Hàng loạt lãnh đạo cấp cao của Đảng cộng sản Việt Nam mất chức vì để cấp dưới có những sai phạm và phải chịu trách nhiệm người đứng đầu… Mới nhất phải kể đến là trường hợp của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ.
Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam - Nguyễn Phú Trọng. AFP Photo
Dư luận xôn xao
Ông Huệ hôm 26/4/2024, đã phải từ chức do "Những vi phạm, khuyết điểm của đồng chí Vương Đình Huệ đã gây dư luận xấu, làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, Nhà nước và cá nhân". Tuy nhiên, dư luận cho rằng ông Huệ phải rời vị trí Chủ tịch Quốc hội do trước đó (hôm 21/4), trợ lý của ông là Phạm Thái Hà –Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đã bị bắt.
Trước ông Huệ, vào ngày 20/3/2024, Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam Khóa XIII ra thông báo đồng ý việc để ông Võ Văn Thưởng thôi giữ các chức vụ Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương đảng, Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng- An ninh.
Lý do được nêu là ông Võ Văn Thưởng ‘đã vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm, Quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng và chịu trách nhiệm người đứng đầu theo các quy định của Đảng và pháp luật Nhà nước.’
Truyền thông Nhà nước không đưa tin cụ thể những sai phạm của ông Thưởng là gì nhưng trước đó, Bộ Công an đã khởi tố vụ án "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn. Đây là tập đoàn có các dự án lớn tại tỉnh Quảng Ngãi từ thời ông Thưởng còn là Bí thư tỉnh này khóa 2011 - 2014.
Trước vụ ông Thưởng là vụ Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh. Những người này cũng đã lần lượt từ chức vì "phải chịu trách nhiệm người đứng đầu". Cùng lúc các Bí thư Tỉnh ủy -cấp dưới trực tiếp của ông Trong thời gian qua cũng bị khởi tố, bắt tạm giam, bị truy tố rất nhiều.
Trong khi hàng loạt cấp dưới của ông Trọng phải từ chức, bị bắt giam trong liên tục nhiều tháng qua, thì mọi người thấy ông Trọng vẫn bình thản (?!). Dư luận không dám bàn "to" nhưng "theo tư duy logic" và cả theo đúng quy định thì ông Trọng lẽ ra sẽ không thể bình thản như vậy ?
Một nhà báo ở Việt Nam không muốn nêu tên vì lý do an toàn hôm 1/5/2024 nhận định với RFA, rằng tất cả những văn bản do Bộ Chính trị ban hành về việc miễn nhiệm, từ chức và trách nhiệm người đứng đầu chỉ có giá trị tương đối thôi. Có nghĩa, theo vị nhà báo này, khi ông Thưởng, ông Huệ hay các ông trước đó tự nguyện từ chức, thì chắc chắn phải có bằng chứng về những vi phạm của các ông đó với tư cách người đứng đầu. Nhà báo này nói tiếp :
"Đối với bộ chính trị là cơ quan quyền lực cao nhất của Đảng cộng sản Việt Nam họ vẫn theo nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách… do đó việc các ông Thưởng, ông Huệ, ông Phúc và các ông khác thì họ tự nguyện xin thôi chức, là do tập thể quyết định căn cứ sự tự nguyện của các ông đó, chứ không ai ép".
Theo nhà báo này, vì việc tự nguyện nên Đảng cộng sản Việt Nam, Bộ chính trị mới mở ra một con đường thoát cho chính đồng chí thuộc hàng cao cấp nhất của họ. Vì nếu họ không tự nguyện mà căn cứ theo những bằng chứng thì chắc chắn sẽ phải đưa ra trước Ban chấp hành Trung ương đảng với khoảng 200 con người thì sẽ rất ê chề. Riêng với trường hợp Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, nhà báo này nói :
"Ông Trọng hiện nay vẫn không chịu trách nhiệm người đứng đầu, theo tôi có mấy lý do sau. Tôi tin rằng không có bằng chứng nào mà ông Trọng bao che, dung túng, thỏa hiệp với các ông kia. Với nguyên tắc tập thể lãnh đạo, thành ra các chức vụ Chủ tịch nước hay Chủ tịch Quốc hội… thì ông Trọng không có quyền quyết định. Nên không thể nói ông Trọng phải chịu trách nhiệm người đứng đầu".
