Đại biểu quốc hội Tô Văn Tám thuộc Đoàn Kon Tum, khi phát biểu tại phiên thảo luận tại hội trường Quốc hội về tình hình kinh tế, xã hội hôm 31/10 cho rằng, những đại án hình sự, kinh tế cho thấy sự xuống cấp về văn hóa và đạo đức.
Đại biểu quốc hội Tô Văn Tám thuộc Đoàn Kon Tum. Courtesy quochoi.vn
Theo ông Tô Văn Tám đạo đức, lối sống xuống cấp đáng lo ngại, gây bức xúc trong xã hội. Những người chịu sự phán xét của pháp luật và dư luận lại nằm trong số một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống.
Cựu Trung tá Vũ Minh Trí, đảng viên đảng cộng sản đã từ bỏ đảng, hôm 1/11 từ Hà Nội cho RFA nhận định :
"Tôi thấy tình trạng xuống cấp văn hóa, đạo đức mà vị Đại biểu quốc hội nói chẳng có gì phải bàn cãi, nó đã rất rõ ràng. Ví dụ về số vụ tham nhũng, số tiền tham nhũng của từng vụ… tăng rất nhanh theo từng năm. Có một vị Tổng Thanh tra Chính phủ bảo rằng trong ba năm qua tham nhũng ổn định, nhưng vừa rồi có báo cáo chính thức thì số vụ tham nhũng tăng lên gấp 5 lần, số tiền chắc tăng cũng nhiều đến mức mà Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ - Chu Ngọc Anh nhận 200 ngàn đô la, tức gần 5 tỷ đồng Việt Nam, mà cũng không bị tòa án coi là hành vi nhận hối lộ".
Với việc Bí thư thành ủy Hà Nội đương nhiệm hiện nay là ông Đinh Tiến Dũng từng nói tham nhũng 5 tỷ là tham nhũng vặt… thì theo ông Trí rõ ràng là sự xuống cấp cực kỳ lớn về mặt văn hóa, đạo đức, cũng như tất cả các mặt khác trong xã hội.
Nhìn nhận cán bộ xuống cấp về mặt đạo đức, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội vào cuối tháng 3 năm 2023 từng cho báo nhà nước biết sẽ bố trí cán bộ có đạo đức tốt để phục vụ tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Ông Nguyễn Trường Chinh, bố tử tù Nguyễn Văn Chưởng, từ Hải Dương từng nhiều lần lên Hà Nội khiếu kiện nói với RFA về thực tế tiếp xúc cán bộ :
"30 năm trở lại đây chưa thấy có một cán bộ nào đủ đạo đức cả, đó là nói thẳng. Vì tham ô, tham nhũng, cửa quyền, hách dịch toàn là đảng viên, chứ không phải dân. Thứ hai thái độ không như họ nói, chỉ cần nhìn việc họ làm là biết thôi, nói một đường làm một nẻo, đó là thủ thuật của người ta".
Một người dân mất đất ở Thủ Thiêm nhưng không được đền bù thỏa đáng – ông Cao Thăng Ca, nói với RFA về nhận xét của ông :
"Tôi không có một chút niềm tin vào mấy ông cán bộ nhà nước hết. Mấy ông nói đạo đức thì đạo đức gì mới là quan trọng. Đạo đức con người còn chưa có thì làm sao có đạo đức cán bộ. Mất ổng đặt ra là để đánh lừa dư luận thôi. Người có chức, có quyền họ muốn nói gì họ nói, nhưng đâu có làm theo luật pháp. Ví dụ như luật pháp thế này, thì mấy ổng ban hành quy định thấp hơn luật pháp, mấy ổng áp dụng văn bản dưới luật… thì làm sao mà giải quyết khiếu nại được".
Sau đó, vào tháng 5/2023, cơ quan tuyên truyền của Đảng cộng sản Việt Nam đã có bài về việc "Xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên" theo nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Bài viết cho rằng trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng CSVN và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng việc xây dựng các chuẩn mực đạo đức cán bộ, đảng viên… Yêu cầu tiếp tục vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới.
Một đảng viên Đảng cộng sản, đã từ bỏ đảng, không muốn nêu tên vì lý do an toàn, khi trả lời RFA liên quan vấn đề này nói :
"Ngày xưa cách mạng thắng lợi vì ngay từ những người lãnh đạo cao nhất cũng đặt việc công lên trên hết. Còn sau này nếu như những người đến sau không phát huy được mà suy thoái thì sẽ mất hết. Nghị quyết trung ương 4 của đảng đã nói : 'một bộ phận không nhỏ đảng viên cán bộ suy thoái'. Đây là đảng nói, chứ không phải tôi nói. Họ thừa nhận thực tế có suy thoái. Họ dám nhìn vào sự thật, họ đã sửa, nhưng mà họ có sửa đến nơi đến chốn không ?"
Cựu Trung tá Vũ Minh Trí cho biết thêm nguyên nhân của việc xuống cấp đạo đức, văn hóa của cán bộ, đảng viên hiện nay :
"Nguyên nhân là vì chế độ độc tài toàn trị độc đảng, không có nhà nước pháp quyền đích thực, mà chỉ là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ‘giả cầy’ có nghĩa cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp không làm việc độc lập với nhau, tất cả chịu sự lãnh đạo của Đảng cộng sản. Thứ hai là luật pháp không được thượng tôn, tôi nhớ có lần Tổng bí thư Đảng cộng sản (Nguyễn Phú Trọng) phát biểu công khai ‘hiến pháp chỉ là văn kiện chính trị quan trọng thứ hai sau cương lĩnh của Đảng cộng sản’… Tức là hiến pháp của một quốc gia, một đất nước được sếp dưới cương lĩnh chính trị của một đảng".
Theo ông Trí, nguyên nhân rõ như thế, để ngăn chặn sự xuống cấp về mặt đạo đức, văn hóa của cán bộ, ngăn chặn tham nhũng…. Thì chỉ có một cách là phải chấp nhận một xã hội tự do, dân chủ, đa nguyên, đa đảng… Trong đó người dân có quyền tự do bầu cử, ứng cử và có một chế độ tam quyền phân lập.