Thông Luận

Johnny Huy, một người Hmong tị nạn tại Thái Lan, đảm nhận việc coi sóc nhóm diễn viên quần chúng người Việt trong phim The Sympathizer (Cảm tình viên) chia sẻ về chuyện hậu trường phim cũng như những cơ duyên giúp anh được đi Mỹ định cư.

Johnny Huy (phải) chụp cùng đạo diễn phim Cảm tình viên, ông Park Chan-wook

Loạt phim dài bảy tập, được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên đoạt giải Pulizer của nhà văn người Mỹ gốc Việt Nguyễn Thanh Việt, sẽ được phát hành vào tối 14/4 theo giờ Mỹ.

Việt Nam nằm bên ngoài bản đồ phát hành của hãng HBO vì những lý do liên quan đến chính trị.

Cũng vì lý do chính trị mà đoàn làm phim đã phải bấm máy tại Mỹ và Thái Lan trong khoảng thời gian từ tháng 9/2022 đến tháng 3/2023, dù trong kế hoạch sản xuất, Việt Nam từng là lựa chọn hàng đầu về địa điểm quay.

Nhưng cũng chính điều này đã mở ra cơ hội cho hơn 100 người Việt tị nạn ở Thái Lan có được một cơ hội góp mặt trong series phim Hollywood về đề tài Chiến tranh Việt Nam.

Nội dung phim xoay quanh cuộc đời thăng trầm của một điệp viên nhị trùng mang hai dòng máu Pháp-Việt, từ một đứa con lai bị ghét bỏ, trở thành đại úy quân đội, điệp viên hai mang, cuối cùng làm một thuyền nhân mang theo trọng trách của một cảm tình viên.

Johnny Huy (tức Vàng Seo Giả), người dân tộc Hmong phụ trách nhóm diễn viên quần chúng, đã tiết lộ chuyện hậu trường thú vị khi anh có cơ duyên đồng hành cùng đoàn phim trong thời gian phim quay tại Thái Lan.

Johnny Huy chụp cùng diễn viên chính Hoa Xuande

Từ vai quần chúng thành ‘tổng quản’

Johnny Huy là người dân tộc Hmong đã tị nạn tại Thái Lan từ tháng 2/2018 vì những hoạt động đấu tranh cho tự do tôn giáo ở Việt Nam.

Tháng 11/2022, Huy bất ngờ đọc được thông tin có đoàn phim đang tuyển diễn viên quần chúng cho phim Cảm tình viên trên nhóm Facebook Hội người Việt ở Thái Lan.

Johnny Huy chụp chung với một số diễn viên quần chúng trong phim

Với niềm đam mê phim ảnh, thường làm những video ngắn giải trí và cũng từng đóng các vai quần chúng trước đó, Huy "như vớ được vàng". Anh nhanh chóng liên lạc với bên đăng tuyển và đi thử vai.

"Tôi là người thử vai đầu tiên. Khi đó, họ cần rất nhiều người, có thoại và không thoại nên tôi đóng cả hai và họ dùng tôi làm mẫu cho các bạn người Việt khác. Sau đó, tôi cũng quen được bên phụ trách tuyển diễn viên quần chúng và họ nhờ tôi tìm người. Tôi nhận lời vì ở Bangkok cũng lâu, tôi quen cả người Kinh lẫn người Thượng, người Hmong nên việc này không quá khó", Huy cười tươi khi nhớ lại cơ duyên với bộ phim.

Một phân cảnh trong phim về trại cải tạo

Công việc tìm kiếm người, theo Huy, là điều anh rất thích và cũng là dịp được tiếp xúc hơn với những người đứng sau hậu trường phim Hollywood - điều mà những người đam mê phim ảnh như anh hằng khao khát.

"Trong suốt một tháng, từ tháng 11 đến tháng 12 năm 2022, tôi có dịp được làm việc với một số người trong đoàn phim để lo khâu tuyển diễn viên quần chúng. Riêng tôi thì may mắn có được một vai có thoại. Nhưng đáng tiếc là sau đó, đạo diễn đã cắt phân cảnh đó nên vai của tôi không còn trong phim", anh Huy chia sẻ với vẻ tiếc nuối.