Ngoài ra theo vị nhà báo này, ông Trọng đã già, đặc biệt bệnh rất nặng đi lại khó khăn… Nếu trong trường hợp căng thẳng nhất mà lôi ra buộc từ chức vì trách nhiệm người đứng đầu thì không có lợi gì cho Đảng cộng sản Việt Nam, mà nó còn tự phơi bày ra trước toàn dân, cũng như trước thế giới tính "sát máu" của "tính đảng" của người cộng sản Việt Nam.
Vị Ký giả này cho rằng, Đảng cộng sản Việt Nam hiện nay đang đối diện một cuộc khủng hoảng lớn nhất trong lịch sử kể từ ngày thành lập, cả về đối nội lẫn đối ngoại, do mô hình độc đảng toàn trị không còn phù hợp với tình hình hiện nay của Việt Nam. Ông nói tiếp :
"Nếu họ muốn giải quyết tình trạng mất đoàn kết nội bộ trầm trọng như hiện nay thì Đảng cộng sản Việt Nam buộc phải chuyển từ mô hình độc đảng toàn trị, sang mô hình độc tài toàn trị như người bạn Trung Quốc của họ. Tức là Bộ trưởng công an (Trung Quốc) không nằm trong Bộ Chính trị. Đây là điểm khác biệt và lỗ hổng quá lớn của VN khi để ngành công an nói chung trở thành một lực lượng có thể khuynh loát cả thượng tầng kiến trúc của Đảng cộng sản Việt Nam. Như những gì đã thấy trong vài tháng qua, khiến ai cũng giật mình và bàng hoàng về cái ổn định chính trị của Việt Nam".
Ông Vương Đình Huệ khi còn là Chủ tịch Quốc hội Việt Nam hôm 23/10/2023. AFP.
Ông Trọng phải từ chức ?
Cùng vấn đề trên, Luật sư Nhân quyền Nguyễn Văn Đài từ nước Đức hôm 1/5/2024 khi trao đổi với RFA thì cho rằng, ông Trọng phải chịu trách nhiệm khi các Bí thư đảng ủy địa phương sai phạm, vì những người đó là cấp dưới trực tiếp của ông :
"Theo quy định 41, khi những người cấp dưới trực tiếp bị truy cứu trách nhiệm hình sự, thì với tư cách là người đứng đầu phải chịu trách nhiệm, hình thức nhẹ nhất là phải từ chức. Ông Nguyễn Phú Trọng là Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam, các Bí thư Tỉnh ủy đều là cấp dưới trực tiếp của ông. Trong thời gian vừa qua có rất nhiều Bí thư Tỉnh ủy đã bị khởi tố, bắt tạm giam, bị truy tố, bị xét xử về các tội danh liên quan tham nhũng như Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Hải Dương, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Bến Tre, rồi mới đây nhất là Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Lâm Đồng và Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Vĩnh Phúc…"
Theo Luật sư Đài, lẽ ra với tư cách là người đứng đầu thì ông Nguyễn Phú Trọng phải chịu toàn bộ trách nhiệm về tất cả những Bí thư đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự :
"Theo quy định 41 thì ông Trọng phải từ chức. Nhưng đến giờ phút này, chúng ta thấy trong hơn 10 năm ông Nguyễn Phú Trọng làm Tổng bí thư đã có rất nhiều các Bí thư Tỉnh ủy bị kỷ luật, từ nhiệm kỳ lần thứ nhất đại hội lần thứ 11, 12 và 13. Nhưng chưa từng bao giờ ông Nguyễn Phú Trọng có một lời nào xin lỗi với toàn thể hơn năm triệu đảng viên, chưa nói gì đến 100 triệu người dân, ông Trọng hoàn toàn phủi phui trách nhiệm của mình".
‘Người đứng đầu’ theo Quy định số 41-QĐ/TW ngày 3/11/2021, gồm toàn bộ các chức danh, chức vụ đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo các tổ chức cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội, các hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước từ Trung ương đến cơ sở. Lực lượng vũ trang có quy định riêng.
Điều 7 của Quy định 41 ghi rõ : "Cho từ chức đối với người đứng đầu khi để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng".
Nguồn : RFA, 01/05/2024