Tập quán ăn uống bẩn thỉu, phản khoa học của người Việt đã góp phần làm giảm giá trị bữa ăn (vì ghê, sợ), góp phần lây lan các bệnh truyền nhiễm như gan, lao, răng, miệng…
Không biết từ bao giờ, dân Việt Nam ta có tập quán ăn uống phản khoa học, mất vệ sinh kinh khủng đến như thế.
Tôi chỉ nhận ra điều này khi đi bộ đội. Những ngày đầu tiên vào quân ngũ người lính được dạy xếp hàng, đi đều, nội vụ gấp chăn, màn, quần áo và đặc biệt : "Ăn đũa hai đầu".
Theo đó, khi ăn chung mâm thì người lính phải dùng riêng một đầu để gắp thức ăn vào bát còn đầu kia đưa thức ăn vào miệng, không được dùng đầu đũa đã tiếp xúc với miệng lại nhúng vào bát, đĩa thức ăn chung. Đây là cách để bệnh truyền nhiễm không lây lan trong đơn vị, bởi vì biết đâu, trong số người cùng ăn đó có người bị viêm gan A, B, C, lao, răng, miệng…
Từ đấy ăn đũa hai đầu đã trở thành một tập quán trong quân đội, với tôi cũng như mọi người trở thành phản xạ tự nhiên. Khi đang ăn có anh nào quên dùng đầu đũa tiếp xúc với miệng lại gắp vào đĩa thức ăn chung là bị đồng đội đưa tay ngăn chặn ngay lập tức.
Cũng từ đây tôi cảm thấy ghê sợ khi thấy ai dùng đũa, thìa đã tiếp xúc với miệng lại gắp, xúc vào đĩa (bát…) thức ăn chung dù không biết họ có bệnh truyền nhiễm hay không. Chính vì vậy mà tôi thường bị đói khi đi ăn cưới hoặc liên hoan do chỉ dám ăn những miếng đầu tiên.
Trên thực tế hiện nay, hầu hết người ăn chung cứ vô tư dùng đũa tiếp xác với miệng gắp loạn xạ vào các đĩa (bát) thức ăn chung, có khi bới tung đĩa (bát) thức ăn tìm miếng ngon cho mình hoặc gắp cho người khác, khoắng loạn bát canh để vớt cái, chấm lút miếng thức ăn và cả đầu đũa đã tiếp xúc với miệng vào bát nước chấm…
Chuyện có một cô gái tây yêu say đắm một thanh niên Việt Nam. Cô ta về thăm quê chồng tương lai trước khi làm đám cưới. Trong bữa ăn linh đình cả họ hàng nhà chồng cô ta chứng kiến cách ăn uống kinh khủng trên và lập tức từ hôn. Tôi tin chuyện này là thật vì tôi cũng có cảm giác đó khi đi ăn tập thể.
Tôi thấy về tập quán ăn uống thì dân Việt lạc hậu, bẩn thỉu, phản khoa học hơn không chỉ các nước Âu, Mỹ mà cả dân những nước, vùng hẻo lánh, nghèo nàn,lạc hậu hơn ta. Dân miền núi ở Lào cũng ăn văn minh, sạch sẽ hơn dân Sài Gòn, Hà Nội. Hồi đóng quân ở Lào tôi thấy trong gia đình nào của người Lào có những cái "típ" đan bằng mây, hình tròn đường kính cỡ 3-4 cm, dài khoảng 30, 35cm. Nhà có 3 người thì ít nhất có 4 cái "tip". Trước bữa họ nấu cơm (thường là cơm nếp) rồi nhồi vào các típ, đến bữa ăn mỗi người dùng 1 típ, chiếc còn lại treo lên cột nhà phòng khi có khách đến chơi. Đến bữa sau nếu không có ai ăn thì lại đổ típ cơm "ế" đồ lại. Vào bữa ăn mỗi người dùng một "tip" riêng móc cơm ra chấm vào đĩa (bát) thức ăn riêng… Người dân tộc thiểu số ở Việt Nam cũng như người Ấn Độ, Bangladesh…ăn bốc cũng theo kiểu ấy, mỗi người có đồ đựng thức ăn riêng để bốc, không ai liên quan đến ai còn ở Việt Nam, nhiều khi người ta chuẩn bị những bữa ăn đủ cao lương mĩ vị, bát đĩa sạch bóng, sang trọng nhưng bữa ăn trở nên rất bẩn thỉu do cách ăn phản khoa học, mất vệ sinh.
Theo tôi, tập quán ăn uống bẩn thỉu, phản khoa học của người Việt đã góp phần làm giảm giá trị bữa ăn (vì ghê, sợ), góp phần lây lan các bệnh truyền nhiễm như gan, lao, răng, miệng… Khi bệnh truyền nhiễm lây lan không chỉ tốn tiền của chữa chạy mà còn làm cho sức khỏe dân tộc giảm sút, góp một phần làm cho, thể chất người Việt Nam thuộc loại "vịt cỏ" thấp bé…
Thế nhưng điều lạ là các thế hệ nhà cầm quyền Việt Nam, nhất là các bộ Y tế, Giáo dục, quốc hội chỉ ra rả những việc viển vông, vô bổ như thi đua, quy định danh hiệu cho nhiếp ảnh, họa sĩ… mà không hề quan tâm đến khắc phục tập quán lạc hậu tai hại này.
Nguyễn Đình Ấm
Nguồn : VNTB, 09/07/2022