Việt Nam khẳng định vụ chủ tịch nước từ chức không ảnh hưởng đến chính sách đối ngoại
Thu Hằng, RFI, 27/03/2024
Việt Nam trấn an Hoa Kỳ rằng việc từ chức của chủ tịch nước Võ Văn Thưởng không tác động đến chính sách đối ngoại và kinh tế của Hà Nội, nhờ vào sự lãnh đạo và hoạch địch chính sách của tập thể. Ngày 26/03/2024, trao đổi với Viện Brookings ở Washington, trong khuôn khổ chuyến công du Mỹ, ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn khẳng định chiến dịch chống tham nhũng của Việt Nam được cộng đồng quốc tế và giới doanh nghiệp hoan nghênh.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hộ đàm với đồng nhiệm Việt Nam Bùi Thanh Sơn (thứ hai từ phải qua), tại bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, Washington, Mỹ, ngày 25/03/2024. Reuters - Kevin Lamarque
Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn lưu ý là Việt Nam có nguyên tắc "tập thể lãnh đạo", "có chính sách đối ngoại và phát triển kinh tế do tập thể quyết định". Chính sách này được định hướng trong kỳ Đại hội Đảng, diễn ra 5 năm một lần, cho nên, xin trích, "tôi nghĩ, nếu một hoặc hai cá nhân trong ban lãnh đạo từ chức, (việc đó) không gây bất kỳ ảnh hưởng nào đến tình hình".
Ngoài ra, vẫn theo ông Sơn, Việt Nam luôn tìm kiếm những mối quan hệ hữu hảo với các cường quốc, được thể hiện qua chính sách "ngoại giao cây tre". Ông cũng hoan nghênh những nỗ lực của Mỹ và Trung Quốc để ổn định quan hệ giữa hai đại cường.
Ngoại trưởng Việt Nam Bùi Thanh Sơn dẫn đầu một phái đoàn công du Mỹ trong khuôn khổ cuộc hội đàm cấp bộ trưởng song phương đầu tiên kể từ khi Hà Nội và Washington nâng cấp quan hệ lên thành đối tác chiến lược toàn diện. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tiếp phái đoàn Việt Nam chiều 25/03. Ngoài ra, trong các buổi làm việc với cố vấn an ninh Nhà Trắng Jake Sullivan và tổng giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) Samantha Power, ông Bùi Thanh Sơn hy vọng Washington sớm công nhận Việt Nam là "nền kinh tế thị trường".
Trong bài phát biểu đón phái đoàn Việt Nam chiều 25/03, được đăng trên trang web của bộ Ngoại Giao Mỹ, ông Antony Blinken hoan nghênh những tiến bộ mà hai nước đạt được kể từ chuyến công du Hà Nội của tổng thống Joe Biden, đặc biệt trong các lĩnh vực quan trọng như chất bán dẫn, chuỗi cung ứng toàn cầu, giáo dục, công nghệ và trao đổi về con người. Theo ông Blinken, đây là những bằng chứng khẳng định "cam kết của Mỹ đối với khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương, cũng như vai trò trọng tâm của Việt Nam".
Thu Hằng
*****************************
Chủ tịch nước từ chức, Việt Nam trấn an Mỹ về 'ổn định chính trị'
BBC, 27/03/2024
Hôm thứ Ba (26/3), Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn nói rằng việc Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng từ chức sẽ không gây ảnh hưởng tới chính sách kinh tế và đối ngoại của Việt Nam và đề cập tới hệ thống lãnh đạo và hoạch định chính sách mang tính tập thể của đất nước cộng sản, theo bài viết của Reuters.
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã trấn an phía Mỹ về sự ổn định chính trị và chính sách
Ông Sơn đưa ra thông điệp trên trong lúc đang có chuyến công du tại Mỹ.
Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Việt Nam, chuyến thăm này nhằm mục đích triển khai tuyên bố chung giữa Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Mỹ Joe Biden hồi tháng 9/2023 về nâng cấp quan hệ Việt-Mỹ lên Đối tác Chiến lược toàn diện.