Kinh phí sản xuất phim không được đài HBO tiết lộ nhưng ông Don McKellar, đồng đạo diễn với ông Park Chan-wook, trả lời trên tờ The New York Times rằng "chắc chắn là khoản tiền lớn đối với ông".

Vai diễn bị cắt đó dù chỉ có lời thoại ngắn nhưng Huy nhận được tiền thù lao 10.000 baht (7 triệu đồng).

Thời điểm phim bấm máy tại Thái Lan vào tháng 3/2023, với nhóm diễn viên quần chúng là người tị nạn gốc Hmong, Kinh, Thượng khá đông như vậy, đoàn làm phim cần một người giúp việc quản lý, phiên dịch. Huy may mắn được giao công việc "tổng quản" này.

Nhà văn Nguyễn Thanh Việt đã từng bày tỏ sự hãnh diện khi có đến 90% vai diễn trong phim là diễn viên người Việt từ các châu lục khác nhau như Hoa Xuande, Kiều Chinh, Nguyễn Cao Kỳ Duyên, Phan Xine, Toan Le, Kayli Tran, Fred Nguyen Khan, Vy Le, Alan Tong…

Trên Facebook cá nhân, tài tử đoạt giải Oscar Robert Downey Jr, người đảm nhận nhiều vai phụ cùng lúc trong phim, mới đây đã chia sẻ bức ảnh chụp cùng dàn diễn viên gốc Việt.

Có người chỉ ra điểm thú vị là Robert Downey Jr đã nhường "tâm điểm" cho diễn viên chính Hoa Xuande.

Theo anh Huy, đây là bộ phim có nhiều sự góp mặt của người Việt tị nạn vì gần như 100% các diễn viên quần chúng, với khoảng độ 100 người, đều là dân tị nạn.

Cũng có một số người nhận được vai diễn với thời lượng kha khá, có khi có cả thoại.

Tiếp sau vai diễn có thoại lúc đầu là quản giáo của trại tù cải tạo (mà về sau bị cắt), Huy còn được đạo diễn giao cho một vai quần chúng có thoại khác nữa, nhưng ít đất diễn hơn.

"Tôi đóng vai một người gây gổ với một anh lính Mỹ. Bối cảnh lúc đó là trong một trại tị nạn. Sau khi Sài Gòn thất thủ thì chúng tôi chạy đến một căn cứ quân sự của Mỹ và vì không có nhà vệ sinh nên có người phóng uế lung tung. Tôi khó chịu với điều đó và la lối với anh lính Mỹ".

"Với vai quần chúng tầm một, hai phút trên phim thì tôi được trả 100 USD, nhưng quan trọng là trải nghiệm cực kỳ vui. Tôi cảm thấy rất là vinh hạnh khi được xuất hiện một chút trong một bộ phim như vậy", anh Huy tâm sự.

Đóng phim xong đi Mỹ định cư

Theo chân đoàn phim gần hai tháng, đi từ miền nam Thái Lan đến Bangkok, Johnny Huy chia sẻ anh "choáng ngợp trước quy mô khủng" của đoàn cũng như sự làm việc nghiêm túc của dàn diễn viên chính và cameo (vai quần chúng).

"Tôi có cơ hội gặp những anh chị là diễn viên nổi tiếng bay từ Việt Nam, Hoa Kỳ sang Thái Lan để đóng phim. Những người mà trước đó mình chỉ thấy trên báo đài. Như chị Kỳ Duyên, cô Kiều Chinh và đặc biệt anh diễn viên chính Hoa Xuande rất thân thiện, không hề có bệnh ngôi sao. Họ còn ăn uống với chúng tôi và đó là những trải nghiệm tôi không bao giờ quên", Huy bộc bạch.

"Phải nói quy mô, đẳng cấp của đoàn phim là rất đáng ngưỡng mộ. Tôi thấy họ thuê từ diễn viên, bối cảnh, xe cộ, máy móc phải nói là hoành tráng. Lần đầu tiên trong đời tôi thấy một đoàn phim mà với bối cảnh được đầu tư với hàng ngàn xe cộ như vậy. Nếu phim này được quay ở Việt Nam thì sẽ đem lại nguồn thu rất lớn nhưng đáng tiếc là lại đổ tiền cho đất nước Thái Lan".

