Kính hiển vi điện tử Cryo đoạt giải Nobel Hóa học 2017 (RFA, 04/10/2017)

Giải Nobel Hóa học năm nay được trao cho nhóm ba nhà khoa học về công trình phát triển kính hiển vi điện tử cryo nhằm xác định cấu trúc có độ phân giải cao của phân tử sinh học trong dung dịch’.

Chân dung các khôi nguyên giải Nobel Hóa học năm 2017 (từ trái qua phải): Jacques Dubochet (Thụy Sĩ), Joachim Frank (Mỹ), và Richard Henderson (Anh). AFP

Viện Hàn Lâm Khoa Học Hoàng Gia Thụy Điển ra thông cáo cho biết giải Nobel Hóa học 2017 được trao cho ba khoa học gia Jacques Dubochet, Joachim Frank và Richard Henderson. Theo đó kính hiển vi điện tử cryo giúp giới khoa học có thể nhìn thấy hình ảnh của mọi thứ từ protein mà gây ra kháng thuốc kháng sinh cho đến bề mặt của virus Zika. Nó có thể dùng để nghiên cứu những chi tiết nhỏ nhất trong các cấu trúc tế bào, virus và protein.

Phương pháp này đưa ngành hóa sinh vào một kỷ nguyên mới.

Giải Nobel Hóa học là giải thứ ba được công bố trong loạt giải hằng năm. Trong hai ngày 2 và 3 tháng 10 hai giải Y sinh và Vật lý năm nay cũng đã có chủ.

Giải được đặt theo tên của ông Alfred Nobel, người phát minh ra thuốc nổ. Giải được bắt đầu trao từ năm 1901 cho những thành tựu trong các lĩnh vực khoa học, văn học, và kiến tạo hòa bình theo như ý nguyện của ông Alfred Nobel.

*****************

Giải Nobel Vật lý 2017 được trao cho các nhà tiên phong về sóng hấp dẫn (RFA, 03/10/2017)

Giải Nobel Vật lý năm 2017 được trao cho 3 nhà khoa học Mỹ đi tiên phong nghiên cứu và phát hiện ra sóng hấp dẫn.

Các khôi nguyên Nobel vật lý 2017 từ trái qua phải : ainer Weiss, Barry C Barish và Kip S Thorne - AFP

Ban tổ chức trao giải cho biết như vừa nêu vào ngày 3 tháng 10. Ba nhà khoa học gồm Rainer Weiss, Barry Barish và Kip Thorne.

Cách đây một thế kỷ nhà khoa học Albert Einstein đầu tiên dự đoán có sóng hấp dẫn căn cứ trên Thuyết Tương Đối của ông. Và vào đầu năm ngoái lần đầu tiên sóng hấp dẫn được phát hiện tạo nên cuộc cách mạng trong ngành vật lý thiên văn.

Trước khi giải Nobel Vật lý năm nay được công bố chính thức, thì cả ba nhà khoa học vừa nêu được dự đoán sẽ là những khôi nguyên cho giải này năm nay.

Viện Hàn Lâm Khoa Học Hoàng Gia Thụy Điển trong thông cáo về giải Nobel Vật lý 2017 nêu rõ đây là một điều gì đó hoàn toàn mới và khác biệt, mở ra những thế giới chưa được nhìn thấy. Vô số những phát minh đang chờ đợi những ai thành công trong việc bắt sóng hấp dẫn và diễn giải được thông điệp của chúng.

Ba nhà khoa học vừa nêu sẽ chia nhau giải thưởng tương đương 1 triệu 1 trăm ngàn đô la Mỹ.

*****************

Giải Nobel Y sinh 2017 (RFA, 02/10/2017)

Giải Nobel Y sinh năm 2017 được trao cho ba khoa học gia Hoa Kỳ chuyên nghiên cứu về di truyền học gồm Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young.

Jeffrey C Hall, Michael Rosbash và Michael W Young đã được trao giải thưởng Nobel về Y sinh năm 2017 tại Viện Karolinska, Stockholm vào ngày 2 tháng 10 năm 2017. AFP

Ủy Ban Nobel công bố giải này vào ngày 2 tháng 10. Theo đó nhóm ba nhà khoa học được trao giải nhờ công trình nghiên cứu soi rọi ánh sáng vào đồng hồ sinh học về chu kỳ ngủ - thức của hầu hết các loài sinh vật. Công trình của ba nhà khoa học vừa nêu khám phá ra vai trò của gene trong việc định ‘đồng hồ nhịp sinh học’ điều tiết dạng thức ngủ - ăn, hóc môn, và nhiệt độ thân thể.

Khám phá của nhóm ba khoa học gia giải thích cách thức mà thực vật, động vật, cùng con người thích ứng nhịp sinh học của họ sao cho đồng bộ với vòng quay của Trái Đất.

Hiện tượng lâu nay gọi là ‘jet lag’ trong tiếng Anh, hay không thể ngủ và mệt mỏi sau một chuyến bay dài qua nhiều múi giờ, xảy ra khi đồng hồ sinh học và môi trường bên ngoài lệch pha nhau.

Tình trạng rối loạn nhịp sinh học được cho có liên quan đến sự trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, rối loạn chức năng nhận biết, kém trí nhớ, cùng một số bệnh thần kinh khác.

Nghiên cứu cũng cho thấy sự lệch pha kinh niên giữa lối sống của một con người với đồng hồ sinh học, ví dụ như khi phải làm việc ca kíp bất thường, có thể liên quan đến nguy cơ gia tăng ung thư, các chứng bệnh thoái hóa thần kinh, rối loạn sự chuyển hóa và sự viêm nhiễm.

Giới khoa học lâu nay nỗ lực nghiên cứu phương pháp nhằm thay đổi nhịp bất thường của đồng hồ sinh học nhằm cải thiện tình trạng sức khỏe cho con người.

Các nhà nghiên cứu được trao giải Nobel Y sinh năm nay sử dụng ruồi dấm làm mẫu thí nghiệm và họ khu biệt được một gene chuyên kiểm soát nhịp sinh học hằng ngày. Họ chứng minh rằng loại gene này giải mã một loại protein tích tụ trong tế bào suốt ban đêm và vào ban ngày thì suy biến đi. Từ đó, họ xác định được những thành tố protein thêm nữa trong cơ chế này, cho thấy cơ chế như vậy điều chỉnh hoạt động đồng hồ bền vững trong tế bào.

Ba nhà khoa học được trao giải Nobel Y sinh năm nay sẽ chia nhau khoản tiền thưởng 9 triệu Kronor Thụy Điển, tương đương chừng 1.100.000 đô la Mỹ.