Trấn an Mỹ, thăm Trung Quốc
Trong khuôn khổ chuyến đi, vào hôm thứ Hai (25/3), Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đã có cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan và Tổng Giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) Samantha Power.
Chuyến đi của ông Sơn diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang có những xáo động về nhân sự cấp cao làm nảy sinh các quan ngại về bất ổn chính trị.
Ông Võ Văn Thưởng là chủ tịch nước thứ hai của Việt Nam từ chức trong thời gian hơn một năm trở lại đây.
Khi được hỏi về việc ông Thưởng từ chức, ông Sơn đã trả lời Viện nghiên cứu Brookings Institution từ Washington rằng Việt Nam đang thực hiện một chiến dịch chống tham nhũng được cộng đồng quốc tế và các doanh nghiệp hoan nghênh.
"Tôi nghĩ rằng việc thôi chức của chủ tịch nước không ảnh hưởng đến những chính sách phát triển kinh tế và đối ngoại của chúng tôi", ông nói.
"Nếu quý vị nhìn vào tình hình ở Việt Nam, chúng tôi có hệ thống lãnh đạo tập thể, quyết định chính sách đối ngoại và chiến lược phát triển kinh tế một cách tập thể".
Ông Sơn viện dẫn việc Đại hội Đảng cộng sản được tổ chức năm năm một lần, là dịp để các lãnh đạo đảng vạch ra và thống nhất những kế hoạch phát triển kinh tế.
"Và tôi nghĩ [nếu] một hoặc hai nhân vật trong ban lãnh đạo từ chức thì cũng không thay đổi tình hình chung này".
Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cũng đề cập tới việc mong muốn Mỹ sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường.
Mỹ vẫn đang coi Việt Nam là một "nền kinh tế phi thị trường" trong các vụ kiện thương mại, điều có thể dẫn tới sự gia tăng đáng kể của thuế chống bán phá giá.
Việt Nam đã đệ đơn yêu cầu Mỹ xem xét việc công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường từ tháng 9/2023, viện dẫn những cải cách kinh tế trong các năm qua.
Hiện Washington vẫn đang trong quá trình xem xét và sẽ đưa ra quyết định cuối cùng vào khoảng giữa tháng 7/2024.
Trước đó trong năm, đại sứ Việt Nam tại Washington từng cảnh báo rằng việc duy trì các mức thuế phạt hệ quả lên hàng hóa Việt Nam sẽ ảnh hưởng xấu tới mối quan hệ song phương đang ngày càng bền chặt giữa hai nước.
Ông Sơn cho rằng Mỹ và Việt Nam nên thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại và đầu tư sau khi thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện vào tháng 9 năm ngoái.
"Chúng ta nên tập trung tới khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng, tính liên kết của hạ tầng kỹ thuật, nền kinh tế số, năng lượng, nền kinh tế xanh và hậu cần", ông Sơn nói.
Trong một diễn biến liên quan, vào ngày 18/3, Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam Lê Hoài Trung đã lên đường đến thăm Trung Quốc.
Theo phóng viên TTXVN tại Bắc Kinh, ngày 22/3, ông Lê Hoài Trung đã có các cuộc hội kiến với Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, Bí thư Ban Bí thư, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc Thái Kỳ ; Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác đối ngoại Trung ương, Ngoại trưởng Vương Nghị.
Trong các cuộc hội kiến, ông Trung đã đề nghị hai bên cùng nỗ lực thực hiện tốt nhận thức chung cấp cao và tăng cường tin cậy chính trị, theo báo Nhân dân.
Có thể hiểu là trong chuyến thăm này, đoàn của Đảng cộng sản Việt Nam cũng đã cập nhật cho phía Trung Quốc về những diễn biến chính trị gần đây ở trong nước.
Từ ngoài nhìn vào vẫn bấp bênh
Sự kiện Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng từ chức làm dấy lên những câu hỏi về ổn định chính trị của Việt Nam, đặc biệt là việc ông Thưởng chỉ mới nhậm chức vào đầu năm ngoái, sau khi người tiền nhiệm Nguyễn Xuân Phúc đột ngột bị miễn nhiệm.