Bối cảnh Việt Nam được dựng lại tại Thái Lan

Bộ phim không được chính quyền Việt Nam hoan nghênh ngay từ khi bấm máy, như cách mà họ đã đối xử với cuốn tiểu thuyết gốc.

Cả nhà văn Nguyễn Thanh Việt và đạo diễn Park Chan-wook đều nói rõ rằng The Sympathizer không ủng hộ chính quyền Bắc Việt hay chống Mỹ.

Theo nhà văn gốc Việt, một số lời lên án gay gắt trong cuốn tiểu thuyết là nhằm vào chính phủ Việt Nam, dẫn đến việc sách bị cản trở trong hành trình xuất bản ở trong nước.

Khi lên kế hoạch sản xuất, đoàn làm phim đã cố gắng hết sức để bộ phim được bấm máy ở Việt Nam. Họ đã gửi hàng trăm lá thư đến cơ quan chức năng nhưng không được phép nên cuối cùng phải chọn Thái Lan để thay thế.

"Tôi cho rằng họ [chính phủ Việt Nam] không vui", Don McKellar, đồng đạo diễn với Park Chan-wook, nói với Tạp chí Time.

Johnny Huy nói với BBC rằng gần tới những ngày cuối khi hết vai của các diễn viên quần chúng thì có một người Việt Nam xuất hiện tại đoàn phim.

"Một bộ phim như vậy quay ở Thái Lan thì tôi nghĩ chính quyền Việt Nam cũng muốn biết cộng đồng người Việt làm gì, đóng phim ra sao. Một anh bạn người Thái của tôi nói có một anh người Việt sống tại Thái Lan muốn đến xem đoàn phim. Anh bạn người Thái cho tôi coi Facebook của người đó thì tôi thấy anh ta có ảnh chụp với Bộ trưởng Công an Việt Nam".

"Họ cũng không hỏi gì, chỉ giới thiệu là người Việt, thấy ở đây đóng phim nên tò mò muốn đến xem. Sau cuộc gặp mặt, tôi thấy anh này xóa hết các ảnh với ông Tô Lâm trên Facebook", anh Huy kể với BBC.

Một số hình ảnh ở phim trường Thái Lan

Bên cạnh niềm đam mê đóng phim, Johnny Huy còn là một nhà hoạt động tự do tôn giáo cho người Hmong.

Năm 2017, cháu ruột của anh tử vong sau năm ngày làm việc tại một đồn công an ở tỉnh Đắk Lắk. Theo anh Huy, thi thể cháu anh đầy vết bầm nhưng công an khi đó nói là cháu anh tự tử.

"Gia đình tôi làm đơn kiện từ trung ương đến địa phương nhưng không được giải quyết mà còn bị đe dọa nhiều lần. Sau đó tôi đến Philippines, Thái Lan tham gia một số hội nghị về tự do tôn giáo và lên tiếng về trường hợp của cháu tôi. Khi về thì tôi bị công an sách nhiễu và tôi cùng một số thành viên phải chạy sang Thái Lan tị nạn vào năm 2018. Từ đó, tôi quyết định dấn thân vào việc bảo vệ quyền tự do tôn giáo ở Việt Nam bằng cách thành lập Hmong Human Rights Coalition (Liên minh Nhân quyền Người Hmong), vì Việt Nam ngày càng đàn áp tôn giáo, đặc biệt là những người Hmong cải đạo sang Tin Lành".

Tháng 12/2022, Johnny Huy được Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc về Người tị nạn phỏng vấn tái định cư.

