Sự tàn bạo dã man của Vladimir Putin trong cuộc chiến tranh xâm lăng Ukraine đã khiến cho nhiều người cho rằng lương tâm nhân loại đã thức tỉnh. Thức tỉnh trước những hành động man rợ của tên đồ tể này đã đành, mà quan trọng hơn chính là thức tỉnh trước sự dối trá trắng trợn của hắn. Không gì bỉ ổi cho bằng biện minh cho tội ác bằng những lời dối trá và lật lọng mà không một người nào còn có chút lương tri có thể chấp nhận được.
Putin tuyên bố Ukraine muốn gia nhập NATO, đây là một đe dọa với sự ổn định của nước Nga nên... ĐÁNH.
Có người đã tóm tắt một cách rất chính xác những lời dối trá trâng tráo của Putin :
"Putin tuyên bố Ukraine muốn gia nhập NATO, đây là một đe dọa với sự ổn định của nước Nga nên... ĐÁNH.
Putin nói Ukraine có vũ khí nguyên tử nên... ĐÁNH.
Putin giải thích muốn ủng hộ đám ly khai ở Donbass và XYZ nên... ĐÁNH.
Putin lại nói rằng muốn diệt đám quốc xã ở Ukraine nên... ĐÁNH.
Và vừa rồi hắn nói : Trước sau gì rồi cũng phải ĐÁNH Ukraine.
Dường như Putin và Trump có cùng dòng họ, hoặc ít nhất là sở hữu một gen đột biến giống nhau - gen nói láo. Nói láo không biết xấu hổ, nói dối không cần một bằng chứng giả tạo.
Thật là trơ trẽn. Trước đây tôi chưa bao giờ có ác cảm gì với người Nga, tôi thấy họ hiền lành, bình thường, không tự cao tự đại. Tôi cũng chưa bao giờ nghe thấy chuyện phân biệt đối xử với người Nga ở Châu Âu. Thế nhưng, bây giờ tôi mới biết là không chỉ bị phân biệt đối xử, mà người Nga còn sắp bị tiêu diệt như người Do Thái !
Ngày 3/4/2022, ở Berlin và nhiều thành phố khác trên nước Đức đã diễn ra một cuộc biểu tình bằng xe hơi của người Nga. Trên kính sau của một chiếc xe có biểu ngữ "No Fascism" (Nói không với chủ nghĩa phát xít) với biểu tượng NATO bị gạch chéo.
Theo tôi, nếu Putin và người Nga làm những chuyện này nhiều lần trước cuộc chiến Ukraine thì có lẽ hợp lý hơn. Nhưng cuộc biểu tình diễn ra vào ngày thứ 38, sau khi Nga xâm lược Ukraine.
Và tôi đươc biết thêm (qua một bài báo) : Ở Nga việc sử dụng Holocaust (cuộc tàn sát người Do Thái do Hitler chủ xướng trong thời Đệ nhị Thế chiến) làm công cuộc cho chính trị đã mang tính truyền thống. Họ đang biến thủ phạm thành nạn nhân và ngược lại !" (1).
"Biến thủ phạm thành nạn nhân và ngược lại" cho nên những tên đồ tể cũng thường đảo ngược bậc thang các giá trị đạo đức. Họ trang điểm khuôn mặt của mình bằng một lớp phấn đạo đức giả.
Tôi không ngạc nhiên chút nào khi nhìn thấy Putin trong nhà thờ chính tòa Đấng Cứu Thế của Chính Thống Giáo ở Thủ đô Mạc Tư Khoa trong ngày Lễ Phục Sinh 24 tháng Tư vừa qua. Nhưng không gì bỉ ổi bằng vừa tàn sát người dân vô tội ở Ukraine lại vừa gởi đi một thông điệp Phục Sinh để đề cao "những lý tưởng và giá trị đạo đức cũng như niềm tin vào sự sống, lòng thiện hảo và công lý". Riêng trong lời chúc mừng Phục Sinh dành cho Thượng phụ giáo chủ Chính Thống Nga Kirill, Putin viết : "Trong những ngày nghỉ lễ Phục Sinh, tâm hồn các tín hữu tràn ngập một niềm vui đặc biệt, một nỗi khao khát làm điều thiện và giúp đỡ những người túng thiếu". "Làm điều thiện" như Putin đang hiểu và thực thi chính là giết người và giết người vô tội vạ !
"Làm điều thiện" như Putin đang hiểu và thực thi chính là giết người và giết người vô tội vạ !
Dường như Thượng phụ Kirill, người lúc nào cũng sát cánh bên Putin cũng hiểu như thế về "lòng thiện hảo và công lý" cũng như thế nào là "làm điều thiện". Ông đã chúc lành cho các binh sĩ Nga trước khi họ lên đường xâm lăng Ukraine. Trong sứ điệp Phục Sinh năm nay, ông cũng chỉ lập lại những công thức sáo ngữ chứ không hề lên án hành động xâm lăng ngang ngược và tàn bạo của Putin tại Ukraine.