Ổn định chính trị là cực kỳ quan trọng đối với các tập đoàn đa quốc gia có hoạt động sản xuất lớn tại Việt Nam, bao gồm cả Apple của Mỹ, tập đoàn có nhiều nhà cung cấp từ nước này.
Yếu tố ổn định chính trị cũng tác động không nhỏ tới quyết định của những nhà đầu tư quan tâm tới nước này.
Được coi là trung tâm sản xuất chế tạo ở khu vực Đông Nam Á, Việt Nam có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lũy kế vượt qua tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
Các nhà phân tích cho rằng sự ổn định này, vốn được đảm bảo qua nhiều thập kỷ bởi một chính phủ chịu kiểm soát chặt chẽ của Đảng cộng sản, có vẻ đã bắt đầu lung lay.
Đánh giá này được đưa ra ngay cả khi họ đồng ý rằng những thay đổi lãnh đạo mới đây sẽ không ảnh hưởng đến các chính sách chủ chốt của đất nước, bao gồm cả đường lối "ngoại giao cây tre" nhằm duy trì quan hệ tốt với cả Mỹ và Trung Quốc.
Giờ đây, những nhà đầu tư vốn ca ngợi sự ổn định chính trị của Việt Nam có thể sẽ không an tâm với sự ra đi đột ngột của hai vị chủ tịch nước chỉ trong một thời gian ngắn, theo Reuters.
Việc ông Thưởng bị miễn nhiệm có thể khiến các quyết định chính sách và hành chính càng trễ nải, khi mà các quan chức phụ trách cứ canh cánh nỗi lo liên quan đến diễn biến của chiến dịch chống tham nhũng, theo một cố vấn cho các công ty nước ngoài có trụ sở tại Việt Nam.
Trong một cuộc phỏng vấn với BBC News tiếng Việt ngày 20/3, Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang, nghiên cứu viên khách mời thuộc Viện ISEAS (Singapore), nhận định rằng việc sai phạm của ông Thưởng được cho là đã xảy ra từ khoảng 10 năm trước sẽ tạo "tâm lý tương đối là bất an trong hệ thống bộ máy quan liêu của nhà nước".
"Người ta không thể nào biết được quá trình hồi tố sẽ đẩy tới mức nào, và ai sẽ an toàn, ai sẽ không", ông nói.
Báo The Guardian cũng trích lời Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang nhận định rằng việc từ chức của hai chủ tịch nước trong vòng chưa đầy hai năm không phải là dấu hiệu tốt đối với một quốc gia thường tự hào về ổn định chính trị.
"Dù khu vực FDI đã phần nào được tách khỏi chiến dịch chống tham nhũng, nhưng sự bất ổn có thể khiến các nhà đầu tư nước ngoài sẽ chọn cách chờ đợi và theo dõi thêm giữa bối cảnh chính trị khó lường của Việt Nam", ông Giang nói.
Ngày 20/3, sau khi ông Thưởng được Trung ương Đảng đồng ý cho thôi chức, Reuters đã dẫn nhận định của ông Florian Feyerabend, trưởng đại diện tại Việt Nam của Viện KAS (Konrad-Adenauer-Stiftung), rằng diễn biến gần đây trên chính trường Việt Nam dấy lên những nghi vấn về "tính khó dự báo, độ tin cậy và hoạt động nội bộ của hệ thống" – những yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ tới các quyết định đầu tư.
Trong bài bình luận trên tờ Bloomberg, bà Karishma Vaswani đánh giá rằng Việt Nam đang trên bờ vực mất đi sức hút từ chiến lược "Trung Quốc + 1" – chiến lược kinh doanh do các tập đoàn đa quốc gia áp dụng để tránh chỉ đầu tư vào Trung Quốc và đa dạng hóa hoạt động kinh doanh sản xuất sang các quốc gia khác.
Nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng đầu tư vào Việt Nam do ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, với đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng đến 32% trong năm 2023, thu hút gần 36,61 tỷ đô la tiền đầu tư.