"Khi tham gia bộ phim, tôi vô tình phát hiện người làm thông dịch viên cho hồ sơ của tôi ở Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc là người có liên quan đến Đại sứ quán Việt Nam tại Bangkok và chính quyền Việt Nam nên tôi thấy nó ảnh hưởng đến an nguy của tôi và gia đình. Người này cũng là người dẫn nhóm sứ quán Việt Nam thăm cộng đồng người Thượng, người Hmong tị nạn tại Thái Lan. Sau đó, tôi đã lập các bằng chứng, nhờ cựu Đại sứ Mỹ tại Timor-Leste là ông Grover Joseph Rees nêu vấn đề với Liên Hiệp Quốc vào khoảng tháng 6/2023".

Gia đình Johnny Huy đi Mỹ định cư vào tháng 2/2024

"Tới tháng 9/2023, tôi được phỏng vấn tái định cư với Đại sứ quán Mỹ và cũng nêu quan ngại về sự an toàn của mình cũng như cộng đồng người Hmong tại Thái Lan. Tới tháng 2/2024, cả gia đình tôi được sang Mỹ định cư. Theo nhiều người nhận xét thì đây là một quá trình khá nhanh, không rõ có sự thúc đẩy hồ sơ nào không nhưng tới nay, chúng tôi không nhận được phản hồi nào từ Liên Hiệp Quốc".

Hiện giờ, Huy cùng gia đình đã an toàn tại Mỹ và khi kể về kỷ niệm đi với đoàn phim Cảm tình viên, Huy nói rằng gia đình anh chắc chắn sẽ mua gói HBO để được coi toàn bộ bảy tập phim.

"Đây là bộ phim mang cho tôi nhiều cảm xúc, cơ duyên và những kỳ ngộ hiếm hoi trong đời", Huy chia sẻ.

Nguồn : BBC, 15/04/2024

Việt Nam bao lần nói 'không'

Sau ba năm thực hiện, The Sympathizer (Cảm tình viên), bộ phim được chuyển thể theo tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Nguyễn Thanh Việt, sẽ chính thức lên sóng HBO vào tối 14/4 theo giờ Mỹ. Phim sẽ không được phát hành ở Việt Nam.

Ảnh hậu trường khi quay phim The Sympathizer ở Thái Lan

Đã 51 năm kể từ khi đội quân chiến đấu cuối cùng của Mỹ rút khỏi Việt Nam, nhưng những ký ức về cuộc chiến vẫn hiện diện khắp nơi trong văn hóa đại chúng Mỹ.

Các bộ phim Hollywood thường mô tả những người lính trẻ của Hoa Kỳ phải vật lộn để đối phó với môi trường rừng rậm, trong khi quân nổi dậy của Việt Cộng khéo léo len lỏi qua những bụi cây rậm rạp để thực hiện một cuộc đột kích.

Giờ đây, nền công nghiệp điện ảnh lớn nhất thế giới lần đầu tiên sản xuất và quảng bá một series phim lấy đề tài chiến tranh Việt Nam theo góc nhìn của người gốc Việt.

Loạt phim The Sympathizer (Cảm tình viên) dài bảy tập được chuyển thể từ tiểu thuyết đoạt cùng tên của nhà văn Nguyễn Thanh Việt.

Phim sẽ được phát hành vào tối 14/4 theo giờ Mỹ. Tuy nhiên, Việt Nam nằm bên ngoài bản đồ phát hành của hãng HBO, vì những lý do liên quan đến chính trị.

Bộ phim không được chính quyền Việt Nam hoan nghênh ngay từ khi bấm máy, như cách mà họ đã đối xử với cuốn tiểu thuyết gốc.

Bộ phim kể về cuộc đời thăng trầm của một điệp viên nhị trùng mang hai dòng máu Pháp-Việt, từ một đứa con lai bị ghét bỏ, trở thành đại úy quân đội, điệp viên hai mang, cuối cùng làm một thuyền nhân mang theo trọng trách của một cảm tình viên.

Sau suất chiếu ra mắt hôm 1/4 tại thành phố San Jose, tiểu bang California, Mỹ, nơi tác giả Nguyễn Thanh Việt lớn lên, bộ phim được đánh giá là bám sát tiểu thuyết gốc.

Đoạt giải Pulitzer danh giá vào năm 2016 và lọt top 30 cuốn sách hay nhất năm 2015 ở Mỹ, nhưng bản dịch tiếng Việt của cuốn sách vẫn chưa được phép xuất bản tại Việt Nam.