Tựu trung, Putin đã dối trá và Kirill, lẽ ra là tiếng nói của sự thật và lẽ phải rốt cục cũng phụ họa theo. Chỉ tội nghiệp cho người dân Nga. Họ cũng chỉ biết hòa nhịp với dàn đồng ca ấy mà thôi. Trong những ngày đầu khi Putin cho tiến quân xâm lăng Ukraine, đã có hàng chục ngàn người xuống đường phản đối chiến tranh. Nhưng trong những tuần lễ gần đây, những cuộc biểu tình như thế ngày càng trở nên hiếm hoi. Dĩ nhiên, dân chúng Nga có lý để sợ, bởi vì Putin đã ra lệnh giam tù 15 năm những ai dám lên tiếng phản đối cuộc xâm lăng Ukraine của hắn. Nhưng sự sợ hãi chỉ là một phần của câu chuyện. Thực tế cho thấy rất đông người Nga đang đứng đàng sau lãnh tụ đồ tể của họ. Trước cuộc xâm lăng, mức ủng hộ dành cho Putin chỉ có gần 70 phần trăm. Một tháng sau điều được gọi là "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine, tỷ lệ ủng hộ dành cho hắn lên đến 83 phần trăm. Cuộc chiến không chỉ diễn ra ở Ukraine, mà cũng xâu xé người Nga không ít. Không thiếu người Nga hiện đang kết án và tố cáo bạn hữu, láng giềng, đồng nghiệp và ngay cả người thân của mình nếu họ không ủng hộ cuộc chiếm xâm lược của Putin. Trong một bài diễn văn, chính Putin đã khuyến khích và nuôi dưỡng cuộc "nội chiến" ấy khi ca ngợi những người biết phân biệt ai là "những người yêu nước thực sự và ai là những kẻ phản quốc".
Dĩ nhiên, trong một chế độ độc tài khát máu như Nga hiện nay, tỷ lệ ủng hộ 83 phần trăm dành cho Putin có thể chỉ nói lên một nửa sự thật. Khi sự sợ hãi bao trùm cả nước thì những con số cũng phải rụt rè ít nói. Ai ủng hộ, ai phản đối cuộc xâm lược, khó mà nhận diện một cách chính xác. Chỉ có một điều chắc chắn mà người ta có thể khẳng định về tâm trạng hiện nay của người dân Nga là : rất đông người Nga, nếu không muốn nói là đa số, hiện đang tỏ ra dửng dưng và vô cảm trước những tội ác mà Putin đã và đang thực hiện tại Ukraine. Nói tóm lại, như ký giả Shadi Hamid đã nhận định trong một bài viết được đăng trên báo The Atlantic, "các chế độ độc tài vặn vẹo tâm hồn con người và bóp méo các định chế luân lý tự nhiên. Làm như thế, họ khiến cho người công dân, hay chính xác hơn những người dưới quyền họ, ít phải chịu trách nhiệm hơn về mặt đạo đức. Để hoàn toàn chịu trách nhiệm về mặt đạo đức, con người phải được tự do để chọn lựa giữa đúng và sai. Nhưng một sự chọn lựa như thế sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều trong một chế độ độc tài. Không phải ai cũng có thể can đảm và hy sinh mạng sống và cuộc sống của mình để làm điều đúng "(2).
Những nhận định trên đây của ký giả Shadi Hamid về thế đứng của người dân Nga trước cuộc chiến xâm lược của Putin tại Ukraine không thể không đưa tôi trở về với quê hương Việt Nam, nhứt là trong những ngày cuối tháng Tư hằng năm. Cuộc chiến tranh giữa Miền Nam tự do và Miền Bắc cộng sản thiết yếu là cuộc chiến giữa Sự Thật và Dối Trá. Giữa thập niên 1950, vừa bước vào tuổi khôn, không cần phải được tuyên truyền, thực tế của những vụ ám sát đã mang đến cho một đứa trẻ như tôi niềm xác tín sâu xa rằng cộng sản là những người "nói dối như Vẹm". Rồi khi cộng quân đã công khai xuất đầu lộ diện tại Miền Nam, tôi lại càng thấy rõ hơn bộ mặt dối trá của người cộng sản. Cuộc chiến mà các lãnh tụ cộng sản gọi là "thần thánh" dưới chiêu bài "giải phóng" Miền Nam mà thực chất là một cuộc xâm lược. Bao nhiêu người dân Miền Bắc đã bị lừa vì hai chữ "giải phóng". Một "bộ đội" Dương Thu Hương đã ngồi bệt xuống vệ đường giữa Sài Gòn trong ngày "giải phóng" để ôm mặt khóc khi biết mình bị lừa. Chính ngày Miền Nam được "giải phóng", một nghệ sĩ Ái Vân đã hăm hở mang theo 2 cân gạo để tặng cho bà con ở Sài Gòn, vì người dân Miền Nam phải đói khổ trong hàng bao nhiêu năm trời dưới sự đô hộ của Mỹ.