Giờ đây, với việc ông Thưởng từ chức, bà Vaswani đánh giá rằng sẽ có lo ngại lan rộng ở Washington, sau khi Mỹ và Việt Nam vừa mới nâng cấp quan hệ chỉ sáu tháng trước.
Bà cho rằng bất kỳ dấu hiệu bất ổn chính trị nào của Việt Nam cũng có thể ảnh hưởng tới kỳ vọng Mỹ dành cho quốc gia Đông Nam Á.
Nguồn : BBC, 27/03/2024
************************
Giới đầu tư nước ngoài nghi ngại sau vụ ông Võ Văn Thưởng mất chức
BBC, 26/03/2024
Hai chủ tịch nước bị miễn nhiệm chỉ trong vòng hơn một năm cùng với chiến dịch "đốt lò" khiến nhiều quan chức bị xử lý, Việt Nam đang khiến giới đầu tư quốc tế nghi ngờ sự ổn định chính trị.
Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng phát biểu tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại Mỹ - Ảnh : TTXVN
Trong vài ngày có đồn đoán ông Võ Văn Thưởng sẽ bị miễn nhiệm , thị trường chứng khoán Việt Nam đã có biến động.
Cụ thể, Reuters đưa tin rằng các nhà đầu tư nước ngoài trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) đã bán đi khoảng 80 triệu USD tiền cổ phiếu trong hai ngày 18-19/3.
Việc ông Võ Văn Thưởng bị miễn nhiệm vào ngày 21/3 đã gây ra bất an trong giới đầu tư nước ngoài, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam là quốc gia phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu và đầu tư nước ngoài.
Trong năm 2023, đóng góp của khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào GDP Việt Nam chiếm khoảng 22%, theo số liệu từ Tổng cục Thống kê.
Cũng theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, xuất khẩu (kể cả dầu thô) của khu vực đầu tư nước ngoài rơi vào gần 258,8 tỷ USD và chiếm khoảng 73,1% kim ngạch xuất khẩu cả nước tính đến tháng 12/2023.
Giới đầu tư nghi ngại
Sự ổn định chính trị từ lâu đã là ưu điểm của Việt Nam trong việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, sự bất định về chính trị mới nảy sinh gần đây có thể khiến các nhà đầu tư lo ngại, theo bài bình luận của tác giả Karishma Vaswani trên hãng tin Bloomberg.
Đó là những nhà đầu tư đã đổ xô tới Việt Nam theo sau cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, khi họ bị thu hút bởi lực lượng lao động lành nghề và giá rẻ của Việt Nam cũng như không bị chính phủ Mỹ soi xét về chính trị.
Bloomberg cho biết Việt Nam là bên hưởng lợi rất lớn từ cuộc chiến tranh thương mại này, với đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng đến 32% trong năm 2023, thu hút gần 36,61 tỷ đô la đầu tư.
Các công ty đang tìm cách phân tán rủi ro ra khỏi Trung Quốc đã thành lập các nhà máy và đổ vốn đầu tư vào Việt Nam. Xu hướng này cũng rất mạnh mẽ vào đầu năm 2024, với một lượng vốn đầu tư nước ngoài kỷ lục đạt hơn 4,29 tỷ đô la Mỹ trong tháng 1 và tháng 2, tăng 39% so với năm trước.
Việt Nam là một ví dụ điển hình cho điều mà một quốc gia nên làm khi tìm cách thoát khỏi cảnh trì trệ của Trung Quốc và cho đến nay Việt Nam đã khá thành công. Tuy nhiên, nước này cần đảm bảo thể hiện một hình ảnh ổn định và mạnh mẽ đối với thế giới để tiếp tục thành công như hiện nay, theo bài bình luận trên Bloomberg.
"Ba ổn định" để bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư nước ngoài, được đăng tải trên cổng thông tin của Bộ Tài chính Việt Nam vào tháng 6/2018, lần lượt là "ổn định về chính trị - an ninh ; ổn định chính sách thu hút đầu tư nước ngoài ; ổn định trong chủ trương không ngừng đổi mới, cải cách".