Nhà văn Nguyễn Thanh Việt từng cho biết tác phẩm đã giúp những độc giả gốc Việt có cái nhìn đa chiều hơn về cuộc chiến và ông còn ấp ủ ước mơ lớn lao hơn thế.

"Một cuốn tiểu thuyết thành công có thể bán được hàng chục hoặc hàng trăm ngàn ấn phẩm. Nhưng ngay cả một bộ phim truyền hình dài tập hay một bộ phim điện ảnh dở tệ cũng có thể tiếp cận được hàng triệu người", ông nói trên tạp chí Time.

Thay đổi cách làm phim của Hollywood

Trong những cuộc gặp đầu tiên, các nhà sản xuất không hài lòng về việc ông khăng khăng sử dụng dàn diễn viên gốc Việt và nói tiếng Việt.

Nhưng hai hãng phim uy tín là HBO và A24 đã thay đổi quan điểm theo sau tình trạng bất ổn chính trị trong thời kỳ Tổng thống Donald Trump, hay cái chết của George Floyd,  một người da đen vào năm 2020 và vụ sát hại sáu phụ nữ Mỹ gốc Á vào năm 2021 khiến làn sóng phản đối phân biệt chủng tộc dâng cao.

Trong một buổi chiếu giới thiệu phim mới đây, nhà văn Nguyễn Thanh Việt đã bày tỏ sự hãnh diện khi có đến 90% vai diễn trong phim là diễn viên người Việt từ các Châu lục khác nhau như Hoa Xuande, Kiều Chinh, Nguyễn Cao Kỳ Duyên, Toan Le, Kayli Tran, Fred Nguyen Khan, Vy Le, Alan Tong…

Trên Facebook cá nhân mới đây, tài tử đoạt giải Oscar Robert Downey Jr,  người đảm nhận nhiều vai phụ cùng lúc trong phim, đã chia sẻ bức ảnh chụp cùng dàn diễn viên gốc Việt.

Bức ảnh được chia sẻ lại trên Facebook người dẫn chương trình Nguyễn Cao Kỳ Duyên, người đóng vai vợ của Tướng quân. Diễn viên Kỳ Duyên nói rằng mình rất hãnh diện được góp mặt trong một bộ phim về Việt Nam với những tên tuổi hàng đầu thế giới trong ngành điện ảnh.

Tài tử Hollywood Robert Downey Jr đăng ảnh chụp với dàn diễn viên gốc Việt lên Facebook cá nhân

Việc không sử dụng nhiều diễn viên da trắng và không nói tiếng Anh nhiều cũng được thúc đẩy nhờ sự đồng ý của một trong hai đạo diễn, nhà làm phim quái kiệt người Hàn Quốc Park Chan-wook, người đứng sau sự thành công của các bộ phim Oldboy và The Handmaiden.

Ông Park Chan-wook bày tỏ sự đồng cảm sau khi đọc The Sympathizer, vì Hàn Quốc cũng trải qua một cuộc chiến tranh ủy nhiệm giữa Mỹ và Liên Xô. Lính Hàn Quốc cũng đã chiến đấu bên cạnh người Mỹ và quân đội miền Nam Việt Nam tại Việt Nam.

'Chính phủ Việt Nam không vui'

Cả nhà văn Nguyễn Thanh Việt và ông Park Chan-wook đều nói rõ rằng The Sympathizer không ủng hộ chính quyền Bắc Việt hay chống Mỹ.

Theo nhà văn gốc Việt, một số lời lên án gay gắt trong cuốn tiểu thuyết là nhằm vào chính phủ Việt Nam, dẫn đến việc sách bị cản trở trong hành trình xuất bản ở trong nước.

Khi lên kế hoạch sản xuất, đoàn làm phim đã cố gắng hết sức để bộ phim được bấm máy ở Việt Nam. Họ đã gửi hàng trăm lá thư đến cơ quan chức năng nhưng không được phép nên cuối cùng phải chọn Thái Lan để thay thế.