Cùng với ý thức hệ cộng sản mà "bên thắng cuộc" đã áp đặt lên Miền Nam, mặc dù chính họ cũng chẳng hiểu và cũng chẳng tin, họ cũng bao trùm lên cả nước sự dối trá. Những kẻ thống trị dối trá. Người bị trị cũng phải dối trá. Nhà văn Bùi Ngọc Tấn, người sau khi ra tù đã viết quyển tiểu thuyết tự thuật nổi tiếng "Chuyện kể năm 2000", đã lột tả triết lý sống rất sinh động của người Việt Nam trong chế độ cộng sản hiện nay : "muốn tồn tại và vinh thăng trong cái xã hội ấy thì phải biết vờ, vờ nói, vờ nghe, nghĩa là khi nói, biết mình nói dối nhưng vẫn phải vờ nói dối một cách thành thật, khi nghe, biết mình không muốn nghe những vẫn phải vờ nghe một cách thành khẩn" (3).
Tôi chỉ sống trong chế độ dối trá ấy hơn 5 năm. Mặc dù đã chuẩn bị tinh thần để sống trong chế độ ấy, tâm hồn tôi cũng đã bị vặn vẹo, nhân cách của tôi cũng bị thui chột. Tôi cũng đã chạy theo "dòng chảy" người ta sao tôi vậy, nghĩa là cũng "vờ" để sống. Thoát khỏi chế độ dối trá ấy là để sống tự do. Và tự do luôn đi với trách nhiệm. Trách nhiệm mà tôi cho là quan trọng và ý nghĩa nhứt đối với một người tỵ nạn như tôi là phải cố gắng thật. Người ta có thể thoát khỏi một chế độ độc tài dối trá mà vẫn mang theo sự dối trá như một thứ "bửu bối". Tôi nghĩ đến không ít những người đồng bào ruột thịt của tôi, những người đã trốn khỏi chế độ cộng sản dối trá, nhưng lại sùng bái những lãnh tụ dối trá.
Thú vật cũng biết dùng đủ mọi "thủ đoạn" để thu hút "bạn tình" hay đánh lừa kẻ thù.
Dối trá là một bản năng tự nhiên của mọi sinh vật. Các chuyên gia tâm lý và các nhà sinh vật học theo thuyết tiến hóa cho rằng lừa dối đã được khắc ghi trong bản chất của mọi sinh vật. Để sinh tồn, cây cỏ biến dạng để trông giống côn trùng và côn trùng cũng biết biến dạng để trông giống cây cỏ. Thú vật cũng biết dùng đủ mọi "thủ đoạn" để thu hút "bạn tình" hay đánh lừa kẻ thù. Dù có tiến hóa đến đâu, con người vẫn còn duy trì cái bản năng dối trá ấy. Nếu chúng ta không nói dối liên tục thì chắc chắn chúng ta cũng thường xuyên nói dối. Một cuộc nghiên cứu cho biết : cứ trong một cuộc trò chuyện kéo dài 10 phút, chúng ta nói dối 3 lần và ngay cả nhiều hơn nữa khi chúng ta sử dụng email hay gởi lời nhắn qua các phương tiện truyền thông hiện đại (4). Kinh Thánh của Do Thái và Kitô giáo đã khẳng định : "Mọi người đều dối trá" (Thánh Vịnh 116, 11). Nhưng cũng chỉ có con người mới ý thức được bản năng dối trá của mình và biết rằng họ chỉ có thể trưởng thành nhờ cố gắng sống thật. Sống lúc nào cũng là một cuộc chiến đấu giữa sự thật và dối trá. Cũng như cậu bé người gỗ Pinocchio của nhà văn Ý Carlo Collodi (1826-1890), con người sẽ không bao giờ là một con người có nhân cách nếu lấy dối trá làm lẽ sống.
Chu Văn
29/04/2022
1. Lê Thanh Nhàn, "Thủ phạm và nạn nhân, sự lật lọng", Tiếng Dân, 17/4/2022
2. Shadi Hamid, "Why the Russian people go along with Putin’s war", The Atlantic, 23/ 04/2022
3. Nguyễn Giụ Hùng, Vờ, Việt Báo 25/04/2022
4. Dallas G. Denery II, "The Devil Wins", Princeton University Press, 2015, trg 4.