Tuy nhiên, việc liên tục miễn nhiệm hai chủ tịch nước - một trong bốn chức lãnh đạo cao nhất Việt Nam - chỉ trong hơn một năm gây ra sự bất an trong tâm lý kinh doanh của các nhà đầu tư nước ngoài. Cùng với đó là chiến dịch chống tham nhũng, hay còn gọi là "đốt lò", liên miên càng tạo nên một ấn tượng bất an rộng khắp.
"Một trong những điểm hấp dẫn của Việt Nam đối với các nhà đầu tư nước ngoài là sự ổn định chính trị", Giáo sư Zachary Abuza từ trường National War (Mỹ), đánh giá.
"Với việc hai phó thủ tướng, hai chủ tịch nước và một thành viên bộ chính trị khác buộc phải từ chức trong 15 tháng qua, Việt Nam trông có vẻ bất ổn về mặt chính trị. Với tình trạng thiếu năng lượng, tham nhũng và không thực hiện được nhiều dự án đầu tư nước ngoài, sự bất ổn chính trị gây tổn hại cho một quốc gia vốn phụ thuộc nhiều vào đầu tư nước ngoài", ông nhận định.
Báo The Guardian trích lời Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang, nghiên cứu viên khách mời thuộc Viện ISEAS (Singapore), nhận định rằng việc từ chức của hai chủ tịch nước trong vòng chưa đầy hai năm không phải là dấu hiệu tốt đối với một quốc gia thường tự hào về ổn định chính trị.
"Dù khu vực FDI đã phần nào được tách khỏi chiến dịch chống tham nhũng, nhưng sự bất ổn có thể khiến các nhà đầu tư nước ngoài sẽ chọn cách chờ đợi và theo dõi thêm giữa bối cảnh chính trị khó lường của Việt Nam", ông Giang nói.
Hãng tin Reuters dẫn lời ông Florian Feyerabend, trưởng đại diện tại Việt Nam của Viện KAS (Konrad-Adenauer-Stiftung), nhận định rằng diễn biến gần đây trên chính trường Việt Nam đặt ra câu hỏi về "khả năng dự đoán, độ tin cậy và hoạt động nội bộ của hệ thống" mà các quyết định đầu tư xoay quanh.
Thách thức cho chiến dịch 'đốt lò'
Trong 13 năm làm tổng bí thư, ông Nguyễn Phú Trọng đã xem chiến dịch chống tham nhũng là trọng tâm của mình. Công cuộc "đốt lò" của ông đã khiến hai chủ tịch nước và hai phó thủ tướng mất chức trong thời gian gần đây. Nhiều người khác, kể cả ủy viên Bộ Chính trị, đã bị kỷ luật, thậm chí đi tù.
Reuters cho biết các nhà đầu tư và ngoại giao quốc tế đã nhiều lần đổ lỗi cho chiến dịch "đốt lò" của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Họ cho rằng chiến dịch này làm chậm lại các quyết định ở một đất nước vốn đang phải vật lộn với bộ máy quan liêu cồng kềnh.
Việc miễn nhiệm ông Võ Văn Thưởng nói riêng và chiến dịch "đốt lò" có thể đem lại những tác động không mong muốn, theo giới quan sát.
Một cố vấn cho các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam nói với Reuters rằng việc ông Thưởng bị bãi nhiệm sẽ khiến các quyết định về chính sách và hành chính bị chậm lại do các quan chức sợ bị liên lụy trong quá trình chống tham nhũng.
Theo The Guardian, nhiều quan chức khác cũng e dè trong việc đưa ra các quyết định quan trọng và cho rằng không làm gì thì tốt hơn là phê duyệt các dự án rồi mắc lỗi.
Chiến dịch đốt lò của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng dự kiến sẽ còn nóng hơn nữa từ nay cho đến Đại hội Đảng lần thứ 14 vào tháng 1/2026.
Nguồn : BBC, 26/03/2024