"Tôi cho rằng họ [chính phủ Việt Nam] không vui", Don McKellar, đồng đạo diễn với ông Park Chan-wook, nói với Time.

Nhà văn Nguyễn Thanh Việt hi vọng bộ phim dài bảy tập sẽ là một sự phản biện sau khi "Hollywood đã định hình một cách triệt để sự hiểu biết toàn cầu về cuộc chiến Việt Nam và hậu quả của nó".

Cũng theo ông, bộ phim sẽ tiết lộ vị thế của Mỹ trong cuộc chiến Việt Nam  và sự liên quan với những xung đột vẫn đang diễn ra ngày nay.

Một bài viết do tác giả Bùi Văn Phú , người đã đi xem suất chiếu ra mắt bộ phim, gửi cho BBC News Tiếng Việt cũng nhắc đến một chi tiết thú vị về vấn đề kiểm duyệt  và nạn vi phạm bản quyền ở Việt Nam.

Tác giả bài báo kể rằng khi được hỏi làm sao người Việt trong nước có thể xem bộ phim, nhà văn Nguyễn Thanh Việt cho biết HBO không phát hành tại Việt Nam, nhưng chắc chắn không muộn lắm sau khi phim trình chiếu thì cả triệu người Việt trong nước sẽ được xem qua bản sao chép lậu.

Ảnh hậu trường khi quay phim The Sympathizer ở Thái Lan

Còn tác phẩm nào của tác giả gốc Việt chuyển thể thành phim Hollywood ?

Ngoài The Sympathizer, tiểu thuyết đầu tay của Ocean Vuong - On Earth We're Briefly Gorgeous (Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian) cũng được hãng phim độc lập A24 dự định chuyển thể thành phim.

Hiện tại chưa có nhiều thông tin tiết lộ xung quanh dự án này. Có thể bộ phim sẽ xoay quanh trải nghiệm trưởng thành của một con người, một nhà văn gốc Việt tại Mỹ.

Nội dung cuốn sách là bức thư của một thanh niên người Mỹ gốc Việt, tên thân mật là Chó Con, viết gửi người mẹ mù chữ của anh.

Sau khi ra mắt, tác phẩm xếp vị trí thứ 6 trong danh sách bán chạy của New York Times.

Washington Post từng liệt On Earth We’re Briefly Gorgeous vào top 10 sách nên đọc năm 2019.

Nguồn : BBC, 13/04/2024

Tối thứ Hai 1 tháng Tư, nhà văn Nguyễn Thanh Việt đã gặp gỡ khán giả ở miền bắc California để giới thiệu bộ phim "Cảm tình viên" – The Sympathizer – dựa trên tiểu thuyết cùng tên đã đưa ông lên đỉnh văn đàn Mỹ với giải Pulitzer 2016.

Nhà văn Nguyễn Thanh Việt gặp gỡ khán giả sau buổi chiếu phim (Ảnh : Bùi Văn Phú)

Năm 2021 hệ thống truyền hình HBO đã chọn tiểu thuyết gián điệp này để chuyển thể thành phim và sau ba năm thực hiện bộ phim sẽ được chính thức tung ra chiếu vào ngày 14/4 tới đây.

Khoảng 150 khách mời đã có mặt tại rạp AMC - Eastridge Mall, San Jose để xem tập đầu tiên, trong 7 tập, mỗi tập dài 60 phút.

Buổi chiếu phim ra mắt do HBO và Gold House tổ chức, cùng sự hợp tác của A24, CapeUSA, Vietnamese American Roundtable và Diasporic Vietnamese Artists Network. Nhiều khách đến sớm đã nhận được quà tặng là tác phẩm "The Sympathizer" ấn bản mới nhất.

Ai đã đọc tác phẩm này thì biết cảm tình viên chính là điệp viên hai mang, một đại úy cảnh sát làm việc ngay trong văn phòng Bộ Tư lệnh Cảnh sát Đặc biệt do một ông tướng có tên Trưởng là cấp chỉ huy.

"I am a spy, a sleeper, a spook, a man of two faces", câu dẫn nhập vào tiểu thuyết đã mô tả nhân vật chính : một điệp viên, nằm vùng, quỉ quái, hai mặt.

