nghị Viện Châu Âu cho rằng việc lập trình trước thời hạn sử dụng một sản phẩm đã có những tác động tiêu cực lên môi trường và người tiêu dùng.
Minh Anh