Cảm tình viên chính là điệp viên hai mang, một đại úy cảnh sát làm việc ngay trong văn phòng Bộ Tư lệnh Cảnh sát Đặc biệt do một ông tướng có tên Trưởng là cấp chỉ huy.

Phần giới thiệu của bộ phim đan xen hình ảnh cảm tình viên (Hoa Xuande) tìm cách lấy thông tin mật từ văn phòng của ông tướng (Toan Le), những cảnh gặp gỡ, trao đổi với nhân viên CIA (Robert Downey Jr., vừa đạt giải nam diễn viên phụ xuất sắc của Oscar 2024), là cảnh nữ cán bộ giao liên cộng sản (Kayli Tran) bị bắt vì nhận tài liệu, bị tra tấn nhưng không chịu khai ra người đã chuyển tài liệu mật, chính là cảm tình viên đang ngồi trong phòng thẩm vấn cùng nhân viên CIA và an ninh của Việt Nam Cộng Hòa.

Không gian là Sài Gòn vào tháng 4 năm 1975 khi chiến tranh ngày càng lan gần đến thủ đô, với pháo kích vào thành phố, người dân tìm đường di tản, trong khi ông tướng vẫn tin vào Hoa Kỳ, tin vào Kissinger, còn người của CIA khuyên ông nên ra đi.

Có lúc trong phim vang vang lời ca : "Đại bác đêm đêm dội về thành phố, người phu quyét đường dừng chổi đứng nghe… một vùng thịt xương có mẹ có em" của Trịnh Công Sơn, mà có người lính cho nhạc sĩ là cộng sản, có người chỉ coi ông là một nghệ sĩ phản chiến.

Cảm tình viên và người của CIA (Ảnh chụp màn ảnh)

Khi quyết định đem gia đình ra đi, xe của ông tướng chạy qua đường phố trong tiếng hùng ca : "Khỏe vì nước kiến thiết quốc gia, đoàn thanh niên ta góp tài ba…" là một bi hài kịch Việt Nam mà Nguyễn Thanh Việt muốn nói lên xuyên suốt qua tác phẩm. Nhiều hình ảnh của Sài Gòn hiện lên, như quá khứ tháng Tư hiện về. Xe chạy qua trụ sở Hạ viện, nơi dưới chân bức tượng Thủy quân Lục chiến có một trung tá cảnh sát vừa dùng súng tự vẫn. Ông tướng và đoàn tùy tùng giơ tay chào tiễn biệt rồi chạy ra phi trường Tân Sơn Nhất.

Bốn là người lính Việt Nam Cộng Hòa, nha sĩ Mẫn theo cộng sản và cảm tình viên, ba người cắt máu kết nghĩa với nhau. Khi cuộc chiến đến hồi kết thúc, Mẫn ở lại và cảm tình viên cũng muốn ở lại để chung tay xây dựng đất nước. Nhưng như biết trước rằng ông tướng khi qua Mỹ sẽ tiếp tục chống cộng, tổ gián điệp cộng sản muốn gài cảm tình viên đi theo ông, để tiếp tục theo dõi hoạt động của người Việt chống cộng ở Mỹ, như thế sẽ giúp cho tổ quốc nhiều hơn, vì cảm tình viên từng sống ở Mỹ, hiểu về văn hóa xã hội Hoa Kỳ.

Gia đình Bốn và cảm tình viên vào được bên trong phi trường giữa cơn hỗn loạn và đạn pháo đã giết chết vợ và con của Bốn. Còn hai người lên được máy bay di tản.

Phần cuối của tập một giới thiệu sơ qua về cuộc sống của cảm tình viên ở khu vực Little Saigon, California, về những ngày trong nhà tù cộng sản là chủ đề chính cho những tập kế tiếp trong bộ phim.

Cảm tình viên (Hoa Xuande) tìm cách lấy thông tin mật từ văn phòng của ông tướng (Toan Le) - Ảnh chụp màn hình

Mở đầu phần thảo luận, giám đốc điều hành của Vietnamese American Roundtable là ông Philip Nguyễn và cũng là người điều hợp chương trình đã rót rượu Hennessy để mời nhà văn Nguyễn Thanh Việt, chúc mừng việc hoàn tất bộ phim, chào mừng tác giả trở lại San Jose, nơi ông đã lớn lên và để mừng thành phố này là nơi đầu tiên chiếu ra mắt giới thiệu "The Sympathizer".

Trong phần thảo luận với nhà văn, khán giả được biết là vì không được quay ở Việt Nam nên phim được thực hiện tại Bangkok. Qua tập phim đầu khán giả vừa được xem, khung cảnh tái dựng khá giống khung cảnh Sài Gòn năm 1975.

Phần còn lại của phim được quay tại vùng Los Angeles mà mọi người đang chờ đợi xem cảnh trí cùng những tình tiết về cuộc đời, về hoạt động của cảm tình viên giữa lòng cộng đồng người Việt tị nạn cộng sản sẽ căng thẳng, hồi hộp như thế nào. Tuy là tiểu thuyết giả tưởng, nhưng tác giả cũng đã cấu trúc câu chuyện với nhiều nhân vật như một cựu tướng mở quán rượu ; như nhà báo bị ám sát chết hay những cái chết vì chính trị hay vì tình, tiền là những nét đặc thù của cộng đồng người Việt tại Mỹ.

Về ảnh hưởng của tác phẩm đối với độc giả gốc Việt, theo nhà văn nó đã giúp cho họ có cái nhìn đa chiều hơn về cuộc chiến. Ông nhấn mạnh đến sự việc đây là một tác phẩm qua các góc nhìn của người Việt. Cũng như trong bộ phim, ông hãnh diện khi có đến 90% các vai trong phim đều là diễn viên người Việt từ nhiều châu lục khác nhau như Hoa Xuande, Toan Le, Kayli Tran, Fred Nguyen Khan, Kiều Chinh, Kỳ Duyên, Vy Le, Alan Tong v.v…

Chính vì thế mà tác phẩm Sympathizer, dù đạt giải Pulitzer 2016 của Hoa Kỳ nhưng đã có những phê bình khen chê từ độc giả gốc Việt và trong nước đến nay vẫn chưa có bản dịch tiếng Việt.

Khi được hỏi làm sao người Việt trong nước có thể xem bộ phim này, Nguyễn Thanh Việt cho biết HBO không phát hình tại Việt Nam, nhưng chắc chắn không muộn lắm sau khi trình chiếu thì cả triệu người Việt trong nước sẽ được xem qua bản sao chép lậu. Nhà văn vừa nói vừa cười như cho thấy vấn đề kiểm duyệt và nạn vi phạm bản quyền trong nước là có thật.

Ba tập đầu của bộ phim với đạo diễn Hàn Quốc Park Chan-wook, một nghệ sĩ đã có những tác phẩm điện ảnh với đông khán giả như "Oldboy", "The Handmaiden". Các tập sau là do Don McKellar đạo diễn.

Nhà văn Nguyễn Thanh Việt và tác phẩm đoạt giảu Pulitzer 2016

Cuộc chiến Việt Nam đã chấm dứt từ năm 1975, nhưng sau 49 năm vẫn còn là đề tài tranh luận giữa người Mỹ với nhau cũng như trong cộng đồng người Việt khắp nơi. Chính tác giả Nguyễn Thanh Việt, qua những tác phẩm và bài viết liên quan đến chiến tranh và về cộng đồng người Việt, cũng là đề tài tranh cãi tại hải ngoại.

Nguyễn Thanh Việt cũng nhận ra những điều đó và kể lại câu chuyện ông gặp một cô gái gốc Việt tuổi chừng đôi mươi đã nói với nhà văn rằng : "Trong gia đình tôi, ông là người bị ghét thứ nhì, người bị ghét nhiều nhất là Joe Biden".

Tiếc là ông Philip Nguyễn đã không có câu hỏi tiếp theo cho tác giả, là khi nghe cô gái nói thế, nhà văn đã có phản ứng ra sao ?

Bùi Văn Phú

(04/04/2024)